Ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, ὁ ὁποῖος εἶναι ἡ τοῦ Θεοῦ Σοφία, Αὐτός ἤτανε τό πρόσωπο τό ὁποῖο ἀναζητοῦσαν συνεχῶς οἱ Ἅγιοι. Καί μέσα στήν Παλαιά Διαθήκη, στήν Σοφία Σολομῶντος, βλέπουμε αὐτή τήν ἀναζήτηση. Μάλιστα βλέπουμε στήν Σοφία Σολομῶντος τήν ἐκζήτηση τῆς Σοφίας ἀπό τόν Ἅγιο καί Σοφό Βασιλέα. «Αὐτή ἡ ἐκζήτησις τοῦ Σολομῶντος, λέγει ὁ Ἅγιος Πορφύριος, φαίνεται καθαρά στό ἔνατο κεφάλαιο: «Θεέ τῶν πατέρων καί Κύριε τοῦ ἐλέους ὁ ποιήσας τά πάντα ἐν λόγῳ σου καί τῇ σοφίᾳ σου κατασκευάσας ἄνθρωπον [...] δός μοι τήν τῶν σῶν θρόνων πάρεδρον σοφίαν καί μή μέ ἀποδοκιμάσῃς ἐκ παίδων σου [...] κἄν γάρ τις ᾖ τέλειος ἐν υἱοῖς ἀνθρώπων, τῆς ἀπό σοῦ σοφίας ἀπούσης, εἰς οὐδέν λογισθήσεται»[1]»[2]. Δηλαδή, Θεέ τῶν Πατέρων καί Κύριε τοῦ ἐλέους, Ἐσύ πού δημιούργησες τά πάντα μέ τόν Λόγο Σου καί ἔπλασες μέ τήν Σοφία Σου τόν ἄνθρωπο [...], δός μου τήν σοφία πού στέκεται δίπλα στόν θρόνο Σου καί μή μέ ἀπορρίψεις ἀπό τούς δούλους Σου, διότι, ἀκόμη κι ἄν βρίσκεται κάποιος μέσα στούς ἀνθρώπους πού νά εἶναι τέλειος, ἐάν τοῦ λείπει ἡ σοφία Σου, δέν ἀξίζει τίποτα.
«Καί ἐπισταμένη τί ἀρεστόν ἐν ὀφθαλμοῖς σου καί τί εὐθές ἐν ἐντολαῖς σου»[3]. Αὐτή γνωρίζει τί εἶναι ἀρεστό σέ Σένα καί σύμφωνο μέ τίς ἐντολές Σου. Ἡ Σοφία εἶναι ὁ Χριστός καί αὐτός πού γνωρίζει τόν Χριστό, γνωρίζει τίς ἐντολές Του ἀλλά καί ζεῖ τήν ζωή τοῦ Χριστοῦ, αὐτός πραγματικά πορεύεται ἐν ὁδό εὐθεία καί εὐαρεστεῖ στόν Θεό.
«Ἐξαπόστειλον αὐτήν ἐξ ἁγίων οὐρανῶν καί ἀπό θρόνου δόξης σου πέμψον αὐτήν, ἵνα συμπαροῦσά μοι κοπιάσῃ καί γνῶ τί εὐάρεστόν ἐστι παρά σοί...»[4]. Λέγει δηλαδή ὁ Σοφός Σολομών, στεῖλε την ἀπό τούς ἁγίους οὐρανούς, κατάπεμψέ την ἀπό τόν ἔνδοξο θρόνο Σου, γιά νά ἔλθει κοντά μου καί νά μέ βοηθήσει στά ἔργα μου, ὥστε νά μάθω τί εἶναι ἐκεῖνο πού Σέ εὐχαριστεῖ.
«Οἶδε γάρ ἐκείνη πάντα καί συνίει καί ὁδηγήσει με ἐν ταῖς πράξεσί μου σωφρόνως καί φυλάξει με ἐν τῇ δόξῃ αὐτῆς»[5]. Αὐτή γνωρίζει καί κατανοεῖ τά πάντα καί θά μέ ὁδηγήσει σωστά στά ἔργα μου καί θά μέ διαφυλάξει μέσα στήν δόξα της.
«Τίς γάρ ἄνθρωπος γνώσεται βουλήν Θεοῦ; Ἤ τίς ἐνθυμηθήσεται τί θέλει ὁ Κύριος; [...] βουλήν δέ σου τίς ἔγων, εἰ μή σύ ἔδωκας σοφίαν καί ἔπεμψας τό ἅγιόν σου πνεῦμα ἀπό ὑψίστων; καί οὕτως διωρθώθησαν αἱ τρίβοι τῶν ἐπί γῆς, καί τά ἀρεστά σου ἐδιδάχθησαν ἄνθρωποι, καί τή σοφία ἐσώθησαν»[6]. Δηλαδή, ποιός ἄνθρωπος μπορεῖ νά γνωρίσει τίς βουλές τοῦ Θεοῦ ἤ ποιός μπορεῖ νά καταλάβει τό θέλημα τοῦ Κυρίου; Ποιός θά γνώριζε τό θέλημά Σου, ἐάν Ἐσύ δέν ἔδινες σοφία καί δέν ἔστελνες τό Ἅγιό Σου Πνεῦμα ἀπό τόν οὐρανό; Καί ἔτσι διορθώθηκε ἡ συμπεριφορά τῶν ἀνθρώπων πού βρίσκονται στή γῆ καί διδάχθηκαν ἐκεῖνα πού Σοῦ εἶναι ἀρεστά καί μέ τή σοφία Σου σώθηκαν.
Ὁ Υἱός καί Λόγος τοῦ Θεοῦ, ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, μᾶς ἀποκάλυψε τό πῶς πρέπει νά ζήσουμε. Τό ποιός εἶναι ὁ Θεός καί πῶς πρέπει νά Τόν θεωροῦμε καί νά Τόν πιστεύουμε καί διαμέσῳ τῆς σωτήριας διδασκαλίας τοῦ Κυρίου σωθήκαμε.
«Εἴδατε τί λέγει στόν στίχο δεκαεπτά;», παρατηρεῖ ὁ Ἅγιος Πορφύριος. «Βουλήν δέ σου τίς ἔγων, εἰ μή σύ ἔδωκας σοφίαν καί ἔπεμψας τό ἅγιόν σου πνεῦμα ἀπό ὑψίστων;»[7]. Τό ἐννοεῖτε;»[8]. Δηλαδή, ποιός ἄνθρωπος μπορεῖ νά γνωρίσει τίς βουλές τοῦ Θεοῦ; Ποιός μπορεῖ νά καταλάβει τό θέλημα τοῦ Κυρίου, ἐάν Ἐσύ δέν ἔδινες Σοφία, δέν ἔστελνες τό Ἅγιό Σου Πνεῦμα ἀπό τόν οὐρανό;
«Ἄς δοῦμε πάλι», λέει ὁ Ἅγιος, «καί τά παράλληλα στόν Ἅγιο Ἀπόστολο Παῦλο». Γράφει στούς Κορινθίους, στήν Α΄ πρός Κορινθίους στό πρῶτο κεφάλαιο; «Ποῦ σοφός; Ποῦ γραμματεύς; Ποῦ συζητητής τοῦ αἰῶνος τούτου; Οὐχί ἐμώρανεν ὁ Θεός τήν σοφίαν τοῦ κόσμου τούτου; Ἐπειδή γάρ ἐν τῇ σοφίᾳ τοῦ Θεοῦ οὐκ ἔγνω ὁ κόσμος διά τῆς σοφίας τόν Θεόν, εὐδόκησεν ὁ Θεός διά τῆς μωρίας τοῦ κηρύγματος σῶσαι τούς πιστεύοντας»[9]»[10]. Δηλαδή: ποῦ λοιπόν νά βρεθεῖ σοφός; Ποῦ νά βρεθεῖ ἔμπειρος στίς Γραφές; Ποῦ νά βρεθεῖ ἀπολογητής αὐτοῦ ἐδῶ τοῦ αἰῶνα; Δέν ἔδειξε ὁ Θεός πώς ἡ σοφία αὐτοῦ τοῦ κόσμου εἶναι μωρία, εἶναι ἀνοησία; Πράγματι, ἐπειδή οἱ ἄνθρωποι δέν μπόρεσαν μέ τήν σοφία τους νά γνωρίσουν τήν σοφία τοῦ Θεοῦ μέσα στά δημιουργήματά Του, ὁ Θεός εὐδόκησε νά σώσει μέ τήν μωρία τοῦ κηρύγματος ἐκείνους πού θά πιστέψουν.
Ἡ κτίση ὁλόκληρη εἶναι μιά διδασκαλία τῆς Σοφίας τοῦ Θεοῦ, ἀλλά οἱ ἄνθρωποι ἐμωράνθησαν καί δέν μπόρεσαν νά δοῦν πίσω ἀπό τήν δημιουργία καί πίσω ἀπό τά κτίσματα, ἀλλά θεοποίησαν αὐτά. Γι' αὐτό ὁ Θεός εὐδόκησε νά μᾶς σώσει ὄχι μέσῳ τῆς σοφίας αὐτῆς, ἀλλά μέσῳ τῆς φαινομενικῆς μωρίας τοῦ κηρύγματος, ἑνός Θεοῦ ὁ ὁποῖος, πάσχει καί σταυρώνεται γιά μᾶς.
«Ἐπειδή καί Ἰουδαῖοι σημεῖον αἰτοῦσι καί Ἑλληνες σοφίαν ζητοῦσιν, ἡμεῖς δέ κηρύσσομεν Χριστόν ἐσταυρωμένον, Ἰουδαίοις μέν σκάνδαλον, Ἕλλησι δέ μωρίαν, αὐτοῖς δέ τοῖς κλητοῖς, Ἰουδαίοις τε καί Ἕλλησι, Χριστόν Θεοῦ δύναμιν καί Θεοῦ σοφίαν· ὅτι τό μωρόν τοῦ Θεοῦ σοφώτερον τῶν ἀνθρώπων ἐστί, καί τό ἀσθενές τοῦ Θεοῦ ἰσχυρότερον τῶν ἀνθρώπων ἐστί»[11]. Οἱ Ἰουδαῖοι ζητοῦν ὡς ἀποδείξεις θαύματα, καί οἱ ἐθνικοί φιλοσοφικές ἀλήθειες, ἐμεῖς ὅμως κηρύττουμε Χριστόν Ἐσταυρωμένον, ἕνα κήρυγμα σκανδαλῶδες γιά τούς Ἰουδαίους καί ἀνόητο γιά τούς ἐθνικούς. Γι' αὐτούς ὅμως πού κάλεσε ὁ Θεός, πού θέλησαν καί πίστεψαν, Ἰουδαίους καί ἐθνικούς, ὁ Χριστός πού κηρύττουμε εἶναι τοῦ Θεοῦ ἡ δύναμη καί τοῦ Θεοῦ ἡ σοφία. Γιατί αὐτό πού μοιάζει μέ μωρία τοῦ Θεοῦ, εἶναι σοφότερο ἀπό τήν σοφία τῶν ἀνθρώπων, κι αὐτό πού μοιάζει μέ ἀδυναμία τοῦ Θεοῦ εἶναι ἰσχυρότερο ἀπό τήν δύναμη τῶν ἀνθρώπων.
«Βλέπετε, τήν ὁμοιότητα πού ἔχουν αὐτά τά δυό κείμενα;», λέει ὁ Ἅγιος Πορφύριος; «Εἶναι γραμμένα σέ δυό τόσο διαφορετικές ἐποχές, ἀλλά ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ μένει ὁ ἴδιος εἰς τόν αἰῶνα. Τό ἕκτο κεφάλαιο», λέγει πάλι γιά τήν Σοφία Σολομῶντος, «εἶναι ἕνα ἀριστούργημα. Μιλάει γιά τά γνωρίσματα τῆς σοφίας καί γιά τό πόσο εὔκολα μποροῦμε νά τήν ἀποκτήσουμε». Λαμπρή εἶναι ἡ σοφία καί ἀμάραντη καί εὔκολα τήν ξεχωρίζουν ἐκεῖνοι πού τήν ἀγαποῦν καί τήν βρίσκουν ὅσοι τήν ἀναζητοῦν∙ προφθάνει ἐκείνους πού ἐπιθυμοῦν νά τήν γνωρίσουν, κάνοντας πρώτη ἐκείνη τόν ἑαυτό της γνωστή σέ αὐτούς. «Λαμπρά καί ἀμάραντός ἐστιν ἡ σοφία καί εὐχερῶς θεωρεῖται ὑπό τῶν ἀγαπώντων αὐτήν καί εὑρίσκεται ὑπό τῶν ζητούντων αὐτήν· φθάνει τούς ἐπιθυμοῦντας προγνωσθῆναι. ὁ ὀρθρίσας πρός αὐτήν οὐ κοπιάσει, πάρεδρον γάρ εὑρήσει τῶν πυλῶν αὐτοῦ»[12]»[13]. Ἐκεῖνος πού σηκώνεται πολύ πρωί γι' αὐτήν, δέν θά κοπιάσει, θά τήν βρεῖ μπροστά στήν πόρτα του.
«Ὅτι τούς ἀξίους αὐτῆς αὕτη περιέρχεται ζητοῦσα καί ἐν ταῖς τρίβοις φαντάζεται αὐτοῖς εὐμενῶς καί ἐν πάσῃ ἐπινοίᾳ ὑπαντᾷ αὐτοῖς»[14]. Δηλαδή, ἡ Σοφία πηγαίνει καί ἀναζητᾶ αὐτούς πού θεωρεῖ ἀντάξιους της. Ὁ Θεός δηλαδή μᾶς ἀναζητεῖ. Ἐμφανίζεται στόν δρόμο τους μέ εὐμένεια καί σέ κάθε σκέψη τους τούς συναντᾶ. «Οὐ κοπιάσει», δηλαδή ἀκόπως, ἐν ἐπιγνώσει. Ὁ ἄνθρωπος πού ἀναζητᾶ τήν Σοφία, θά τήν βρεῖ, γιατί πρίν ἀπό αὐτόν ἡ ἴδια ἡ Σοφία τόν ἀναζητεῖ. «Λαμπρά καί ἀμάραντος», ἀκτινοβολεῖ καί οὐδέποτε μαραίνεται. «Εὐχερῶς», εἶναι πολύ εὔκολο νά τήν ἀποκτήσεις, ἀρκεῖ νά ὑπάρχει εἰλικρινής ἐπιθυμία, «φθάνει τούς ἐπιθυμοῦντας προγνωσθῆναι». Ναί, τούς χαιρετάει ἡ Σοφία, παρουσιάζεται στόν δρόμο τους καί οἱ ἐπιθυμοῦντες αὐτήν τήν ἀγκαλιάζουν κι αὐτή τούς γεμίζει μέ τή χάρη της.
«Ἐάν γάρ τήν σοφίαν ἐπικαλέση καί τῇ συνέσει δῷς φωνήν σου, τήν δέ αἴσθησιν ζητήσῃς μεγάλῃ τῇ φωνῇ, καί ἐάν ζητήσῃς αὐτήν ὡς ἀργύριον καί ὡς θησαυρούς ἐξερευνήσῃς αὐτήν, τότε συνήσεις φόβον Κυρίου καί ἐπίγνωσιν Θεοῦ εὑρήσεις. ὅτι Κύριος δίδωσι σοφίαν, καί ἀπό προσώπου αὐτοῦ γνῶσις καί σύνεσις»[15], λέει στίς Παροιμίες. Δηλαδή, ἐάν ἐπικαλεῖσαι τήν Σοφία καί καλεῖς τήν σύνεση, ἐάν ζητᾶς μέ δύναμη νά τήν ἀντιληφθεῖς, ἐάν τήν ἀναζητᾶς ὅπως τό ἀσήμι καί τήν ψάχνεις σάν θησαυρό, τότε θά μάθεις νά σέβεσαι τόν Θεό καί θά Τόν γνωρίσεις. Διότι ὁ Κύριος δίνει σοφία καί ἀπό Αὐτόν προέρχονται ἡ γνώση καί ἡ φρόνηση.
«Εἴδατε; Ἐάν, λοιπόν, ζητήσεις «μεγάλῃ τῇ φωνῇ» τήν ἐπίγνωση τοῦ Θεοῦ, θά σοῦ τήν δώσει ὁ Θεός! Κι ὅταν λέει «μεγάλῃ τῇ φωνῇ», θέλει νά πεῖ μεγαλοφώνως, δυνατά, ἀλλά ἐννοεῖ ἐσωτερική φωνή. Ὅπως συνέβη μέ τόν Μωυσή, πού πιεζόμενος ἀπό τούς Ἰσραηλίτες κατά τήν ἔξοδό τους ἀπό τήν Αἴγυπτο, φώναζε δυνατά τόν Κύριο, ἀλλά νοερῶς, ἐσωτερικά. Καί τότε ὁ Κύριος, τοῦ μίλησε καί τοῦ εἶπε: «Τί βοᾷς πρός με;»[16]»[17]. Τί φωνάζεις; Εἶναι ἡ ἐσωτερική νοερά προσευχή πού γίνεται «ἐξ ὅλης τῆς ψυχῆς καί καρδίας καί διανοίας καί ἰσχύος»[18].
«Καταλάβατε;», λέει ὁ Ἅγιος. «Ἡ ἐπίγνωσις τοῦ Θεοῦ δίδεται ἀπό τόν Κύριο. Λές τό: «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με» καί, ὅταν ἔλθει ἕνας λογισμός, πρέπει νά φωνάξεις: «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ...» γιά νά ὑπερφαλαγγίσεις τόν ἄλλο, τόν κακό.
Θά σᾶς πῶ κάτι, γιά νά τό καταλάβετε πιό καλά. Κάθεστε δίπλα σέ μιά λίμνη ἤρεμη. Πετᾶτε μιά πετρίτσα, κάνει κύματα. Στή συνέχεια πετᾶτε μιάν ἄλλη, πιό μεγάλη, τά κύματα γίνονται πιό μεγάλα καί καλύπτουν, ὑπερφαλαγγίζουν τά μικρά. «Νόει ἅ λέγω;»[19]». Καταλαβαίνεις τί σᾶς λέγω; «Ὅλες τίς μεγάλες ἀλήθειες θά τίς γνωρίσετε μελετώντας τήν Ἁγία Γραφή καί τούς Πατέρες. Ἐκεῖ κρύβεται ὅλη ἡ σοφία. Κανείς δέν μπορεῖ νά ἐξηγήσει τήν Γραφή, παρά μόνο ἐκεῖνος πού ξέρει ὅλη τήν Γραφή. Ἔτσι θά εἴσαστε καί ἕτοιμοι νά δίδετε «λόγον παντί τῷ αἰτοῦντι»[20]»[21].
Βλέπουμε πόσο ὁ Ἅγιος ἀγαποῦσε τόν Θεό, ἀγαποῦσε τήν Σοφία τοῦ θεοῦ καί μελετοῦσε τήν Ἁγία Γραφή, Παλαιά καί Καινή Διαθήκη, καί ἔβγαζε πρακτικά συμπεράσματα γιά τήν πνευματική ζωή. Μέ τήν ἐσωτερική δυνατή ἐπίκληση τοῦ ὀνόματος τοῦ Θεοῦ μποροῦμε νά ξεπερνᾶμε τούς θορύβους τούς δαιμονικούς, καθώς καί τούς λογισμούς πού ἐκεῖνος ὑποβάλλει. Ἄς ἀναζητήσουμε καί ἐμεῖς αὐτή τήν ἀληθινή Σοφία γιά νά ἀξιωθοῦμε καί τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ.
Τῷ δέ Θεῷ ἡμῶν δόξα πάντοτε νῦν καί ἀεί καί εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης
[1] Σοφ.Σολ. 9, 1-6.
[2] Βίος καί Λόγοι, Γέροντος Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου, Β΄ ἔκδοση, Ἱ.Μ. Χρυσοπηγῆς (στό ἑξῆς: Βίος καί Λόγοι, Ἁγίου Πορφυρίου).
[3] Σοφ.Σολ. 9, 9.
[4] Σοφ.Σολ. 9, 10.
[5] Σοφ.Σολ. 9, 11.
[6] Σοφ.Σολ. 9, 13-19.
[7] Σοφ.Σολ. 9, 17.
[8] Βίος καί Λόγοι, Ἁγίου Πορφυρίου.
[9] Α΄Κορ. 1, 20-21.
[10] Βίος καί Λόγοι, Ἁγίου Πορφυρίου.
[11] Α΄Κορ. 1, 22-25.
[12] Σοφ.Σολ. 6, 12-13.
[13] Βίος καί Λόγοι, Ἁγίου Πορφυρίου.
[14] Σοφ.Σολ. 6, 16.
[15] Παρ. 2, 3-6.
[16] Ἐξ. 14, 15.
[17] Βίος καί Λόγοι, Ἁγίου Πορφυρίου.
[18] Μᾶρκ. 12, 34.
[19] Β΄ Τιμ. 2, 7.
[20] Α΄ Πέτρ. 3, 15.
[21] Βίος καί Λόγοι, Ἁγίου Πορφυρίου.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου