«Ἡ προσευχή μέ τό ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ» μέρος ια΄

Πρωτ. Στεφάνου Ἀναγνωστόπουλου

Τό Ἅγιον Ὄρος εἶναι αὐτό, πού μέ τό ἔμψυχο ὑλικό του συνεχίζει τήν παράδοσι τῆς Νοερᾶς ἡσυχίας, τῆς λεγομένης Νοερᾶς Καρδιακῆς προσευχῆς. Εἶναι αὐτό, πού ἀνέδειξε στά 1000 χρόνια τῆς ἱστορικῆς πορείας του ἀναρίθμητες ὁσιακές μορφές. Καί πιστεύω πώς ὅλοι αὐτοί ὑπῆρξαν ἡ μεγαλυτέρα προσφορά στήν ζωή τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ὄχι μόνο στήν πατρίδα μας ἀλλά καί σ᾿ ὁλόκληρο τόν κόσμο.

Πολλοί ἀπό αὐτούς τούς ὁσίους μοναχούς, ἀναχωρητάς, ἐρημίτας καί ἡσυχαστάς, ἔγιναν γνωστοί καί εὐμενῶς ἀποδεκτοί ὡς Ἅγιοι καί ἀπό μᾶς, πού ζοῦμε μέσα στόν κόσμο, ἀπό τό ὅλο πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας. Πολλοί ἀπό αὐτούς ἀνεγνωρίσθησαν ἐπισήμως καί ἀπό τήν Ἐκκλησία ὡς Ἅγιοι. Ἄλλοι πάλι -κι αὐτοί ἦσαν οἱ περισσότεροι- θέλησαν νά παραμείνουν στήν ἀφάνεια, ἀκόμα καί μετά τόν ὁσιακό θάνατό τους. Κι αὐτό τό κατόρθωσαν μέ πολύ κόπο καί μέ τήν βοήθεια τοῦ Θεοῦ.

Ὁ ἀληθινός Ἁγιορείτης μοναχός, μέ τήν βοήθεια κυρίως τῆς Νοερᾶς νηπτικῆς ἐργασίας του, μέ τό κομποσχοινάκι του καί τόν κανόνα του, προσπαθεῖ μέ πολλή ἐπιμέλεια νά ζήση στήν ἀφάνεια. Δέν ἐπιζητεῖ καμμιά ἀναγνώρισι σ᾿ αὐτή τή ζωή. Καί μερικές φορές, ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι, μπορεῖ ἀκόμη νά κάνη καί τόν σαλό, γιά νά ἀποφύγη τιμές καί δόξα.

Κάτι παρόμοιο συνέβη καί μέ τόν ἅγιο Γέροντα Ἰωσήφ τόν Ἡσυχαστή, τόν Ἁγιορείτη αὐτόν ἀσκητή, πού ἔζησε 40 περίπου χρόνια στό Ἅγιον Ὄρος, μέσα στήν ἀφάνεια. Μερικά χρόνια μετά ἀπό τήν ὁσιακή κοίμησί του, στό βιβλίο “Ἔκφρασις μοναχικῆς ἐμπειρίας” δημοσιεύθηκαν ἀρκετές ἐπιστολές του, ἀπ᾿ αὐτές πού διεσώθησαν, διότι περισσότερες ἀπό ἑκατό ἔχουν χαθῆ ἤ καταστραφῆ. Ἐπίσης διασώζονται δώδεκα ἤ δεκατρεῖς ἐπιστολές πρός κάποιον ἐρημίτη μοναχό καί τέλος ἡ “Δεκάφωνος σάλπιγξ”, πού περιέχει “ἰαματικά βότανα” τῆς ψυχῆς, λίαν ὠφέλιμα γιά ὅλους ἐκείνους, πού ἐπιθυμοῦν νά σωθοῦν διά μέσου τῆς νοερᾶς ἡσυχίας καί ἀσκήσεως.

Ταυτόχρονα, δημοσιεύεται καί ἡ ζωή του μέ τά μέχρι τότε ὑπάρχοντα στοιχεῖα. Κι ἔτσι ἔγινε γνωστή ὄχι μόνον ἡ σκληρή ἀσκητική ζωή του ἀλλά καί ἡ νηπτική διδασκαλία του γιά τήν Νοερά Καρδιακή προσευχή.

Οἱ σπηλιές καί τά ἀσκητήρια ὁλοκλήρου τοῦ Ἄθωνος τόν ὑπεδέχοντο ὡς ἐπισκέπτην, ἀδιαλείπτως προσευχόμενον μέ τήν προφορική Εὐχή: «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με»,διότι δέν ἐγνώριζε ἀκόμη νά τήν λέγη μέ τόν νοῦ, δηλαδή ἐσωτερικά, μέ τόν ἐνδιάθετο λόγο. Ἔψαχνε...., ἔψαχνε...., ἔψαχνε γιά νά βρεῖ Πνευματικό ὁδηγό, γιά νά τόν διδάξη πρῶτα τήν κάθαρσι ἀπό τά πάθη του κι ὕστερα οὐράνια θεωρία καί πρᾶξι.

Μετά ἀπό δύο χρόνια φοβερῶν ταλαιπωριῶν καί κολυμβήθρας δακρύων, τοῦ χάρισε ἡ Παναγία μας, μέ θαυματουργικό τρόπο, τήν Νοερά Καρδιακή προσευχή. Ἄρα, ὁ ὁσιώτατος Γέροντας Ἰωσήφ, ὁ τότε Φραγκῖσκος, ὑπῆρξε θεοδίδακτος, ὅπως καί ὁ Ἅγιος Συμεών ὁ Νέος Θεολόγος. Νά, πῶς περιγράφει τό γεγονός ὁ ἴδιος:

«Εἶχον συνήθειαν κάθε ἀπόγευμα δυό-τρεῖς ὧρες μέσα εἰς τήν ἔρημον -ὅπου εἶναι μόνον θηρία- ἐκαθήμην καί ἀπαρηγόρητα ἔκλαιγα, ὥσπου ἐγένετο λάσπη τό χῶμα ἀπό τά δάκρυα καί μέ τό στόμα ἔλεγα τήν εὐχήν.

Δέν ἐγνώριζα μέ τόν νοῦν νά τήν λέγω, ἀλλά παρεκάλουν τήν Παναγίαν μας καί τόν Κύριον νά μέ δώσουν τήν χάριν νά λέγω νοερῶς τήν Εὐχήν, καθώς γράφουν εἰς τήν Φιλοκαλίαν οἱ Ἅγιοι. Καθότι διαβάζοντας ἐννοοῦσα ὅτι κάτι ὑπάρχει, ἀλλ᾿ ἐγώ δέν τό εἶχον.

Καί μίαν ἡμέραν μέ ἔτυχαν πολλοί πειρασμοί. Καί ὅλην αὐτήν τήν ἡμέραν ἐφώναζα μέ μεγαλύτερον πόνον. Καί πλέον τό βράδυ, δύοντος τοῦ ἡλίου, κατέπαυσα νηστικός, παϊλτισμένος ἀπό τά δάκρυα. Ἐκοίταζα τήν ἐκκλησίαν τῆς θείας Μεταμορφώσεως εἰς τήν κορυφήν τοῦ Ἄθωνος καί παρεκάλουν τόν Κύριον μαραμένος καί πληγωμένος.

Καί ἀπ᾿ ἐκεῖθεν μοῦ ἐφάνη ὅτι ἦλθε μιά βιαία πνοή. Καί ἐγέμισεν ἡ ψυχή μου ἄρρητον εὐωδίαν. Καί εὐθύς ἤρχισεν ἡ καρδία μου ὡσάν ὡρολόγι νά λέγῃ νοερῶς τήν εὐχήν. Ἠγέρθην λοιπόν πλήρης Χάριτος καί ἀπείρου χαρᾶς καί ἐμβῆκα στό σπήλαιον. Καί σκύψας τήν σιαγόνα μου εἰς τό στῆθος, ἤρχισα νά λέγω νοερῶς τήν εὐχήν.

Καί μόλις εἶπον ὀλίγας φοράς τήν Εὐχήν, εὐθύς ἡρπάγην εἰς θεωρίαν. Καί ἐνῶ ἤμην μέσα στό σπήλαιον -μέ φραγμένη τήν θύραν του- εὑρέθην ἔξω στόν οὐρανόν, εἰς ἕνα θαυμάσιον μέρος ἐν ἄκρᾳ εἰρήνῃ καί γαλήνῃ ψυχῆς. Τελειωμένη ἀνάπαυσις. Τοῦτο μόνον διενοούμην: “Θεέ μου, ἄς μήν γυρίσω πλέον εἰς τόν κόσμον, εἰς τήν πληγωμένην ζωήν, ἀλλά ἄς μείνω ἐδῶ (γιά πάντα, ὅπως εἶπαν καί οἱ τρεῖς μαθηταί διά στόματος Ἀποστόλου Πέτρου στήν θεία Μεταμόρφωσι τοῦ Κυρίου: «Καλόν ἐστιν ἡμᾶς ὧδε εἶναι»)¹. Κατόπιν, ἀφοῦ μέ ἀνέπαυσεν ὅσον ὁ Κύριος ἤθελε, τότε ἦλθα πάλιν στόν ἑαυτόν μου καί εὑρέθην μέσα στό σπήλαιον. Ἔκτοτε δέν ἔπαυσε μέσα μου νά λέγεται νοερῶς ἡ εὐχή».

Ὁ ἅγιος Γέροντας Ἰωσήφ, ὡς θεοδίδακτος, συνέχισε τόν ἀσκητικό αἱματηρό ἀγώνα του μέ τήν Νοερά προσευχή καί δέν τόν ἐγκατέλειψε ποτέ, ἀλλά τόν κράτησε μέχρι καί τῆς τελευταίας του πνοῆς.

