Συμπεράσματα γιά τόν μοναχισμό τοῦ 19ου αἰῶνα στήν Ἑλλάδα.

ΤΑ ΑΣΚΗΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΝΟΡΙΑΣ

Β΄ Η ΜΟΝΑΧΙΚΗ ΚΑΙ Η ΚΟΣΜΙΚΗ ΕΝΟΡΙΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ

Η ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ

Συμπεράσματα γιά τόν μοναχισμό τοῦ 19ου αἰῶνα στήν Ἑλλάδα.

«Ὁ μοναχισμός, στά ὅρια τῆς Ἐθναρχίας καί τοῦ Ἑλληνικοῦ Κράτους κατά τόν 19ο αἰῶνα ποσοτικά μέν παρουσιάζει, ἐν πολλοῖς, συρρίκνωση σέ σχέση μέ τό παρελθόν, διότι ὄχι μόνο ἐξέλειπαν οἱ λόγοι τῆς ἀθρόας καταφυγῆς στά Μοναστήρια, ἀλλά καί τό νέο εὐρωπαϊκό πνεῦμα ἐνίσχυε τήν ἀποστροφή πρός τόν μοναχικό βίο. Ἐξ ἄλλου ἡ Ἑλληνική Πολιτεία ἀποδυνάμωσε στά ὅριά της καί τά ἐναπομείναντα Μοναστήρια, μετά τήν διάλυση τῶν περισσοτέρων ἀπό αὐτά (1833), ὥστε νά δικαιολογεῖται ἀπόλυτα, ὅσον ἁφορᾶ στήν ἑλλαδική πραγματικότητα, ὁ λόγος γιά “κρίση” καί “κατάπτωση”, κατάσταση πού θά παραταθεῖ καί μετά τά μέσα τοῦ 20ου αἰῶνα.

Ἀπό πλευρᾶς ὅμως ποιότητας καί συνέπειας στήν Παράδοση, παρά τήν γενικότερη χαλάρωση, μέ κανένα τρόπο δέν μπορεῖ νά γίνει λόγος γιά νέκρωση ἤ ἀφασία καθολική καί μάλιστα στόν Ἄθωνα. Ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ διετήρησε τά ζώπυρα τῆς ἡσυχαστικῆς Παράδοσης σέ εὐλογημένους θύλακές της, πού ἐξεκόλαψαν τήν ἀναγέννηση τῶν ἡμερῶν»¹⁴⁶.

Ἀπό ὅλα τά ἀνωτέρω, πού γράφει ὁ σεβαστός π. Γεώργιος Μεταλληνός γιά τόν μοναχισμό στήν Ἑλλάδα τοῦ 19ου αἰῶνα, βγαίνει ἀβίαστα τό συμπέρασμα ὅτι στόν μοναχισμό ἤ ἔστω σ’ ἕνα τμῆμα του, πού δέν ἐκκοσμικεύθηκε, διαφυλάχθηκε ἀκέραιο τό πνεῦμα τῶν πρωτοχριστιανικῶν κοινοτήτων, πού ἦταν τό πνεῦμα τῆς ἄσκησης καί τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς.

Παρόλες τίς ἀντίξοες ἐξωτερικές κοσμικές συνθῆκες, τόν κρατικό ὕπουλο διωγμό καί τήν διάβρωση πολλῶν θεσμικῶν προσώπων τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας ἀπό τό πνεῦμα τοῦ ἄθεου Διαφωτισμοῦ καί οὐμανισμοῦ, τά Μοναστήρια δέν ἔπαψαν νά εἶναι ἐργαστήρια ἁγιότητας καί αὐθεντικοί ἐκφραστές τοῦ Χριστοῦ καί τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς σέ μιάν ἀδιάσπαστη συνέχεια ἀπό τά χρόνια τῶν Ἁγίων Ἀποστόλων μέχρι σήμερα.

 Ἀπόσπασμα ἀπό τό βιβλίο:«Τά ἀσκητικά τῆς Ἐνορίας» (Ἱερομονάχου Σάββα Ἁγιορείτου) πού ἤδη κυκλοφορεῖ.

146 Πρωτοπρ. Γεωργίου Μεταλληνοῦ Κοσμήτορος Θεολογικῆς Σχολῆς Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν, Ὁ Ἑλλαδικός Μοναχισμός τον 19ο αἰῶνα, Περιοδικό Πεμπτουσία, τεῦχος 19.