Εἰς τά Ἅγια Θεοφάνεια. «Γιατί ὁ Χριστός ἐβαπτίσθη;» Π. Ἀθανάσιος Μυτιληναῖος

ΕΙΣ ΤΑ ΑΓΙΑ ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ

Απομαγνητοφωνημένη ομιλία μακαριστού γέροντος Αθανασίου Μυτιληναίου

με θέμα:

«ΓΙΑΤΙ Ο ΧΡΙΣΤΟΣ ΕΒΑΠΤΙΣΘΗ;»

[εκφωνήθηκε στην Ιερά Μονή Κομνηνείου Λαρίσης στις 6-1-1991]

(Γ 126)

«Ποιος είναι ο Θεός;», έλεγε ο αρχαίος κόσμος. «Τι είναι ο Θεός;», ξαναρωτούσε ο αρχαίος κόσμος. Και οι απαντήσεις πολλές. Γιατί δεν υπήρχε απάντησις. Όμως η αγάπη και η φιλανθρωπία του όντως αληθινού Θεού, που έμενε κρυμμένος από τον αμαρτωλό άνθρωπο ή καλύτερα, η αμαρτία ετύφλωσε τον άνθρωπο και δεν μπορούσε να δει, ήλθε και έγινε φανερός. Λέγει ο Απόστολος Παύλος στη σημερινή αποστολική του περικοπή που ακούσαμε, προς Τίτον: «Ἡ χρηστότης καὶ ἡ φιλανθρωπία ἐπεφάνη τοῦ σωτῆρος ἡμῶν Θεοῦ». «Ἐπεφάνη». Έγινε φανερή. Αυτό θα πει «επιφάνεια». Θα πει «φανέρωσις». Η Θεοφάνεια. Θα πει: «Φάνηκε ο Θεός».

Πώς «ἐπεφάνη»; Με την βάπτιση του Ιησού, εις τον Ιορδάνη ποταμό. Με πολύ λιτές γραμμές, ο Ευαγγελιστής Μάρκος μάς πληροφορεί: «Τῷ καιρῷ ἐκείνῳ, ἦλθεν ὁ ᾿Ιησοῦς ἀπὸ Ναζαρὲτ τῆς Γαλιλαίας καὶ ἐβαπτίσθη ὑπὸ ᾿Ιωάννου εἰς τὸν ᾿Ιορδάνην. Καὶ εὐθέως ἀναβαίνων ἀπὸ τοῦ ὕδατος εἶδε σχιζομένους τοὺς οὐρανοὺς καὶ τὸ Πνεῦμα ὡς περιστερὰν καταβαῖνον ἐπ᾿ αὐτόν· καὶ φωνὴ ἐγένετο ἐκ τῶν οὐρανῶν· σὺ εἶ ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν σοὶ ηὐδόκησα». Έτσι έμαθε ο κόσμος, αγαπητοί, ότι ο Θεός είναι στον ουρανό, αφού απ’ τον ουρανό ηκούσθη η φωνή. Αλλά και εις την γην. Αλλά πανταχού παρών. Δεν έχει όμως καμία σχέση με την κτίσιν Του από πλευράς ουσίας. Δεν είναι δηλαδή η κτίσις ο Θεός. Τότε αντελήφθησαν οι άνθρωποι ότι δεν μπορούσαν να λατρεύουν την κτίσιν ως Θεόν. Ότι ο Θεός είναι Εκείνος που πήρε, προσέλαβε την κτίσιν Του, δεν εταυτίσθη με την κτίσιν Του, προσέλαβε την κτίσιν Του υπό το σχήμα της ανθρωπίνης υπάρξεως και ήλθε από αγάπη πολλή σε μας. Ότι ο Θεός είναι Ένας και Τριαδικός.

Ο Πατήρ τώρα, στα Θεοφάνεια, δίνει τη μαρτυρία Του για τον αγαπητόν Του Υιόν και το Πνεύμα το Άγιον δείχνει ακριβέστατα του Ποιος είναι ο Υιός. Δείχνει. Δεν γεμίζει τον Ιησούν, εννοείται την ανθρωπίνη φύση, με Πνεύμα Άγιον. Άπαγε. Δείχνει. Δηλαδή πλήρης και εκπληκτική Θεοφανεία. Έτσι ο Υιός αποκαλύπτει τον Πατέρα και ο Πατέρας συστήνει τον Υιόν και το Πνεύμα το Άγιον δείχνει τον Υιόν κατ΄εντολήν του Πατρός.

Έτσι ο κόσμος έμαθε τον αληθινόν Θεόν, που μπορούσε τώρα να Τον λατρεύει και να Τον προσκυνά. Είναι η πιο μεγάλη αποκάλυψις στην ανθρωπίνη Ιστορία, που ο άνθρωπος γνωρίζει τον Δημιουργό Του. Η πιο μεγάλη αποκάλυψις. Βέβαια είναι αληθές ότι πολλές φορές ο Θεός απεκαλύφθη, ο Άγιος Τριαδικός Θεός, όπως επί παραδείγματι εις τον Αβραάμ στο Σινά και στη βάτο είναι ο Λόγος, όμως συσκιασμένα. Εδώ έχομε με σαφήνεια την αποκάλυψη του Θεού. Και μάλιστα όταν ο Εις της Τριάδος, παίρνοντας την ανθρωπίνη μορφή, το ανθρώπινο σχήμα, ήλθε ανάμεσά μας κατά έναν ανείπωτα καταπληκτικό τρόπο.

Πλάι όμως σε αυτήν την μεγαλειώδη αποκάλυψη, γιατί έρχεται, όπως σας είπα, ο δεύτερος της Τριάδος, να βαπτιστεί εις τον Ιορδάνη ποταμό, έχομε και πλήθος άλλες αποκαλύψεις. Ώστε να ερωτούμε, γιατί ήρθε ο δεύτερος της Τριάδος να βαπτιστεί εις τον Ιορδάνην ποταμόν; Οι Πατέρες, αγαπητοί μου, αναφέρουν αρκετούς λόγους που ο Ιησούς εβαπτίσθη εις τον Ιορδάνη. Βέβαια ένας, όχι, θα λέγαμε, κατ’ αξίαν πρώτος, αλλά δεν θα τους πω κατ’ αξίαν πρώτος, δεύτερος, απλώς μερικούς, δυο, τρεις, τέσσερις λόγους να σας αναφέρω. Ήλθε για να καθαρίσει εμένα τον άνθρωπο. Βαπτίζεται δε ο Χριστός, «οὐχ ὡς Αὐτός χρήζων καθάρσεως, ἀλλά τήν ἐμήν οἰκειούμενος κάθαρσιν». Δεν ήρθε επειδή ο Ίδιος είχε ανάγκη να καθαριστεί, αλλά οικειώθηκε την δική μου την κάθαρσιν. Και επήρε το λουτρόν του βαπτίσματος εις τον Ιορδάνη ποταμό.

Το βάπτισμα του Ιωάννου ήταν βάπτισμα μετανοίας. Έχομε τρία βαπτίσματα. Είναι το βάπτισμα των Ιουδαίων, που ήταν τρόπον τινά, σαν διδασκαλία, εννοείται των Ραβίνων, υποχρεωτικό, προκειμένου κάποιος να φάει. Θυμηθείτε που είπαν στον Κύριον οι Φαρισαίοι για τους μαθητάς: «Γιατί οι μαθηταί σου με άπλυτα χέρια τρώνε τα στάχυα, τρίβοντάς τα με τα χέρια τους;». Οι Εβραίοι, σημειώνει εκεί ο Ευαγγελιστής, δεν κάθονται να φάνε εάν δεν πλυθούν εάν, εάν, εάν… Ήταν ο βαπτισμός ο ιουδαϊκός . Είναι το βάπτισμα του Ιωάννου, βάπτισμα μετανοίας. Και το βάπτισμα το χριστιανικό, που είναι βάπτισμα συγχωρήσεως και υιοθεσίας και μετοχής της ζωής του Χριστού.

Ο Χριστός λοιπόν εβαπτίσθη υπό του Ιωάννου, το μεσαίον βάπτισμα. Το βάπτισμα του Ιωάννου, το οποίον ήταν βάπτισμα μετανοίας. Αλλά πώς εγίνετο; Εβυθίζετο ο βαπτιζόμενος, έμενε βυθισμένος μέσα εις το νερό και έλεγε τις αμαρτίες του. Γι΄αυτό σημειώνει εδώ ο Ευαγγελιστής Ματθαίος, ότι ο Ιησούς ανέβη ευθύς από του ύδατος. Αμέσως ανέβηκε από το νερό. Δεν βγήκε από το νερό. Αλλά ανέβηκε από το νερό. Δηλαδή δεν ήταν βυθισμένος εις το νερό, όπως ήσαν οι άλλοι. Γιατί; Δεν είχε αμαρτίες. Ήρθε τις δικές μου τις αμαρτίες να συγχωρήσει. Ήρθε εμένα να καθαρίσει, εμένα τον άνθρωπο. Γι΄αυτό λέγει αυτό το «εὐθύς», αμέσως ανέβη από του ύδατος. Ο Ιησούς βαπτίζεται, για να ανοίξει τον δρόμο στο δικό Του το βάπτισμα, δηλαδή αυτό που θα μας παρέδιδε, και το οποίον είναι βάπτισμα, όπως σας είπα, αφέσεως αμαρτημάτων, τόσο του προπατορικού, όσο και των προσωπικών μας αμαρτημάτων.

Ακόμη, εβαπτίσθη ο Κύριος εις τον Ιορδάνη ποταμό, ένας ακόμη λόγος, για να συντρίψει τις κεφαλές των δρακόντων, δηλαδή των δαιμόνων, μέσα εις το νερό του Ιορδάνου. Ίσως φαίνεται περίεργο αυτό. Η κτίσις, αγαπητοί μου, που έγινε χάριν του ανθρώπου, παρεχωρήθη στην εξουσία του Σατανά, επειδή ο άνθρωπος ήδη από τον Παράδεισον προσεκύνησε τον διάβολον· διότι έκανε το θέλημά του. Έκτοτε η κτίσις είναι δαιμονοκρατουμένη.

Έρχεται λοιπόν ο Κύριος να αγιάσει την κτίσιν, μέσα εις το νερό του Ιορδάνου. Είναι δε εκπληκτικόν, ότι το νερό εδώ είναι αντιπροσωπευτικό ολοκλήρου της κτίσεως. Θέλετε να σας πω κάτι; Όσοι μπορείτε να το συλλάβετε αυτό. Είναι εκπληκτικόν διότι… βέβαια η θεολογία του νερού είναι απέραντη και βαθυτάτη, τώρα εδώ μόνον έναν λόγο σας λέγω, που το νερό είναι H20, υδρογόνο δύο, οξυγόνο. Το υδρογόνο όμως είναι το πρώτο στοιχείο, που όταν του προστίθενται πρωτόνια εις τον πυρήνα του, γίνεται δεύτερο, τρίτο, τέταρτο, πέμπτο, πεντηκοστόν, ενενηκοστόν τόσο…στοιχείον. Όλη η κτίσις, όλος αυτός ο κόσμος, είναι, ας το πούμε, έτσι χοντρικά χοντρικά,όχι επιστημονικά, επανάληψις του ατόμου του υδρογόνου. Συνεπώς το υδρογόνο θα μπορούσε να καυχηθεί ότι είναι εκείνο που εκπροσωπεί ολόκληρη τη Δημιουργία. Αυτό δε το υδρογόνο έγινε από την ενέργεια του φωτός! Εκπληκτικόν! «Εἶπεν ὁ Θεός καί ἐγένετο φῶς». Πρώτα το φως. Μετά το υδρογόνο. Μετά όλη η κτίσις. Έτσι λοιπόν είναι, τρόπον τινά, βρίσκεται να εκπροσωπεί την κτίσιν το υδρογόνο· το οποίον άφθονο βρίσκεται μέσα στο νερό.

Έτσι, αγιάζει ο Χριστός το νερό, τα νερά του ποταμού, δηλαδή αγιάζει ολόκληρη την κτίσιν! Και αγιάζοντάς την, διώχνει τους δαίμονες, που εδαιμονοκράτουν την κτίσιν. Γι΄αυτό γράφει ο άγιος Κοσμάς ο υμνογράφος, στον σημερινό κανόνα, που ακούσαμε στον Όρθρον, στο πρώτο τροπάριο της πρώτης ωδής: «Καί δρακόντων κεφαλάς ἐμφωλευόντων, διαθλάττει, ῥείθροις Ἰορδάνου». «Και τα κεφάλια των δρακόντων, τα σπάζει, στα ρείθρα του Ιορδάνου». Τύπος δε των δαιμονικών κεφαλών ήσαν οι καταποντισθέντες Αιγύπτιοι στην Ερυθρά Θάλασσα. Οι Αιγύπτιοι, μεταφορικώς, συμβολικώς, θεωρούνται ότι είναι το κράτος και της σκιάς του θανάτου, το κράτος του Άδου, οι δαίμονες. Προσέξτε· δεν είναι οι Αιγύπτιοι οι δαίμονες. Προσέξτε, μην το μπερδέψετε, τύπος είναι. Όταν πήγαν να περάσουν κι αυτοί και επνίγησαν. Έτσι ο Ψαλμωδός λέγει στον 73ον Ψαλμόν: «Σύ συνέτριψας τάς κεφαλάς τῶν δρακόντων ἐπί τοῦ ὕδατος -Ποιων δρακόντων; Μεταφορικώς. Των Αιγυπτίων, που, τρόπον τινά, αντιπροσωπεύουν τους δαίμονες-. Σύ συνέθλασας -ευθύς παρακάτω- τήν κεφαλήν τοῦ δράκοντος». Γιατί πρώτα ακολουθεί πληθυντικός και μετά ενικός; Διότι είναι οι δαίμονες και ενικός είναι ο διάβολος, ο ένας, ο αρχηγός.

Γι΄αυτό, αγαπητοί μου, δυνάμει της βαπτίσεως του Χριστού μας στον Ιορδάνη, σε κάθε βάπτιση πιστού λέγονται ευχές. Όπως και στον ίδιον τον υπό βάπτισιν, λέγονται αφορισμοί, δηλαδή να φύγουν οι δαίμονες που τυχόν εμφωλεύουν μέσα εις αυτήν την ύπαρξη, αλλά και επί του ύδατος, προκειμένου να γίνει η βάπτισις. Ακούστε τι λέγει μία ευχή. Δυστυχώς ο χρόνος δεν επαρκεί να σας κάνω πιο πολλή ανάλυση. Ανάγνωση θα σας κάνω: «Σύ καί τά Ἰορδάνια ρεῖθρα ἡγίασας, οὐρανόθεν καταπέμψας τό Πανάγιον σοῦ Πνεῦμα, καί τάς κεφαλάς τῶν ἐκεῖσε ἐμφωλευόντων συνέτριψας δρακόντων. Αὐτός οὖν, φιλάνθρωπε Βασιλεῦ- θα τ’ ακούσετε και στην ακολουθία της Βαπτίσεως που θα ακολουθήσει τώρα εδώ- πάρεσο καί νῦν δια τῆς ἐπιφοιτήσεως τοῦ Ἁγίου σου Πνεύματος, καί ἁγίασον τό ὕδωρ τοῦτο…». «Συντριβήτωσαν - λέει ο ιερεύς- ὑπό τήν σημείωσιν τοῦ τύπου τοῦ τιμίου Σταυροῦ Σου(:με το σημάδι του Σταυρού) πᾶσαι αἱ ἐναντίαι δυνάμεις – οι δαίμονες-. Ὑποχωρησάτωσαν ἡμῖν(: ας υποχωρήσουν σε μας) πάντα τά ἐναέρια καί ἀφανῆ εἴδωλα , καί μή ὑποκρυβήτω τῷ ὕδατι τούτῳ δαιμόνιον σκοτεινόν(:και να μην κρυφτεί δαιμόνιο σκοτεινό κάτω από το νερό – εκείνο το «ὑπο-κρυβήτω». Δηλαδή στην κτίσιν, με άλλα λόγια)».Έτσι, ο Χριστός ήρθε στον Ιορδάνη να αγιάσει την κτίσιν, αφού θα συνέτριβε τας κεφαλάς των δρακόντων και την κεφαλήν του μεγάλου δράκοντος, του Διαβόλου.

Ο Χριστός, ακόμη, αγαπητοί μου, μέσα στον Ιορδάνη, απέκτεινεν την έχθραν μεταξύ Θεού και ανθρώπου. Λέγει πάλι ο άγιος Κοσμάς ο υμνογράφος στην 5η ωδή του, στον ειρμό: «Ἰησοῦς, ὁ ζωῆς ἀρχηγός λῦσαι τὸ κατάκριμα ἥκει Ἀδάμ τοῦ πρωτοπλάστου, καθαρσίων δε ὡς Θεός μὴ δεόμενος(:ο Ίδιος δεν είχε ανάγκη να καθαριστεί), τῷ πεσόντι καθαίρεται ἐν τῷ Ἰορδάνη(:έρχεται να καθαρίσει αυτόν που έπεσε, να τον καθαρίσει στον Ιορδάνη), ἐν ᾧ(:εν τω οποίω Ιορδάνη) τὴν ἔχθραν κτείνας». «Ἀπέκτεινε τήν ἔχθραν»· γι΄αυτό λέγεται ότι ο Ιορδάνης ποταμός είναι ο τάφος της έχθρας, είναι ο θάνατος του θανάτου, ο Ιορδάνης θανάτωσε τον θάνατον. Ερωτά κάποιος εκ των Πατέρων: «Πῶς μέν ὁ Παῦλος εἶπεν ὅτι ὁ Χριστός ἀπέκτεινεν τήν ἔχθραν ἐν τῷ Σταυρῷ; Ὁ δέ μελωδός λέγει ἐδῶ ὅτι ἀπέκτεινεν αὐτή ἐν τῷ Ἰορδάνῃ». Ο Παύλος λέγει «ἀπεκτάνθη», σκοτώθηκε η αμαρτία, η έχθρα ανάμεσα στον άνθρωπο και τον Θεό, «στον Σταυρό». Εδώ ο μελωδός λέγει «στο ποτάμι». Τι συμβαίνει; Βέβαια, θα λέγαμε, ο Χριστός έλυσε την έχθραν, με όλα τα μυστήρια της ενσάρκου οικονομίας Του. Όπως με τη σύλληψίν Του, την γέννησή Του, την βάπτισή Του, την Σταύρωσή Του, την Ανάστασή Του. Όλα αυτά είναι σταθμοί της ενσάρκου οικονομίας Του, που αποτελούν και τα μυστήρια, που όλα αυτά απέκτειναν την έχθραν του ανθρώπου με τον Θεό· και τα οποία αποτελούν, κατά τον άγιον Νικόλαο Καβάσιλα, τα «ποιητικά τῆς σωτηρίας μας». Εκείνα τα οποία συντελούν στη σωτηρία μας.

Και ο Παύλος λέγει: «Τοῦτο γινώσκοντες(:αυτό να ξέρετε) ὅτι ὁ παλαιός ἄνθρωπος συνεσταυρώθη - πού συνεσταυρώθη;- ἐν τῷ βαπτίσματι» -λέει ο Παύλος- τῷ Χριστῷ». Συνεσταυρώθη με τον Χριστό, μέσα εις το βάπτισμα. Γι΄αυτό γίνεται μέτοχος των παθημάτων του Χριστού ο άνθρωπος με την βάφτισή Του. Γι΄αυτό και ο Χρυσόστομος λέγει: «Σταυρόν τό βάπτισμα ὀνομάζει». Το βάπτισμα λοιπόν είναι σταυρός. Και ο Σταυρός του Κυρίου εικονίζεται μυστικώς εις το Βάπτισμα. Σταυρός και Βάπτισμα ουσιαστικά είναι ένα. Και εκφράζουν την ίδιαν αλήθεια. Σταυρός και Βάπτισμα. Ένα είναι.

Ακόμη, Αυτός ο Κύριος, όταν μπήκε εις το ποτάμι, γίνεται ο μεσίτης δύο διεστώτων οχθών. Η μία όχθη του ποταμού και η άλλη όχθη του ποταμού. Η μία από δω, η άλλη από κει. Ο Θεός και οι άνθρωποι. Μπαίνει στη μέση στο ποτάμι και ενώνει τα διεστώτα. Γι΄αυτό ο Χριστός λέγεται μεσίτης Θεού και ανθρώπων. Είναι εκπληκτικόν. Το ποτάμι λοιπόν του Ιορδάνου είναι τύπος διαστάσεως Θεού και ανθρώπων. Ο Χριστός ο μεσίτης. Προτύπωσις, αγαπητοί μου, αυτού του πράγματος είναι η μηλωτή του Ηλία, η προβιά που φορούσε ο Ηλίας, την οποία έριξε εις τον Ελισσαίον, αναλαμβανόμενος εις τον ουρανόν και εκείνος εκτύπησε την όχθην του Ιορδάνου κι έγινε ξηρά. Και πέρασε από κει ο Ελισσαίος. Η μηλωτή του Ηλία είναι τύπος της μεσιτείας του Χριστού, που ενώνει τις δύο όχθες, τις δύο πλευρές. Τον Θεό και τους ανθρώπους.

Ακόμη, γιατί εβαπτίσθη ο Χριστός; Για να «πληρώσει» τον νόμον. «Πληρῶ» θα πει «γεμίζω», δηλαδή «ολοκληρώνω, πραγματοποιώ, δεν αφήνω τίποτε που να μην το έχω πραγματώσει». Ο ίδιος ο Θεός έδωσε το βάπτισμα του Ιωάννου· έπρεπε λοιπόν και ο Ίδιος ως άνθρωπος, να τηρήσει τον νόμον, και γι΄αυτό ήρθε να βαπτιστεί. Μας σημειώνει ο Ευαγγελιστής Ματθαίος: «Τότε παραγίνεται ὁ Ἰησοῦς ἀπὸ τῆς Γαλιλαίας ἐπὶ τὸν Ἰορδάνην πρὸς τὸν Ἰωάννην τοῦ βαπτισθῆναι ὑπ᾿ αὐτοῦ. ὁ δὲ Ἰωάννης διεκώλυεν(:τον εμπόδιζε) αὐτὸν λέγων· ἐγὼ χρείαν ἔχω ὑπὸ σοῦ βαπτισθῆναι, καὶ σὺ ἔρχῃ πρός με;(:Εγώ έχω ανάγκη να βαπτιστώ από σένα, κι εσύ έρχεσαι σε μένα;) ἀποκριθεὶς δὲ ὁ Ἰησοῦς εἶπε πρὸς αὐτόν· ἄφες ἄρτι(: Άστο τώρα αυτό)· οὕτω γὰρ πρέπον ἐστὶν ἡμῖν πληρῶσαι πᾶσαν δικαιοσύνην». «Δικαιοσύνη» θα πει «όλος ο νόμος». «Πρέπει να εκπληρώσουμε όλο τον νόμον». Και με την εκπλήρωση του παλαιού νόμου στο πρόσωπο του Χριστού, ο Χριστός μάς απάλλαξε του τελετουργικού νόμου, της Παλαιάς, δηλαδή, Διαθήκης, αφού πλέον η δικαίωσις, δηλαδή η σωτηρία, δεν γίνεται με την εκπλήρωση πλέον του νόμου, αλλά με την εκπλήρωση της πίστεως. Φύγαμε από τη διαθήκη του νόμου και περάσαμε στη διαθήκη της πίστεως.

Θέλετε ακόμη; Κι άλλοι, κι άλλοι πολλοί λόγοι. Αλλά επιτρέψατέ μου έναν ακόμη λόγο, όσο μας παίρνει ο καιρός. Ένας σημαντικότατος. Είναι ότι η φανέρωσις όλου του Αγίου Τριαδικού Θεού για πρώτη φορά, όπως σας είπα ήδη εις την εισαγωγή της ομιλίας, στην Ιστορία της κτίσεως, κατά έναν τρόπο εναργή, φανερό, καθαρό, αλλά μπορούμε κάτι ακόμη να πούμε, που αφορά σε μας. Το τρίτο τροπάριο της 8ης ωδής του ιδίου υμνογράφου, του αγίου Κοσμά, λέγει: «Τριάδος ἡ φανέρωσις, ἐν Ἰορδάνῃ γέγονεν(:Έγινε η φανέρωση της Τριάδος)· αὔτη γὰρ ὑπέρθεος φύσις –άλλη φορά, να εξηγήσομε τι θα πει «ὑπέρθεος φύσις»-, ὁ Πατὴρ ἐφώνησεν(:μίλησε). Οὗτος ὁ βαπτιζόμενος, Υἱὸς ὁ ἀγαπητός μου, τὸ Πνεῦμα συμπαρῆν τῷ ὁμοίῳ». Το Πνεύμα το Άγιο ήτο συμπαρόν, μαζί παρόν, με τον όμοιό Του, δηλαδή τον Υιόν. Κ.λπ.

Στο πρώτο δε τροπάριο της Α΄ωδής λέει: «Ἀδὰμ τὸν φθαρέντα ἀναπλάττει, ῥείθροις Ἰορδάνου»(:Αναπλάττει τον φθαρέντα Αδάμ, εις τα ποταμάκια του Ιορδάνου ποταμού)».

Έχομε λοιπόν εδώ την φανέρωση του Αγίου Τριαδικού Θεού, δια να αναπλάσει τον άνθρωπο, πράγμα που δείχνει ότι του Αγίου Τριαδικού Θεού δημιούργημα είναι ο άνθρωπος! Έρχεται ο όλος Θεός να αναπλάσει τον άνθρωπο. Γιατί; Γιατί ο όλος Θεός εδημιούργησε τον άνθρωπο. Τι είπε; «Ποιήσωμεν ἄνθρωπον κατ' εἰκόνα ἡμετέραν καί καθ' ὁμοίωσιν». «Ποιήσωμεν». «Να κάνομε άνθρωπο». Και ρωτάει ο άγιος Γρηγόριος Θεσσαλονίκης, ο Παλαμάς: «Τίνος δέ ἕνεκεν τοῦ ἀνθρώπου πλαττομένου τε καί ἀναπλαττομένου τό τῆς Ἁγίας Τριάδος φανεροῦται μυστήριον;». «Ποιος ο λόγος που φανερώνεται η Αγία Τριάς, το μυστήριον της Αγίας Τριάδος, όταν ο άνθρωπος δημιουργείται και αναδημιουργείται τώρα, τότε εις τον Αδάμ και τώρα εις τον Ιορδάνην;». «Διότι –απαντάει ο ίδιος Πατήρ- ὁ ἄνθρωπος εἶναι ὄχι μόνον μύστης καί προσκυνητής τῆς Ἁγίας Τριάδος ἐπί τῆς γῆς, ἀλλά καί ὁ ἀποκλειστικά μόνος δική της εἰκόνα». «Ο άνθρωπος αποκλειστικά εικόνα της Αγίας Τριάδος». Αποκλειστικά. Γιατί; Διότι τα ζώα δεν διαθέτουν ούτε λόγον, ούτε νουν. Και τη ζωή που έχουν, είναι ζωή ζωική, όχι ζωή που προέρχεται από τη ζωή του Αγίου Πνεύματος. Ύστερα οι άγγελοι, ο αγγελικός κόσμος, ομοίως και το ίδιο. Έχουν νουν και λόγον, αλλά δεν έχουν σώματα, για να ζωοποιηθούν από το Πνεύμα το Άγιον. Μόνος ο άνθρωπος έχει ζωοποιήσει από το Πνεύμα το Άγιον, που παίρνει τη ζωή του, η ζωή του ανθρώπου δεν είναι η ζωή των ζώων. Αλλά είναι η ζωή του Αγίου Πνεύματος. Είναι ο νους και ο λόγος. Τρία λοιπόν στοιχεία, τα οποία δίδει, ανακλούν το δόγμα της Αγίας Τριάδος.

«Ἀλλ' οὐχί καί πνεῦμα ζωοποιοῦν –λέγει για τους αγγέλους ο άγιος Γρηγόριος- ἐπεί μηδέ σῶμα το παρ' αὐτοῦ ζωοποιούμενον». Δεν έχουν σώμα οι άγιοι άγγελοι. Έτσι λοιπόν: «Ἂνθρωπος –λέει ο άγιος Γρηγόριος- μόνος, μοναδικότατος μόνος κατ' εἰκόνα τῆς Τρισυποστάτου φύσεως νοῦν ἔχει καί λόγον καί πνεῦμα τοῦ σώματος ζωοποιοῦν». Νους ο Πατήρ, Λόγος ο Λόγος και Πνεύμα το Πνεύμα το Άγιον. Να λοιπόν ο άγιος Τριαδικός Θεός που έρχεται, δημιουργεί τον άνθρωπον κατ’ εικόνα Του και ανακλά τώρα η εικόνα το πρωτότυπον, διότι πράγματι η φανέρωση της Αγίας Τριάδος, δεν είναι τίποτε άλλο παρά το αρχέτυπον, το οποίον αναπλάττει τον κατ΄εικόνα Θεού δημιουργηθέντα άνθρωπον. Το πρώτον και το μεγάλο είναι αυτό. Είναι κι άλλα πολλά.

Αγαπητοί μου, η Εκκλησία μας προ τόσο μεγάλων γεγονότων, έκθαμβη αναβοά: «Ὁ Θεός ἡμῶν ἐν τῷ οὐρανῷ καί ἐν τῇ γῆ πάντα ὅσα ἠθέλησεν ὁ Κύριος ἐποίησεν(:όσα ήθελε, έκανε)». Και ψάλλει η Εκκλησία: «Τίς Θεός μέγας ὡς ὁ Θεός ἡμῶν;(:Ποιος άλλος θεός είναι μεγάλος, όπως είναι ο Θεός μας;)». «Τίς Θεός μέγας ὡς ὁ Θεός ἡμῶν; Σύ εἶ ὁ Θεός ὁ ποιῶν θαυμάσια μόνος». Ναι, αγαπητοί μου· κι ο πιστός διαισθανόμενος το μυστήριον της αγάπης του Θεού, διαρκώς δοξάζει τον Άγιον Τριαδικόν Θεόν που εργάστηκε τη σωτηρία των ανθρώπων επάνω εις τη Γη.

ΠΡΟΣ ΔΟΞΑΝ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΙΑΔΙΚΟΥ ΘΕΟΥ

και με απροσμέτρητη ευγνωμοσύνη στον πνευματικό μας καθοδηγητή

μακαριστό γέροντα Αθανάσιο Μυτιληναίο,

μεταφορά της απομαγνητοφωνημένης ομιλίας σε ηλεκτρονικό κείμενο και επιμέλεια:

Ελένη Λιναρδάκη, φιλόλογος

ΠΗΓΗ:

· Απομαγνητοφώνηση ομιλίας δια χειρός του αξιοτίμου κ. Αθανασίου Κ.