Μικρά περιστατικά Κεφ. 8 : (μέρος δ΄ τελευταῖο)

Ὁσίου Ἀμβροσίου

Τόν χειμῶνα τοῦ 1862, λίγο καιρό μετά τήν ἐγγαθίδρυσι τοῦ Ἡγουμένου Ἰσαακίου, ὁ π. Ἀμβρόσιος γνώρισε κάποια, ὄχι καί τόσο ἀσήμαντη, ταλαιπωρία.

Σκέφθηκε μία ἡμέρα νά πάη ὥς τό Μοναστήρι γιά νά ἰδῆ τά πνευματικά του παιδιά – μερικούς μοναχούς πού προσφάτως εἶχε γίνει ἡ κουρά τους – καί νά ποτίση τήν ψυχή τους μέ τό νᾶμα τῆς διδασκαλίας του. Τί πειρασμός τόν βρῆκε στό δρόμο! Τό ἕλκυθρο τόν τίναξε σέ μία στιγμή καί τόν ἔρριξε ἄσπλαγχνα πάνω στόν παγωμένο δρόμο. Καί οἱ συνέπειες; Ἐξαρθρώσεις καί πληγές στά ἀσθενικά του χέρια.

Ἦταν πού ἦταν ἡ ὑγεία του κερί τρεμάμενο· ἦρθε καί τό κτύπημα αὐτό, καί ἀπέγινε. Ἔτσι ὅλο τόν χειμῶνα τόν πέρασε μέ πόνους πάνω στό κρεββάτι καί μέσα στό κελλί. Καί γιά νά κοινωνήση ἀκόμη ἦταν ἀδύνατο νά πάη στόν Ναό – πήγαινε ὁ ἱερεύς στό δωμάτιό του. Οἱ νεοκαρέντες μοναχοί, ἀνάμεσα στούς ὁποίους ξεχώριζε σάν λαμπερό ἀστέρι ὁ π. Ἀνατόλιος, θά ἔπρεπε τώρα νά τόν ἐπισκέπτωνται αὐτοί στήν Σκήτη.

Γιά τόν π. Ἀνατόλιο ἀξίζει νά ἀφιερώσουμε δυό λόγια. Ἀπόφοιτος τοῦ Σεμιναρίου τῆς Καλούγας, προικισμένος μέ χαρίσματα, στολισμένος μέ ἀρετές, προεμήνυε μία θαυμαστή ἐξέλιξι στήν μοναχική ζωή. Καί πράγματι. Ὅταν ἐκοιμήθη ὁ π. Ἱλαρίων καί ἐχήρευσε ἡ θέσις τοῦ Προϊσταμένου τῆς Σκήτης, τήν κατέλαβε αὐτός, καί τήν ἐτίμησε μέ τό παραπάνω. Ἀπό τήν σκοπιά αὐτή ἐσκόρπισε γύρω του πολλές ἀκτῖνες ἀπό τό φῶς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἀναγνωρίσθηκε ἀπ᾿ ὅλους σάν ἰδεώδης διδάσκαλος τῆς ὑψηλῆς πνευματικῆς Ζωῆς. Ἄς δεχθῆ ἐπί τῇ εὐκαιρίᾳ καί ἡ δική μας ἀκοή κάτι ἀπό τίς ἅγιες διδασκαλίες του.

• «Θέλεις νά κατακτήσης τόν Παράδεισο; Ἀπόκτησε ὑπομονή, ἀπόκτησε ταπεινοφροσύνη καί θά τόν βρῆς μέσα σου.
• Μή σπαταλᾶτε τόν καιρό σας σέ γέλια καί ἀστεῖα, γιατί αὐτά μιά ἡμέρα θά γίνουν κάρβουνα ἀναμμένα πού θά σᾶς καῖνε.
• Μόλις τρέχεις νά πῆς στόν Πνευματικό τίς ἁμαρτωλές σκέψεις σου, ὁ διάβολος ξέρεις τί κάνει; Τρέμει σάν φύλλο πού τό κτυπᾶ ἄγριος ἄνεμος.

• Σοῦ πέρασαν ἀπό τόν νοῦ «λογισμοί βλασφημίας»; Μή τούς δίνης σημασία. Δέν εἶναι δικοί σου αὐτοί οἱ λογισμοί. Εἶναι τοῦ διαβόλου.
• Προσεύχεσαι ἀνόρεχτα, μόνο καί μόνο, ἐπειδή σοῦ τό ἐπέβαλε ὁ Πνευματικός; Δέν πειράζει ἄν εἶναι καί ἀνόρεχτα. Ἡ ὑπακοή εἶναι πάνω ἀπ᾿ ὅλες τίς νηστεῖες καί ὅλες τίς προσευχές.
• Μή θλίβεσαι γιατί τό σῶμα σου ἀσθένησε. Σ᾿ αὐτό τό σῶμα μπορεῖ νά κατοικήση ἡ εἰρήνη τοῦ Χριστοῦ. Στήν «ἐπανθοῦσαν σάρκα» ἀντιθέτως φωλιάζουν βάτραχοι καί βδέλλες.
• Μοναχέ, μή γυρίζης ἀπό κελλί σέ κελλί. «Κάθισον εἰς τό κελλίον σου, καί τό κελλίον σου διδάσκει σε πάντα» (Ἀββᾶς Μωϋσῆς). Τό κελλί σου θά σέ μάθη ὅλα τά καλά. Τά κελλιά τῶν ἄλλων πιθανόν νά σέ διδάξουν καί κάτι ἄσχημο.
• Νά διαβάζετε ἀπό τήν ἀρχή ὥς τό τέλος, συχνά, τήν «Κλίμακα».
• Τριάντα χρόνια δέν πῆγα στούς δικούς μου (ἀπευθύνεται σέ κάποιον μοναχό πού ἤθελε νά ἐπισκεφθῆ τό πατρικό του σπίτι). Ἡ δική μας πατρίδα εἶναι ἐκεῖ ψηλά, ἡ ἐπουράνιος Ἱερουσαλήμ. Ἐκεῖ βρίσκεται ὁ πατέρας μας, ὁ νυμφίος μας, οἱ ἀδελφοί μας, ὅλοι οἱ θησαυροί καί ἡ αἰωνία μακαριότης».

Δέν ἦταν ἄγευστος ὁ π. Ἀνατόλιος ἀπό τό «οὐράνιον πόμα» πού προσφέρεται στά θεϊκά ἀνάκτορα τοῦ Μεγάλου Βασιλέως. Ἀσχολούμενος μέ τήν νῆψι, τήν θεωρία, τήν νοερά προσευχή καί πίνοντας ἀπό τόν «μυστικόν κρατῆρα» μποροῦσε νά κατευθύνη καί ἄλλες ψυχές σ᾿ αὐτά τά ὕψη. Ἄς παρακολουθήσουμε μερικές ὁδηγίες του.

• «Κράτα μέ ὅλη σου τήν δύναμι τήν «εὐχή τοῦ Ἰησοῦ» (δηλαδή τό Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, Υἱέ τοῦ Θεοῦ, ἐλέησόν με»). Αὐτή εἶναι ἡ ζωή μας, ἡ ὡραιότης μας, ἡ χαρά μας, ἡ παρηγορία μας. Θά δυσκολευθῆς στήν ἀρχή, ἀλλά στό τέλος θά πανηγυρίζης.
• Ἡ «εὐχή τοῦ Ἰησοῦ» ὄχι μόνο δέν μᾶς ἐμποδίζει νά ἀκοῦμε τήν ἀνάγνωσι καί τήν ψαλμῳδία, ἀλλά καί μᾶς ὑποβοηθεῖ σ᾿ αὐτό. Ἐνισχύει τίς προσευχές πού κάνουμε στόν Ναό ἤ στό κελλί. Σκορπίζει μεγάλη γλυκύτητα στήν καρδιά. Εἰρηνεύει τό πνεῦμα. Κάνει διαυγῆ τήν σκέψι.
• Φοβᾶσαι μή πέσης σέ πλάνη, ἀσκῶντας τήν προσευχή; Ἀκουσε. Νά ἀρχίζης μέ ταπείνωσι, νά προχωρῆς μέ ταπείνωσι καί νά τελειώνης μέ ταπείνωσι. Αὐτός εἶναι ὁ πιό ἀσφαλής δρόμος... Τούς λογισμούς τῆς ὑπερηφανείας νά τούς τρέμης σάν τήν φωτιά.
• Τό νά ἐντυπώσης σέ μιά νεανική καρδιά τό γλυκύτατο ὄνομα τοῦ Ἰησοῦ εἶναι ἀνώτερο ἀπ᾿ ὅλα τά σταυρουλάκια καί τίς εἰκονίτσες πού θά δώριζες.
• Ὁ ἐχθρός λυσσᾶ ἐναντίον ἐκείνων πού καλλιεργοῦν μέ ζῆλο τήν «εὐχή τοῦ Ἰησοῦ». Τούς σπρώχνει ὅλους, νέους καί γέρους, σέ κάθε εἴδους ρυπαρότητα. Νά τό ἔχης ὑπ᾿ ὄψιν σου καί νά μή παραξενεύεσαι».

