Ὁ δεύτερος κοινός ἐχθρός πού μᾶς παρασύρει στήν ἁμαρτία εἶναι αὐτός, πού ὀνομάζουμε <<παλαιός ἄνθρωπος>> (ὁ πρῶτος εἶναι ὁ διάβολος καί ὁ τρίτος εἶναι ὁ κόσμος, τό κοσμικό φρόνημα). Εἶναι ὁ μή ἀναγεννημένος, ὁ ἐμπαθής ἑαυτός, εἶναι τό μέρος τῆς ὕπαρξής μας πού κυριαρχεῖται ἀπό τά ψυχικά καί σωματικά πάθη. Τά πάθη εἶναι οἱ πνευματικές ἀσθένειες, πού παρακινοῦν τόν ἂνθρωπο στήν ἁμαρτία. Ὁ ἃγιος Ἀπόστολος Παῦλος εἶχε πλήρη ἐπίγνωση αὐτῆς τῆς καταστάσεως, πού ἐπικρατεῖ στήν ψυχή τοῦ μή κεκαθαρμένου ἀνθρώπου. Γνώριζε πολύ καλά ὃτι ὁ παλαιός ἂνθρωπος, μέ ὃλες τίς πράξεις καί τίς ἐπιθυμίες του, πρέπει νά νεκρωθεῖ. Πρέπει νά συσταυρωθεῖ μέ τόν Χριστό, γιά νά ἀναστηθεῖ πάλι μαζί Του ὁ νέος ἂνθρωπος, ὁ κατά Θεόν κτισθείς.
Γράφει στούς ἀγαπημένους του Γαλάτες:
<<Οἱ δέ τοῦ Χριστοῦ τήν σάρκα ἐσταύρωσαν σύν τοῖς παθήμασι καί ταῖς ἐπιθυμίαις>> (Γαλ. 5, 24-5,25) , δηλ. <<Ὅσοι εἶναι τοῦ Χριστοῦ ἔχουν σταυρώσει τόν ἁμαρτωλό ἑαυτό τους μαζί μέ τά πάθη καί τίς ἐπιθυμίες του. Ἀφοῦ, λοιπόν, ζοῦμε μέ τή δύναμη τοῦ Πνεύματος, πρέπει νά ἀκολουθοῦμε τό Πνεῦμα.>>.[i]
Λίγο πρίν τούς εἶχε ἐξηγήσει τί ἐννοεῖ μέ τήν λέξη σάρκα: <<Εἶναι ὁλοφάνερο ποιά εἶναι τά ἁμαρτωλά ἔργα (τά ἔργα τῆς σαρκός): Εἶναι ἡ μοιχεία, ἡ πορνεία, ἡ ἠθική ἀκαθαρσία, ἡ αἰσχρότητα, ἡ εἰδωλολατρία, ἡ μαγεία, οἱ ἔχθρες, οἱ φιλονικίες, οἱ ζήλιες, οἱ θυμοί, οἱ διαπληκτισμοί, οἱ διχόνοιες, τά σχίσματα, οἱ φθόνοι, οἱ φόνοι, οἱ μέθες, οἱ ἀσωτίες καί τά παρόμοια. Σᾶς προειδοποιῶ, ὅπως σᾶς προειδοποίησα καί ἄλλοτε: ὅσοι κάνουν τέτοια πράγματα δέν θά κληρονομήσουν τή βασιλεία τοῦ Θεοῦ. Ἀντίθετα ὁ καρπός τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εἶναι ἡ ἀγάπη, ἡ χαρά, ἡ εἰρήνη, ἡ μακροθυμία, ἡ καλοσύνη, ἡ ἀγαθότητα, ἡ πίστη, ἡ πραότητα, ἡ ἐγκράτεια>>.[ii]
Γι' αὐτό καί τούς προτρέπει: <<Νά καθορίζει τήν διαγωγή σας τό Πνεῦμα καί τότε δέν θά ἀκολουθεῖτε τίς ἁμαρτωλές ἐπιθυμίες σας (ἐπιθυμίαν σαρκός οὐ μή τελέσητε).Γιατί οἱ ἁμαρτωλές ἐπιθυμίες εἶναι ἀντίθετες μέ τό Πνεῦμα, καί φυσικά τό Πνεῦμα ἀντίθετο μέ τίς ἁμαρτωλές ἐπιθυμίες. Αὐτά τά δύο ἀντιμάχονται τό ἕνα τό ἄλλο, καί γι' αὐτό ἄλλωστε δέν κάνετε αὐτά πού θά θέλατε νά κάνετε>>[iii]
Ἀλλά γιά νά ἐπιτευχθεῖ αὐτό χρειάζεται ἀγώνας πολύς, ἐσωτερικά, στήν καρδιά τοῦ πιστοῦ. Πρέπει νά μιμηθεῖ ὁ χριστιανός τόν Χριστό, τήν ζωή Του, τά πάθη Του καί, τέλος, τόν Σταυρικό Του θάνατο.
Λέγει ὁ Μ.Βασίλειος: «Ἡ οἰκονομία τοῦ Θεοῦ καὶ Σωτήρα μας γιὰ τὸν ἄνθρωπο εἶναι ἀνάκληση ἀπὸ τὴν πτώση καὶ ἐπάνοδος στὴν οἰκειότητα μὲ τὸν Θεό, ἀπὸ τὴν ἀποξένωση πού εἶχε συμβεῖ λόγω τῆς παρακοῆς. Διὰ τοῦτο ἔγινε ἡ ἔλευση τοῦ Χριστοῦ μὲ τὴν σάρκα, οἱ εὐαγγελικὲς διδασκαλίες, τὰ Πάθη, ὁ Σταυρός, ἡ Ταφή, ἡ Ἀνάσταση.Ὥστε ὁ σωζόμενος ἄνθρωπος διὰ μέσου της μιμήσεως τοῦ Χριστοῦ νὰ ἀπολαύσει τὴν ἀρχαία ἐκείνη υἱοθεσία.
Ἀναγκαία, ἑπομένως, εἶναι γιὰ τὴν τελειότητα τῆς ζωῆς ἡ μίμηση τοῦ Χριστοῦ, ὄχι μόνο κατὰ τὸ παράδειγμα τῆς ζωῆς Του, τῆς ἀοργησίας καὶ ταπεινοφροσύνης καὶ μακροθυμίας, ἀλλὰ καὶ αὐτοῦ τοῦ θανάτου Του, ὅπως λέγει ὁ ἅγιος Παῦλος, ὁ μιμητὴς τοῦ Χριστοῦ «Συμμορφούμενος μὲ τὸν θάνατό Του, γιὰ νὰ φθάσω (καταντήσω) στὴν ἐκ νεκρῶν ἀνάσταση».Πρέπει, ἑπομένως, νὰ μιμηθοῦμε καὶ τὸν θάνατο τοῦ Κυρίου.
Ἒτσι μόνο θά μπορέσει ὁ πιστός νά ἀναστηθεῖ πνευματικά μαζί μέ τό Χριστό καί νά μπεῖ μαζί Του στόν Παράδεισο. Αὐτήν τήν μίμηση τήν βλέπουμε πολύ ἒντονα στή ζωή τοῦ ἁγίου Ἀποστόλου Παύλου.
Τί ἦταν ἡ ἐπίγεια ζωή τοῦ Κυρίου; Μιά συνεχής κακοπάθεια καί μιά συνεχής ταπείνωση. Ἀκόμη, μιά συνεχής κένωση, μιά συνεχής ἔκχυση ἀγάπης τελείας· ἀγάπης χωρίς ὅρια, χωρίς διακρίσεις καί ἀγάπης ἀνιδιοτελοῦς, ἀγάπης θεανθρώπινης. Ἀπό τήν πρώτη στιγμή πού γεννήθηκε, μέχρι τή στιγμή πού ἑκούσια παρέδωκε τήν ψυχή του στόν ἐν οὐρανοῖς Πατέρα Του κακοπαθοῦσε. Ἂφησε τήν δόξα πού εἶχε στόν οὐρανό καί ντύθηκε τήν ταπείνωση.
Μ' αὐτό τό κάλυμμα τῆς Θεότητος ἦλθε στή γῆ, πῆρε τήν ἀνθρώπινη σάρκα καί ἒζησε 33 χρόνους μέ ἄκρα ταλαιπωρία, ταπείνωση καί ἀγάπη ζητώντας μέ δυνατές φωνές -ὅπως γράφει ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης- τό ἀπολωλός πρόβατο, τόν ἄνθρωπο.
Δέν εἶχε <<ποῦ τήν κεφαλήν κλίνῃ>>[iv], βρίστηκε, λοιδορήθηκε , συκοφαντήθηκε. Τόν εἶπαν δαιμονισμένο, Τόν καταδίωκαν γιά νά Τόν φονεύσουν. Τελικά, Τόν βασάνισαν μέ τόν πιό φρικτό τρόπο καί Τόν σταύρωσαν. Αὐτήν τήν κακοπάθεια, αὐτήν τήν ταπείνωση καί αὐτήν τήν ἀγάπη προσπάθησε νά μιμηθεῖ στήν ζωή του ὁ Ἅγιος Ἀπόστολος Παῦλος καθώς καί ὅλοι οἱ Ἅγιοι.
Τά δύο πρῶτα, ἡ κακοπάθεια καί ἡ ταπέινωση νεκρώνουν ὅλα τά πάθη. Μᾶς τό διδάσκει πολύ ὡραῖα ὁ ῝Αγιος Μάξιμος ὁ ῾Ομολογητής:
<<῾Η κακοπάθεια καί ἡ τάπείνωση ἐλευθερώνουν τόν ἂνθρωπο ἀπό κάθε ἁμαρτία. ῾Η μέν (τάπείνωση) περικόπτει τά ψυχικά, ἡ δέ (κακοπάθεια) τά σωματικά ἁμαρτήματα. Αὐτό φανερώνεται ὃτι ἒκανε καί ὁ μακάριος Δαβίδ, μέ τό νά προσεύχεται πρός τόν Θεό, λέγοντας "ἲδε τήν ταπείνωσή μου καί τόν κόπο μου καί ἂφες πάσας τάς ἁμαρτίας μου">>[v]
Εἲμαστε πλασμένοι ἀπό δύο συστατικά; Σῶμα (σάρκα) καί ψυχή (πνεῦμα)· εἴμαστε μία ψυχοσωματική ἑνότητα. Διά τοῦτο καί ἡ κάθαρση πρέπει νά εἶναι διπλῆ· σώματος καί ψυχῆς.
Γιατί ὃμως αὐτά τά δύο, ἡ κακοπάθεια καί ἡ ταπείνωση, εἶναι αὐτά πού καθαρίζουν τόν ὃλο ἂνθρωπο ἀπό κάθε κακία;
Διότι, μᾶς ἀπαντᾶ ὁ ῝Αγιος ῾Ιωάννης τῆς Κλίμακος, <<αὐτά πού γεννοῦν ὃλες τίς κακίες εἶναι ἡ ἡδονή καί ἡ πονηρία>>. ῾Η μέν κακοπάθεια ἐξολοθρεύει τήν ἡδονή, ὃπως μᾶς διδάσκει ὁ ᾿Αββᾶς ᾿Ισαάκ[vi], ἡ δέ ταπείνωση, πού εἶναι σύμβιος τῆς ἁπλότητος, ὃπως μᾶς λέγει ὁ ῝Αγιος ῾Ιωάννης τῆς Κλίμακος, ἐξαλείφει τήν πονηρία[vii]
Ὁ ἄνθρωπος καθαρίζεται καί φθάνει στήν τέλεια ἀγάπη, τήν ὅμοια κατά τό δυνατό μέ τήν θεανθρώπινη. Ὑφίσταται τήν ζωοποιό νέκρωση, τήν νέκρωση πού φέρνει τήν ἀληθινή ζωή, τήν ἀναστημένη ζωή. Διότι ὅποιος συμπάσχει μέ τόν Χριστό συνδοξάζεται μαζί Του. <<Εἴπερ συμπάσχομεν ἵνα καί συνδοξασθῶμεν>> δηλ. <<Ἐφ' ὅσον συμμεριζόμαστε τά παθήματα τοῦ Χριστοῦ, θά μετάσχουμε μαζί Του καί στή δόξα Του>> βεβαιώνει ὁ ἅγιος ἀπόστολος γράφοντας στούς Ρωμαίους.[viii]
Ὅποιος κατεβαίνει μαζί μέ τόν Κύριο στόν τάφο τῆς ταπεινώσεως , συνανασταίνεται μαζί Του καί ζεῖ τήν οὐράνια ἀγαλλίαση καί μακαριότητα. Ἔγραφε στούς Φιλιππησίους ὁ Ἅγιος Παῦλος:
<<Ὅ,τι ἐπιθυμῶ εἶναι νά γνωρίσω τόν Χριστό καί τήν δύναμη τῆς ἀναστάσεώς Του, νά μετάσχω στά παθήματά Του, ἀκολουθώντας Τον στόν θάνατο, μέ τήν ἐλπίδα νά λάβω μέρος στήν ἀνάσταση τῶν νεκρῶν>> (Φιλ. 3, 10-14). Καί συνεχίζει μέ πολλή ταπείνωση λέγοντας: <<Δέν ἰσχυρίζομαι βέβαια ὅτι ἔφτασα ἤδη στό τέρμα οὔτε ὅτι ἔγινα τέλειος. Συνεχίζω ὅμως τόν ἀγῶνα, γιά νά κερδίσω αὐτό τό βραβεῖο, γιά τό ὁποῖο ἤδη μέ κέρδισε ὁ Ἰησοῦς Χριστός. Ἀδερφοί μου, ἐγώ δέν θεωρῶ τόν ἑαυτό μου ὅτι ἔφτασε στό τέρμα· σ' ἕνα ὅμως πρᾶγμα συγκεντρώνω τήν προσοχή μου: Ξεχνῶ τόν δρόμο πού διέτρεξα καί προχωρῶ σ' αὐτόν πού βρίσκεται μπροστά μου. Ἀγωνίζομαι νά τερματίσω καί προσβλέπω στό βραβεῖο τῆς οὐράνιας πρόσκλησης τοῦ Θεοῦ διά τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ>>[ix].
Μιά συνεχής ἀγωνιστική πορεία ἡ ζωή τοῦ Ἀποστόλου καθώς καί ὅλων τῶν ἁγίων. Μίμηση τοῦ Κυρίου γιά νά πετύχουν νά εἶναι πάντα μαζί Του. Νά εἶναι μαζί μέ τό Σωτῆρα πού <<θά μεταμορφώσει τό φθαρτό μας σῶμα καί θά τό κάνει ὅμοιο μέ τό δικό Του ἔνδοξο σῶμα, μέ τήν δύναμη καί τήν ἐξουσία πού ἔχει, ὥστε νά ὑποτάξει στόν ἑαυτό Του τά πάντα>>[x], ὅπως γράφει λίγο πιό κάτω στούς Φιλιππησίους.
Ἱερομόναχος Σάββας Ἁγιορείτης
http://Hristospanagia3.blogspot.com
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ, ΚΑΘΑΡΣΗ, ΚΑΚΟΠΑΘΕΙΑ, Ο ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ, ΠΑΘΗ, ΤΑΠΕΙΝΩΣΗ
Διαβᾶστε ἐπίσης καί ἀκοῦστε:
- Κακοπάθεια καί ταπείνωση στόν Ἀπόστολο Παῦλο
- Ἡ κακοπάθεια ὡς μίμηση τοῦ Κυρίου
- Περί φθόνου (Β΄) (mp3)
- Ἡ ἀδιάλειπτη προσευχή καί ἡ πνευματική πανοπλία.
- Ἐγκώμιον εἰς τὸν Ἀπόστολον Παῦλον
ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΥΛΟΣ, ΚΑΘΑΡΣΗ, ΚΑΚΟΠΑΘΕΙΑ, Ο ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ, ΠΑΘΗ, ΤΑΠΕΙΝΩΣΗ
[i] Γαλ. 5,24-25η
[ii] Γαλ. 5,19-23
[iii] Γαλ. 5, 16-17
[iv] Ματθ. 8,20
[v]῝Αγιος Μάξιμος ὁ ῾Ομολογητής· Εὐεργετινός τόμ. Β', σελ.195
[vi]<<Οἱ θλίψεις καί οἱ κίνδυνοι ἐξολοθρεύουν τήν ἡδυπάθεια τῶν παθῶν>> ᾿Αββᾶς ᾿Ισαάκ·<<᾿Ασκητικά>> σελ.119
[vii] <<῾Η πονηρία γεννιέται ἀπό τήν οἲηση καί τήν ὀργή>>(῝Αγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος ·<<Κλῖμαξ>> Λογ. ΚΣΤ,' στ. λ').Ἀντίπαλος καί τῶν δύο εἶναι ἡ ταπεινοφροσύνη. Διότι· 1)<<ὁ θυμός(ὀργή)... θά μᾶς πεῖ...Αὐτή πού μέ ἐπιβουλεύεται ὀνομάζεται ταπεινοφροσύνη>> (῝Αγιος ῾Ιωάννης τῆς Κλίμακος ·<<Κλῖμαξ>> Λογ. Η,' στ. λα' καί 2)<<Δρόμο καί ἀφορμή γιά τήν ἀπόκτηση αὐτῆς τῆς ἀρετῆς (τῆς ταπεινοφροσύνης)...συνιστῶ τήν ὑπακοή καί τήν εὐθύτητα τῆς καρδίας, πού ἐκ φύσεως εἶναι ἀντίθετες πρός τήν οἲηση>>(῝Αγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος ·<<Κλῖμαξ>> Λογ. ΚΕ,' στ. ).῍Αρα καί ἡ ταπεινοφροσύνη ἡ ὁποία πηγάζει ἀπό αὐτές (δηλ. άπό τήν ὑπακοή καί τήν εὐθύτητα τῆς καρδίας) έξολοθρεύει τήν οἲηση· ἐξολοθρεύει καί τήν ὀργή ὃπως εἲπαμε.῍Ετσι έξολοθρεύει καί τήν πονηρία πού γεννιέται ἀπό τήν οἲηση καί τήν ὀργή.
[viii] Ρωμ. 8,17
[ix] Φιλιπ. 3,10-14
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου