Ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου πρέπει νά βρίσκεται στήν καρδιά.

    

ΤΑ ΠΑΘΗ ΚΑΙ Η ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ

ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΠΩΣ ΘΕΡΑΠΕΥΟΝΤΑΙ

 

Ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου πρέπει νά βρίσκεται στήν καρδιά.

Ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου, σύμφωνα μέ τούς Ἁγίους Πατέρες, πρέπει νά βρίσκεται ἐντός τοῦ ἀνθρώπου, στήν καρδία του. Δέν θά πρέπει νά διασκορπίζεται πρός τά ἔξω διά τῶν αἰσθήσεων, ἀλλά νά ἔρχεται «εἰς ἑαυτόν» καί νά παραμένει ἐντός τῆς καρδίας προσευχόμενος.

Ἡ ἐνέργεια τοῦ νοῦ, πού διασκορπίζεται διά τῶν αἰσθητηρίων στό περιβάλλον, θά πρέπει νά ἐπανέλθει στήν οὐσία τοῦ νοῦ, πού βρίσκεται ἐντός τῆς καρδίας τοῦ ἀνθρώπου¹.

Τότε, ὅταν ὁλοκληρωθεῖ αὐτήν ἡ ἐπιστροφή, ὁ νοῦς διά τοῦ ἑαυτοῦ του «ἐπί τήν ἔννοιαν τοῦ Θεοῦ ἀναβαίνει» (ὁ νοῦς ἀνεβαίνει καί ὁρᾶ τόν Θεό), σύμφωνα μέ τόν Μ.Βασίλειο².

Τότε ἡ νοερά ἐνέργεια τοῦ ἀνθρώπου λειτουργεῖ σωστά. Τότε ὁ νοῦς (δηλ. ἡ ψυχή, κατά τούς ἁγίους Πατέρες) λειτουργεῖ κατά φύσιν. Ἡ νοερά προσευχή ἀποτελεῖ τήν ἀπόδειξη τῆς θεραπευμένης ψυχῆς. Ὅσο ὁ ἄνθρωπος δέν προσεύχεται εἶναι ψυχικά ἄρρωστος ἤ καί νεκρός.

«Νά καταλάβουμε», δίδασκε ὁ Γέροντας Σέργιος, «ὅτι, ὅπως τό σῶμα ἀρρωσταίνει καί πεθαίνει χωρίς τροφή, ἔτσι καί ἡ ψυχή ἀρρωσταίνει καί πεθαίνει χωρίς τήν προσευχή. Ἡ προσευχή εἶναι ἡ τροφή τῆς ψυχῆς»³. Γιά νά εἶναι θεραπευμένη ἡ ψυχή πρέπει νά προσεύχεται.

Ἡ ἀποκατάσταση τῆς νοερᾶς προσευχῆς.

Ἡ Ἐκκλησία ἔχει ὡς σκοπό νά ἀποκαταστήσει τήν ἕνωση τοῦ ἀνθρώπου μέ τόν Θεό, τήν ἀδιάλειπτη νοερά κοινωνία μαζί Του (οὐσιαστικά, τήν νοερά προσευχή στίς ψυχές τῶν μελῶν Της).

Ὁ π. Ἰωάννης Ρωμανίδης μᾶς διδάσκει: «Ἡ θεραπεία τῆς ψυχῆς τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ἡ κύρια μέριμνα τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Ἡ Ἐκκλησία πάντοτε θεράπευε τὸν χῶρο τῆς ψυχῆς. Εἶχε διαπιστώσει –ἀπὸ τὴν Ἑβραϊκὴ παράδοση καὶ ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν Χριστὸ καὶ τοὺς Ἀποστόλους– ὅτι στὸν χῶρο τῆς φυσικῆς καρδιᾶς λειτουργεῖ κάτι ποὺ οἱ Πατέρες ὠνόμασαν «νοῦν». Πήρανε δηλαδὴ τὸν παραδοσιακὸ «νοῦν», ποὺ σημαίνει διάνοια καὶ λόγος, καὶ κάνανε μία διαφοροποίησι. Ὠνόμασαν νοῦν αὐτὴν τὴν νοερὰ ἐνέργεια, ἡ ὁποία λειτουργεῖ στὴν καρδιὰ τοῦ ὑγιοῦς ψυχικὰ ἀνθρώπου. Δὲν γνωρίζομε πότε ἔγινε αὐτὴ ἡ διαφοροποίησις, διότι συμβαίνει ἐπίσης μερικοὶ Πατέρες νὰ ὀνομάζουν μὲ τὴν ἴδια λέξι, νοῦν, καὶ τὴν λογική ἀλλὰ καὶ τὴν νοερὰ ἐνέργεια ὅταν αὐτὴ κατεβαίνη καὶ λειτουργῆ στὸν χῶρο τῆς καρδιᾶς.

Ὁπότε, ἐξ αὐτῆς τῆς ἀπόψεως, ἡ νοερὰ ἐνέργεια εἶναι μία καὶ μόνη ἐνέργεια τῆς ψυχῆς, ἡ ὁποία στὸν μὲν ἐγκέφαλο λειτουργεῖ ὡς λογική, ἡ ἴδια ὅμως λειτουργεῖ συγχρόνως καὶ στὴν καρδιὰ ὡς νοῦς. Δηλαδὴ τὸ ἴδιο ὄργανο, ὁ νοῦς, προσεύχεται ἀδιάλειπτα στὴν καρδιά (σὲ ὅσους ἐννοεῖται ἔχουν ἀδιάλειπτη καρδιακὴ προσευχή) καὶ συγχρόνως σκέπτεται, π.χ. μαθηματικὰ προβλήματα καὶ ὁ,τιδήποτε ἄλλο, στὸν ἐγκέφαλο»⁴.

Στὰ συγγράμματα τῶν ἁγίων Πατέρων γίνεται πολὺς λόγος γιὰ τὴν ἐπιστροφὴ τοῦ νοῦ στὴν καρδιά, τὴν ἐπιστροφὴ τῆς ἐνεργείας στὴν οὐσία. Λέγει ὁ Μέγας Βασίλειος ὅτι «ὁ νοῦς πού δὲν διασκορπίζεται πρὸς τὰ ἔξω καὶ δὲν διαχέεται μέσῳ τῶν αἰσθητηρίων στὸν κόσμο ἐπιστρέφει στὸν ἑαυτό του καὶ διὰ τοῦ ἑαυτοῦ του ἀναβαίνει στὴν ἔννοια τοῦ Θεοῦ. Στὴν συνέχεια, περιλαμπόμενος καὶ ἐλλαμπόμενος ἀπὸ τὸ κάλλος τοῦ Θεοῦ, ἀπό τήν Θεία Χάρη, ἀπό τό Φῶς τοῦ Θεοῦ τό Ἄκτιστον, δὲν ἐνδιαφέρεται γιὰ τὰ γήινα καὶ ξεχνᾶ ἀκόμη καὶ αὐτὴν τὴν φύση· δηλ. δέν φροντίζει μέ ἀγωνία οὔτε γιά τήν τροφή του οὔτε γιά τό τί θά φορέσει»⁵ ὁ ἄνθρωπος αὐτός.

Ἡ ἐπιστροφὴ τοῦ νοῦ ἀπὸ τὴν διάχυσή του στὴν καρδιά, δηλαδὴ ἡ ἐπιστροφὴ τῆς ἐνεργείας τοῦ νοῦ στὴν οὐσία του, εἶναι ἡ θεραπεία τοῦ νοῦ, ἡ ἀποκατάστασή του στό κατά φύσιν.

Τότε, ἡ καρδιά καθαρίζεται –διά μέσου τῆς ἀδιάλειπτης νοερᾶς καρδιακῆς προσευχῆς– καί ἔρχεται ἐντός της ἔνοικος τό Πανάγιον Πνεῦμα μέ τόν καρπό Του, πού εἶναι «ἀγάπη, χαρά, εἰρήνη, μακροθυμία κ.λπ.». Τότε, φυσικά, ἐξαφανίζονται τά πάθη, ἐξαφανίζεται ὁ ἐγωισμός· ἐξαφανίζεται ἑπομένως καί ἡ λύπη πού αὐτός προκαλεῖ, καθώς καί ἡ κατάθλιψη.

1Ὅπως ὁ Θεός ἔχει οὐσία καί ἐνέργεια ἔτσι καί ὁ κατ’ εἰκόνα Θεοῦ ἄνθρωπος (νοῦς) ἔχει οὐσία, ἡ ὁποία βρίσκεται ἐντός τῆς καρδίας (καί ὀνομάζεται βαθεῖα καρδία) καί ἐνέργεια (ἡ ὁποία λέγεται νοερά ἐνέργεια). Ἡ νοερά ἐνέργεια ἐνεργεῖ στήν καρδία τοῦ ὑγιοῦς πνευματικά ὡς νοερά ἀδιάλειπτη προσευχή (νοῦς) καί στόν ἐγκέφαλο ὡς διάνοια (λογική).

2Μ. Βασιλείου, TLG, Work #075 32.1240.35

3Larchet, 2006, Ακρίτας, σσ. 167-169, http://fdathanasiou.wordpress.com/2011/02/07. O στάρετς Σέργιος, και η κοσμική ”ψυχιατρική” (1903-1987)

4Π. Ἰωάννου Ρωμανίδη, Πατερική Θεολογία, ἐκδ. Παρακαταθήκη, Θεσσαλονίκη 2004, σελ. 19.

5Μ. Βασιλείου, TLG, Work #075 32.1240.35 to Work #075 32.1240.42 «Νοῦς γὰρ μὴ σκεδαννύμενος ἐπὶ τὰ ἔξω͵ μηδὲ ὑπὸ τῶν αἰσθητηρίων ἐπὶ τὸν κόσμον διαφορούμενος͵ ἐπάνεισι μὲν πρὸς ἑαυτὸν͵ δι΄ ἑαυτοῦ δὲ πρὸς τὴν περὶ Θεοῦ ἔννοιαν ἀναβαίνει· κἀκείνῳ τῷ κάλλει περιλαμπόμενος͵ καὶ αὐτῆς τῆς φύσεως λήθην λαμβάνει· μήτε πρὸς τροφῆς φροντίδα͵ μήτε πρὸς περιβολαίων μέριμναν τὴν ψυχὴν καθελκόμενος· ἀλλὰ σχολὴν ἀπὸ τῶν γηίνων φροντίδων ἄγων͵ τὴν πᾶσαν ἑαυτοῦ σπουδὴν ἐπὶ τὴν κτῆσιν τῶν αἰωνίων ἀγαθῶν μετατίθησι».

Ἀπόσπασμα ἀπό τό Βιβλίο:Τά πάθη καί ἡ κατάθλιψη – Τί εἶναι καί πῶς θεραπεύονται (Ἱερομονάχου Σάββα Ἁγιορείτου) – Νέο βιβλίο 

Σχῆμα 14Χ20.5 ,Σελίδες: 282, Τιμή: 9€, Παραγγελίες στό τηλέφωνο 6944577885 ἤ στό e- mail: hristospanagia@yahoo.gr