Πάθη.Ἀποσπάσματα ἐπιστολῶν Ὁσίου Μακαρίου τῆς Ὄπτινα

«Μακάριοι οἱ καθαροί τῇ καρδίᾳ ὅτι αὐτοί τόν Θεόν ὄψονται» (Ματθ. Ε΄.)

Ἀπό τό βιβλίο «Πνευματικές Νουθεσίες»

Ὁσίου Μακαρίου τῆς Ὄπτινα

(ἀποσπάσματα ἐπιστολῶν)

1. Πάθη

Οἱ συλλογισμοί σου πάνω στά πάθη εἶναι ὁλότελα λαθεμένοι. Ὁ Θεός μᾶς ἔχει ὁπλίσει μέ τή λογική καί τήν ἐλεύθερη βούληση. Ὁ νόμος Του, ὅταν ἐφαρμόζεται συνετά καί ἀβίαστα, γίνεται ἡ ἀσπίδα πού μᾶς προστατεύει ἀπό τήν ἐπιβουλή τοῦ ἐχθροῦ. Ἐμεῖς ὀφείλουμε νά διατηροῦμε τά ὅπλα μας σέ καλή κατάσταση, καί νά τά χρησιμοποιοῦμε μέ γενναιότητα στούς δυό ἀκατάπαυστους πολέμους μας: τόν ἐπιθετικό πόλεμο, τήν προσπάθειά μας δηλαδή νά κατανοήσουμε καί ν᾿ ἀκολουθήσουμε τό νόμο Του· καί τόν ἀμυντικό πόλεμο, τήν ἀποφασιστική ἄρνησή μας νά ὑποκύψουμε σέ ὁ,τιδήποτε εἶναι ἀντίθετο στό νόμο Του. Καί ὅταν λέω νόμο, δέν ἐννοῶ ἄλλο ἀπό τό ἅγιο θέλημά Του, ὅπως ἀποκαλύπτεται μέσ᾿ ἀπό τήν Ἁγία Γραφή καί τήν ἱερή Παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας.

Ἀλλά, ἀλλοίμονο, δέν προλαβαίνει καλά-καλά ὁ ἄνθρωπος ν᾿ ἀθετήσει τό θεῖο νόμο, καί εἰσπράττει τήν ὀλέθρια πνευματική συνέπεια: Ἐγκαταλείπεται ἀπό τή χάρη τοῦ Θεοῦ, καί ἀρχίζει νά λιώνει καί νά μαραίνεται μέσα σέ μάταιες ἐπιθυμίες, «ἐν γῇ ἀλλοτρίᾳ», προσπαθώντας ἀπεγνωσμένα, ὅλο αὐτό τό διάστημα, νά βρεῖ κάτι πού θά ἱκανοποιεῖ τήν ἀνάγκη του γιά πληρότητα, αὐθεντικότητα, ἀλήθεια, χαρά. Καί ψάχνει γι᾿ αὐτό μέσα σέ χίλιους δρόμους. Χίλιους, ἀλλά ὅλους ἐξίσου κακούς. Αὐτές οἱ ἐπιθυμίες καί οἱ ἐπιδιώξεις μετατοπίζουν τήν προσοχή του μακριά ἀπό τό ἀληθινό συμφέρον του καί σκοτίζουν τό νοῦ του. Καί ὁ σκοτισμένος νοῦς εὔκολα οἰκειοποιεῖται τούς λογισμούς πού τοῦ ὑποβάλλουν οἱ δαίμονες. Ἔτσι, σύντομα ὁ ἄνθρωπος ὑποκύπτει στούς ἐμπαθεῖς λογισμούς του – ἤ μᾶλλον, ὅπως εἶπα, στούς δαίμονες – καί σταματάει πιά ν᾿ ἀντιστέκεται στά δολώματά τούς, πού τώρα τά βρίσκει πολύ ἑλκυστικά, πολύ γλυκά... Ἡ γλυκύτητα τῆς ἡδονῆς ὅμως δέν θ᾿ ἀργήσει νά μεταβληθεῖ σέ κεντρί τιμωρίας.

Τά πάθη μας εἶναι στ᾿ ἀλήθεια οἱ πιό ἀνελέητοι τύραννοί μας. Τόσο ἀνελέητοι, ὥστε ἀκόμα κι ἕνας ταπεινωμένος ἁμαρτωλός, πού τά ἔχει παραδεχτεῖ μέ συντριβή, κι ἔχει ἀποφασίσει ν᾿ ἀπελευθερωθεῖ ἀπό τήν κυριαρχία τους, ἀκόμα κι αὐτός βασανίζεται καί κατατυραννεῖται γιά πολύ καιρό, γιά χρόνια ἤ καί δεκαετίες, ἀπό τό σκοτεινό τοῦτο γένος. Γιατί τά πάθη, ἄν χρονίσουν μέσα μας, δυναμώνουν, θεριεύουν, ριζώνουν γερά, γίνονται ἕνα μέ τήν ψυχή, καί πολύ δύσκολα μετά ξεριζώνονται, ἀκόμα κι ἄν τό θέλουμε. Φεύγουμε γιά νά σωθοῦμε, κι ἐκεῖνα μᾶς καταδιώκουν. Μᾶς ζώνουν καί μᾶς πολεμοῦν λυσσαλέα, μή θέλοντας νά χάσουν τά δικαιώματα πού εἶχαν στήν ψυχή μας.

Μέ τρία μόνο μέσα μποροῦν τότε νά νικηθοῦν: Μέ τή σταθερή καί ἀνυποχώρητη δική μας ἀντίσταση – ἀντίσταση κυριολεκτικά μέχρι θανάτου – στίς ἐπανειλημμένες ἐπιθέσεις τους. Μέ τή βαθιά συντριβή καί τήν τελωνική ταπείνωση. Μέ τή δακρύρροη καί ἀδιάλειπτη ἐκζήτηση τοῦ ἐλέους τοῦ Θεοῦ καί τῶν πρεσβειῶν τῶν ἁγίων Του. Ἐπιμένοντας σ᾿ αὐτό τόν ἀγώνα, θά φτάσουμε στό σημεῖο νά ἐξαλείψουμε κι αὐτήν ἀκόμα τή μνήμη τῶν παθῶν ἀπό τήν καρδιά μας.

Τελειώνοντας, σοῦ συνιστῶ νά μελετήσεις τό βίο τῆς ὁσίας Μαρίας τῆς Αἰγυπτίας (Ἀπριλίου 1). Καί ἀκόμη νά ντυθεῖς μέ τήν πολεμική ἐξάρτηση κάθε ἀγωνιστῆ Χριστιανοῦ, ὅπως πολύ παραστατικά μᾶς τήν περιγράφει ὁ ἀπόστολος Παῦλος: «Τό λοιπόν, ἀδελφοί μου,... Ἐνδύσασθε τήν πανοπλίαν τοῦ Θεοῦ πρός τό δύνασθαι ὑμᾶς στῆναι πρός τάς μεθοδείας τοῦ διαβόλου... Στῆτε οὖν περιζωσάμενοι τήν ὀσφύν ὑμῶν ἐν ἀληθείᾳ, καί ἐνδυσάμενοι τόν θώρακα τῆς δικαιοσύνης, καί ὑποδησάμενοι τούς πόδας ἐν ἑτοιμασίᾳ τοῦ εὐαγγελίου τῆς εἰρήνης, ἐπί πᾶσιν ἀναλαβόντες τόν θυρεόν τῆς πίστεως, ἐν ᾧ δυνήσεσθε πάντα τά βέλη τοῦ πονηροῦ τά πεπυρωμένα σβέσαι· καί τήν περικεφαλαίαν τοῦ σωτηρίου δέξασθε, καί τήν μάχαιραν τοῦ Πνεύματος, ὅ ἐστι ῥῆμα Θεοῦ, διά πάσης προσευχῆς καί δεήσεως, προσευχόμενοι ἐν παντί καιρῷ ἐν Πνεύματι» (Ἐφεσ. 6. 10-18).

Συνεχίζεται...

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ

ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΤΙΚΗ

Εὐχαριστοῦμε θερμά τόν Ἡγούμενο τῆς Ἱ.Μ. Παρακλήτου γιά τήν ἄδεια δημοσίευσης ἀποσπασμάτων ἀπό τά βιβλία πού ἐκδίδει ἡ Ἱερά  Μονή.
Ἱερομόναχος Σάββας Ἁγιορείτηςhttp://HristosPanagia3.blogspot.com