Τό γυναικεῖο Μοναστήρι (μέρος β΄)

Ὁ Ὅσιος Ἀμβρόσιος τῆς Ὄπτινα

Στίς 7 Δεκεμβρίου τό κελλί τοῦ π. Ἀμβροσίου εἶχε ἑορταστική ὄψι καί μεγάλη κίνησι. Κόσμος πολύς περνοῦσε ἀπ᾿ ἐκεῖ γιά νά τοῦ εὐχηθῆ μακροημέρευσι. Ἦταν ἡ ἡμέρα «τοῦ Ἀγγέλου του», δηλαδή ἡ ὀνομαστική του ἑορτή. Ἰδιαίτερα τόν εὐχαρίστησε ἡ παρουσία ἀρκετῶν Ἱερομονάχων τῆς Ὄπτινα μέ ἐπικεφαλῆς τόν προσφιλῆ καί ἐνάρετο π. Ἀνατόλιο, τόν Προϊστάμενο τῆς Σκήτης. Πόσο πανηγυρικό ἦταν τό Συλλείτουργο! Πόσο συγκινητικός ὁ Παρακλητικός Κανών στόν Ἅγιο Ἀμβρόσιο, καθώς ἐπίσης καί τό Πολυχρόνιο τοῦ στάρετς, στό τέλος τῆς Ἀκολουθίας! Οἱ ἀδελφές, ὅταν μέ τήν σειρά τους τόν ἐπισκέπτονταν στό κελλί του, μαζί μέ τά «χρόνι πολλά» εἶχαν νά τοῦ προσφέρουν καί κάποιο ἐκλεκτό ἐργόχειρό τους – εἰκόνα, κομποσχοίνι, κάλτσες, πουλόβερ ἤ ὅ,τι ἄλλο. Ἐκεῖνος μοίραζε σέ ὅλους γλυκίσματα, κυρίως πηρόγ – εἶδος γλυκοῦ τοῦ ταψιοῦ – καί παρ᾿ ὅλο πού αἰσθανόταν σωματική κατάπτωσι, δέν ἔπαυε νά σκορπίζη τόν τόνο τῆς χαρᾶς. Ἡ ἡμέρα αὐτή γιά τό Μοναστήρι τοῦ Σαμορτίνου ἦταν ἡμέρα εὐφροσύνης.

«Παναγία ἡ Χορηγός τῶν ἄρτων»

«Χαῖρε, Κεχαριτωμένη, ὁ Κύριος μετά σοῦ!

Δώρησαι τοῖς ἀναξίοις δούλοις σου τήν δρόσον τῆς σῆς χάριτος

καί ἐπίδειξον τήν εὐσπλαγχνίαν σου».

Τόν ὕμνο αὐτόν, σύνθεσι τοῦ ἰδίου τοῦ στάρετς, τόν ἔψαλλαν συχνά οἱ ἀδελφές μπροστά σέ κάποια εἰκόνα τῆς Παναγίας. Τί ὡραία ἀλλά καί τί πρωτότυπη εἰκόνα! Εἶχε σταλῆ στόν στάρετς κατόπιν παραγγελίας του ἀπό τήν Ἡγουμένη Ἱλαρία τῆς Μονῆς τοῦ Μπελχόφσκι. Παρουσίαζε ψηλά «ἐπί τῶν νεφελῶν τοῦ οὐρανοῦ» τήν Θεοτόκο μέ τά χέρια ἁπλωμένα σέ στάσι εὐλογίας, καί κάτω – ἔτσι εἶχε παραγγείλει ὁ π. Ἀμβρόσιος – θερισμένα δεμάτια ἀπό σίκαλι ἀνάμεσα σέ χορτάρια καί ἄνθη. Ἡ ὀνομασία πού τῆς ἔδωσε ὁ στάρετς ἦταν: «Χορηγός τῶν ἄρτων» (Ἐάν θά ἀποδώσουμε κατά λέξι τό ρωσικό κείμενο, θά ἔχουμε τήν ἔκφρασι, «ἡ Σπείρουσα τούς ἄρτους». Ἡ ἔννοια εἶναι ὅτι ἡ Θεοτόκος εὐλογεῖ τούς κόπους τῶν γεωργῶν, ὥστε νά ἀποφέρη ἡ σπορά πλουσίους καρπούς.). Καθώρισε ἀκόμη καί ἐπίσημη ἡμέρα γιά τήν ἑορτή της, τήν 15η Ὀκτωβρίου. Κατά τό 1891, ἔτος ἀνομβρίας καί πείνης, ἡ εἰκόνα αὐτή ὑπῆρξε πηγή οὐρανίου εὐδοκίας. Ὅπου ἐστάλησαν ἀντίγραφά της ἐθαυματούργησαν. Ἄς ἀναφέρουμε ἕνα χαρακτηριστικό παράδειγμα: Τό Μοναστήρι Πιάτνισκούγιου στήν Ἐπαρχία τοῦ Βορονέζ ἀπειλεῖτο ἀπό λιμό ἐξ αἰτίας τῆς παρατεταμένης ἀνομβρίας. Ὅ,τι εἶχαν σπείρει ἄρχιζε νά κιτρινίζη καί νά μαραίνετα. Πρωτοφανής ξηρασία! Πῶς νά ἀντιμετωπίσουν τήν φοβερή αὐτή κατάστασι; Τήν λύσι τοῦ δράματος τήν ἔδωσε ἡ «Χορηγός τῶν ἄρτων». Προμηθεύθηκαν ἕνα ἀντίγραφο της καί ἔψαλαν κατανυκτικά τόν Παρακλητικό Κανόνα. Αὐτό ἦταν· χωρίς πολλή καθυστέρησι ἄνοιξαν οἱ χάλκινοι οὐρανοί καί ξεχύθηκε στήν φρυγμένη γῆ ἡ ζωογόνος βροχή. Εὐλογία Θεοῦ! πού τήν ἀπήλαυσε μαζί μέ τό Μοναστήρι καί ὅλη ἡ γύρω περιοχή. Ἔτσι ἡ εἰκόνα αὐτή τοῦ στάρετς ἔγινε περιζήτητη. Σέ ἀναρίθμητα θλιμμένα πρόσωπα γεωργῶν ἐσκόρπισε τήν ἀγαλλίασι. Ἡ εὐσπλαγχνία τῆς Θεομήτορος μέ τήν δροσιά τῆς Χάριτός της χορηγοῦσε ἄφθονα τόν ἄρτο. «Καί ἄρτος καρδίαν ἀνθρώπου στηρίζει»! (Ψαλμ. 103 : 15).

«Παναγία ἡ Χορηγός τῶν ἄρτων»

Στό τέλος τοῦ 1890, ὁ π. Ἀμβρόσιος δέν ἔνιωθε καλά. Τόσο ἄσχημα ἦταν ἡ ὑγεία του, πού σπάνια ἐπιτρέπονταν ἐπισκέψεις στό κελλί του. Τήν πρωτοχρονιά τοῦ 1891 πῆγαν οἱ ψάλτριες τῆς Μονῆς νά τοῦ εὐχηθοῦν καί νά τοῦ ψάλουν κάτι γιά τό νέο ἔτος. Ἄλλο ὅμως σκέπτονταν νά ψάλουν καί ἄλλο τούς ζήτησε ὁ στάρετς – τό «Ἀγγελικαί δυνάμεις ἐπί τό μνῆμα Σου...». Τοῦ τό ἔψαλαν μέ κρύα καρδιά. «Δέν τό εἴπατε καί τόσο καλά» παρετήρησε ἐκεῖνος. Πῶς νά τοῦ τό ψάλουν καλά, ἀφοῦ γέμισαν θλῖψι καί σύγχυσι! Ἀπό τό ἕνα μέρος ἡ ἀσθένειά του καί ἀπό τό ἄλλο ἡ ἐπιθυμία του γιά ἕνα τροπάριο πού ὁμιλεῖ γιά μνῆμα καί ἐπιτάφιες θρηνωδίες τίς συνετάραξαν. Ὁ νοῦς τους πῆγε στό κακό. «Τί ἀταίριαστο τροπάριο γιά πρωτοχρονιά!» Μ᾿ αὐτόν τόν τρόπο ὁ π. Ἀμβρόσιος προέλεγε τόν θάνατό του. Τό 1891 ὑπῆρξε πράγματι τό τελευταῖο ἔτος τῆς ἐπιγείου ζωῆς του.

Ὅταν καλυτέρευσε ὁ καιρός, ὁ στάρετς, ἄν καί καθισμένος στό κρεββάτι, ἄρχισε νά δέχεται πάλι ἐπισκέψεις. Ἔτσι κάποια ἡμέρα πέρασε ἀπό τό κελλί του μία πλούσια κτηματίας μέ τήν τριετῆ κορούλα της. Ὅσο συζητοῦσε ἡ μητέρα, ἡ μικρή πού ἦταν καί πανέξυπνη ἔκανε συστηματική ἐπιθεώρησι στό δωμάτιο. Ὅταν κουράσθηκε, κάθησε στήν μέση τοῦ κελλιοῦ, ἔβαλε σταυρωτά τά χέρια της στό στῆθος καί ἔρριξε ἕνα βλέμμα ἰδιαίτερα πονετικό στόν ἡλικιωμένο καί ἀσθενικό Γέροντα. «Τό καημένο τό γεροντάκι»! ἀνεφώνησε περίλυπη. «Ἔχει γεράσει πολύ. Δέν μπορεῖ νά σηκωθῆ ἀπό τό κρεββάτι του. Τό δωμάτιό του εἶναι μικρό. Παιγνίδια δέν ἔχει. Τά ποδαράκια του πονοῦν καί δέν μπορεῖ νά περπατήση καί νά τρέξη. Ἐγώ, γεροντάκι, ἔχω πολλά παιγνιδάκια. Θέλεις νά σοῦ φέρω καί σένα;» «Φέρε, φέρε, καλό μου κοριτσάκι» ἀποκρίθηκε ὁ π. Ἀμβρόσιος. «Τί καλό πού εἶσαι! Σ᾿ εὐχαριστῶ πού μέ λυπήθηκες, ἐμένα τό γεροντάκι». Καί ἡ μητέρα καί ὁ στάρετς δοκίμασαν ἔκπληξι μέ τά χαριτωμένα καί διασκεδαστικά λόγια τοῦ ἀθώου παιδιοῦ. Σέ τέτοιες περιπτώσεις ἔρχονται στόν νοῦ τά τρυφερά ἐκεῖνα λόγια τοῦ Κυρίου: «Ἄφετε τά παιδία ἔρχεσθαι πρός με... τῶν γάρ τοιούτων ἐστίν ἡ βασιλεία τοῦ Θεοῦ» (Λουκ. Ιη΄: 16).

Πρίν ἀπό τό Πάσχα ἔφθασε στά χέρια τοῦ π. Ἀμβροσίου μία ὡραία παλαιά εἰκόνα, πού παρίστανε τόν Κύριο μέ ἀκάνθινο στεφάνι. Ἦταν τό ἐπίκαιρο δῶρο πού τοῦ ἔκανε μία εὐσεβής Χριστιανή τήν Μ. Ἑβδομάδα.

«Ὁ στάρετς – διηγεῖται ἡ ἴδια – δοκίμασε μεγάλη χαρά. Τήν ἀσπάσθηκε εὐλαβικά καί εἶπε συγκινημένος: «Τί καλύτερο ὑπάρχει ἀπό τό ἀκάνθινο αὐτό στεφάνι»! Συζητήσαμε ἔπειτα γιά τήν θαυματουργό εἰκόνα τοῦ Ζωοποιοῦ Σταυροῦ πού ὑπάρχει στήν Καλούγα. «Καλά εἶναι», μοῦ λέει, «νά βρίσκεται κανείς κ ο ν τ ά  σ τ ό ν  Σ τ α υ ρ ό τοῦ Σωτῆρος. Πιό καλά ὅμως εἶναι νά ὑποφέρη πρός χάριν Τ ο υ  ἐ π ά ν ω  σ τ ό ν  Σ τ α υ ρ ό». «Μπάτουσκα», τοῦ ἀπαντῶ κάπως ταραγμένη, «αὐτό πού λέτε εἶναι φοβερό»! Ἀλλά τήν στιγμή ἐκεῖνη ἐπέσυρε τήν προσοχή μου τό πρόσωπο τοῦ Γέροντος. Τί θαυμαστή ἔκφρασι πού πῆρε! Πῶς ἀκτινοβολοῦσαν τά μάτια του μέ οὐράνια λάμψι»!

Τά ἐντυπωσιακά λόγια τοῦ π. Ἀμβροσίου δέν ἦταν ἄσχετα καί τυχαῖα. Σέ λίγο καιρό, ὅπως θά φανῆ στήν συνέχεια τῆς διηγήσεως, τοῦ ἐπιφυλασσόταν μαρτυρικός σταυρός καί ὀδυνηρό ἀκάνθινο στεφάνι. Δέν ὑπῆρξε ἄλλωστε ποτέ δίκαιος ἐπάνω στήν γῆ πού νά μή κτυπήθηκε τό καράβι του ἀπό σκληρά κύματα καί ἄγριους «μετεωρισμούς» τῆς θαλάσσης.

Τέλος καί τῷ Θεῷ δόξα!

Ἀμήν!

Ἀπό τό βιβλίο: “Ο ΟΣΙΟΣ ΑΜΒΡΟΣΙΟΣ ΤΗΣ ΟΠΤΙΝΑ”

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΤΙΚΗ.