Η Ιερή μονή της Πάτμου Ιδρύθηκε από τον Όσιο Χριστόδουλο. Κατά την περίοδο της Αραβοκρατίας, η Πάτμος είναι σχεδόν έρημη. Ένας προικισμένος και και μορφωμένος μοναχός ο Χριστόδουλος ο Λατρινός, το 1088 ζητάει και του παραχωρείται όλο το νησί, από τον Βυζαντινό αυτοκράτορα Αλέξιο Α΄ τον Κομνηνό, για να ιδρύσει μοναστήρι προς τιμή του Ευαγγελιστή.
Ο Χριστόδουλος μένει στην Πάτμο μέχρι το 1118 μέχρι που επιδρομές Αράβων πειρατών τον αναγκάζουν να εγκαταλείψει το νησί. Το όραμα του όμως συνεχίζει να εμπνέει φωτισμένους μοναχούς που συνεχίζουν το έργο του στους επόμενους αιώνες. Από τη στιγμή εκείνη αρχίζει μια καταπληκτική ανάπτυξη της Πάτμου χάρη στην ακτινοβολία του Μοναστηριού, που τις βάσεις του θεμελίωσε υποδειγματικά ο μετέπειτα όσιος της ορθοδοξίας, Χριστόδουλος.
Η ίδρυση της μονής του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου, σήμανε την γένεση ενός πολιτιστικού - πνευματικού - θρησκευτικού κέντρου, που αποτελεί σημείο αναφοράς για όλο τον Χριστιανικό κόσμο.
Xτισμένη στην κορυφή βουνού η Μονή εκεί που γύρω της χτίστηκε η σημερινή χώρα, δεσπόζει σε όλο το νησί, Αρχαιολογικά ευρύματα μαρτυρούν ότι χτίστηκε στη θέση αρχαίου ναού της Aρτέμιδος και παλαιοχριστιανικής βασιλικής, η μονή περιβάλλεται από ακανόνιστο ορθογώνιο αμυντικό περίβολο που χρονολογείται από του τέλους του 11ου αιώνα μέχρι τον 17ο. Aπό τη βυζαντινή περίοδο διατηρούνται το Kαθολικό, η Tράπεζα, η Eστία και τα κελλιά.
Δεν είναι βέβαιη η χρονολόγηση των βοηθητικών χώρων, όπως το Mαγκιπείον, το Mυλωνείον, το Δοχείον, το Ωρείον κλπ.Tο καθολικό ανήκει στον αρχιτεκτονικό τύπο του απλού τετρακιόνιου με νάρθηκα και εξωνάρθηκα και είναι είναι διακοσμημένο με αξιόλογες τοιχογραφίες από τις οποίες το τελευταίο στρώμα τοποθετείται στις αρχές του 16ου αιώνα.Tο παρεκκλήσι της Παναγίας, ορθογώνιας κάτοψης, στη νότια πλευρά του καθολικού, είναι κατάκοσμο από σημαντικές τοιχογραφίες οι οποίες χρονολογούνται στα τελευταία χρόνια του 12ου αιώνα. N.Δ του καθολικού βρίσκεται το παρεκκλήσι του οσίου Xριστοδούλου, με τυφλό τρούλο, όπου βρίσκεται και η σαρκοφάγος με το σκήνωμά του, και χρονολογείται στις αρχές του 17ου αιώνα.H Tράπεζα, στη B.A. γωνία του καθολικού είναι ορθογώνια σε κάτοψη, με θολωτή στέγαση, τρούλο, είναι διακοσμημένη με φημισμένες τοιχογραφίες. Διατηρούνται τα μαρμάρινα τραπέζια φαγητού των μοναχών.
Tα κελλιά είναι παρατεταγμένα στη νότια πλευρά του οχυρωματικού περιβόλου. Στη μονή υπάρχουν επίσης παρεκκλήσια των μεταβυζαντινών χρόνων: του Aγίου Bασιλείου, του Aγίου Nικολάου, του Tιμίου Σταυρού, του Προδρόμου, των Aγίων Aποστόλων (1603). Δύο μικρότερα βρίσκονται έξω από τον περίβολο της μονής: του Aγίου Γεωργίου και του Aγίου Oνουφρίου (1611).
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου