«Οἱ θλίψεις γίνονται ἀφορμή νά στεφανωθοῦν ἀπό τόν Θεό οἱ ἄξιοι».Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης

«Οἱ θλίψεις γίνονται ἀφορμή νά στεφανωθοῦν ἀπό τόν Θεό οἱ ἄξιοι»

ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ – ΠΑΡΑΙΝΕΣΕΙΣ ΠΕΡΙ ΗΘΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΚΑΙ ΧΡΗΣΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ, Φιλοκαλία τόμος Α΄

Κήρυγμα 24/07/21

«Οὐ γάρ ἦλθον καλέσαι δικαίους, ἀλλά ἁμαρτωλούς εἰς μετάνοιαν» (Ματθ. 9,13). Ὁ Κύριος ἦλθε γιά νά καλέσει τούς ἁμαρτωλούς, δηλαδή αὐτούς πού εἶναι ταπεινοί, πού ἔχουν συναίσθηση τῆς ἁμαρτωλότητάς τους καί δέν ἔχουν μεγάλη ἰδέα γιά τόν ἑαυτόν τους. Ἦλθε νά καλέσει αὐτούς οἱ ὁποῖοι δέχονται μέ χαρά τήν παιδαγωγία τοῦ Θεοῦ, τίς διάφορες θλίψεις καί δοκιμασίες, οἱ ὁποῖες ἀκριβῶς σ’ αὐτό ἀποσκοποῦν, σ’ αὐτό ἀποβλέπουν· στό νά γίνουμε οἱ ἄνθρωποι ταπεινοί, νά γίνουμε οἰκεῖοι τοῦ Θεοῦ μέ τό νά δεχτοῦμε τήν Χάρη Του. Καί ἡ Χάρις δίνεται στούς ταπεινούς, σ’ αὐτούς οἱ ὁποῖοι ἀφ’ ἑνός μέν, οἱ ἴδιοι ταπεινώνουν τόν ἑαυτόν τους ἑκούσια, ἀφ’ ἑτέρου δέ, δέχονται με χαρά τίς διάφορες θλίψεις καί δοκιμασίες, τίς διάφορες περιστάσεις τίς ὁποῖες παραχωρεῖ ὁ Θεός γιά νά προχωρήσουν ἀκόμα περισσότερο στήν ταπείνωση· στήν ταπείνωση τοῦ σώματος, ἡ ὁποία φέρει καί τήν ταπείνωση τῆς ψυχῆς.

Καί πολλές φορές, ἔτσι ἀκριβῶς παραχωρεῖ ὁ Θεός θλίψεις σωματικές, γιά νά ταπεινωθεῖ τό σῶμα, καί ἐπειδή διαμορφώνεται ἡ ψυχή ἀνάλογα μέ τήν κατάσταση τοῦ σώματος, νά ταπεινωθεῖ συνάμα καί ἡ ψυχή, ταπεινωμένου τοῦ σώματος.

Οἱ διάφορες περιστάσεις τῆς ζωῆς, λέγει ὁ Ἅγιος Ἀντώνιος στίς Παραινέσεις του, «Περί ἤθους ἀνθρώπων καί χρηστῆς πολιτείας», καί μάλιστα στήν ἑβδομηκοστή ἑβδόμη Παραίνεσή του, οἱ διάφορες περιστάσεις τῆς ζωῆς συντελοῦν, ὥστε οἱ ἄνθρωποι καί οἱ ἀθλητές οἱ ἄξιοι νά στεφανωθοῦν ἀπό τόν Θεό. Δίνει ὁ Θεός τίς διάφορες θλίψεις καί δοκιμασίες, ἔτσι ὥστε νά φανοῦν οἱ δόκιμοι. Εἶναι ἀδύνατον, εἶχε πεῖ ὁ Κύριος, νά μήν ἔρθουν τά σκάνδαλα. Εἶναι ἀναγκαῖο νά ἔρθουν τά σκάνδαλα, «ἵνα οἱ δόκιμοι φανεροί γένωνται» (Α’Κορ. 11,19), ἔτσι ὥστε νά φανερωθοῦν οἱ ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ καί νά στεφανωθοῦν. «Αἱ βιωτικαί περιστάσεις, τούς ἄνδρας, καί τούς ἀθλητάς τούς ἀξίους, στεφανωθῆναι ὑπό τοῦ Θεοῦ ποιοῦσι» (Φιλοκαλία Α΄, Παραιν. οζ΄). Γι’ αὐτό, δέν πρέπει νά δυσανασχετοῦμε στίς διάφορες θλίψεις καί δοκιμασίες, ὅπως καί σ’ αὐτήν πού περνᾶμε τώρα, ἀλλά νά χαιρόμαστε, γιατί ὁ Κύριος ἀναδεικνύει τούς ἀνθρώπους Του καί τούς στεφανώνει.

Πρέπει λοιπόν, λέει ὁ Ἅγιος Ἀντώνιος στή συνέχεια, νά νεκρώσουν τά μέλη ἀπό ὅλα τά βιοτικά στή ζωή αὐτή. Καί ὅποιος εἶναι ἀληθινά ἀγωνιστής, καί ἐμεῖς βεβαίως, πού θέλουμε νά γίνουμε ἀγωνισταί πραγματικοί καί νά σωθοῦμε, θά πρέπει καί ἐμεῖς νά νεκρώσουμε τά μέλη τά ἐπί τῆς γῆς. Νά νεκρωθοῦμε ἀπό κάθε τί, ὡς πρός κάθε τί τό βιοτικό, τό κοσμικό. Ὅπως ἔλεγε ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, «εἶμαι σταυρωμένος γιά τόν κόσμο, καί ὁ κόσμος σταυρωμένος, νεκρωμένος γιά μένα» (Γαλ. 6,14), καί ἐγώ νεκρός γιά τόν κόσμο. «Νεκρῶσαι οὖν δεῖ ἐν τῇ ζωῇ αὐτῶν τά μέλη ἀπό τῶν βιωτικῶν πάντων» (Φιλοκαλία Α΄, Παραιν. οζ΄), διότι ὁ νεκρός οὐδέποτε φροντίζει γιά κάποιο θέμα βιοτικό. Καί ὁ Χριστιανός εἶναι νεκρός γιά τόν κόσμο, γιά τά γήϊνα, γιά τά βιοτικά, ἀλλά καί, θά λέγαμε, ἀναίσθητος μέ τήν καλή ἀναισθησία, ἀπέναντι σέ κάθε θλίψη καί δοκιμασία τῆς παρούσης ζωῆς, ἡ ὁποία γνωρίζει πολύ καλά ὅτι ἀποβλέπει στήν ταπείνωση, στήν πρόσκτηση τῆς Θείας Χάρης, καί στήν αἰώνια χαρά καί μακαριότητα· στό στεφάνωμα ἀπό τόν Κύριον ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστό. «Ὁ γάρ νεκρός, οὐδέποτε φροντίσει περί τινος βιωτικοῦ» (Φιλοκαλία Α΄, Παραιν. οζ΄). Νά ἀγαπήσουμε, λοιπόν, καί ἐμεῖς, αὐτήν τήν ζωοποιό νέκρωση, γιατί θέλουμε νά σωθοῦμε πραγματικά.

«Εἴ τις θέλει ὀπίσω μου ἐλθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν καί ἀράτω τόν σταυρὀν αὐτοῦ καί ἀκολουθείτω μοι» (Ματθ. 16,24), εἶπε ὁ Κύριος. «Καί ὅς οὐ λαμβάνει τόν σταυρόν αὐτοῦ καί ἀκολουθεῖ ὀπίσω μου, οὐκ ἔστι μου ἄξιος» (Ματθ. 10,38). Καί αὐτός ὁ ὁποῖος δέν εἶναι ἕτοιμος νά σηκώσει σταυρό, νά σηκώσει τόν σταυρό του, αὐτόν πού θά τοῦ δώσει ὁ Κύριος, τῶν θλίψεων, τῶν δοκιμασιῶν, τῶν διαφόρων περιστάσεων, αὐτός δέν εἶναι ἄξιος γιά μένα, λέει ὁ Χριστός. «Δέν Μοῦ ἀξίζει, δέν μπορεῖ νά γίνει μαθητής Μου, δέν μπορεῖ νά Μέ ἀκολουθήσει». Γιατί ὁ Χριστός μας εἶναι σταυρωμένος, καί ὁ μαθητής τοῦ Χριστοῦ, ὁ κάθε μαθητής, πρέπει νά εἶναι σταυρωμένος. Νεκρωμένος δηλαδή, γιά τήν ἁμαρτία, γιά τόν κόσμο, καί γιά τόν διάβολο, καί γιά τά πάθη. «Ὁ γάρ ζυγός μου χρηστός καί τό φορτίον μου ἐλαφρόν ἐστιν» (Ματθ. 11,30). Σέ ζυγό μᾶς καλεῖ ὁ Κύριος, σέ θλίψεις καί δοκιμασίες καί περιστάσεις. Ἀλλά ὁ ζυγός Του εἶναι χρηστός, δηλαδή καλός, καί τό φορτίο Του ἐλαφρό. Ἐνῷ ὁ διάβολος μᾶς ὑπόσχεται ἄνεση και καλοπέραση, καί μᾶς φοράει τόν βαρύτατο ζυγό πού καταδυναστεύει καί καταταλαιπωρεῖ τήν ὕπαρξή μας· τόν ζυγό τῆς ἁμαρτίας καί τῶν παθῶν πού ὁδηγοῦν στόν θάνατο.

Θά πρέπει νά ἀγωνιζόμαστε συνεχῶς, νά βρισκόμαστε σέ ἐγρήγορση καί προσευχή, ὥστε νά μήν ξεχνᾶμε ποτέ αὐτή τήν μεγάλη ἀλήθεια, ὅτι οἱ θλίψεις καί οἱ δοκιμασίες εἶναι εὐλογίες, εὐεργεσίες, ἐπισκέψεις τοῦ Θεοῦ. Καί δίδονται γιά νά μᾶς χαρίσει ὁ Θεός τήν ταπείνωση, νά μᾶς χαρίσει τή Χάρη Του, καί νά μᾶς χαρίσει καί τόν στέφανό Του, τόν ἄφθαρτο καί αἰώνιο.

«Ὅστις οὐ βαστάζει τόν σταυρόν ἑαυτοῦ καί ἔρχεται ὀπίσω μου, οὐ δύναται εἶναί μου μαθητής» (Λουκ. 14,27), λέει πάλι ὁ Κύριος στό κατά Λουκᾶν Εὐαγγέλιο, καί «ὅν ἀγαπᾷ Κύριος παιδεύει» (Ἑβρ. 12,6), θά μᾶς πεῖ καί τό στόμα τοῦ Χριστοῦ μας, ὁ Ἀπόστολος Παῦλος. Ὅποιον ἀγαπᾶ ὁ Κύριος, τόν παιδαγωγεῖ. «Εἰ παιδείαν ὑπομένετε, ὡς υἱοῖς ὑμῖν προσφέρεται ὁ Θεός» (Ἑβρ. 12,7). Ἐάν βρίσκεστε κάτω ἀπό παιδαγωγία, ἐάν ἔχετε θλίψεις ἐξ αἰτίας τῶν διαφόρων περιστάσεων, τότε νά ξέρετε ὅτι εἶστε παιδιά τοῦ Θεοῦ, καί ὡς υἱούς τοῦ Θεοῦ σᾶς προσφέρεται ὁ Θεός. Γιατί εἶναι ἀκριβῶς, προσφορά τοῦ Θεοῦ ἡ θλίψις, ἡ δοκιμασία, ἡ ὁποία εἶναι ἡ ἀφορμή γιά τήν αἰώνια ζωή καί σωτηρία καί τά αἰώνια στεφάνια, τήν ὁποία μᾶς δίδει ὁ Κύριος. Ἑπομένως, πρέπει νά Τόν εὐχαριστοῦμε καί ὄχι νά γογγύζουμε, νά ἀνυπομονοῦμε, νά ἀδημονοῦμε. «Τίς γάρ ἐστιν υἱὀς ὅν οὐ παιδεύει πατήρ;» (Ἑβρ. 12, 7), λέει στή συνέχεια πάλι ὁ Ἀπόστολος στήν Πρός Ἑβραίους. Ποιός εἶναι αὐτός ὁ γιός, πού δέν τόν παιδαγωγεῖ ὁ πατέρας; «Εἰ δέ χωρίς ἐστε παιδείας» (Ἑβρ. 12,8), ἐάν ὅμως εἶστε χωρίς παιδεία, χωρίς παιδαγωγία, χωρίς θλίψεις, χωρίς δοκιμασίες, «ἧς μέτοχοι γεγόνασι πάντες» (Ἑβρ. 12,8), τῆς ὁποίας δοκιμασίας ἔγιναν μέτοχοι ὅλοι -ὅλοι οἱ Ἅγιοι πέρασαν ἀπό θλίψεις, ἀπό καμίνια θλίψεων καί δοκιμασιῶν- ἄν λοιπόν καί ἐσεῖς δέν εἶστε μέσα σ’ αὐτά, δεν εἶστε πραγματικοί υἱοί· «ἄρα νόθοι ἐστέ καί οὐχ υἱοί» (Ἑβρ. 12,8). Δέν εἴσαστε πραγματικά, ἀληθινά παιδιά τοῦ Θεοῦ, ἄν δέν γευτήκατε θλίψεις καί δοκιμασίες, ἄν δέν μπήκατε μέσα στήν παιδαγωγία, στήν παιδαγωγική τοῦ Θεοῦ. Ἄρα, πρέπει νά χαιρόμαστε πάρα πολύ ὅταν περιπέσουμε σέ ποικίλους πειρασμούς. Ὅπως λέγει πάλι, ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ, νά ἔχουμε μεγάλη χαρά· «πᾶσαν χαράν ἡγήσασθε, ἀδελφοί μου, ὅταν πειρασμοῖς περιπέσητε ποικίλοις» (Ἰακ. 1,2).

Καί τώρα πού ζοῦμε αὐτήν τήν δύσκολη κατάσταση, χαρά πρέπει νά ἔχουμε, γιατί ὁ Θεός παραχωρεῖ νά μποῦμε σέ τέτοιους, σ’ αὐτούς τούς πειρασμούς, ἔτσι ὥστε νά φανερωθοῦν οἱ δόκιμοι καί νά στεφανωθοῦν. Καί νά εἴμαστε, εἴθε καί ἐμεῖς, μαζί μέ αὐτούς τούς δόκιμους. «Πιστός δέ ὁ Θεός, ὅς οὐκ ἐἀσει ὑμᾶς πειρασθῆναι ὑπέρ ὅ δύνασθε, ἀλλά ποιήσει σύν τῷ πε«Πιστός δέ ὁ Θεός, ὅς οὐκ ἐἀσει ὑμᾶς πειρασθῆναι ὑπέρ ὅ δύνασθε, ἀλλά ποιήσει σύν τῷ πειρασμῷ καί τήν ἔκβασιν τοῦ δύνασθαι ὑμᾶς ὑπενεγκεῖν» (Α΄Κορ. 10,13). Μερικοί ἀνησυχοῦν καί φοβοῦνται καί ἀγωνιοῦν μήπως δέν ἀντέξουν, μήπως προδώσουν τόν Κύριο. Ἀλλά εἶναι ἀξιόπιστος ὁ Θεός, ὁ Ὁποῖος, ὅπως λέει στήν Πρός Κορινθίους Α΄ Ἐπιστολή του ὁ Ἅγιος Ἀπόστολος Παῦλος, δέν θά μᾶς ἀφήσει νά πειρασθοῦμε παραπάνω ἀπ’ ὅσο μποροῦμε. Ἀλλά ἀντίθετα μάλιστα, θά κάνει μαζί μέ τόν πειρασμό καί τό τέλος, καί τήν ἔκβαση. Θά μᾶς δώσει μαζί μέ τόν πειρασμό καί τήν διέξοδο, ὥστε νά βγοῦμε ἀπό τόν πειρασμό. Καί τήν δύναμιν τοῦ ὑπενεγκεῖν καί ἀκόμα καί τήν ἔκβασιν τοῦ δύνασθαι ὑμᾶς ὑπενεγκεῖν. Θά μᾶς δώσει καί τήν δύναμη νά ὑπομείνουμε αὐτόν τόν πειρασμό μέχρι τέλους, καί νά βγοῦμε νικηφόροι καί νά στεφανωθοῦμε.

Δέν εἶναι «ἄξια τὰ παθήματα τοῦ νῦν καιροῦ πρός τήν μέλλουσαν δόξαν ἀποκαλυφθῆναι εἰς ἡμᾶς» (Ρωμ. 8,18), λέγει πάλι ὁ Ἀπόστολος στήν Πρός Ρωμαίους Ἐπιστολή. Μή νομίζουμε ὅτι ὑπομένουμε κάτι φοβερό καί τρομερό, σέ σχέση μέ αὐτό πού μᾶς ἔχει ἑτοιμάσει ὁ Θεός, τήν μέλλουσα δόξα καί χαρά καί εὐφροσύνη. Αὐτή ἡ δοκιμασία πού περνᾶμε στήν παρούσα ζωή εἶναι ἕνα τίποτα, ἕνα μηδέν. Δέν ἀξίζει κἄν νά γίνει μία σύγκριση μεταξύ αὐτῆς τῆς δοκιμασίας καί τῆς μελλούσης χαρᾶς καί ἀπολαύσεως καί μακαριότητος. Γι’ αὐτό, ἄς εἴμαστε χαρούμενοι, ἄς εἴμαστε εἰρηνικοί, ἄς εἴμαστε ἀναπαυμένοι. Ἄς δοξάζουμε συνεχῶς τόν Θεό καί ἄς φροντίζουμε νά νεκρωνόμαστε ὡς πρός αὐτά πού ὁ κόσμος θεωρεῖ ὡς ὑπεραξίες· τήν δόξα του, τά πλούτη, τίς ἡδονές, τήν καλοπέραση, τήν πολυτέλεια, τήν ἄνεση. Ἄς ἀγωνιζόμαστε νά ἀκολουθοῦμε τόν Ἐσταυρωμένο Κύριο, αἵροντες καί ἐμεῖς τόν σταυρό μας.

Λέει πάλι ὁ Ἀπόστολος Πέτρος, στήν Α’ του Καθολική Ἐπιστολή, αὐτοί πού πάσχουν, ἐφόσον αὐτό εἶναι τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, ἄς παραθέτουν καί ἄς ἐμπιστεύονται τίς ψυχές τους στόν Θεό, φροντίζοντας παραλλήλως νά πράττουν τό ἀγαθό· οἱ πάσχοντες κατά τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, γιατί ὑπάρχουν καί πάσχοντες κατά τό δικό τους θέλημα, δηλαδή, φταῖνε οἱ ἴδιοι διότι ἁμαρτάνουν. Καί μέσα στήν ἁμαρτία, βεβαίως, ὑπάρχει τό πάθος, τό πάσχειν, ἡ ταλαιπωρία. Ὑπάρχει ἡ φθορά καί ὁ θάνατος. Αὐτοί ὅμως πού πάσχουν, ὄχι ἐπειδή ἁμαρτάνουν ἑκούσια, ἀλλά κατά παραχώρηση Θεοῦ, γιατί αὐτό εἶναι τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, «ὡς πιστῷ κτίστη παρατιθέσθωσαν τάς ψυχάς αὐτῶν ἐν ἀγαθοποιῒᾳ» (Α΄Πέτρ. 4,19). Ἄς παραθέσουν στόν Πιστό Κύριο, τόν Κτίστη καί Δημιουργό τοῦ παντός τίς ψυχές τους, καί ἄς φροντίσουν πάντοτε νά κάνουν τό ἀγαθό, λέει ὁ Ἀπόστολος Πέτρος. «Μακάριος ἀνήρ ὅς ὑπομένει πειρασμόν· ὅτι δόκιμος γενόμενος λήψεται τόν στέφανον τῆς ζωῆς, ὅν ἐπηγγείλατο ὁ Κύριος τοῖς ἀγαπῶσιν αὐτόν» (Ἰακ. 1,12). Εἶναι ἀληθινά μακάριος ὁ ἄνδρας, ὁ ἄνθρωπος ὁ ὁποῖος ὑπομένει πειρασμό, γιατί αὐτός θά γίνει δόκιμος, ἐφόσον ὑπομείνει μέ χαρά, μέ εὐγνωμοσύνη, μέ εὐχαριστία, μέ δοξολογία τόν πειρασμό, καί θά λάβει τόν στέφανο τῆς ζωῆς, τόν ὁποῖον ὑποσχέθηκε ὁ Κύριος σ’ αὐτούς πού Τόν ἀγαποῦν.

Τῷ δέ Θεῷ ἡμῶν δόξα πάντοτε νῦν καί ἀεί καί εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.