Πρόοδος δίχως πνευματικὰ ἀποτελέσματαΤοῦ πρωτοπρεσβυτέρου π. Διονυσίου ΤάτσηΟἱ σύγχρονοι ἄνθρωποι ἐντυπωσιάζονται ὑπέρμετρα ἀπὸ τὶς συνεχεῖς ἐφευρέσεις, τὶς καινοτομίες (εἰσαγωγὴ νέων μεθόδων) καὶ τοὺς νεωτερισμούς. Πιστεύουν ὅτι γρήγορα θὰ κατακτήσουν τὴ σταθερὴ καὶ μόνιμη εὐτυχία στὴ ζωή τους, ἀφοῦ θὰ ἔχουν πολλὰ ὑλικὰ ἀγαθὰ μὲ λίγο κόπο γιὰ τὴν ἀπόκτησή τους, καὶ σταδιακὰ θὰ ἐκλείψουν τὰ ποικίλα προβλήματα ποὺ καθημερινὰ ἀντιμετωπίζουν. Προφανῶς βλέπουν «ὄνειρα θερινῆς νυκτός».Εἶναι πλάνη νὰ θεωροῦμε ὅτι οἱ ἐφευρέσεις θὰ κάνουν καλύτερη τὴ ζωή μας. Συνήθως τὰ νέα ἐπιτεύγματα τῆς ἐπιστήμης συντελοῦν περισσότερο στὴ δυστυχία παρὰ στὴν εὐτυχία. Καὶ αὐτὸ εἶναι φυσικὸ ἐπακόλουθο, ἀφοῦ περιφρονεῖται ἡ πνευματικὴ πρόοδος τοῦ ἀνθρώπου ποὺ προϋποθέτει ἠθικὲς ἀρχές, τὶς ὁποῖες ὅμως οἱ ἐρευνητὲς καὶ οἱ ἐπιστήμονες ἀπορρίπτουν καὶ προσπαθοῦν νὰ «ἀνεβάσουν» τοὺς ἀνθρώπους μὲ τὰ ὑλικὰ ἀγαθά. Ἡ προσπάθειά τους βέβαια ἀποδεικνύεται ἀνεπιτυχής, γιατί οἱ ἄνθρωποι γίνονται χειρότεροι καὶ ἡ ἐγκληματικότητα, οἱ ἀδικίες καὶ ἡ γενικὴ ἀθλιότητα στὴ ζωή τους, εἶναι τὰ κύρια χαρακτηριστικά τους.Ἔχουν συνηθίσει οἱ ἄνθρωποι στὶς ἀδιάκοπες μεταβολές. Ὅλα τὰ ἀναθεωροῦν καὶ κάθε παραδοσιακὸ τὸ θεωροῦν ξεπερασμένο. Τὴν παράδοση τὴ θέλουν μόνο γιὰ αἰσθητικοὺς λόγους. Ὄχι γιὰ τρόπο ζωῆς. Οἱ παραδοσιακὲς ἀξίες περιφρονοῦνται, παρόλο ποὺ μερικοὶ τὶς μελετοῦν γιὰ ἱστορικοὺς καὶ λαογραφικοὺς λόγους. Ὄχι ὅμως γιὰ νὰ προσφέρουν στοὺς ἀνθρώπους τὴν ἀνάλογη παιδεία καὶ νὰ βοηθηθοῦν νὰ ἀποκτήσουν ἦθος.
Ένα απ’ τα πιο σημαντικά προσκυνήματα της Χιμάρας και της Ορθοδόξου Εκκλησίας στην Αλβανία αποτελεί η Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου, γνωστή ως η Παναγία του Αθάλη, ή Παναγία Αθαλιώτισσα.Δύο φορές κατά τη διάρκεια του εκκλησιαστικού έτους πραγματοποιούνται με ιδιαίτερη λαμπρότητα προσκυνήματα στην Μονή: Στις 15 Αυγούστου και στις 10 Μαΐου, της Ζωοδόχου Πηγής. Σε αυτές τις δύο ημερομηνίες, η Παναγία Αθαλιώτισσα τιμάται πάνδημα απ’ τους κατοίκους της ευρύτερης περιοχής της Χιμάρας. Τα τελευταία χρόνια αποτελεί έναν ιδανικό τόπο συνάντησης μέσα στο Πάσχα για τους Χιμαριώτες, ειδικότερα για τους νέους που ζουν κι εργάζονται μακριά απ’ τη γενέτειρα.Μέχρι στιγμής δεν έχει γίνει προσεκτική προσέγγιση του τοπωνυμίου της Μονής και κατά συνέπεια της περιοχής. Το αγιογραφικό πλάνο του εσωτερικού του καθολικού της Μονής – το μόνο κτίσμα εξάλλου που διασώζεται έπειτα από τους καθεστωτικούς διωγμούς, την εγκατάλειψη και την φθορά που ακολούθησαν – μας προσφέρει την ευκαιρία να προσεγγίσουμε την τόλμη των αγιογράφων της εποχής που το υλοποίησαν, αποτελώντας το έναυσμα για μία ουσιαστική αναζήτηση στον πνευματικό πλούτο που χαρακτηρίζει την κοινότητα των πιστών στην Χιμάρα και ευρύτερα.Η Παναγία ΑθαλιώτισσαΗ Παναγία μέσα στην υμνολογία της Εκκλησίας χαρακτηρίζεται και ως η κοιτίδα της ατελεύτητης ζωής, δεδομένου ότι έγινε η Μητέρα του Κυρίου και Θεού μας, Ιησού Χριστού. Είναι η Ζωοδόχος Πηγή που τιμούμε την Παρασκευή της Διακαινησίμου, αλλά και Ρόδον το Αμάραντον που τιμούμε προ του Πάσχα, στον Ακάθιστο Ύμνο.Οι δε τεχνίτες ζωγράφοι που κλήθηκαν να αγιογραφήσουν το καθολικό της Μονής της Αθαλιώτισσας στη Χιμάρα τόλμησαν και κάτι περισσότερο.Σε ένα θέμα του αγιογραφικού τους πλάνου, η Παναγία – Η Περιβεβλημένη, όπως χαρακτηριστικά την ονοματίζουν – κρατά στην αγκαλιά της, όχι το Θείο Βρέφος, όπως συνήθως. Κρατά ένα Άνθος, έναν Κλάδο αειθαλή…Κρατά την Ζωή την Ατελεύτητο, παρέχοντάς μας έτσι την δυνατότητα να κατανοήσουμε το απρονόητο της ενανθρωπίσεως του Θεού και της αιωνίου ζωής, έναν συμβολισμό ισχυρό που διευκολύνει την σκέψη και την πνευματική αναζήτηση μας. Ο Χριστός μέσα από ένα τόσο γνωστό ναό για τους κατοίκους της περιοχής – “περικυκλωμένο” λόγω κλίματος από αειφόρο βλάστηση, ασταμάτητη απ’ τους χειμώνες της φύσης και τους χειμώνες των ιστορικών δοκιμασιών – είναι η ελπίδα μιας Ζωής ατέρμονης.
«Ὑπεράνθρωπος» ἢ ὑπάνθρωπος;Γράφει ὁ κ. Λέων Μπράνγκ, ΘεολόγοςΣτὴν πρώτη εὐχὴ ποὺ διαβάζει ὁ ἱερέας στὴν Ἀκολουθία τῆς Κατηχήσεως, ἡ ὁποία προηγεῖται τοῦ Ἁγίου Βαπτίσματος, λέγει μεταξὺ ἄλλων: «Ἀπόστησον ἀπ’ αὐτοῦ (αὐτῆς) τὴν παλαιὰν ἐκείνην πλάνην, καὶ ἔμπλησον αὐτὸν (αὐτὴν) τῆς εἰς σὲ πίστεως καὶ ἐλπίδος καὶ ἀγάπης, ἵνα γνῶ ὅτι σὺ εἶ Θεὸς μόνος, Θεὸς ἀληθινός, καὶ ὁ μονογενής σου Υἱός, ὁ Κύριος ἡμῶν Ἰησοῦς Χριστός, καὶ τὸ Ἅγιόν σου Πνεῦμα.» Δηλ. «Διῶξε ἀπ’ αὐτὸν/ήν τὴν παλιὰ ἐκείνη πλάνη καὶ γέμισέ τον/την μὲ πίστη, ἐλπίδα καὶ ἀγάπη γιὰ σένα, ὥστε νὰ μάθει πὼς ἐσὺ εἶσαι ὁ μόνος καὶ ἀληθινὸς Θεὸς καὶ ὁ μονογενής σου Υἱός, ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός, καὶ τὸ Ἅγιό σου Πνεῦμα».Αὐτὴ ἡ παλαιὰ πλάνη ἀναφέρεται στὴν πρώτη προσπάθεια αὐτοθεοποιήσεως τοῦ ἀνθρώπου καθ’ ὑπόδειξιν τοῦ Διαβόλου. Ἐπειδὴ ὁ Ἀδὰμ δὲν ἱκανοποιοῦσε τὴν ἀνάγκη τῆς Εὔας γιὰ ἐπικοινωνία, ἀλλὰ ρέμβαζε περιεργαζόμενος τὴν κτίση, ἐκείνη εἶχε ἀρχίσει συζήτηση μὲ τὸ φίδι, κάτω ἀπὸ τὸ ὁποῖο ὑποκρυπτόταν ὁ πανοῦργος ὁ Διάβολος. Καὶ ὁ Διάβολος, ὅπως τὸ λέει καὶ ἡ λέξη, μὲ τὴν πρώτη πρότασή του τί κάνει; Διαβάλλει τὸν Θεό, λέγοντας “γιατί ὁ Θεὸς ἀπαγόρευσε νὰ φάγετε ἀπὸ τοὺς καρποὺς ὅλων τῶν δένδρων, ποὺ ὑπάρχουν στὸν παράδεισο;”. Ἡ Εὔα ἀπὸ τὴν πλευρά της, ἐνῷ συνειδητοποίησε αὐτὴ τὴν συκοφαντία (φαίνεται ἀπὸ τὸ γεγονός, ὅτι διορθώνει τὸν Διάβολο λέγοντας, ὅτι “ἀπὸ τοὺς καρποὺς κάθε δένδρου τοῦ παραδείσου μποροῦμε νὰ φᾶμε), τί κάνει; ἀντὶ νὰ διακόψει ἀμέσως τὸ διάλογο, τὸν συνεχίζει. Ἀνακοίνωσε στὸ φίδι, ὅτι δὲν τοὺς ἐπιτρέπεται νὰ φάγουν ἀπὸ τὸν καρπὸ τοῦ δένδρου, ποὺ βρίσκεται ἐν τῷ μέσῳ τοῦ παραδείσου. Διότι ἐὰν φάγουν ἀπὸ τὸν καρπὸ αὐτὸ ἢ καὶ τὸν ἀγγίξουν, θὰ πεθάνουν. Καὶ τὸ φίδι συνεχίζει τὴ συκοφαντία, τονίζοντας στὴν Εὔα: «οὐ θανάτῳ ἀποθανεῖσθε·, ἤδει γὰρ ὁ Θεός, ὅτι ᾗ ἂν ἡμέρα φάγητε ἀπ’ αὐτοῦ, διανοιχθήσονται ὑμῶν οἱ ὀφθαλμοὶ καὶ ἔσεσθε ὡς θεοί, γινώσκοντες καλὸν καὶ πονηρόν». Δηλ. “δέν θὰ ἀποθάνετε· κάθε ἄλλο. Σᾶς ἀπαγόρευσε ὁ Θεὸς νὰ φάγετε ἀπὸ τὸ δένδρο αὐτό, διότι γνώριζε ὅτι κατὰ τὴν ἡμέρα, ποὺ θὰ φάγετε, θὰ ἀνοιχθοῦν τὰ μάτια σας καὶ θὰ εἶσθε καὶ σεῖς σὰν θεοί, ὅμοιοι μὲ αὐτόν, γνωρίζοντες καλὸν καὶ πονηρόν”. Αὐτὰ τὰ λόγια, παρ’ ὅτι προῆλθαν ἀπὸ ἕνα ζῷο, τὸ ὁποῖο ἡ Εὔα ὄφειλε νὰ ἐξουσιάζει, καὶ παρ’ ὅτι ἦταν προϊὸν συκοφαντίας, εἶχαν μία καταλυτικὴ ἐπίδραση στὴ γυναῖκα. Μετέτρεψαν τὴ θεώρηση τοῦ καρποῦ ποὺ εἶχε ὥς τὴ στιγμὴ ἐκείνη. Ἡ προοπτικὴ νὰ γίνουν ἐκείνη καὶ ὁ Ἀδὰμ θεοὶ μὲ μία συνταγή, τὴν ὁποία υἱοθέτησαν ὡς δική τους ἔμπνευση, χωρὶς νὰ ὑπακοῦν στὴν ἐντολὴ τοῦ Θεοῦ, ἦταν κάτι ἐπαναστατικό. Ἡ ἰδέα αὐτὴ ἔγινε τόσο κυρίαρχη, ὥστε νὰ ἀλλάξει στὰ μάτια τους ὅλη ἡ πραγματικότητα ποὺ ζοῦσαν ὥς τότε. Πρῶτα ἡ Εὔα καὶ ἔπειτα καὶ ὁ Ἀδάμ, γυρίζοντας τὴν πλάτη στὸν Θεὸ καὶ Δημιουργό τους, ἐπιλέγουν νὰ γευτοῦν τὸν καρπό. Τώρα πλέον θὰ προχωροῦν μόνοι τους, μὲ μόνο γνώμονα τὸν ἑαυτό τους, ὄντας, ὅπως πίστευαν, Θεοὶ ἀκριβῶς σὰν τὸν Θεό.Ἀντὶ διὰ τὸν Θεάνθρωπον ὁ Ὑπεράνθρωπος
ΚΥΡΙΑΚΗ ΙΓ΄ΛΟΥΚΑ[:Λουκ. 13,10-17]ΥΠΟΜΝΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗΣ ΠΕΡΙΚΟΠΗΣΑΠΟ ΤΟΝ ΑΓΙΟ ΚΥΡΙΛΛΟ ΑΛΕΞΑΝΔΡΕΙΑΣ«Καὶ ἐπηρώτησέν τις αὐτὸν ἄρχων λέγων, Διδάσκαλε ἀγαθέ, τί ποιήσας ζωὴν αἰώνιον κληρονομήσω;(:Κάποιος άρχοντας της συναγωγής Τον ρώτησε το εξής: “Διδάσκαλε αγαθέ, τι να κάνω για να κληρονομήσω την αιώνια ζωή;”)·εἶπεν δὲ αὐτῷ ὁ ᾽Ιησοῦς, Τί με λέγεις ἀγαθόν; οὐδεὶς ἀγαθὸς εἰ μὴ εἷς ὁ Θεός(:του είπε τότε ο Ιησούς: “Αφού απευθύνεσαι σε εμένα νομίζοντας ότι είμαι ένας απλός άνθρωπος, γιατί με ονομάζεις ‘’αγαθό’’; Κανείς δεν είναι από μόνος του απολύτως αγαθός παρά μόνο ένας, ο Θεός”)»[Λουκ.18,18-19].Ο αναφερόμενος εδώ άρχοντας που υπονοείται ότι είναι κάποιος συγκεκριμένος, νόμισε ότι μπορεί να ελέγξει τον Χριστό, ότι τάχα ο Ιησούς περιφρονεί την εντολή που δόθηκε μέσω του Μωυσή και εισάγει δικού του νόμους. Πλησιάζει λοιπόν και προσποιείται ότι ηθικολογεί, γιατί Τον αποκαλεί διδάσκαλο και Τον ονομάζει αγαθό και λέγει ότι θέλει να μάθει. Επειδή όμως ρωτούσε με σκοπό να Τον πειράξει, εύλογα Αυτός που συλλαμβάνει τους σοφούς πάνω στην πανουργία τους[Ιώβ, 5,13: «Ὁ καταλαμβάνων σοφοὺς ἐν τῇ φρονήσει, βουλὴν δὲ πολυπλόκων ἐξέστησεν(:Αυτός, που συλλαμβάνει τους καυχώμενους για τη σοφία τους, ματαιώνει όμως τα σχέδια και τις αποφάσεις των πονηρών ανθρώπων)»], λέγει προς αυτόν: «Εάν δεν έχεις πιστέψει ότι είμαι Θεός, γιατί μου αποδίδεις αυτά που ταιριάζουν μόνο στην ανώτατη φύση και με ονομάζεις αγαθό, εμένα που νομίζεις ότι είμαι άνθρωπος σαν εσένα; Γιατί ο Θεός από τη φύση Του είναι αγαθός, και ιδιαίτερο και ουσιώδες φυσικό και εξαίρετο αξίωμά Του είναι το ότι είναι αγαθός και κατά συμμετοχή οι άγγελοι και εμείς».
Η ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΗ ΠΕΡΙΚΟΠΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΙΓ΄ΛΟΥΚΑΚατά Λουκάν, κεφάλαιο ΙΗ΄, εδάφια 18-2718Καὶ ἐπηρώτησέ τις αὐτὸν ἄρχων λέγων· διδάσκαλε ἀγαθέ, τί ποιήσας ζωὴν αἰώνιον κληρονομήσω; 19 Εἶπε δὲ αὐτῷ ὁ ᾿Ιησοῦς· τί με λέγεις ἀγαθόν; Οὐδεὶς ἀγαθὸς εἰ μὴ εἷς ὁ Θεός. 20 Τὰς ἐντολὰς οἶδας· μὴ μοιχεύσῃς, μὴ φονεύσῃς, μὴ κλέψῃς, μὴ ψευδομαρτυρήσῃς, τίμα τὸν πατέρα σου καὶ τὴν μητέρα σου. 21 Ὁ δὲ εἶπε· ταῦτα πάντα ἐφυλαξάμην ἐκ νεότητός μου. 22 Ἀκούσας δὲ ταῦτα ὁ ᾿Ιησοῦς εἶπεν αὐτῷ· ἔτι ἕν σοι λείπει· πάντα ὅσα ἔχεις πώλησον καὶ διάδος πτωχοῖς, καὶ ἕξεις θησαυρὸν ἐν οὐρανῷ, καὶ δεῦρο ἀκολούθει μοι. 23 Ὁ δὲ ἀκούσας ταῦτα περίλυπος ἐγένετο· ἦν γὰρ πλούσιος σφόδρα. 24 Ἰδὼν δὲ αὐτὸν ὁ ᾿Ιησοῦς περίλυπον γενόμενον εἶπε· πῶς δυσκόλως οἱ τὰ χρήματα ἔχοντες εἰσελεύσονται εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ! 25 Εὐκοπώτερον γάρ ἐστι κάμηλον διὰ τρυμαλιᾶς ραφίδος εἰσελθεῖν ἢ πλούσιον εἰς τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ εἰσελθεῖν. 26Εἶπον δὲ οἱ ἀκούσαντες· καὶ τίς δύναται σωθῆναι; 27 Ὁ δὲ εἶπε· τὰ ἀδύνατα παρὰ ἀνθρώποις δυνατὰ παρὰ τῷ Θεῷ ἐστιν.Ερμηνευτική απόδοση από τον μακαριστό Παν. Τρεμπέλα18 Κάποιος άρχοντας της συναγωγής Τον ρώτησε τα εξής: «Διδάσκαλε αγαθέ, τι να κάνω για να κληρονομήσω την αιώνια ζωή;». 19Του είπε τότε ο Ιησούς: «Αφού απευθύνεσαι σε εμένα νομίζοντας ότι είμαι ένας απλός άνθρωπος, γιατί με ονομάζεις αγαθό; Κανείς δεν είναι από μόνος του απολύτως αγαθός, παρά μόνο ένας, ο Θεός. 20 Γνωρίζεις τις εντολές:
Η ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΗ ΠΕΡΙΚΟΠΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ ΙΓ΄ΛΟΥΚΑΠρος Γαλάτας, κεφάλαιο ΣΤ΄, εδάφια 11-1811῎Ιδετε πηλίκοις ὑμῖν γράμμασιν ἔγραψα τῇ ἐμῇ χειρί. 12Ὃσοι θέλουσιν εὐπροσωπῆσαι ἐν σαρκί, οὗτοι ἀναγκάζουσιν ὑμᾶς περιτέμνεσθαι, μόνον ἵνα μὴ τῷ σταυρῷ τοῦ Χριστοῦ διώκωνται. 13Οὐδὲ γὰρ οἱ περιτετμημένοι αὐτοὶ νόμον φυλάσσουσιν, ἀλλὰ θέλουσιν ὑμᾶς περιτέμνεσθαι, ἵνα ἐν τῇ ὑμετέρᾳ σαρκὶ καυχήσωνται. 14 Ἐμοὶ δὲ μὴ γένοιτο καυχᾶσθαι εἰ μὴ ἐν τῷ σταυρῷ τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ, δι' οὗ ἐμοὶ κόσμος ἐσταύρωται κἀγὼ τῷ κόσμῳ. 15 Ἐν γὰρ Χριστῷ ᾿Ιησοῦ οὔτε περιτομή τι ἰσχύει οὔτε ἀκροβυστία, ἀλλὰ καινὴ κτίσις. 16 Καὶ ὅσοι τῷ κανόνι τούτῳ στοιχήσουσιν, εἰρήνη ἐπ' αὐτοὺς καὶ ἔλεος, καὶ ἐπὶ τὸν ᾿Ισραὴλ τοῦ Θεοῦ.17 Τοῦ λοιποῦ κόπους μοι μηδεὶς παρεχέτω· ἐγὼ γὰρ τὰ στίγματα τοῦ Κυρίου ᾿Ιησοῦ ἐν τῷ σώματί μου βαστάζω. 18 ῾Η χάρις τοῦ Κυρίου ἡμῶν ᾿Ιησοῦ Χριστοῦ μετὰ τοῦ πνεύματος ὑμῶν, ἀδελφοί· ἀμήν.Ερμηνευτική απόδοση από τον μακαριστό Παναγιώτη Τρεμπέλα11 Δείτε με πόσο μεγάλα γράμματα σας έγραψα με το ίδιο μου το χέρι. 12 Όσοι θέλουν να κάνουν καλή εντύπωση και να αρέσουν στους ανθρώπους για πράγματα που αναφέρονται στη σάρκα, αυτοί σας παρακινούν και σας παρασύρουν να περιτέμνεσθε, μόνο και μόνο για να μην καταδιώκονται απ’ τους Ιουδαίους για το κήρυγμα που αναφέρεται στον σταυρό του Χριστού. 13 Γι’ αυτό και μόνο σας αναγκάζουν να περιτέμνεσθε. Κι αυτό αποδεικνύεται από το ότι ούτε κι αυτοί που έχουν περιτμηθεί τηρούν τις τελετουργικές διατάξεις του νόμου, τις καθάρσεις δηλαδή και τις ζωοθυσίες˙ αλλά θέλουν να περιτέμνεσθε εσείς για να καυχηθούν αυτοί για τη δική σας σάρκα. Θέλουν δηλαδή να καυχηθούν ότι σας έπεισαν να δεχθείτε την περιτομή.
Προσευχή αληθινή είναι η απερίσπαστη, ή χωρίς ρεμβασμό, που εκτελείται με προθυμία, με ψυχή που πονάει για τις αμαρτίες της και με νού προσηλωμένο.Η προσευχή περισσότερο πρέπει να αφορά πράγματα αγαθά και να μην εξαντλείται μόνο σε λεπτά και προσεγμένα λόγια. Η ταπεινοφροσύνη γίνεται παντού όχημα της προσευχής και αυτή είναι απόδειξη ταπείνωσης, γιατί γνωρίζοντας την ασθένειά μας ζητάμε τη βοήθεια του Θεού.Άγιος Νεκτάριος Αιγίνης(Περί Επιμελείας Ψυχής Γ' Εκδ. ομιλία Α’ περί προσευχής σελ. 110)
πηγήhttps://proskynitis.blogspot.com/2024/11/blog-post_22.html
Ἀποστολικό ἀνάγνωσμα. Κυριακῆς κβ΄ ἐπιστολῶν (Γαλ. ς´ 11-18).
Γαλ. 6,11 Ἴδετε πηλίκοις ὑμῖν γράμμασιν ἔγραψα τῇ ἐμῇ χειρί.
Γαλ. 6,11 Ιδέτε με πόσην λεπτομέρειαν και σαφήνειαν σας έγραψα με το ίδιό μου το χέρι.
Γαλ. 6,12 ὅσοι θέλουσιν εὐπροσωπῆσαι ἐν σαρκί, οὗτοι ἀναγκάζουσιν ὑμᾶς περιτέμνεσθαι, μόνον ἵνα μὴ τῷ σταυρῷ τοῦ Χριστοῦ διώκωνται.
Γαλ. 6,12 Οσοι θέλουν να φανούν ευπρόσωποι και να αρέσουν στους ανθρώπους του κόσμου δια πράγματα, που αναφέρονται εις την σάρκα, αυτοί σας πειθαναγκάζουν να περιτέμνεσθε, όχι από πεποίθησιν εις την αξίαν της περιτομής, αλλά μόνον και μόνον δια να μη καταδιώκωνται από τους Εβραίους εξ αιτίας του κηρύγματος περί του σταυρού του Χριστού.
