Ὁ Ἅγιος Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης «ὁ Ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ»

τοῦ Μητροπολίτου Ἐδέσσης, Πέλλης καί Ἀλμωπίας κ. Ἰωήλ

 

«Δίκαιοι εἰς τόν αἰῶνα ζῶσι καί ἐν Κυρίῳ ὁ μισθός αὐτῶν»

Ἕνας παλαιός Ἐπίσκοπος, ὁ Ἐπίσκοπος Νεαπόλεως Λεόντιος, σέ ἕνα σύγγραμμά του γράφει πώς μέ τρεῖς τρόπους διαπαιδαγωγεῖται ὁ ἄνθρωπος.

Ὁ πρῶτος εἶναι ἡ συνείδηση τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ συνείδηση εἶναι ἱκανή «πρός διδασκαλίας ὑπόθεσιν», δηλαδή γιά νά συμβουλεύση τόν ἄνθρωπο πρός τά ἀγαθά ἤ νά τόν ἀποτρέψη ἀπό τά κακά. Βέβαια ἡ συνείδηση τοῦ ἀνθρώπου λειτουργεῖ σωστά, ἐάν ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἀγωνιστής καί σπουδαῖος στά πνευματικά καί ὁ νοῦς του εἶναι διαρκῶς στό Θεό. 

Ὁ δεύτερος τρόπος εἶναι ὁ γραπτός νόμος τοῦ Θεοῦ, πού δόθηκε στούς ταπεινότερους πνευματικά. Ἐάν ἕνας ἄνθρωπος ἀποκρούη καί τόν πρῶτο καί τόν δεύτερο τρόπο «τῆς πρός ἀρετήν φε- ρούσης ὁδοῦ», δηλαδή τό δρόμο πού ὁδηγεῖ στόν Χριστό, τότε ὑπάρχει καί τρίτος δρόμος. Εἶναι τά ζωντανά παραδείγματα τῶν ἁγίων. 

Τά παραδείγματα τῶν ἁγίων εἴτε τά διαβάζουμε στά συναξάρια, εἴτε τά βιώνουμε μέ τήν προσωπική μας ἐπικοινωνία μέ τούς ἀνθρώπους τοῦ Θεοῦ. Ἡ ἐπαφή μας μέ ἁγίους ἀνθρώπους μᾶς διεγείρει τόν πόθο πρός τόν Θεό, μᾶς κάνει νά ἀποτινάξουμε τόν ὕπνο τῆς ἁμαρτίας, μᾶς παρακινεῖ νά βαδίσουμε τή στενή καί τεθλιμμένη ὁδό τοῦ χριστοῦ. 

Σήμερα ἄς σταθοῦμε στόν τρίτο δρόμο πού μᾶς ὁδηγεῖ στόν Θεό, καί συγκεκριμένα νά ποῦμε λίγα λόγια γιά τόν ἄνθρωπο τοῦ Θεοῦ, τό θαυμαστό ἁγιορείτη Γέροντα, αὐτόν πού μᾶς βοήθησε σέ συγκεκριμένες στιγμές στή ζωή μας νά σταθοῦμε ὄρθιοι πνευματικά καί νά μήν καταπέσουμε, τόν Γέροντα Παΐσιο, τοῦ ὁποίου σήμερα τελοῦμε τό μνημόσυνο.

Τί θά μποροῦσε νά παρατηρήση κάποιος στήν ζωή τοῦ Γέροντος Παϊσίου; Ἔχουν γραφῆ τόσα πολλά πού θά μπορούσαμε νά μιλᾶμε ὧρες γύρω ἀπό τό εὐλογημένο του πρόσωπο. Καλόν εἶναι νά σταθοῦμε σέ τρία σημεῖα. 

Τό πρῶτο σημεῖο εἶναι ἡ ὁλοκληρωτική του παράδοση στόν Θεό. Σέ ὅλη του τήν ζωή ἐφήρμοσε τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Τό κατ᾽ εὐδοκίαν θέ- λημα τοῦ Θεοῦ ἦταν τό κύριο μέλημα τῆς ζωῆς του. Θέλη- μα τοῦ Θεοῦ δέν εἶναι μόνον ἡ σωστή πίστη, ἀλλά καί ἡ ἐνάρετη ζωή. 