Ἕνα πνευματικό τέκνο τοῦ στάρετς Μακαρίου μαθαίνοντας τόν θάνατό του πικράθηκε ὑπερβολικά. Γι᾿ αὐτόν πιά ὁ οὐρανός δέν εἶχε ἀστέρια. Ὅλα μαῦρα καί σκοτεινά.

• Τώρα, μονολογοῦσε, τί θά γίνω; Ποῦ θά βρῶ τέτοιον Πνευματικό; Ποῦ θά ἐξομολογοῦμαι;
• Ξέρεις; ἄκουσε νά λέη κάποιος. Στήν Ὄπτινα ὑπάρχει τώρα καινούργιος στάρετς, πολύ σπουδαῖος καί φωτισμένος. Ὄνομάζεται Ἀμβρόσιος
• Τί εἶπες; Ὁ Ἀμβρόσιος; Αὐτός πού πηγαινοερχόταν στό κελλί τοῦ μακαρίτη μ᾿ ἕνα τσουβάλι στόν ὦμο! Νά βάλω ἐγώ αὐτόν στήν θέσι τοῦ ἁγίου ἐκείνου στάρετς, τοῦ Μακαρίου; Ἀδύνατον!

Πέρασε καιρός καί κάποτε πού ἐπισκέφθηκε τήν Ὄπτινα συνήντησε τυχαῖα τόν π. Ἀμβρόσιο. Ἡ συζήτησις ἦρθε μόνη της. Τί διεπιστώθη; Ὅτι ὁ μοναχός ἐκεῖνος μέ τό τσουβάλι στόν ὦμο ἦταν γεμᾶτος θεϊκή σοφία. Ἄρχισε λοιπόν νά διακηρύσση παντοῦ:

• Ὁ νέος στάρετς (δέν εἶναι ἀσυνήθιστο νά πέφτη κανείς ἀπό τό ἕνα ἄκρο στό ἄλλο), τί νά σᾶς πῶ; Εἶναι ἀνώτερος! Βρίσκεται ψηλότερα ἀπό τόν προηγούμενο.

Σύν τῷ χρόνῳ διεδίδετο ἡ φήμη τοῦ π. Ἀμβροσίου. Ὁ κόσμος, ὅπως τό εἴδαμε καί στό προηγούμενο περιστατικό, ἀντιλαμβανόταν πώς στήν θέσι τοῦ ἑνός φωστῆρος ἦρθε ἄλλος. Σιγά-σιγά ἀναγνωριζόταν ἡ ἀξία του καί ἀπό τούς μοναχούς τῆς Ὄπτινα, οἱ ὁποῖοι ὁ ἕνας μετά τόν ἄλλον τόν καθιέρωναν ὡς Πνευματικό τους. Σ᾿ αὐτό συνετέλεσε καί ὁ θάνατος τῶν παλαιοτέρων καθοδηγητῶν.

Πρῶτα ἀπεχώρησε ὁ Ἡγούμενος Μωϋσῆς, ὅπως ἀναφέραμε. Τρία χρόνια ἀργότερα ὁ ἀδελφός του π. Ἀντώνιος – θεμελιωτής καί ὀργανωτής τῆς Σκήτης. Πιό ἔπειτα ὁ νέος Προϊστάμενος τῆς Σκήτης π. Ἱλαρίων. Κατ᾿ αὐτόν τόν τρόπον ἡ καθοδήγησις ὅλων τῶν ἀδελφῶν περιῆλθε στά χέρια τοῦ π. Ἀμβροσίου. Σ᾿ αὐτόν θά ἐξωμολογοῦντο, σ᾿ αὐτόν θά ἀνέφεραν ὅλα τά πνευματικά τους θέματα. Αὐτός θά ἦταν ὁ ποιμήν.

Ὁ π. Ἰσαάκιος ἦταν βέβαια Ἡγούμενος, ἀλλά τήν πνευματική ἐξουσία τήν εἶχε ὁ π. Ἀμβρόσιος. Καί ὁ Ἡγούμενος σ᾿ αὐτόν θά ἐξωμολογεῖτο. Θυμίζει ἡ περίπτωσις τό μεγάλο Κοινόβιο τῆς Γάζης (στ΄αἰών). Ἦταν βέβαια Ἡγούμενος ὁ Σέριδος, ἀλλά τόν λόγο στά πνευματικά ζητήματα τόν εἶχαν οἱ δύο Γέροντες Βαρσανούφιος καί Ἰωάννης, ἄνδρες χαρισματοῦχοι. Στήν Ὄπτινα ἐκεῖνος πού ἀναγνωριζόταν ὡς στάρετς ἦταν πάνω ἀπ᾿ ὅλους. Ὡστόσο ὁ π. Ἀμβρόσιος ἐσέβετο τόν π. Ἰσαάκιο, τιμοῦσε τό ἀξίωμά του καί σέ πολλά σοβαρά θέματα ζητοῦσε τήν γνώμη του.

• Εἰκοσιεννέα χρόνια συνεργάσθηκα μέ τόν στάρετς Ἀμβρόσιο, ὡμολογοῦσε μετά ἀπό χρόνια ὁ Ἡγούμενος, καί κανένα νέφος δέν παρουσιάσθηκε στίς σχέσεις μας. Στήν Ὄπτινα – καί στό Μοναστήρι καί στήν Σκήτη – ὅλα ἐπήγαιναν κατ᾿ εὐχήν. Καμμία δυσκολία, καμμία ἀνωμαλία, καμμία δοκίμασία δέν ἐγνώρισα.

Ἄν καί ἐνωρίς ἐμυήθη ὁ π. Ἀμβρόσιος στό στάρτσεστβο, περίμενε νά ὡριμάση ἡ ὑπόθεσις. Δέν τό ἐξήσκησε ἀμέσως, ἀφοῦ ἄλλωστε ἐπιζοῦσαν οἱ ἄλλοι πνευματικοί ὁδηγοί, οἱ παλαιότεροι Πατέρες πού ἦταν εἴκοσι καί τριάντα ἔτη μεγαλύτεροί του. Μέ τήν πάροδο ὅμως τοῦ χρόνου ἀνέβαινε στήν ὑψηλή κορυφή γιά τήν ὁποία προωριζόταν. Ὅταν πιά βρισκόταν στά πενηνταπέντε του χρόνια ἦταν γιά ὅλους τούς μοναχούς τῆς Ὄπτινα, γιά ὅλους τούς προσκυνητάς της, γιά ὅλη τήν ἐπαρχία τῆς Καλούγας, καί ἀκόμη περισσότερο γιά ὅλη τήν Ὀρθοδοξία τοῦ Βορρᾶ ὁ σ τ ά ρ ε τ ς. Ὄχι ἕνας ἁπλοῦς Ἱερομόναχος ἤ Ἐξομολόγος, ἀλλά ὁ χαρισματοῦχος πνευματικός καθοδηγητής: ὁ σ τ ά ρ ε τ ς Ἀ μ β ρ ό σ ι ο ς.

Τῷ Θεῷ δόξα!

Ἀμήν!

Συνεχίζεται...

Ἀπό τό βιβλίο: “Ο ΟΣΙΟΣ ΑΜΒΡΟΣΙΟΣ ΤΗΣ ΟΠΤΙΝΑ”

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΤΙΚΗ.