«Ἄρρωστοι πνευματικὰ εἶναι ὅσοι δὲν κατανοοῦν τὰ καλὰ». Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης

 «Ἄρρωστοι πνευματικὰ εἶναι ὅσοι δὲν κατανοοῦν τὰ καλὰ»

ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ-ΠΑΡΑΙΝΕΣΕΙΣ ΠΕΡΙ ΗΘΟΥΣ  ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΚΑΙ ΧΡΗΣΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ, Φιλοκαλία τόμος Α’

Ἀρχιμανδρίτου Σάββα Ἁγιορείτου

Κήρυγμα 23/6/21

 «Ὅσοι δυσκολεύονται νὰ ἐννοήσουν ἐκεῖνα τὰ ὁποῖα εἶναι πρὸς τὸ συμφέρον τους καὶ ὅσα ὀρθῶς λέγονται, αὐτοὶ θεωροῦνται ὅτι δὲν εἶναι καλά», λέει ὁ Μέγας Ἀντώνιος στὶς Παραινέσεις του Περὶ ἤθους ἀνθρώπων καὶ χρηστῆς πολιτείας. Στὸ πῶς δηλαδὴ πρέπει νὰ εἶναι ἡ ζωή, τὸ ἦθος τῶν ἀνθρώπων καὶ ποιά εἶναι ἡ χρηστή, ἡ καλή, ἡ θεάρεστη πολιτεία, ὁ θεάρεστος τρόπος ζωῆς· γιατὶ αὐτὸ θὰ πεῖ ἡ λέξη πολιτεία. «Ὅσοι δυσχεραίνουσι νοεῖν τὰ συμφέροντα», αὐτοὶ ποὺ δυσκολεύονται νὰ σκεφτοῦν, νὰ ἐννοήσουν, νὰ κατανοήσουν αὐτὰ ποὺ εἶναι τὰ ἀληθινὰ συμφέροντά τους, δηλαδὴ τὰ αἰώνια συμφέροντά τους, ὅλα αὐτὰ τὰ ὁποῖα τοὺς βοηθοῦν ὥστε νὰ ζήσουν αἰώνια μὲ τὸν Θεό, ἐν μακαριότητι δηλαδὴ καὶ ἐν εὐφροσύνῃ ποὺ εἶναι ὁ Θεός, καὶ εἶναι μάλιστα ἡ αἰώνιος χαρὰ καὶ μακαριότης καὶ εὐφροσύνη, ἡ ἄπειρος χαρὰ καὶ εὐφροσύνη, ἡ ἀτελεύτητος καὶ ἡ ἄκτιστος. Αὐτὰ εἶναι τὰ ἀληθινὰ συμφέροντα, ὅλα αὐτά, δηλαδὴ οἱ ἀρετὲς οἱ ὁποῖες ὁδηγοῦν τὸν ἄνθρωπο στὸ νὰ εὐαρεστήσει στὸν Θεὸ καὶ νὰ ἀπολαύσει τὴν Αἰώνια Βασιλεία Του. Ὅσοι λοιπὸν δὲν κατανοοῦν αὐτά, δὲν θέλουν νὰ τὰ κατανοήσουν, δὲν θέλουν νὰ τὰ ἐννοήσουν καὶ νὰ τὰ ἀποδεχθοῦν, αὐτοὶ εἶναι ἄρρωστοι πνευματικά, δὲν εἶναι καλά. Ἀκόμα καὶ ὅταν τὰ καλῶς λεγόμενα, ἐπίσης δὲν θέλουν νὰ κατανοήσουν καὶ νὰ ἀποδεχθοῦν, αὐτοὶ  «οὗτοι κακῶς ἔχειν νομίζονται». Θεωροῦνται ὅτι εἶναι ἄρρωστοι πνευματικὰ ἐπειδὴ δὲν νοοῦν, δὲν ἀποδέχονται τὰ ἀληθινὰ συμφέροντά τους, τὰ ψυχικά, τὰ πνευματικά τους, δηλαδὴ  αὐτὰ ποὺ συμβάλλουν στὴν Αἰώνια Ζωή, καὶ δὲν θέλουν ἐπίσης νὰ ἀποδεχθοῦν αὐτὰ ποὺ λέγονται καλῶς ἀπὸ τοὺς ἄλλους· τὰ κηρύγματα τοῦ Κυρίου μας καὶ τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων καὶ τῶν Ἁγίων Πατέρων. Ὅλα αὐτὰ τὰ ὁποῖα εἶναι ψυχοφελῆ καὶ σωτήρια, ὅλα τὰ διδάγματα ποὺ ὁδηγοῦν στὴν Αἰώνια Ζωή.

Ὅσοι λοιπὸν δὲν θέλουν νὰ τὰ δεχτοῦν αὐτά, δὲν θέλουν νὰ τὰ ἐννοήσουν καὶ νὰ τὰ κατανοήσουν, αὐτοὶ εἶναι ἄρρωστοι πνευματικά, λέει ὁ Μέγας Ἀντώνιος καὶ συνεχίζει: « ὅσοι δὲ ἐνῷ ἀντιλαμβάνονται τὴν ἀλήθεια, φιλονικοῦν ἀναίσχυντα, αὐτῶν ἔχει τὸ λογιστικὸ νεκρωθεῖ καὶ ἡ συμπεριφορά τους ἔχει γίνει θηριώδης». Ὑπάρχουν καὶ ἄλλοι ὅμως οἱ ὁποῖοι κατανοοῦν τὴν ἀλήθεια, ὅτι αὐτὸ εἶναι τὸ ἀληθινὰ καλό, τὸ ἀληθινὰ συμφέρον γιὰ τὸν ἄνθρωπο καὶ ὅμως φιλονικοῦν ἀναίσχυντα.

Δηλαδή, δὲν δέχονται, τσακώνονται καὶ ἀμφισβητοῦν τὴν ἀλήθεια ἀδιάντροπα· αὐτῶν ἔχει νεκρωθεῖ τὸ λογιστικό. Παραλογίζονται δηλαδὴ καὶ ἐπίσης, ἡ συμπεριφορά τους μοιάζει μὲ συμπεριφορὰ τῶν ἀγρίων θηρίων· τῶν ἀνοήτων καὶ ἀγρίων θηρίων. «Ὅσοι δὲ νοοῦντες τὴν ἀλήθειαν, ἀναισχύντως φιλονεικοῦσι, τούτων τὸ λογιστικὸν νενέκρωται· καὶ ἐκτεθηρίωται αὐτῶν ὁ τρόπος». Ὑπάρχουν λοιπόν, ἀφ’ ἑνὸς μὲν αὐτοὶ οἱ ὁποῖοι δυσκολεύονται νὰ ἐννοήσουν αὐτὰ ποὺ εἶναι ἀληθινὰ συμφέροντα καὶ αὐτὰ ποὺ λέγονται ὀρθά, μὲ ὀρθὸ τρόπο καὶ εἶναι ἀληθινὰ καλά, καὶ ὑπάρχουν καὶ αὐτοὶ οἱ ὁποῖοι τὰ καταλαβαίνουν, ἀλλὰ ὅμως ἐπιμένουν νὰ τὰ ἀμφισβητοῦν καὶ νὰ φιλονικοῦν καὶ νὰ ἀντιτίθενται καὶ νὰ πολεμοῦν τὴν ἀλήθεια καὶ τὸ καλό, τὸ ἀγαθό. Καὶ αὐτῶν βέβαια ἡ νόσος εἶναι ἀκόμα πιὸ προχωρημένη. Τὸ λογιστικό τους ἔχει νεκρωθεῖ, παραλογίζονται καὶ ἡ συμπεριφορά τους εἶναι παρόμοια μὲ τῶν ἀγρίων θηρίων καὶ δὲν γνωρίζουν τὸν Θεὸ οὔτε ἔχει φωτιστεῖ ἡ ψυχή τους, λέγει καταλήγοντας στὴν 46η του Παραίνεση ὁ Ἅγιος Ἀντώνιος. Καὶ αὐτοὶ οἱ ἄνθρωποι δὲν γνωρίζουν τὸν Θεό, δὲν ἔχουν ἐμπειρία τοῦ Θεοῦ, τῆς ζωῆς τοῦ Θεοῦ καὶ οὔτε ἔχει φωτισθεῖ ἡ ψυχή τους, εἶναι μέσα στὸ σκοτάδι· «οὐ γνωρίζουσι τὸν Θεόν, οὐδὲ πεφώτισται αὐτῶν ἡ ψυχή».

Μᾶς λέει λοιπόν, πολὺ μεγάλες καὶ σπουδαῖες ἀλήθειες σ’ αὐτὴν τὴν Παραίνεσή του, τὴν 46η, ὁ Μέγας Ἀντώνιος.  Μᾶς λέει ὅτι εἶναι ἄρρωστοι πνευματικὰ αὐτοὶ ποὺ δυσκολεύονται νὰ κατανοήσουν τὰ ἀληθινὰ συμφέροντά τους καὶ τὰ ἀληθινὰ καλὰ ποὺ τοὺς διδάσκονται, ποὺ τοὺς λέγονται. Καὶ ἀκόμα, ἔχουν νεκρωμένο λογιστικὸ ὅσοι, ἐνῷ κατανοοῦν τὴν ἀλήθεια, φιλονικοῦν ἀναίσχυντα, τσακώνονται ἀδιάντροπα καὶ ἀμφισβητοῦν τὴν ἀλήθεια.  Καὶ ἀκόμα, ἔχουν ἀποθηριωμένο τρόπο συμπεριφορᾶς· δηλαδή, μοιάζουν μὲ τὰ ἄγρια θηρία αὐτοὶ οἱ ὁποῖοι ἐνῷ κατανοοῦν τὴν ἀλήθεια, παρ’ ὅλα αὐτὰ ἐπιμένουν νὰ φιλονικοῦν καὶ ἀδιάντροπα νὰ τὴν ἀμφισβητοῦν τὴν ἀλήθεια. Εἶναι οἱ προχωρημένοι βαθμοὶ κακίας καὶ διαστροφῆς, καὶ ἔχουν ἀκόμα καὶ ἀγνωσία Θεοῦ αὐτοὶ ποὺ ἐνῷ κατανοοῦν τὴν ἀλήθεια, ἐπιμένουν νὰ φιλονικοῦν ἀναίσχυντα, νὰ πολεμοῦν τὴν ἀλήθεια καὶ ἀδιάντροπα νὰ τσακώνονται μὲ αὐτοὺς οἱ ὁποῖοι ἀποδέχονται καὶ κηρύσσουν τὴν ἀλήθεια. Καὶ ἀκόμα, ἔχουν σκοτισμένη ψυχὴ αὐτοὶ ποὺ ἐνῷ καταλαβαίνουν τὴν ἀλήθεια, τὴν κατανοοῦν ἐγκεφαλικά, ὅμως φιλονικοῦν ἀναίσχυντα, δηλαδὴ μαλώνουν, τσακώνονται, ἀντιπαρατίθενται στὴν ἀλήθεια.

Ὅλα αὐτὰ λοιπόν, ἄς τὰ ἔχουμε ὑπόψη μας, ἔτσι ὥστε νὰ πολεμοῦμε τὴν κακία καὶ νὰ ἀποδεχόμαστε τὴν ἀλήθεια, τὸ κήρυγμα τῆς σωτηρίας ποὺ μᾶς προσφέρεται ἀπὸ τοὺς Ἁγίους Πατέρες, ἀπὸ τὴν Ἁγία Γραφὴ καὶ ἀπὸ τοὺς συγχρόνους Ἁγίους μας, καὶ νὰ μὴν ἐπιτιθέμεθα ἀνοήτως σὲ ὅλα αὐτά. Νὰ φροντίζουμε νὰ ἔχουμε φωτισμένο τὸ λογιστικό μας καὶ ὀρθὸ τρόπο συμπεριφορᾶς, θεάρεστο, ἔτσι ὥστε νὰ μὴν ἔχουμε ἄγνοια τοῦ Θεοῦ ὅπως ἔχουν αὐτοὶ οἱ ὁποῖοι δὲν παραδέχονται τὴν ἀλήθεια ἤ μάλλον, τὴν κατανοοῦν ἐγκεφαλικὰ ἀλλὰ τὴν πολεμοῦν· καὶ ὅπως λέει ὁ Ἅγιος, ἀναισχύντως φιλονικοῦν.

Ἄς μᾶς φυλάξει ὁ Θεὸς ἀπὸ αὐτὴν τὴν ἄγνοια τοῦ Θεοῦ καὶ ἀπὸ τὴν σκότιση τῆς ψυχῆς ποὺ ἔρχεται στὸν ἄνθρωπο ἐξ αἰτίας τῶν παθῶν· ἐξ αἰτίας τῆς ἑκούσιας τύφλωσής του, γιατὶ γι’αὐτὸ μιλάει ἐδῶ ὁ Μέγας Ἀντώνιος. Λέγει ὅτι ἐνῷ κατανοοῦν τὴν ἀλήθεια, ἀναίσχυντα φιλονικοῦν, ἐπιτίθενται στὴν ἀλήθεια καὶ σ’ αὐτοὺς ποὺ τὴν κηρύττουν ἀνόθευτη. Ἑκούσια, δηλαδὴ μὲ τὴ θέλησή τους τυφλώνονται, τυφλώνουν τὴν ψυχή τους, τὸν νοῦ τους, τὸ λογιστικό τους καὶ ἔτσι, σκοτίζονται, ἀποθηριώνονται καὶ προχωροῦν στὴν ἄγνοια τοῦ Θεοῦ. Καταλήγουν νὰ μὴν γνωρίζουν τὸν Θεό, νὰ μὴν ἔχουν καμμιὰ ἐμπειρία τῆς ζωῆς τοῦ Θεοῦ καὶ τῆς Θείας χαρᾶς καὶ μακαριότητος.

Ἄς τὰ ἔχουμε ὅλα αὐτὰ βαθιὰ στὴν καρδιά μας καὶ ἄς ἀγωνιζόμαστε νὰ ζοῦμε σύμφωνα μὲ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, ἔτσι ὥστε νὰ ἔχουμε φωτισμένο νοῦ καὶ φωτισμένη ψυχή, καὶ νὰ ὁδηγούμαστε εἰς τὴν Αἰώνιο χαρὰ καὶ μακαριότητα, καὶ νὰ ἀπολαύσουμε αὐτῆς εἰς τοὺς αἰώνας τῶν αἰώνων μαζὶ μὲ τὸν Κύριο τῆς δόξης.

Τῷ δὲ Θεῷ ἡμῶν δόξα πάντοτε νῦν καὶ ἀεὶ καὶ εἰς τοὺς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.