Ἀπό τίς προσωπικές μαρτυρίες τοῦ Γέροντός μου Ἐφραίμ τοῦ Φιλοθεΐτου, ἀλλά καί ἀπό τίς μαρτυρίες ἄλλων δύο Γερόντων καί ὑποτακτικῶν του, Ἰωσήφ τοῦ Βατοπαιδινοῦ καί Χαραλάμπους τοῦ Διονυσιάτου, πρός τήν ἀναξιότητά μου, στά πρῶτα χρόνια πού ἐπισκεπτόμουν τό Ἅγιον Ὄρος (1961-1965), καταμαρτυροῦνται κυρίως δύο πράγματα:

Πρῶτον: Ὅτι κατά κύματα καί πλουσιοπάροχα πλημμύριζε ἡ θεία Χάρις τοῦ ὁσίου Γέροντος Ἰωσήφ καί ὁ νοῦς του ἡρπάζετο σχεδόν κάθε μέρα εἰς οὐράνιον θεωρίαν.

Καί δεύτερον, ὅτι ἦτο μέτοχος τοῦ ἀκτίστου Φωτός, “θεωμένος” ἀπό τήν ἄρρητο Δόξα τοῦ Ἁγίου Θεοῦ καί ἄριστος διδάσκαλος τῆς Νοερᾶς προσευχῆς.

Ὅλη του ἡ ζωή ὑπῆρξε ἕνα πνευματικό συναξάρι, πού μᾶς θυμίζει τούς παλαιούς Ἁγίους ἀσκητάς τῆς “ἐρήμου”. Ἦτο βιαστής σέ ἀφάνταστο βαθμό, ἰδίως στήν ἀγρυπνία τῶν ἕξι μέ ὀκτώ ὡρῶν, βυθίζοντας τόν νοῦ του μέσα στήν καρδιά καί μή ἐπιτρέποντας σέ κανέναν λογισμό καμμία ἔννοια, καμμία εἰκόνα, καμμία προσβολή νά τόν ἐνοχλήση. Ποτάμι ὁ ἱδρώτας! Φρικτοί οἱ πόνοι ἀπό τήν ἀκινησία. Πλημμῦρες τά δάκρυά του. Ἀλύπητο τό ξύλο στόν πόλεμο κατά τῆς σαρκός.

Ἔτσι ἀπέκησε τόση πολλή ψυχοσωματική καθαρότητα, ἔχοντας ὡς παράδειγμα τήν Παναγία μας. Ἔγραφε σέ μιά του ἐπιστολή: «Δέν ἡμπορῶ νά σᾶς περιγράψω πόσον ἀρέσκει ἡ Παναγία μας τήν σωρφοσύνην καί καθαρότητα. Ἐπειδή Αὐτή εἶναι ἡ μόνη ἁγνή Παρθένος, δι᾿ αὐτό καί ὅλους τοιούτους μᾶς θέλει καί ἀγαπᾶ»².

Κατέστη στήν ἐποχή του ὁ πλέον ἔμπειρος διδάσκαλος στήν καλλιέργεια τῆς Νοερᾶς προσευχῆς. Διακριτικός καί ἀπλανής ὁδηγός τῆς πνευματικῆς ζωῆς ὄχι μόνο τῶν μοναχῶν ἀλλά καί τῶν πιστῶν χριστιανῶν μέσα στόν κόσμο. Οἱ ἐπιστολές του τό καταμαρτυροῦν αὐτό, διότι εἶχε ἀλληλογραφία καί μέ μοναχούς καί μοναχές μέσα στόν κόσμο ἀλλά καί μέ πολλούς λαϊκούς στήν Γερμανία, στήν Γαλλία καί στήν Ἀμερική.

.........

Καί νά οἱ θεωρίες, καί νά οἱ ἀποκαλύψεις, καί νά οἱ θεϊκές ἀντιλήψεις καί τά ἀπόρρητα μυστήρια τοῦ Θεοῦ! Ὁ ἁγιασμός, ἡ τελείωσις καί ἡ θέωσις, χριστιανοί μου, πληρώνονται μέ αἷμα, μέ σκληρές στερήσεις καί ἀσκήσεις. Δέν εἶναι λουκούμια καί στραγαλάκια ἤ σοκολάτες πού τά παίρνουμε στό χαρτί!....

συνεχίζεται......

Τέλος καί τῇ Τρισηλίῳ Θεότητι

κράτος, αἶνος καί δόξα εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων.

Ἀμήν.

Ἀπό τό βιβλίο: “Η ΕΥΧΗ ΜΕΣΑ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ “

Ἐκδόσεις: “Γ. Γκέλμπεσης”

Πρωτ. Στεφάνου Ἀναγνωστόπουλου

Εὐχαριστοῦμε θερμά τόν Πρωτ. Στέφανο Ἀναγνωστόπουλο γιά τήν ἄδεια δημοσίευσης ἀποσπασμάτων ἀπό τά βιβλία πού ἐκδίδει.
Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης
http://hristospanagia3.blogspot.gr/  

1Ματθ. Ιζ΄ : 4.

2Γέροντος Ἰωσήφ, Ἔκφρασις...., σελ. 185.