Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου: «Εἰς τά Θεοφάνεια, ἤγουν Γενέθλια τοῦ Σωτῆρος»

ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΤΟΥ ΘΕΟΛΟΓΟΥ: ΛΟΓΟΣ «ΕΙΣ ΤΑ ΘΕΟΦΑΝΕΙΑ...»

ΚΕΙΜΕΝΟ
«Χριστός γεννᾶται, δοξάσατε· Χριστός ἐξ οὐρανῶν, ἀπαντήσατε· Χριστός ἐπί γῆς, ὑψώθητε. “῎Ασατε τῷ Κυρίῳ πᾶσα ἡ γῆ”· καί, ἵν᾿ ἀμφότερα συνελών εἴπω, εὐφραινέσθωσαν οἱ οὐρανοί, καί ἀγαλλιάσθω ἡ γῆ, διά τόν ἐπουράνιον, εἶτα ἐπίγειον. Χριστός ἐν σαρκί, τρόμῳ καί χαρᾷ ἀγαλλιᾶσθε. Τρόμῳ, διά τήν ἁμαρτίαν· χαρᾷ, διά τήν ἐλπίδα....
῎Ω τῆς καινῆς μίξεως! ὤ τῆς παραδόξου κράσεως! ὁ ὤν γίνεται καί ὁ ἄκτιστος κτίζεται καί ὁ ἀχώρητος χωρεῖται, διά μέσης ψυχῆς νοερᾶς μεσιτευούσης Θεότητι καί σαρκός παχύτητι. Καί ὁ πλουτίζων πτωχεύει· πτωχεύει γάρ τήν ἐμήν σάρκα, ἵν᾿ ἐγώ πλουτήσω τήν αὐτοῦ Θεότητα. Καί ὁ πλήρης κενοῦται· κενοῦται γάρ τῆς ἑαυτοῦ δόξης ἐπί μικρόν, ἵν᾿ ἐγώ τῆς ἐκείνου μεταλάβω πληρώσεως........


Τίς ὁ πλοῦτος τῆς ἀγαθότητος; Τί τό περί ἐμέ τοῦτο μυστήριον; Μετέλαβον τῆς εἰκόνος καί οὐκ ἐφύλαξα· μεταλαμβάνει τῆς ἐμῆς σαρκός, ἵνα καί τήν εἰκόνα σώσῃ καί τήν σάρκα ἀθανατίσῃ. Δευτέραν κοινωνεῖ κοινωνίαν, πολύ τῆς προτέρας παραδοξοτέραν· ὅσῳ τότε μέν τοῦ κρείττονος μετέδωκε, νῦν δέ μεταλαμβάνει τοῦ χείρονος. Τοῦτο τοῦ προτέρου θεοειδέστερον· τοῦτο τοῖς νοῦν ἔχουσιν ὑψηλότερον. Πρός ταῦτα τί φασιν ἡμῖν οἱ συκοφάνται, οἱ πικροί τῆς Θεότητος λογισταί, οἱ κατήγοροι τῶν ἐπαινουμένων, οἱ σκοτεινοί περί τό φῶς, οἱ περί τήν σοφίαν ἀπαίδευτοι, ὑπέρ ὧν Χριστός δωρεάν ἀπέθανε, τά ἀχάριστα κτίσματα, τά τοῦ Πονηροῦ πλάσματα; Τοῦτο ἐγκαλεῖς Θεῷ, τήν εὐεργεσίαν; Διά τοῦτο μικρός, ὅτι διά σέ ταπεινός; ῞Οτι ἐπί τό πλανώμενον ἦλθεν ὁ ποιμήν ὁ καλός, ὁ τιθείς τήν ψυχήν ὑπέρ τῶν προβάτων, ἐπί τά ὄρη καί τούς βουνούς, ἐφ᾿ ὧν ἐθυσίαζες, καί πλανώμενον εὗρε, καί εὑρών ἐπί τῶν ὤμων ἀνέλαβεν, ἐφ᾿ ὧν καί τό ξύλον, καί λαβών ἐπανήγαγεν ἐπί τήν ἄνω ζωήν, καί ἀναγαγών τοῖς μένουσι συνηρίθμησεν; ῞Οτι λύχνον ἧψε τήν ἑαυτοῦ σάρκα καί τήν οἰκίαν ἐσάρωσε (τῆς ἁμαρτίας τόν κόσμον ἀποκαθαίρων) καί τήν δραχμήν ἐζήτησε, τήν βασιλικήν εἰκόνα συγκεχωσμένην τοῖς πάθεσι, καί συγκαλεῖ τάς φίλας αὐτῷ δυνάμεις ἐπί τῇ τῆς δραχμῆς εὑρέσει καί κοινωνούς ποιεῖται τῆς εὐφροσύνης, ἅς καί τῆς οἰκονομίας μύστιδας πεποίητο; ῞Οτι τῷ προδρόμῳ λύχνῳ τό φῶς ἀκολουθεῖ τό ὑπέρλαμπρον, καί τῇ φωνῇ ὁ Λόγος, καί τῷ νυμφαγωγῷ ὁ νυμφίος, κατασκευάζοντι Κυρίῳ λαόν περιούσιον καί προκαθαίροντι ἐπί τό Πνεῦμα διά τοῦ ὕδατος; Ταῦτα ἐγκαλεῖς τῷ Θεῷ;».


ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
Γεννιέται ὁ Χριστός, δοξάστε Τον. ῾Ο Χριστός ἔρχεται ἀπ᾿ τόν οὐρανό, τρέξτε νά τόν ἀπαντήσετε. ῾Ο Χριστός κατέβηκε στή γῆ μας. ῾Υψωθεῖτε σεῖς ἀπό τή γήϊνη εὐτέλειά σας, γιά νά τόν συναντήσετε. “Ψάλλετε ὕμνους στόν Κύριο ὅλοι οἱ ἄνθρωποι τῆς γῆς”. Καί γιά νά τά συμπεριλάβω ὅλα σέ μιά λέξη· ῎Ας εὐφρανθοῦν οἱ οὐρανοί καί ἄς χαρεῖ ἡ γῆ, γιά τόν ἐπουράνιο, πού ἦρθε κοντά μας καί ἔγινε ἐπίγειος. ῾Ο Χριστός ἦρθε μέ ἀνθρώπινη σάρκα, Γεμίστε μέ ἀγαλλίαση, πού προέρχεται ἀπό τόν τρόμο καί τή χαρά. Τόν τρόμο, πού τόν προκαλεῖ ἡ συναίσθηση τῆς ἁμαρτίας. Καί τή χαρά, πού μᾶς τή δίνει ἡ ἐλπίδα.. ῎Ω, πόσο θαυμαστή εἶναι ἡ νέα αὐτή ἕνωση! ῎Ω, πόσο παράδοξη εἶναι αὐτή ἡ κράση. ῾Ο Θεός, πού ὑπάρχει αἰώνια καί δέν πλάστηκε, γίνεται ἄνθρωπος. Καί ὁ ἄπειρος καί ἀχώρητος, χωρεῖται μέσα στήν ἀνθρώπινη σάρκα. Καί, μέ τή νοερά ψυχή Του, βρίσκεται ἀνάμεσα στή θεοτητα καί στήν ὑλικότητα τοῦ δικοῦ μας σώματος. Καί ᾿Εκεῖνος, πού πλουτίζει τά σύμπαντα, γίνεται φτωχός. Φτωχός, καθώς φορεῖ τή δική μου σάρκα, γιά νά πλουτήσω ἐγώ μέ τή Θεότητά Του. Καί ὁ πλήρης ἀδειάζει. ᾿Αδειάζει, γιά λίγο, ἀπό τή δόξα Του, γιά νά κοινωνήσω ἐγώ στήν πληρότητά Του. Ποιός εἶναι ὁ πλοῦτος τῆς ἀγαθότητάς Του; Ποιό εἶναι αὐτό τό μυστήριο, πού μέ συνέχει; ῎Εγινα μέτοχος τῆς εἰκόνας Του καί δέν τήν φύλαξα. Πῆρε ᾿Εκεῖνος τή σάρκα μου καί γιά νά σώσει τήν εἰκόνα Του καί γιά νά τήν ἀθανατίσει τή σάρκα. Κοινωνεῖ μέ τήν ἀνθρώπινη φύση, γιά δεύτερη φορά, πολύ πιό παράδοξη ἀπό τήν πρώτη. Γιατί, τότε μέν μετάδωσε στόν ἄνθρωπο τό καλύτερο, τήν «ψυχήν ζῶσαν», ἐνῶ τώρα μεταλαμβάνει ᾿Εκεῖνος τό χειρότερο, τήν ἀνθρώπινη ἀτέλεια. Αὐτή ἡ κοινωνία Του μαζί μας, ταιριάζει περισσότερο στή Θεότητα. Αὑτή, γιά ἐκείνους, πού ἔχουν ὀξυμένη νοημοσύνη, εἶναι ὑψηλότερο. Γιά ὅλα αὐτά τί μᾶς λένε οἱ συκοφάντες, οἱ πικρόχολοι σχολιαστές τῆς Θεότητας, οἱ κατήγοροι αὐτῶν, πού θά ἔπρεπε νά τά ἐπαινοῦν, οἱ σκοταδιστές, πού δέ διακρίνουν τό φῶς, οἱ ἀπαίδευτοι σχετικά μέ τήν παιδεία, γιά τούς ὁποίους πέθανε ὁ Χριστός, δίχως ἀντάλλαγμα εὐγνωμοσύνης, τά ἀχάριστα κτίσματα τοῦ Θεοῦ, τά πλάσματα τοῦ πονηροῦ; ᾿Εγκαλεῖς τό Θεό, γιά τήν εὐεργεσία, πού σοῦ ἔκανε; Τόν θεωρεῖς μικρό, ἐπειδή ταπεινώθηκε γιά σένα; Γιά τό ὅτι ἦρθε κοντά στό πλανεμένο πρόβατο ὁ καλός ποιμένας, πού θυσιάζει τή ζωή του γιά χάρη τῶν προβάτων καί πλανήθηκε πάνω στούς λόφους καί στά ψηλά βουνά, ἐκεῖ, πού σύ θυσίαζες στά εἴδωλα καί σέ βρῆκε νά πλανᾶσαι καί σέ πῆρε στούς ὤμους Του, που σήκωσαν καί τό ξύλο τοῦ σταυροῦ Του καί σέ ξανάφερε στήν οὐράνια ζωή, καί σέ συναρίθμησε μέ ἐκείνους, πού βρίσκονται ἐκεῖ ἀσφαλισμένοι; Τόν κατηγορεῖς, γιατί ἄναψε λυχνάρι, τήν ἴδια Του τή σάρκα, καί σάρωσε τό σπίτι (καθαρίζοντας ἀπό τήν ἁμαρτία ὁλόκληρο τόν κόσμο) καί ἀναζήτησε τή δραχμή, τό θησαυρό πού εἶναι ὁ ἄνθρωπος, αὐτή ἡ βασιλική εἰκόνα, ἡ καταχωσμένη στά πάθη, καί, γιά τό κατόρθωμα αὐτό, συγκάλεσε τίς φιλικές Του δυνάμεις, πού τίς εἶχε μυήσει στό μυστήριο τῆς « Θεϊκῆς οἰκονομίας» Του καί τίς ἔκανε μετόχους τῆς εὐφροσύνης Του; Τόν κατηγορεῖς, γιατί μετά τό λυχνάρι, πού ἦταν ὁ Πρόδρομος ᾿Ιωάννης, ἀκολούθησε τό ὑ-πέρλαμπρο φῶς, ὁ Λόγος καί, μετά τό νυμφαγωγό ᾿Ιωάννη, ἦρθε ὁ Νυμφίος, γιά νά ἑτοιμάσει λαό περιούσιο γιά τό Θεό, προκαθαρίζοντάς τον «διά τοῦ ὕδατος καί τοῦ Πνεύματος» τοῦ μυστηρίου τοῦ Βαπτίσματος; Γι᾿αὐτά ἐγκαλεῖς τό Θεό;».
ΠΗΓΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ: http://thriskeftika.blogspot.com/2009/12/blog-post_2829.html.
ΠΗΓΗ ΕΙΚΟΝΑΣ: Ι. ΗΣ. ΑΝΑΣΤΑΣΙΣ ΧΡΙΣΤΟΥ-ΕΜΜΑΟΥΣ, ΛΑΓΚΑΔΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ.
http://hristospanagia.blogspot.com/2010/01/blog-post_25.html