Ὁ ἀπόστολος Παῦλος χαρακτηριστικά γράφει πώς ἀνακαινίζουμε τόν νοῦ μας «εἰς τό δοκιμάζειν τί τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, τό ἀγαθόν καί εὐάρεστον καί τέλειον» (Ρωμ. 12, 2). Ἀπό μικρό παιδί μέχρι καί τήν κοίμησή του μέ νηστεῖες, ἀγρυπνίες, μέ ὑπέρ φύσιν ἀσκήσεις ἐφήρμοσε τό θέλημα τοῦ Θεοῦ.

Ἄς ἀναφέρω ἕνα χαρακτηριστικό λόγο του, πού λέγει γιά τόν ἀγῶνα τῶν μοναχῶν: 

«Παλαιά οἱ ἅγιοι Πατέρες πολύ πρόσεχαν, ἀγωνιζόντουσαν μέ πολλή αὐταπάρνηση, ἀπέφευγαν τόν κόσμο, ἐγκρατεύονταν ἀπό ὅλα, ἀγαποῦσαν πολύ τόν Θεό καί κάθε πνευματική τροφή γιά τήν σωτηρία τῆς ψυχῆς τους καί προτιμοῦσαν τίς νερόβραστες τροφές γιά τήν σάρκα καί ἔτσι ἁγιάζανε. ςτήν ἐποχή μας ὅμως, δυστυχῶς, πολλοί ἀπό μᾶς, γιά νά μήν ἔχουμε θερμή πίστη καί ἀγάπη πρός τόν Θεό, ἀδιαφοροῦμε γιά τήν ἄσκηση. Περιφρονοῦμε τά νερόβραστα καί ἔτσι σιγά-σιγά, χωρίς νά τό καταλαβαίνουμε, γενήκαμε νερόβραστοι Πατέρες» ( Ἐπιστολές, σελ. 89). 

Ἀκόμη συνήθιζε νά λέγῃ «πώς μετά τή νηστεία τό ψωμί εἶναι γλυκό καί μετά τήν ἀγρυπνία ὁ ὕπνος εἶναι γλυκύς καί μετά τήν κούραση καί ἡ σκληρή πέτρα μᾶς ξεκουράζει καλύτερα ἀπό μιά πολυθρόνα» (Ἁγιορεῖτες Πατέρες καί Ἁγιορείτικα, σελ. 162). Νά, τό πρῶτο σημεῖο πού θέλουμε νά σημει- ώσουμε. ς᾽ ὅλη του τήν ζωή μέ ποικίλες ἀσκήσεις ἐφάρμοσε τό θέλημα τοῦ Θεοῦ. 

Πατρική οἰκία τοῦ Ἁγίου Παϊσίου στά Φάρασα τῆς Καππαδοκίας.

Τό δεύτερο σημεῖο ἦταν ἡ μεγάλη του ἀγάπη στόν συνάνθρωπό του καί μάλιστα στόν πονεμένο ἄνθρωπο. Ὁ ἴδιος ὁ Κύριος μᾶς ἔδωσε τέτοια ἐντολή· «ἐντολήν καινήν δίδωμι ὑμῖν, ἵνα ἀγαπᾶτε ἀλλήλους» καί «ἐν τούτῳ γνώσονται ὅτι ἐμοί μαθηταί ἐστέ, ἐάν ἀγάπην ἔχητε ἐν ἀλλήλοις» (Ἰω. 13, 34-35). Ὁ ἅγιος Συμεών ὁ ν. θεολόγος ἑρμηνεύοντας αὐτό τό χωρίο λέγει πώς ἐξ αἰτίας τῆς ἀγάπης ὁ Κύριος ἔγινε ἄνθρωπος «ἵνα τό οἰκεῖον πλάσμα τόν ἄνθρωπον ἐλευθερώσῃ τῶν δεσμῶν τοῦ ἅδου», σταυρώθηκε καί ὑπέστη τόσα πάθη. 

Ἐξ αἰτίας τῆς ἀγάπης οἱ ἀπόστολοι διέδραμαν ὅλη τήν οἰκουμένη καί ἐκήρυξαν μέ πολλές δυσκολί- ες τόν χριστό. Ἐξ αἰτίας τῆς ἀγάπης οἱ μάρτυρες ἔχυσαν τό αἷμα τους καί φυσικά ἐξ αἰτίας τῆς ἀγάπης ὅλες οἱ εὐεργετικές ἐνέργειες τῶν ἁγίων γιά τόν συνάνθρωπό τους. Ὅλα αὐτά τά ἔκαναν διά τόν «Χριστόν καί οὐ διά τόν μισθόν», κατά τόν ἱερό Χρυσόστομο. Ἡ ἀγάπη εἶναι περιεκτική πασῶν τῶν ἀρετῶν. 

Ἕνα τέτοιο ταμεῖον διπλῆς ἀγάπης, δηλαδή πρός τόν Θεόν καί τόν συνάνθρωπό του ἦταν ὁ γέροντας Παΐσιος. Ἀτέλειωτα εἶναι τά περιστατικά πού δείχνουν πόσο ἀγαποῦσε τόν σύγχρονο πονεμένο ἄνθρωπο. Ἄνθρωποι μέ ἀνησυχίες, μέ ἀρρώστιες, δαιμονισμένοι, μπερδεμένοι στά θέ- ματα τῆς πίστεως, ἀνήμποροι σωματικά, μικρά παιδιά, μοναχοί καί κληρικοί, Ἀρχιερεῖς καί ἄρχοντες, ὑπῆρξαν ἀποδέκτες τῶν εὐεργεσιῶν τοῦ Γέροντος Παϊσίου. Μέ τήν διδασκαλία του ἄλλαξε τό φρόνημα ἀθέ- ων, μετέβαλε τήν ἁμαρτωλή κατάσταση νέων καί μεγάλων, συνέτισε ὑπερηφάνους, σέ πολλούς φανέρωσε τό θέλη- μα τοῦ Θεοῦ. Ὑπῆρξε μεγάλος εὐεργέτης πολλῶν κατά τόν εἰκοστό αἰώνα. οἱ μαρτυρίες γι᾽ αὐτά πού λέγω εἶναι πά- μπολλες. 

Τό τρίτο σημεῖο εἶναι ἡ μετά τό θάνατό του εὐεργετική παρουσία του στήν Ἐκκλησία. Δέν λέγει ἡ Γραφή πώς «οἱ ἐμέ φιλοῦντες εὑρήσουσι χάριν»; Ὅσοι ἀγάπησαν τό Θεό θά βροῦν χάρη. Ὁ Γέροντας Παΐσιος βρῆκε μεγάλη παρρησία στόν Θεό. Ἀπαλλαγμένος ἀπό τή φθορά καί τόν θάνατο, ἡ ἐν οὐρανοῖς παρρησία του βοηθεῖ πολύν κόσμο. 

Ὁ τάφος του πανορθόδοξο προσκύνημα. Μεγάλη ἐντύπωση μοῦ ἔκανε ἡ διήγηση μιᾶς μητέρας, πού εἶχε τό παιδί της στό νοσοκομεῖο καί τό ἐπεσκέφθη ὁ Γέροντας Παΐσιος καί τό ἔκανε καλά. Δαιμονισμένοι καί ἄρρωστοι γίνονται καλά ἐπικαλούμενοι τίς πρεσβεῖες του. Πιστεύουμε πώς δέν θά εἶναι μακρινός ὁ καιρός πού ἡ Μητέρα μας, Μεγάλη τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησία θά τόν κατατάξη μεταξύ τῶν ἁγίων τοῦ Θεοῦ, γιά νά δοξάζεται τό ἅγιον ὄνομα τοῦ χριστοῦ καί νά παραδειγματίζωνται οἱ ἄνθρωποι. 

Σεβασμιώτατοι Ἱεράρχαι, καί ἀγαπητοί ἀδελφοί, ςτά λίγα καί ἁπλᾶ λόγια πού εἴπαμε προηγουμένως, θά μοῦ ἐπιτρέψετε ἀντί γιά πρακτικές παρατηρήσεις νά ἀναφέρω τρία παραδείγματα ἀπό τήν ζωή τοῦ Γέροντα Παϊσίου, πού φανερώνουν τήν ἀρετή καί τά χαρίσματά του

Τό πρῶτο παράδειγμα εἶναι ὁ ἴδιος. Ἀπό τήν νεανική του ἡλικία μέχρι καί τήν κοίμησή του ἦταν ἄνθρωπος τῆς ἀσκήσεως καί τῆς θεληματικῆς κακοπάθειας.
Διάβασα στήν βιογραφία του πώς, ὅταν πῆγε στό Στόμιο, ζοῦσε λιτότατα. Ἕνα τσάι καί ἕνα παξιμάδι ἀρκοῦσαν γιά ὅλο τό νυχθήμερο. Στό Σινᾶ πέρασε ὅλη τή Μ. Σαρακοστή ἀρκούμενος στήν Θεία Μετάληψη, πίνοντας νεράκι καί τρώγοντας κάτι κάθε Κυριακή. Σέ ἄλλο μέρος πέρασε τρεῖς μῆνες τρώγοντας κουκουνάρια. Πολλές φορές ἔπεφτε κάτω ἀπό τίς ἐξαντλητικές νηστεῖες. Ἔκανε τριήμερα καί συνεχεῖς ἐνάτες. 

Περνοῦσε τήν νηστεία τοῦ Δεκαπενταυγούστου χωρίς νά τρώγη τίποτε. Εἶχε γιά μαξιλάρι ἕνα κούτσουρο καί γιά στρῶμα τίς σανίδες. Ὅλα τά ἔκανε χωρίς ἐπίδειξη καί χωρίς νά αὐτονομῆ τήν νηστεία ἔναντι τῆς προσευχῆς καί τῆς ταπεινώσεως. Ἔτσι ὁ Θεός τόν εὐλόγησε καί ἔγινε πρότυπο πνευματικῆς ζωῆς γιά πολλούς ἀνθρώπους. 

Πολύ σωστά ἔγραψαν πώς θυσίασε τίς σάρκες του ἀπό φιλότιμο γιά τήν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ. (Ἱερομονάχου Ἰσαάκ, Βίος Γέροντος Παϊσίου Ἁγιορείτου, σελ. 417 καί κάτω). 

Τό δεύτερο περιστατικό ἔχει σχέση μέ τήν βοήθεια πού προσέφερε στόν κόσμο. Θά μοῦ ἐπιτρέψετε νά ἀναφέρω κάποιο προσωπικό μου περιστατικό. 

Ὅταν ἤμουν πρίν πολλά χρόνια ἀρχιμανδρίτης, συνάντησα στήν ἐκκλησιαστι- κή μου διακονία δυσκολίες μεγάλες. Εἶχα φθάσει στό σημεῖο νά μήν μπορῶ νά ἡσυχάσω ἀπό λογισμούς. οἱ λογισμοί μοῦ ἔλεγαν νά φύγω καί νά πάω ἀλλοῦ. Αὐτά ἔλεγαν οἱ λογισμοί μου, ἀλλά κανείς δέν μποροῦσε νά μοῦ τούς ἐπιβεβαιώση, ἐάν ἦταν σωστοί. Ὁ Γέροντάς μου εἶχε κοιμηθῆ, ὁ ἅγιος Ἐπίσκοπος πού μέ χειροτόνησε τό ἴδιο. Βρισκόμουν σέ ἀπορία. 

Τότε κατέφυγα στό Ἅγιον Ὄρος, στήν Ὑπεραγία Θεοτόκο, πού εἶναι τῶν ἀπελπισμένων ἡ ἐλπίς, καί πιό συγκεκριμένα στόν π. Παΐσιο. Μόλις μπῆκα στό κελλί του καί ἄνοιξα τό στόμα γιά νά τοῦ πῶ πώς θέλω νά φύγω, μέ πρόλαβε αὐτός καί μοῦ εἶπε αὐστηρά: 

«Παπᾶ μου, τό θέλημα τοῦ Θεοῦ εἶναι νά μείνης ἐκεῖ. Ὁ Ἐπίσκοπος πέθανε, πολ- λοί φύγανε, ἀφήσατε τόν λαό ἔρημο. Δέν εἶναι σωστό αὐτό. Νά μείνης ἐκεῖ, αὐτό εἶναι τό θέλημα τοῦ Θεοῦ γιά σένα». Μοῦ εἶπε καί ἄλλα σέ αὐστηρό τόνο καί μοῦ ἄλλαξε τούς λογισμούς καί δέν πραγματο- ποίησα αὐτό πού σκεφτόμουν. 

Ἡ πορεία τῆς προσωπικῆς μου ἱστορίας ἀπέδειξε πόσο δίκαιο εἶχεν ὁ θαυμαστός αὐτός Γέροντας. Σάν καί ἐμένα βοήθησε πάρα πολλούς, πού ἀσφαλῶς θά ἔχουν νά διηγηθοῦν τήν ἱστορία τους. 

Τό τρίτο περιστατικό. Ἕνα ζευγάρι καθηγητῶν μοῦ διηγήθηκαν ἕνα θαῦμα πού ἔγινε μετά τόν θάνατο τοῦ ὁσίου Γέροντος. Τό 1999 ἡ μικρή τους κόρη Γεωργία μπῆκε βαρειά ἄρρωστη στό Λοιμωδῶν. Εἶχε περάσει ἀνεμοβλογιά καί μετά σηψαιμία, πλευρίτιδα καί πνευμονία. Ἡ κατάστασή της ἦταν πολύ σοβαρή. Ἔφεραν τότε στή Θεσσαλονίκη τόν πατέρα Βησσαρίωνα καί τήν κοινώνησε ὡς ἑτοιμοθάνατη. Ἡ τελευταία ἀκτινογραφία δέν ἔδινε καί πολλές ἐλπίδες. Τί συνέβη ἀπό τό Σάββατο μέχρι τήν Τρίτη καί ἄρχισε νά ἔχη θεαματική βελτίωση; 

Τότε τήν μετέφεραν στό Νοσοκο- μεῖο τῶν Παίδων καί σταδι- ακά βελτιώθηκε σημαντικά. Ἐπέτρεψαν στούς γονεῖς νά πάρουν τό παιδί καί νά πᾶνε στό σπίτι. ςτό σπίτι ἡ μικρή ἰαθεῖσα ἀποκάλυψε στήν μητέρα της πώς στό νοσοκομεῖο ἦλθε καί ὁ παππούλης. Τήν ἐρώτησε ἡ μητέρα: «Ποιός παππούλης, αὐτός πού σέ κοινώνησε;». Ἡ ἀπάντηση: «Ὄχι, αὐτός, ἀλλά αὐτός πού εἶναι στό βιβλίο». 

Εἶχαν ἕνα βιβλίο μέ τήν φωτογραφία τοῦ πατρός Παϊσίου, ἀλλά καί μιά φωτογραφία του στό κρεβατάκι της. Ὅταν τήν ρώτησαν πῶς ἦλθε, ἀπάντησε: 

«Ὅταν κοιμόμουν, ἦλθε μέσα στό δωμάτιο, μοῦ χαμογέλασε καί μέ εὐλόγησε». Τό θαῦμα αὐτό τό διηγοῦνται μέχρι σήμερα οἱ γονεῖς. 

Ἀνέφερα αὐτά τά περιστατικά γιά νά δείξω πώς καί σήμερα ὁ ζωντανός Τριαδικός Θεός ἀναπαύεται στούς ἁγίους Του καί αὐτοί ἐνεργοῦν θαυμάσια καί τεράστια στό λαό τοῦ Θεοῦ.
Ἄς εὐχηθοῦμε νά ἔλθη ἡ εὐλογημένη ἐκείνη ἡμέρα τῆς ἁγιοκατατάξεως τοῦ ὁσίου Γέροντος Παϊσίου καί ἄς ἔχουμε τίς εὐχές καί πρεσβεῖες του στήν ζωή μας καί στά ἔργα μας, γιά νά πορευώμεθα τόν δρόμο τοῦ Θεοῦ, πού ὁδηγεῖ στή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ. 

* Ἡ ὁμιλία ἐκφωνήθηκε στίς 11-12 Ἰουλίου 2010 στήν ἀγρυπνία τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου Σουρωτῆς.
Περιοδικό «Εκ Βαθέων» τ. 23

http://paraklisi.blogspot.gr/2016/06/blog-post_52.html