ΚΥΡΙΑΚΗ ΤΩΝ ΒΑΪΩΝ (Κατά Ιωάννην12,1-18)
Ερμηνεία αγίου Ιωάννου, αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως του Χρυσοστόμου σχετικά με τη θριαμβευτική είσοδο του Κυρίου ημών Ιησού Χριστού στα Ιεροσόλυμα
(επιλεγμένα αποσπάσματα από τις ομιλίες ΞΕ΄και ΞΣΤ΄του αγίου που εμπεριέχονται στο Υπόμνημά του στο Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον)
Ὁ οὖν Ἰησοῦς πρὸ ἓξ ἡμερῶν τοῦ πάσχα ἦλθεν εἰς Βηθανίαν, ὅπου ἦν Λάζαρος ὁ τεθνηκώς, ὃν ἤγειρεν ἐκ νεκρῶν. ἐποίησαν οὖν αὐτῷ δεῖπνον ἐκεῖ, καὶ ἡ Μάρθα διηκόνει· ὁ δὲ Λάζαρος εἷς ἦν τῶν ἀνακειμένων σὺν αὐτῷ..(:Ο δε Ιησούς, έξι ημέρες προ του πάσχα ήλθε στην Βηθανία, όπου ήταν ο Λάζαρος, ο οποίος είχε πεθάνει και τον οποίο είχε αναστήσει εκ νεκρών. Παρέθεσαν, λοιπόν, σε Αυτόν δείπνο εκεί και η Μάρθα υπηρετούσε. Ο δε Λάζαρος ήταν ένας από τους συνδαιτυμόνες.)»[Ιω.12,1-2].Αυτό δε ήταν σημείο της πραγματικής του αναστάσεως, το ότι δηλαδή ο Λάζαρος μετά από πολλές ημέρες και ζει και τρώει. Εκ τούτου είναι φανερό ότι στην οικία της Μάρθας παρατέθηκε γεύμα· διότι επειδή ήσαν φίλοι και αγαπητοί, δέχονται τον Ιησού. Μερικοί όμως υποστηρίζουν ότι σε ξένη οικία έλαβε χώρα αυτό το γεύμα.
Η Μαρία όμως δε διακονούσε· διότι ήταν μαθήτρια. Πάλι εδώ αυτή ενεργεί κατά τρόπο πνευματικότερο· δηλαδή δε διακονούσε ως προσκεκλημένη, ούτε παρέχει την υπηρεσία προς όλους, αλλά σε Αυτόν μόνον αποδίδει την τιμή, και δεν προσέρχεται σε Αυτόν ως σε άνθρωπο αλλά ως σε Θεό· διότι το μύρο γι’αυτόν τον λόγο το έχυσε στα πόδια Του και το σφούγγισε με τις τρίχες της κεφαλής της, πράγματα τα οποία είναι χαρακτηριστικά μιας γυναίκας η οποία δεν είχε περί Αυτού την ίδια γνώμη που είχαν οι πολλοί.
Την επιτίμησε όμως ο Ιούδας, υπό το πρόσχημα δήθεν της ευλαβείας[ Ιω.12,4-6: « ἡ οὖν Μαρία, λαβοῦσα λίτραν μύρου νάρδου πιστικῆς πολυτίμου, ἤλειψε τοὺς πόδας τοῦ Ἰησοῦ καὶ ἐξέμαξε ταῖς θριξὶν αὐτῆς τοὺς πόδας αὐτοῦ· ἡ δὲ οἰκία ἐπληρώθη ἐκ τῆς ὀσμῆς τοῦ μύρου. λέγει οὖν εἷς ἐκ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ, Ἰούδας Σίμωνος Ἰσκαριώτης, ὁ μέλλων αὐτὸν παραδιδόναι·διατί τοῦτο τὸ μύρον οὐκ ἐπράθη τριακοσίων δηναρίων καὶ ἐδόθη πτωχοῖς; εἶπε δὲ τοῦτο οὐχ ὅτι περὶ τῶν πτωχῶν ἔμελεν αὐτῷ, ἀλλ᾿ ὅτι κλέπτης ἦν, καὶ τὸ γλωσσόκομον εἶχε καὶ τὰ βαλλόμενα ἐβάσταζεν. (:Εν τω μεταξύ η Μαρία πήρε μία λίτρα μύρου γνησίου και πολυτίμου, καμωμένου από το αρωματικό φυτό που λέγεται νάρδος, και άλειψε τα πόδια του Ιησού, τα οποία και σπόγγισε κατόπιν με τις τρίχες της κεφαλής της.
Τούτο λοιπόν το έκανε από βαθειά πίστη προς τον Σωτήρα και από θερμή ευγνωμοσύνη προς Αυτόν, που είχε αναστήσει τον αδελφό της). Όλο δε το σπίτι γέμισε από την ευωδία του μύρου.Λέγει τότε ένας από τους μαθητές του Ιησού, ο Ιούδας, ο υιός του Σίμωνος ο Ισκαριώτης, ο οποίος μετ' ολίγον έμελε να Τον παραδώσει στους σταυρωτές: “γιατί το μύρο αυτό δεν πουλήθηκε αντί τριακοσίων δηναρίων, αντί εξήντα περίπου χρυσών λιρών και δεν εδόθη το αντίτιμό του στους πτωχούς;” Είπε αυτό, όχι διότι είχε κανένα ενδιαφέρον για τους πτωχούς, αλλά διότι ήταν κλέπτης, και είχε το κουτί των εισφορών, και κρατούσε για τον εαυτό του τα χρήματα, που έρριπταν σε αυτό)»].
Τι λέγει λοιπόν ο Χριστός; «ἄφες αὐτήν, εἰς τὴν ἡμέραν τοῦ ἐνταφιασμοῦ μου τετήρηκεν αὐτό(:αφήστε ήσυχη αυτήν την γυναίκα· φύλαξε το μύρο αυτό σαν να προαισθανόταν και το χρησιμοποίησε για εμένα τώρα, τις παραμονές του ενταφιασμού μου)». Αλλά γιατί άραγε δεν έλεγξε τον μαθητή γι' αυτό που είπε για τη γυναίκα, ούτε είπε αυτό, το οποίο είπε ο Ευαγγελιστής, ότι δηλαδή λόγω της τάσεώς του να κλέβει, επιτιμούσε τη γυναίκα; Ήθελε με την πολλή Του μακροθυμία να τον κάνει να αισθανθεί ντροπή· διότι γνώριζε ότι ήταν προδότης, εξαρχής έλεγξε αυτόν πολλές φορές, όταν είπε «ἀλλ᾿ εἰσὶν ἐξ ὑμῶν τινες οἳ οὐ πιστεύουσιν(:Αλλά υπάρχουν μερικοί από σας, οι οποίοι δεν πιστεύουν)»[Ιω.6,64] και «ἐξ ὑμῶν εἷς διάβολός ἐστιν(: ένας από σας είναι διάβολος- για το φοβερό έργο, το οποίο πρόκειται να κάνει)»[Ιω.6,70]. Λοιπόν έδειξε μεν ότι γνωρίζει αυτόν ως προδότη, δεν τον έλεγξε όμως φανερά, αλλά φάνηκε συγκαταβατικός και τον συγχώρησε, επειδή ήθελε να τον επαναφέρει στον ορθό δρόμο.
Πώς λοιπόν άλλος Ευαγγελιστής λέγει ότι όλοι οι μαθητές είπαν τα λόγια αυτά του Ιούδα;[Ματθ.26,8-9: «ἰδόντες δὲ οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ ἠγανάκτησαν λέγοντες· εἰς τί ἡ ἀπώλεια αὕτη; ἠδύνατο γὰρ τοῦτο τὸ μύρον πραθῆναι πολλοῦ καὶ δοθῆναι τοῖς πτωχοῖς(:Οι δε μαθητές, όταν είδαν τούτο, αγανάκτησαν και έλεγαν· “γιατί χάνεται ματαίως το πολύτιμο αυτό μύρο; Διότι θα μπορούσε αυτό να πωληθεί αντί πολλών χρημάτων και να δοθεί το αντίτιμο στους φτωχούς”) και Μαρκ.14,3 «ἦσαν δέ τινες ἀγανακτοῦντες πρὸς ἑαυτοὺς λέγοντες· εἰς τί ἡ ἀπώλεια αὕτη τοῦ μύρου γέγονεν; ἠδύνατο γὰρ τοῦτο τὸ μύρον πραθῆναι ἐπάνω τριακοσίων δηναρίων καὶ δοθῆναι τοῖς πτωχοῖς· καὶ ἐνεβριμῶντο αὐτῇ(:Μερικοί από τους μαθητές κυριεύτηκαν από αγανάκτηση και έλεγαν μεταξύ τους: “γιατί έγινε αυτή η άσκοπη σπατάλη του πολυτίμου αυτού μύρου;. Διότι μπορούσε τούτο το μύρο να πωληθεί περισσότερο από τριακόσια δηνάρια και να δοθούν τα χρήματα αυτά στους πτωχούς”· Και επέπλητταν την γυναίκα)». Και όλοι είπαν τα λόγια εκείνα, και εκείνος· αλλά οι άλλοι όχι με την ίδια υστερόβουλη πρόθεση.
Εάν επίσης κανείς εξετάσει, για ποιο λόγο άραγε ανέθεσε το κιβώτιο των φτωχών σε εκείνον ο οποίος ήταν κλέπτης, και τον έκανε διαχειριστή των χρημάτων αυτών, ενώ ήταν φιλάργυρος, εμείς θα μπορούσαμε εκείνο να πούμε, ότι τον μεν απόρρητο λόγο ο Θεός τον γνωρίζει, εάν όμως πρέπει να κάνουμε και εμείς κάποια σκέψη, το έκανε για να του αφαιρέσει οποιαδήποτε δικαιολογία· διότι δεν μπορούσε να πει ότι το έκανε αυτό από αγάπη προς τα χρήματα(καθόσον μπορούσε να ικανοποιήσει την επιθυμία του από το χρηματοκιβώτιο), αλλά εξαιτίας της πολλής πονηρίας του, που ήθελε ο Χριστός να την ανακόψει, επιδεικνύοντας πολλή συγκατάβαση απέναντί του. Γι' αυτό δεν τον κατηγορούσε ότι έκλεβε, αν και βέβαια το γνώριζε αυτό, θέλοντας να καταστείλει την πονηρή του επιθυμία και να του αφαιρέσει οποιαδήποτε δικαιολογία.
«εἶπεν οὖν ὁ Ἰησοῦς· ἄφες αὐτήν, εἰς τὴν ἡμέραν τοῦ ἐνταφιασμοῦ μου τετήρηκεν αὐτό(:Είπε τότε ο Ιησούς: αφήστε ήσυχη αυτήν την γυναίκα· εφύλαξε το μύρο αυτό σαν να προαισθανόταν και το χρησιμοποίησε για εμένα τώρα, τις παραμονές του ενταφιασμού μου)»[Ιω. 12,7].Πάλι υπενθύμισε σε αυτόν την ιδιότητα του προδότη, όταν μίλησε περί ενταφιασμού. Αλλά δεν τον συγκινεί καθόλου ο έλεγχος αυτός τον Ιούδα, ούτε τον καθιστά ηπιότερο απέναντι στον διδάσκαλο που επρόκειτο να προδώσει και να οδηγήσει στον θάνατο, αν και ήταν αρκετός για να προκαλούσε σε αυτόν τον οίκτο για τον Ιησού· ήταν σαν να έλεγε ο Ιησούς: «Επαχθής είμαι για σένα και οχληρός, αλλά να περιμένεις λίγο και θα φύγω από αυτόν τον κόσμο». Καθόσον αυτό εννοούσε όταν έλεγε «Εμένα δεν με έχετε πάντοτε»[Ιω.12,8]. Αλλά όμως τίποτε από αυτά δεν έκαμψε τον θηριώδη και μαινόμενο μαθητή, αν και βέβαια από αυτά πολύ περισσότερα και είπε και έκανε και τα πόδια του τού ένιψε ο Ιησούς την ίδια νύκτα και από την τράπεζα του Μυστικού Δείπνου του έδωσε να φάγει μαζί με τους άλλους, πράγμα το οποίο συνήθως και τις ληστρικές ψυχές τις συγκρατεί( και άλλα λόγια είπε ικανά και πέτρα να μαλάκωναν) και αυτό όχι προ πολλού χρόνου, αλλά κατά την ίδια ημέρα για να μη δημιουργήσει λήθη ο χρόνος· ωστόσο, στάθηκε ασυγκίνητος από όλα ο Ιούδας.[…]
ΟΜΙΛΙΑ ΞΣΤ΄
«Ἔγνω οὖν ὄχλος πολὺς ἐκ τῶν Ἰουδαίων ὅτι ἐκεῖ ἐστι, καὶ ἦλθον οὐ διὰ τὸν Ἰησοῦν μόνον, ἀλλ᾿ ἵνα καὶ τὸν Λάζαρον ἴδωσιν ὃν ἤγειρεν ἐκ νεκρῶν(:Πληροφορήθηκε τότε πολύς λαός από τους Ιουδαίους ότι ο Ιησούς βρισκόταν στη Βηθανία και ήλθαν εκεί, όχι μόνο για τον Ιησού, αλλά για να δουν και τον Λάζαρο, τον οποίο είχε αναστήσει εκ νεκρών)»[Ιω.12,9].
Όπως ο πλούτος εκείνους, οι οποίοι δεν προσέχουν, συνήθως τους εκτραχηλίζει, έτσι και η εξουσία· διότι εκείνος μεν οδηγεί στην πλεονεξία, ενώ αυτή στην αλαζονεία. Πρόσεχε λοιπόν ότι το πλήθος των Ιουδαίων, που είναι υπό εξουσία, υγιαίνει, ενώ οι άρχοντές του έχουν διαφθαρεί. Διότι ως προς το ότι πολλοί από το πλήθος πίστευαν σε Αυτόν, το αναφέρουν συνεχώς οι Ευαγγελιστές, λέγοντας ότι «πολλοὶ δὲ ἐκ τοῦ ὄχλου ἐπίστευσαν εἰς αὐτὸν(:πολλοί από το πλήθος πίστεψαν σε Αυτόν)»[Ιω.7,31],από τους άρχοντες όμως δεν πίστευαν.
Και αυτοί οι ίδιοι οι άρχοντες λένε, όχι το πλήθος του λαού, τα εξής: «μή τις ἐκ τῶν ἀρχόντων ἐπίστευσεν εἰς αὐτὸν;(:Μήπως πίστεψε σε Αυτόν κάποιος από τους άρχοντες;)»[Ιω.7,48]. Αλλά τι προσθέτουν; «ὁ ὄχλος οὗτος ὁ μὴ γινώσκων τὸν νόμον ἐπικατάρατοί εἰσι!(:αυτό το αγράμματο πλήθος, που δε γνωρίζει τον νόμο του Θεού, είναι καταραμένο!»[Ιω. 7,49]. Εκείνους, οι οποίοι πίστευαν, τους αποκαλούσαν καταραμένους, ενώ τους εαυτούς τους, οι οποίοι έκαναν φόνους, συνετούς.
Και στην περίπτωση αυτή, αφού είδαν το θαύμα, πίστευαν πολλοί, ενώ οι άρχοντες δεν αρκούνταν μόνο στα δικά τους κακά, αλλά επιχειρούσαν και τον Λάζαρο να φονεύσουν [βλ. Ιω. 12,10-11: «ἐβουλεύσαντο δὲ οἱ ἀρχιερεῖς ἵνα καὶ τὸν Λάζαρον ἀποκτείνωσιν, ὅτι πολλοὶ δι᾿ αὐτὸν ὑπῆγον τῶν Ἰουδαίων καὶ ἐπίστευον εἰς τὸν Ἰησοῦν(:Οι αρχιερείς όταν πληροφορήθηκαν αυτά, αποφάσισαν να φονεύσουν και τον Λάζαρο, διότι πολλοί από τους Ιουδαίους πήγαν γι' αυτόν στη Βηθανία και όταν τον έβλεπαν ζωντανό και υγιή, αναστημένο εκ νεκρών, πίστευαν στον Ιησού)»]. Έστω: τον Χριστό ήθελαν να Τον θαατώσουν, διότι κατέλυε το Σάββατο, διότι έκαμε τον εαυτό Του ίσο με τον Πατέρα, και εξαιτίας των Ρωμαίων, κατά τους ισχυρισμούς τους, αλλά τον Λάζαρο με ποια κατηγορία, ήθελαν να τον θανατώσουν; Μήπως άραγε το ότι ευεργετήθηκε ήταν έγκλημα;
Βλέπεις πως είναι φονική η πρόθεσή τους; Και όμως πολλά θαύματα επιτέλεσε ο Ιησούς, όμως κανένα από αυτά τόσο πολύ δεν τους εξαγρίωσε, ούτε ο παράλυτος που θεραπεύθηκε, ούτε ο τυφλός που ξαναβρήκε την όρασή του· διότι αυτό και ως προς τη φύση ήταν πιο θαυμαστό και είχε γίνει μετά από πολλά άλλα, και ήταν παράδοξο να δει κανείς άνθρωπο που για τέσσερις μέρες ήταν νεκρός, να περιπατεί και να ομιλεί.
Καλά και ωραία βέβαια( δεν είναι;) της εορτής τα κατορθώματα, να αναμιγνύουν την πανήγυρη με φόνους…
Άλλωστε, στην περίπτωση εκείνη, θεωρούσαν καλό να Τον κατηγορούν για το Σάββατο, και έτσι να απομακρύνουν το πλήθος από Αυτόν, ενώ σε αυτή την περίπτωση, επειδή δεν είχαν να Τον κατηγορήσουν για τίποτα, στρέφουν την προσπάθειά τους εναντίον του ανθρώπου που θεραπεύθηκε· διότι εδώ δεν μπορούσαν να πουν ούτε και ότι αντιτίθεται στον Πατέρα· καθόσον η προσευχή τους αποστόμωνε[Ιω. 11,41-42: «ἦραν οὖν τὸν λίθον οὗ ἦν ὁ τεθνηκὼς κείμενος. ὁ δὲ Ἰησοῦς ἦρε τοὺς ὀφθαλμοὺς ἄνω καὶ εἶπε· πάτερ, εὐχαριστῶ σοι ὅτι ἤκουσάς μου. ἐγὼ δὲ ᾔδειν ὅτι πάντοτέ μου ἀκούεις· ἀλλὰ διὰ τὸν ὄχλον τὸν περιεστῶτα εἶπον, ἵνα πιστεύσωσιν ὅτι σύ με ἀπέστειλας(:Έβγαλαν, λοιπόν, την πέτρα από την είσοδο του σπηλαίου, όπου βρισκόταν ο νεκρός. Ο Ιησούς τότε ύψωσε τα μάτια του στον ουρανό και είπε: Πάτερ, είμαι βέβαιος ότι θα συντελεσθεί αμέσως το θαύμα και σε ευχαριστώ που με άκουσες. Εγώ το ήξερα ότι πάντοτε με ακούς. Αλλά είπα μεγαλόφωνα το «ευχαριστώ», για να το ακούσει ο λαός που στέκεται γύρω μου. Κι έτσι αφού όλοι αυτοί δουν πόση βεβαιότητα έχω ότι θα εισακουσθώ, να πιστέψουν ότι Εσύ με απέστειλες, όταν ακολουθήσει το θαύμα)».
Επειδή λοιπόν και η κατηγορία την οποία διατύπωναν πάντοτε, είχε γίνει εντελώς ανυπόστατη πλέον και το θαύμα ήταν καταφανές, στρέφονται προς τον φόνο. Ώστε και στον τυφλό θα μπορούσαν να κάνουν το ίδιο, εάν δεν είχαν να Τον κατηγορήσουν για το Σάββατο. Άλλωστε εκείνος μεν (ο τυφλός) ήταν άσημος, και τον εκδίωξαν από το ιερό, ο Λάζαρος όμως ήταν επιφανής· και τούτο γίνεται φανερό από το ότι πολλοί ήλθαν για να παρηγορήσουν τις αδελφές του· και το θαύμα συντελέστηκε παρουσία όλων, και με εντελώς παράδοξο τρόπο. Για τον λόγο αυτό έτρεχαν όλοι να δουν.
Αυτό λοιπόν τους ενοχλούσε και τους ερέθιζε, το ότι ενώ είχε αρχίσει η εορτή, όλοι αφού την άφησαν, ήρθαν στη Βηθανία. Επιχείρησαν λοιπόν να φονεύσουν τον Λάζαρο, και δε φαίνονταν ότι τολμούν να προβούν σε σχετική ενέργεια· τόσο αιμοδιψείς ήταν. Και για τον λόγο αυτό ο νόμος από αυτή τη φράση αρχίζει: «οὐ φονεύσεις» [Εξ. 20,13] και ο Θεός διαμέσου του προφήτη Ησαΐα, γι’ αυτό τους κατηγορεί: «ὅταν ἐκτείνητε τὰς χεῖρας ὑμῶν πρός με, ἀποστρέψω τοὺς ὀφθαλμούς μου ἀφ᾿ ὑμῶν, καὶ ἐὰν πληθύνητε τὴν δέησιν, οὐκ εἰσακούσομαι ὑμῶν· αἱ γὰρ χεῖρες ὑμῶν αἵματος πλήρεις(:Όταν υψώνετε ικετευτικά τα χέρια σας προς εμένα και ζητείτε την βοήθειά μου, εγώ θα γυρίζω αλλού τα μάτια μου από σας με αποστροφή. Και εάν πολλαπλασιάσετε και παρατείνετε τις δεήσεις σας, δεν θα σας ακούσω, διότι τα χέρια σας είναι γεμάτα από αίματα αθώων)» [Ησ. 1,15].
Πώς λοιπόν, ενώ δεν κυκλοφορούσε φανερά στην Ιουδαία, και αναχωρούσε στην έρημο, πάλι εισέρχεται στα Ιεροσόλυμα με θάρρος; Αφού έσβησε τον θυμό τους με την αναχώρησή Του, επιστρέφει , αφού είχε καταπαύσει ο θυμός τους. Άλλωστε το πλήθος το οποίο βάδιζε μπροστά Του και αυτό το οποίο Τον ακολουθούσε, ήταν αρκετό για να τους δημιουργήσουν αγωνία και ανησυχία· διότι κανένα άλλο θαύμα δεν τους προσέλκυσε τόσο, όσο το θαύμα της αναστάσεως του Λαζάρου.
Και άλλος επίσης Ευαγγελιστής συμπληρώνει ότι « πορευομένου δὲ αὐτοῦ ὑπεστρώννυον τὰ ἱμάτια αὐτῶν ἐν τῇ ὁδῷ(:Καθώς δε ο Κύριος προχωρούσε, οι ακροατές που Τον συνόδευαν, έστρωναν τα ενδύματά τους στον δρόμο, σε ένδειξη σεβασμού, για να περάσει επάνω από αυτά)»[Λουκ. 19,36]· και ότι «καὶ εἰσελθόντος αὐτοῦ εἰς Ἱεροσόλυμα ἐσείσθη πᾶσα ἡ πόλις λέγουσα· τίς ἐστιν οὗτος;(:Όταν δε εισήλθε Αυτός στα Ιεροσόλυμα, σείστηκε η πόλη ολόκληρη από την μεγαλοπρεπή πομπή και ρωτούσαν οι κάτοικοι· “ποιος είναι αυτός;”»[ Ματθ.21,10]· με τόση μεγάλη τιμή εισερχόταν στην πόλη της Ιερουσαλήμ. Και το έκανε αυτό αφενός μεν προτυπώνοντας προφητεία, αφετέρου δε εκπληρώνοντας προφητεία, και το ίδιο πράγμα υπήρξε αρχή της μιας προφητείας και τέλος της άλλης· διότι το μεν «εἴπατε τῇ θυγατρὶ Σιών, ἰδοὺ ὁ βασιλεύς σου ἔρχεταί σοι πραΰς καὶ ἐπιβεβηκὼς ἐπὶ ὄνον καὶ πῶλον υἱὸν ὑποζυγίου(:να πείτε στην θυγατέρα Σιών, την Ιερουσαλήμ: ιδού ο βασιλεύς σου έρχεται προς εσένα, πράος και ταπεινός, καθισμένος επάνω σε όνο και σε πουλάρι, γέννημα υποζυγίου”)»[Ματθ. 21,5] και «Χαῖρε σφόδρα, θύγατερ Σιών· κήρυσσε, θύγατερ Ἱερουσαλήμ· ἰδοὺ ὁ βασιλεὺς σου ἔρχεταί σοι, δίκαιος καὶ σῴζων αὐτός, πραΰς καὶ ἐπιβεβηκὼς ἐπὶ ὑποζύγιον καὶ πῶλον νέον(:Χαίρε λοιπόν παρά πολύ, κόρη μου Σιών, διαλάλησε Ιερουσαλήμ· ιδού ο βασιλεύς σου έρχεται σε σένα δίκαιος, λυτρωτής και σωτήρας, πράος, καθισμένος επάνω σε ένα υποζύγιο, σε ένα νεαρό πουλάρι)»[Ζαχ.θ΄9] ήταν σημείο εκπληρώσεως προφητείας, το να καθίσει δε επάνω σε όνο, ήταν πράγμα που προδιατύπωνε το μέλλον, ότι δηλαδή επρόκειτο να θέσει υπό την εξουσία Του το ακάθαρτο γένος των εθνικών[των ειδωλολατρών].
Και πώς γίνεται να λένε οι άλλοι Ευαγγελιστές ότι έστειλε μαθητές και τους είπε «πορεύθητε εἰς τὴν κώμην τὴν ἀπέναντι ὑμῶν, καὶ εὐθέως εὑρήσετε ὄνον δεδεμένην καὶ πῶλον μετ᾿ αὐτῆς· λύσαντες ἀγάγετέ μοι.(: πηγαίνετε στο χωριό, που είναι απέναντί σας, και αμέσως θα βρείτε εκεί ένα δεμένο θηλυκό γαϊδούρι και ένα πουλάρι μαζί του· λύστε το και φέρετέ τα σε εμένα και τα δύο)»[ Ματθ.21,2] και Μαρκ.11,2: «ὑπάγετε εἰς τὴν κώμην τὴν κατέναντι ὑμῶν, καὶ εὐθέως εἰσπορευόμενοι εἰς αὐτὴν εὑρήσετε πῶλον δεδεμένον, ἐφ᾿ ὃν οὐδεὶς ἀνθρώπων κεκάθικε· λύσαντες αὐτὸν ἀγάγετε(:πηγαίνετε στο χωριό, που είναι απέναντί σας, και αμέσως καθώς θα μπαίνετε σε αυτό, θα βρείτε ένα πουλάρι δεμένο, επάνω στο οποίο κανένας άνθρωπος έως τώρα δεν έχει καθίσει. Λύστε το και φέρτε το εδώ)», ενώ ο Ευαγγελιστής Ιωάννης δε λέγει τίποτε παρόμοιο, αλλά ότι αφού βρήκε ένα μικρό γαϊδουράκι, κάθισε πάνω σε αυτό; Διότι και τα δύο ήταν δυνατόν να συμβούν, δηλαδή και να έλυσαν το γαϊδουράκι οι μαθητές και να το οδηγούσαν, και να το βρήκε έπειτα ο Ιησούς και να κάθισε στη συνέχεια επάνω σε αυτό.
Και έλαβαν τα βάια από τους φοίνικες και τις ελιές και έστρωσαν τα ενδύματά τους , δείχνοντας ότι είχαν πλέον για Αυτόν ανώτερη γνώμη από ό, τι για προφήτη και έλεγαν: «ὡσαννά, εὐλογημένος ὁ ἐρχόμενος ἐν ὀνόματι Κυρίου, ὁ βασιλεὺς τοῦ Ἰσραήλ(:δόξα και τιμή σε Αυτόν· ευλογημένος και δοξασμένος ας είναι Αυτός που έρχεται εκ μέρους του Κυρίου, Αυτός που είναι ο ένδοξος και αληθινός βασιλεύς του Ισραήλ)» [Ιωάν. 12,13] Βλέπεις ότι αυτό προπάντων τους κατέπνιγε τους άρχοντες των Ιουδαίων, το ότι δηλαδή είχαν πειστεί όλοι ότι ο Ιησούς δεν ήταν αντίθεος; Και τούτο κυρίως δίχαζε τον λαό, το να λέγει Αυτός ότι είχε έλθει εκ μέρους του Πατρός;
Τι σημαίνει λοιπόν η φράση από την προφητεία του Ζαχαρία «Χαῖρε σφόδρα, θύγατερ Σιών(:Χαίρε λοιπόν παρά πολύ, κόρη μου Σιών)»[ Ζαχ.θ΄9]; Επειδή όλοι οι βασιλείς τους ήταν κατά το πλείστον άδικοι και πλεονέκτες, και αυτούς τους υπηκόους τους είχαν παραδώσει στους εχθρούς τους και διέστρεφαν το πλήθος και τους παρέδιδαν ομήρους και υπόλογους απέναντι στους εχθρούς, λέγει ο προφήτης Ζαχαρίας : «Έχε θάρρος· Αυτός δεν είναι τέτοιος, αλλά είναι πράος και επιεικής· και αυτό καθίσταται φανερό από το γαϊδουράκι· διότι δεν μπήκε μέσα στην πόλη ακολουθούμενος από στρατό αλλά έχοντας μονάχα ένα γαϊδουράκι».
Ταῦτα δὲ οὐκ ἔγνωσαν οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ τὸ πρῶτον, ἀλλ᾿ ὅτε ἐδοξάσθη ὁ Ἰησοῦς, τότε ἐμνήσθησαν ὅτι ταῦτα ἦν ἐπ᾿ αὐτῷ γεγραμμένα, καὶ ταῦτα ἐποίησαν αὐτῷ(:Τι σήμαιναν τα λόγια και τα γεγονότα αυτά δεν είχαν εννοήσει οι μαθητές του προηγουμένως, αλλά όταν ο Ιησούς με την θριαμβευτική ανάστασή Του και την ένδοξη ανάληψή Του δοξάστηκε, τότε θυμήθηκαν, ότι αυτά όλα είχαν γραφεί από το Πνεύμα του Θεού γι' Αυτόν και στην εκπλήρωση αυτών συνέργησαν αυτοί και ο λαός, χωρίς να το εννοούν)»[Ιω.12,17].
Βλέπεις ότι τα περισσότερα σημεία τα αγνοούσαν, επειδή ο Ίδιος δεν τα αποκάλυπτε σε αυτούς; Διότι και όταν είπε: «ἀπεκρίθη Ἰησοῦς καὶ εἶπεν αὐτοῖς· λύσατε τὸν ναὸν τοῦτον, καὶ ἐν τρισὶν ἡμέραις ἐγερῶ αὐτόν(:Απάντησε ο Ιησούς και τους είπε· “γκρεμίστε τον ναό τούτο και εγώ σε τρεις ημέρες θα τον ανοικοδομήσω”. (Και εννοούσε· Θανατώστε τον ναό του σώματός μου, και εγώ μετά από τρεις ημέρες θα αναστηθώ από τον τάφο).»[Ιω.2,19],ούτε τότε αντιλήφθηκαν οι μαθητές τη σημασία των λόγων Του αυτών· και άλλος δε Ευαγγελιστής λέγει ότι ήταν κρυμμένο σε αυτούς το βαθύτερο νόημα των λόγων Του και δεν γνώριζαν ότι πρέπει Αυτός να αναστηθεί εκ νεκρών[Μαρκ.9,9-10: «καταβαινόντων δὲ αὐτῶν ἀπὸ τοῦ ὄρους διεστείλατο αὐτοῖς ἵνα μηδενὶ διηγήσωνται ἃ εἶδον, εἰ μὴ ὅταν ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ἐκ νεκρῶν ἀναστῇ. καὶ τὸν λόγον ἐκράτησαν, πρὸς ἑαυτοὺς συζητοῦντες τί ἐστι τὸ ἐκ νεκρῶν ἀναστῆναι(:Καθώς δε κατέβαιναν από το όρος, έδωσε αυτούς, κατά τρόπον έντονο, εντολή, να μη διηγηθούν σε κανένα αυτά που είδαν, παρά μόνο όταν ο υιός του ανθρώπου αναστηθεί εκ νεκρών. Και οι μαθητές κράτησαν το γεγονός της μεταμορφώσεως μυστικό· μεταξύ τους όμως συζητούσαν, τι σημαίνει ότι θα αναστηθεί εκ νεκρών)» και Ματθ.17,22-23: «Ἀναστρεφομένων δὲ αὐτῶν εἰς τὴν Γαλιλαίαν εἶπεν αὐτοῖς ὁ Ἰησοῦς· μέλλει ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου παραδίδοσθαι εἰς χεῖρας ἀνθρώπων καὶ ἀποκτενοῦσιν αὐτόν, καὶ τῇ τρίτῃ ἡμέρᾳ ἐγερθήσεται. καὶ ἐλυπήθησαν σφόδρα(:Ενώ δε περιέρχονταν στην Γαλιλαία, είπε σε αυτούς ο Ιησούς· “ο Υιός του ανθρώπου μέλλει να παραδοθεί στα χέρια μοχθηρών ανθρώπων και θα Τον θανατώσουν, και κατά την τρίτη ημέρα θα αναστηθεί”. Και λυπήθηκαν παρά πολύ οι μαθητές)».]. Όμως αυτό εύλογα κρυπτόταν· και άλλος Ευαγγελιστής λέγει ότι καθένας από τους λόγους Του που άκουγαν για την επικείμενη σύλληψη και θανάτωσή Του, τους γέμιζε με θλίψη και κατήφεια[βλ. παραπάνω,Ματθ.17,22], λόγω του ότι δεν κατανοούσαν τη σημασία του λόγου περί της Αναστάσεως που θα ακολουθούσε τα πάθη. Ωστόσο αυτό δίκαια κρυπτόταν, επειδή ήταν ανώτερο από τις πνευματικές ικανότητές τους και δεν μπορούσαν ακόμη να εννοούν τα λεγόμενα· όμως το σχετικό με την όνο, για ποιο λόγο δεν αποκαλύφθηκε σε αυτούς; Διότι και αυτό ήταν σπουδαίο.
Βλέπε φιλοσοφικότητα Ευαγγελιστού, πώς δεν αισχύνεται να αναφέρει την προηγούμενη άγνοιά τους. Ότι βεβαίως έχει γραφτεί η προφητεία, το γνώριζαν, ότι έχει γραφτεί όμως σχετικά με Αυτόν, δεν το γνώριζαν· διότι θα μπορούσε βέβαια να τους σκανδαλίσει το ότι βέβαια ενώ ήταν βασιλιάς, επρόκειτο να υποστεί τέτοια πάθη και με αυτόν τον τρόπο να παραδοθεί. Εξάλλου, δε θα μπορούσαν αμέσως να αντιληφθούν το νόημα της βασιλείας για την οποία ομιλούσε· διότι και άλλος Ευαγγελιστής λέγει ότι νόμιζαν πως ο λόγος ήταν για την επίγεια βασιλεία[Ματθ.17,25].
