Ἅγιος Διάδοχος Φωτικῆς: Τά 100 πρακτικά κεφάλαια

1. Ἀπό κάθε πνευματική θεωρία, ἀδελφοί πρέπει νά προηγεῖται ἡ πίστη, ἡ ἐλπίδα καί ἡ ἀγάπη· προπάντων ὅμως ἡ ἀγάπη. Ἡ πίστη καί ἡ ἐλπίδα διδάσκουν τόν ἄνθρωπο νά καταφρονεῖ τά ὁρατά ὑλικά ἀγαθά. Ἐνῶ ἡ ἀγάπη ἑνώνει τήν ψυχή μέ τίς ἀρετές τοῦ Θεοῦ, ἀναζητώντας τόν Ἀόρατο μέ τήν νοερή αἴσθηση.

2. Κατά φύσιν ἀγαθός εἶναι μόνον ὁ Θεός. Γίνεται καί ὁ ἄνθρωπος ἀγαθός μέ τήν ἐπιμέλεια τῆς διαγωγῆς του μέσω τοῦ ὄντως ἀγαθοῦ, δηλ. Τοῦ Θεοῦ. Καί ἀλλάζει ὁ ἄνθρωπος καί γίνεται αὐτό πού δέν εἶναι, δηλ. ἀγαθός, ὅταν ἡ ψυχή μέ τό νά ἐπιμελεῖται τό καλό πλήσιάζει τόσο τό Θεό, ὅσο ἐνεργοποιεῖται ἡ δύναμή της στό ἀγαθό. Γιατί λέει ὁ Κύριος: «Νά γίνεστε ἀγαθοί καί σπλαχνικοί, ὅπως ὁ Πατέρας σας στόν οὐρανό» (Λουκ. στ΄: 36).  

6. Φῶς ἀληθινῆς γνώσεως εἶναι τό νά διακρίνομε χωρίς λάθος τό καλό ἀπό τό κακό. Τότε ἡ ὁδός τῆς ἀρετῆς, ὁδηγώντας τό νοῦ στό Θεό, τόν Ἥλιο τῆς δικαιοσύνης, τόν εἰσάγει σέ ἄπειρο φῶς γνώσεως, ὥστε πλέον νά ζητεῖ φανερά καί μέ θάρρος τήν ἀγάπη. Πρέπει λοιπόν μέ θυμό χωρίς ὀργή νά ἁρπάζομε τό δίκαιο ἀπό ἐκείνους πού τολμοῦν νά τό ὑβρίζουν καί νά τό καταπατοῦν. Γιατί ὁ ζῆλος γιά τήν εὐσέβεια μάχεται καί νικᾶ ὄχι μέ μίσος, ἀλλά μέ τόν ἔλεγχο.

8. Ὅταν κάποιος εἶναι ἀφώτιστος, δέν πρέπει νά καταπιάνεται μέ τά πνευματικά θέματα· ἀλλά καί ἐκεῖνος πού φωτίζεται πλούσια ἀπό τήν ἀγαθότητα τοῦ Ἀγίου Πνεύματος, δέν πρέπει νά ἀρχίσει νά ὁμιλεῖ γι᾿ αὐτά. Ἡ φτώχεια στά πνευματικά φέρνει τήν ἄγνοια, ἀλλά καί ὁ πλοῦτος δέν ἐπιτρέπει τήν ὁμιλία. Γιατί τότε ἡ ψυχή, μεθυσμένη ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, ἐπιθυμεῖ μέσα στή σιωπή της νά ἀπολαμβάνει τή δόξα τοῦ Κυρίου. Ὥστε πρέπει νά παρατηροῦμε πότε βρισκόμαστε σέ μιά μέση κατάσταση καί τότε νά μιλᾶμε γιά τό Θεό. Αὐτή ἡ κατάσταση δίνει στήν ψυχή ἕνα εἶδος λόγων γεμάτων ἀπό δόξα, ἐνῶ ἡ λαμπρότητα τοῦ θείου φωτισμοῦ τρέφει μέ πίστη τήν πίστη ἐκείνου πού λέει τούς λόγους αὐτούς, γιά νά γευθεῖ πρῶτος αὐτός τόν καρπό τῆς θείας γνώσεως μέ τήν ἀγάπη. Γιατί ὁ γεωργός πού κοπιάζει πρέπει πρῶτος νά γεύεται τούς καρπούς (Α΄ Κορ. ιβ΄ : 8).

"ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ" τῶν ἱερῶν Νηπτικῶν

Τόμος Α΄ (σελ. 286)
Ἐκδόσεις: τό Περιβόλι τῆς Παναγίας"