«Ἐμαρτύρει οὖν ὁ ὄχλος ὁ ὢν μετ᾿ αὐτοῦ ὅτε τὸν Λάζαρον ἐφώνησεν ἐκ τοῦ μνημείου καὶ ἤγειρεν αὐτὸν ἐκ νεκρῶν(:Κατά τις ώρες της μεγάλης εκείνης υποδοχής, ο λαός, που ήταν μαζί Του όταν ο Ιησούς φώναξε τον Λάζαρο από το μνημείο και τον ανέστησε εκ νεκρών, μαρτυρούσε και επιβεβαίωνε στα άλλα πλήθη το μεγάλο αυτό θαύμα)»[Ιω.12,17]. Διότι δε θα μετέβαλαν, λέγει, τόσοι πολλοί τη γνώμη τους, εάν δεν πίστευαν στο θαύμα.
«οἱ οὖν Φαρισαῖοι εἶπον πρὸς ἑαυτούς· θεωρεῖτε ὅτι οὐκ ὠφελεῖτε οὐδέν; ἴδε ὁ κόσμος ὀπίσω αὐτοῦ ἀπῆλθεν(:Οι Φαρισαίοι είπαν τότε μεταξύ τους· “βλέπετε ότι δεν ωφελείστε τίποτε με το να αναβάλλετε την σύλληψή Του; Ιδού ότι όλος ο κόσμος τώρα πήγε κοντά Του”)»[Ιω.12,19]. Έχω την εντύπωση ότι αυτά είναι λόγια εκείνων που σκέπτονταν υγιώς μεν, δεν τολμούσαν όμως να τα εκφράσουν με θάρρος, και που αντιλαμβάνονταν από το όλο αποτέλεσμα ότι αυτοί επιχειρούν ακατόρθωτα πράγματα. «Κόσμο» δε ονομάζει εδώ πάλι το πλήθος· διότι γνωρίζει η Γραφή να ονομάζει «κόσμο» και την κτίση και αυτούς που ζουν με κακία. Και το μεν πρώτο εννοεί, όταν λέγει: «ἀναβλέψατε εἰς ὕψος τοὺς ὀφθαλμοὺς ὑμῶν καὶ ἴδετε, τίς κατέδειξε ταῦτα πάντα; ὁ ἐκφέρων κατ᾿ ἀριθμὸν τὸν κόσμον αὐτοῦ πάντας ἐπ᾿ ὀνόματι καλέσει(:Σηκώστε υψηλά τα μάτια σας στον ουρανό και δείτε, ποιος δημιούργησε και κατέστησε περίλαμπρα όλα αυτά; Ο Θεός είναι Εκείνος, ο οποίος διατάσσει και βγάζει σαν μετρημένη και τακτοποιημένη στρατιά, τον κόσμο των αστέρων. Όλα τα αστέρια ονομαστικώς θα τα καλέσει»[Ησ.40,26],ενώ τη δεύτερη σημασία έχει όταν λέγει: «οὐ δύναται ὁ κόσμος μισεῖν ὑμᾶς· ἐμὲ δὲ μισεῖ, ὅτι ἐγὼ μαρτυρῶ περὶ αὐτοῦ ὅτι τὰ ἔργα αὐτοῦ πονηρά ἐστιν(:Εσάς δεν μπορεί και δεν έχει κανένα λόγο να σας μισεί ο κόσμος, εμένα όμως με μισεί, διότι εγώ μαρτυρώ και φανερώνω, ότι τα έργα του είναι πονηρά.»[Ιω.7,7]. Και πρέπει ακριβώς αυτά να γνωρίζουμε, ώστε να μην παρέχουμε λαβή στους αιρετικούς, παρεκκλίνοντας από την κανονική σημασία των λέξεων κατά τη χρήση τους. […]
ΠΗΓΕΣ:
- https://greekdownloads3.files.wordpress.com/2014/08/in-joannem.pdf
- Ιωάννου του Χρυσοστόμου Άπαντα τα έργα, Υπόμνημα στο Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον, ομιλίες ΞΕ΄ και ΞΣΤ΄(επιλεγμένα αποσπάσματα που αφορούν την ερμηνεία της συγκεκριμένης ευαγγελικής περικοπής),Πατερικές εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς»(ΕΠΕ), εκδ. οίκος «Το Βυζάντιον», Θεσσαλονίκη 2011, τόμος 14, σελίδες 257- 277.
- Βιβλιοθήκη των Ελλήνων, Άπαντα των αγίων Πατέρων, Ιωάννου Χρυσοστόμου έργα, τόμος 74, σελ. 223-225(ή: 108-109 του PDF) και σελ.230-236 (ή: 112-115 του PDF).
- http://users.sch.gr/aiasgr/Kainh_Diathikh/Biblia/Kainh_Diathikh.htm
ΠΗΓΉ:ἠλεκτρονικό ταχυδρομεῖο
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου