Π. Σάββας 2010-11-25_Ἡ Θεία Λειτουργία εἶναι σύνοδος καί θυσία πραγματική_mp3
Γιά νά κατεβάσετε καί νά ἀποθηκεύσετε τήν ὁμιλία πατῆστε ἐδῶ (δεξί κλίκ, ‘Ἀποθήκευση προορισμοῦ ὡς, ἄν ἔχετε Interntet Explorer ἤ Ἀποθήκευση δεσμοῦ ὡς, ἄν ἔχετε Mozilla. Στή συνέχεια δῶστε τό ὄνομα πού θέλετε καί πατῆστε ΟΚ γιά νά ἀποθηκευθεῖ ἡ ὁμιλία)
Παραθέτουμε τά 3 κείμενα πού ἀναλύονται στήν ὁμιλία:
1ο κείμενο:
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΕΣ ΣΥΝΑΞΕΙΣ
ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΑΓΙΑΣ ΓΡΑΦΗΣ ΚΑΙ ΠΑΤΕΡΙΚΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
ΕΤΟΣ 2010-2011
Βιβλίο πρός μελέτην: ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ,
Ἁγίου Νικολάου Καβάσιλα, PG 150, 368-492.
ΣΥΝΑΞΙΣ Δ΄: Η ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΕΙΝΑΙ ΣΥΝ-ΟΔΟΣ (β΄μέρος).
Πάνω στό Ἅγιο Δισκάριο εἴμαστε ὅλοι.
Πάνω στό Ἅγιο Δισκάριο στήν Ἁγία Πρόθεση βγαίνουν μερίδες γιά ὅλη τήν Ἐκκλησία. Στό κέντρο ὁ Ἀμνός, τό Ἀρνίον, ὁ Χριστός. Δεξιά Του ἡ μερίδα τῆς Ὑπερευλογημένης Θεοτόκου καί ἀριστερά οἱ μερίδες τῶν ἀγγέλων καί πάντων τῶν ἁγίων. Κάτω ἀπό τόν Κύριο οἱ μερίδες ὅλων μας, ζώντων καί κεκοιμημένων.
Πρίν ἀκόμη ὁ Χριστός παραθέσει τό Δεῖπνο Του, μέσα στήν Παναγία ἱερουργήθηκε -τῇ δυνάμει τοῦ Ἁγίου Πνεύματος- τό μυστήριο τῆς σωτηρίας μας: «Ἔγινε ἡ κοιλία σου Ἁγία Τράπεζα, ἔχουσα τόν οὐράνιο Ἄρτο», λέει ἕνα τροπάριο τοῦ ὄρθρου τῆς Μεσοπεντηκοστῆς. Στή Θεία Λειτουργία, ἡ Βασίλισσα τῶν οὐρανῶν βρίσκεται στά δεξιά τοῦ Βασιλέως. «Διότι ὅπου ὁ Χριστός... ἐκεῖ στέκεται καί αὐτή... διότι ἀληθινά εἶναι θρόνος Του· ὅπου κάθεται ὁ βασιλεύς, ἐκεῖ στέκεται καί ὁ θρόνος», σημειώνει καί ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς[1].
Ὁ ἀγγελικός κόσμος εἶναι ἡ δορυφορία τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Κύριος προχωρεῖ πρός τό Γολγοθᾶ καί οἱ ἅγιοι ἄγγελοι παρατηροῦν μέ δέος καί συνοδεύουν. Ὁ Κύριος «ταῖς ἀγγελικαῖς ἀοράτως δορυφορούμενος τάξεσιν», πορεύεται γιά νά θυσιαστεῖ. Καί τήν ὥρα τῆς προσφορᾶς οἱ ἄγγελοι συλλειτουργοῦν μέ μᾶς καί συνδοξολογοῦν τή Θεία Ἀγαθότητα.
Αὐτός εἶναι ὁ μεγάλος καρπός τῆς Θείας Λειτουργίας: «Ὤ τά δῶρα τοῦ Χριστοῦ. Στόν Οὐρανό οἱ στρατιές τῶν ἀγγέλων δοξολογοῦν· κάτω, στίς ἐκκλησίες οἱ ἄνθρωποι χοροστατοῦν καί μιμοῦνται τήν ἴδια μέ ἐκείνους (τούς ἀγγέλους) δοξολογία. Ἄνω τά Σεραφείμ ἀναβοοῦν τόν τρισάγιο ὕμνο· κάτω τόν ἴδιο ὕμνο ἀναπέμπει τό πλῆθος τῶν ἀνθρώπων. Μία κοινή πανήγυρις συγκροτεῖται ἀπό τά ἐπίγεια καί τά ἐπουράνια· μία εὐχαριστία, ἕνα ἀγαλλίαμα, μία εὐφρόσυνη χοροστασία. Αὐτήν τήν συγκρότησε ἡ ἄφατη συγκατάβαση τοῦ Δεσπότη, αὐτήν τήν συνέπλεξε τό Ἅγιο Πνεῦμα· τήν ἁρμονία τῶν φθόγγων της τήν συνήρμοσε ἡ Πατρική εὐδοκία, ἔτσι ὥστε ἀπό ἄνω νά ἔχει τήν εὐρυθμία τῶν μελῶν καί ἀπό τήν Ἁγία Τριάδα, σάν ἀπό κάποιο πλῆκτρο κινούμενη νά ἀντηχεῖ τό εὐχάριστο καί μακάριο μέλος, τό ἀγγελικό ἆσμα, τήν χωρίς τέλος συμφωνία. Αὐτό εἶναι τό ἀποτέλεσμα τῆς ἐδῶ προθυμίας, αὐτός εἶναι ὁ καρπός τῆς συνέλευσής μας». Ἡ λειτουργική σύναξἱς μας, ἡ προσέλευσις ἐπί «τό αὐτό» τῶν πιστῶν, μᾶς φέρνει σέ κοινωνία καί ἑνότητα μέ τόν οὐράνιο κόσμο. Ἀξιωνόμαστε νά συλλειτουργοῦμε, νά εἰσ-οδεύουμε, νά συν-ευχαριστοῦμε, νά συμψάλλουμε μέ τίς ἀγαθότατες Οὐράνιες ἀγγελικές δυνάμεις. Τί ὑπέροχη δωρεά! Σύν-οδος Ἀγγέλων καί ἀνθρώπων ἡ κάθε Θεία Λειτουργία...
Μαζί μέ τίς ἀγγελικές δυνάμεις στή Θεία Εὐχαριστία, συμμετέχει «τῶν Ἁγίων ὁ χορός».
Ἡ εὐχαριστιακή Σύναξη εἶναι ἡ γιορτή τῆς νίκης τοῦ Χριστοῦ. Καί ὅσοι συμπορεύθηκαν μέ τόν Χριστό καί νίκησαν μαζί Του, συμπαρίστανται τήν ὥρα αὐτή.
Στή Θεία Λειτουργία εἶναι παρόντες καί οἱ κεκοιμημένοι ἀδελφοί μας. Ζητᾶμε καί γι' αὐτούς τό ἔλεος τοῦ Θεοῦ. Ἡ μνημόνευσή τους στή Θεία Λειτουργία φέρνει στίς ψυχές τους «πολύ κέρδος καί μεγάλη ὠφέλεια»[2], λέει ὁ ἱερός Χρυσόστομος.
Οὐρανός καί γῆ, ἄγγελοι καί ἄνθρωποι, ζῶντες καί κεκοιμημένοι, τό σύμπαν ὁλόκληρο, συνεορτάζουν καί συνευχαριστοῦν τόν Κύριο γιά τήν ἀγάπη Του.
Σύν-οδος γνωμῶν, θελημάτων, πίστεων, συναισθημάτων καί ταύτιση μέ τά τοῦ Χριστοῦ.
Ἡ σύν-οδος δέν εἶναι μόνο τοπική, σ’ ἕναν ὁρισμένο τόπο καί χρόνο ἀλλά καί σύν-οδος γνωμῶν, θελημάτων, διαθέσεων, ἐπιθυμιῶν, καρδιακῶν σκιρτημάτων.
Ὅλοι πρέπει νά ἔχουμε τό ἴδιο πνεῦμα, τό πνεῦμα τοῦ Χριστοῦ γιά νά εἶναι ἡ Εὐχαριστιακή σύνοδος ὄντως σύν-οδος ἐπί τό αὐτό, «εἰς τό ὄνομα τοῦ Χριστοῦ». Πρέπει τά θελήματα καί οἱ ἐνέργειες ὅλων νά ταυτιζονται μέ τό θέλημα καί τήν ἐνέργεια τοῦ Χριστοῦ Μας. Τότε εἴμαστε συγκεντρωμένοι στό ὄνομά Του.
Τότε ἐκπληρώνονται καί τά αἰτήματά μας σύμφωνα μέ τόν λόγο Του: «Πάλιν λέγω ὑμῖν ὅτι ἐὰν δύο συμφωνήσωσιν ἐξ ὑμῶν ἐπὶ τῆς γῆς περὶ παντὸς πράγματος, οὗ ἐὰν αἰτήσωνται͵ γεννήσεται αὐτοῖς παρὰ τοῦ Πατρός μου τοῦ ἐν οὐρανοῖς. Οὗ γάρ εἰσιν δύο ἢ τρεῖς συνηγμένοι εἰς τὸ ἐμὸν ὄνομα͵ ἐκεῖ εἰμι ἐν μέσῳ αὐτῶν» . Πολλές φορές συμβαίνει ἄν καί συγκεντρωνόμαστε φαινομενικά στό ὄνομα τοῦ Χριστοῦ, νά ζητοῦμε κάτι ἀπό τήν ἀγάπη Του καί νά μήν παίρνουμε ἀπάντηση στήν παράκλησή μας. Ἡ ἐξήγηση εἶναι, ὅπως μᾶς διδάσκει ὁ ἱερός Χρυσόστομος, ὅτι ὁ Χριστός μας δέν ἐπιζητεῖ ἁπλῶς καί μόνον τήν συγκέντρωση, τήν σύναξή μας, ἀλλά συγχρόνως καί τό νά ἀγωνιζόμαστε γιά τήν ἀρετή.
Θά πρέπει, λέει ὁ ἅγιος, νά ζητᾶμε ἀπό τόν Θεό-Πατέρα Μας, τά συμφέροντα γιά τίς ψυχές μας, νά μήν προσευχόμαστε ἐναντίον ἐκείνων, πού μᾶς λύπησαν καί νά μετανοοῦμε συνεχῶς γιά τίς ἁμαρτίες μας. Ἄν, λέγει ὁ ἅγιος Ἰωάννης, ζητᾶς «αὐτά πού σέ συμφέρουν καί κάνεις αὐτό, πού ἐξαρτᾶται ἀπό σένα καί ζεῖς ζωή ἀποστολική καί ἔχεις ὁμόνοια καί ἀγάπη πρός τόν πλησίον σου, θά εἰσακουσθοῦν οἱ παρακλήσεις σου· γιατί ὁ Κύριος εἶναι φιλάνθρωπος».
Ὁ Κύριος εἶναι τό Α καί τό Ω, τό θεμέλιο καί ὁ ἑνοποιός.
Δέν μποροῦμε νά ἔχουμε ἀληθινή ἀγάπη πρός τόν πλησίον, ἐάν δέν ἔχουμε ἀληθινή ἀγάπη πρός τόν Κύριο. «Ὅποιος στήν φιλία μέ τόν πλησίον βάζει πρῶτα θεμέλιο Ἐμένα, θά βρίσκομαι μαζί του». Γιά νά εἴμαστε συνοδοιπόροι μέ τόν Χριστό θά πρέπει κάθε ἀγάπη πρός ὁποιονδήποτε ἄνθρωπο, νά τήν ἔχουμε θεμελιωμένη πάνω στήν μεγαλύτερη καί πρώτη μας ἀγάπη: τήν ἀγάπη πρός τόν Κύριο. Τότε ὁ Κύριος θά εἶναι συνοδοιπόρος μας. Ὁ Κύριος εἶναι τό Α καί τό Ω, ἡ ἀρχή καί τό τέλος κάθε καλοῦ. Ὅταν ἐνεργοῦμε μέ θεμέλιο, αἰτία, σκοπό ἀλλά καί τέλος τόν Κύριο, τότε συνοδεύουμε, συνοδοιποροῦμε, ἑνωνόμαστε μαζί Του, ἀλλά καί μέ ὅλους, ὅσους εἶναι ἑνωμένοι μαζί Του. Στήν Θ. Λειτουργία γινόμαστε ἀληθινά ἕνα μέ ὅλους ὅταν ὅλοι ἔχουμε αὐτήν τήν πρώτη καί μεγάλη, τήν μοναδική ἀγάπη-θεμέλιο: τήν ἀγάπη πρός τό πρόσωπο τοῦ Κυρίου Ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ. Αὐτή ἡ ἀγάπη μᾶς συσφίγγει καί μᾶς κάνει νά συγκροτοῦμε πράγματι μία ἁγία λατρευτική σύν-οδο. Τότε ὁ Κύριος μᾶς εὐλογεῖ καί σκηνώνει μέσα μας καί ἐμεῖς μέσα Του. Ὁ Κύριος εἶναι ἡ πέτρα πού «ἀποδοκίμασαν οἱ οἰκοδομοῦντες Ἰουδαῖοι»· αὐτή ὅμως ἔγινε τό ἀγκωνάρι πού συνδέει καί συσφίγγει τήν οἰκοδομή τῆς Ἐκκλησίας. Εἶναι ἡ πέτρα ἀπό τήν ὁποία ἀναβλύζει τό ὕδωρ τό ζῶν καί μᾶς χαρίζει τήν αἰώνια Ζωή. Ὅταν κάνουμε τά πάντα ἔχοντας σάν κίνητρο Αὐτόν, σάν σκοπό τό νά εὐαρεστήσουμε σ’ Αὐτόν καί σάν τέλος νά δοξάσουμε Αὐτόν, τότε ὅλα εἶναι σίγουρα, σταθερά, ἀνεξάλειπτα. Τότε καί ἡ μεταξύ μας ἕνωση εἶναι βέβαιη, σταθερή καί ἀνεξίτηλη. «Διότι ἡ ἀγάπη, πού ἔχει ὡς θεμέλιο τόν Χριστό εἶναι σταθερή, δέν ραγίζει ποτέ καί δέν ἐκπίπτει ποτέ».
Ὁ Χριστός μᾶς καθιστᾶ συνοδοιπόρους καί ἀδελφούς.
Στη Θεία Λειτουργία εἶναι παρών, Ἱερουργῶν καί Ἱερουργούμενος ὁ Κύριος. Αὐτός εἶναι «ὁ ἐνεργῶν τά πάντα ἐν πᾶσι». Αὐτός εἶναι, πού μᾶς καθιστᾶ τελικά συν-οδίτες καί συν-οδοιπόρους μεταξύ μας καί μαζί Του, χαριζοντάς μας τήν ἑνότητα τοῦ Πνεύματος. Αὐτός μᾶς χαρίζει μία ψυχή καί μία καρδιά, δωρίζοντάς μας τόν Ἑαυτό Του. Αὐτός μᾶς χορηγεῖ τίς ὁμόθυμες προσευχές. Αὐτός εἶναι καί τό Καινό Ἆσμα πού ψάλλουμε. Αὐτός πάλι εἶναι καί ὁ Καρπός τοῦ ἄσματος. Ἔτσι γινόμαστε ὅλοι ἕνα· οὐρανός καί γῆ, Θεός καί ἄγγελοι καί ἄνθρωποι, Κτίστης καί κτίση σύμπασα. «Μέσα στήν ὁμόνοιά σας καί τήν σύμφωνο ἀγάπη σας, ὁ Ἰησοῦς Χριστός ψάλλεται· καί ὁ καθένας σας γίνεσθε μέλος τῆς χορωδίας, ἔτσι ὥστε γινόμενοι σύμφωνοι λόγῳ τῆς ὁμόνοιας, ἀφοῦ πάρετε τό χρῶμα τοῦ Θεοῦ (δηλ. τήν Θεία Χάρη, τό Ἅγιο Πνεῦμα) , μέ ἑνότητα νά ψάλλετε μέ μία φωνή διά τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ τόν Πατέρα... ἔτσι ὥστε πάντοτε νά μετέχετε τοῦ Θεοῦ». Ἀπό τήν σύν-οδο τῶν πιστῶν Χάρις στόν Χριστό προσφέρεται «μία προσευχή, μία δέηση, ἕνας νοῦς, μία ἐλπίδα μέσα στήν ἀγάπη καί στή χαρά τήν ἄμωμη, πού εἶναι ὁ Ἰησοῦς Χριστός, ἀπό τόν Ὁποῖον τίποτε καλλίτερο δέν ὑπάρχει».
Ἡ Θεία Λειτουργία μᾶς συνοδο-ποιεῖ, μᾶς ἑνοποιεῖ.
Ἡ Θεία Λειτουργία εἶναι ἡ ἑνοποιός διαδικασία πού μᾶς ἑνώνει ὅλους, μέ τήν ἐν Χριστῷ ἀγάπη. Εἶναι ἡ γῆ πού καρποφορεῖ τήν ἑνότητα ὅλων καί τήν ἀληθινή ἀγάπη. Χωρίς τήν Θεία Λειτουργία δέν μποροῦμε ἀληθινά νά γίνουμε ἀδελφοί, συνοδίτες, συνοδοιπόροι, σύμψυχοι, ἑνιαῖο σῶμα, Σῶμα Χριστοῦ. Ὁ πιστός πού μένει μακρυά ἀπό τόν Κυριακάτικο ἐκκλησιασμό[3] αὐτοκαταδικάζεται σέ ὑπαρξιακή μοναξιά. Λιμοκτονεῖ πνευματικά. «Ἐάν κάποιος δέν εἶναι ἐντός τοῦ θυσιαστηρίου, στερεῖται τοῦ ἄρτου τοῦ Θεοῦ», λέγει ὁ ἱερός Ἱγνάτιος ὁ Θεοφόρος.
Ἄς προσπαθοῦμε λοιπόν συνεχῶς νά ἔχουμε τήν ἀληθινή ἐν Χριστῷ ἀγάπη, πού μᾶς κάνει συνεπεῖς συν-οδίτες καί λατρευτές τοῦ Κυρίου. Ἄς προσπαθήσουμε μέ ὅλη μας τήν προθυμία «νά συνδεθοῦμε σέ μία ἀγάπη... προσφέροντας ἔργα ἀγάπης ὁ ἕνας στόν ἄλλο, ὅσο μποροῦμε, ἄς ἀναζητήσουμε τήν ἑνότητα, ἐπιζητώντας τήν ἀγαθή μονάδα, τόν Θεό. Ἡ ἕνωση πολλῶν διαφορετικῶν ἀνθρώπων, δέχεται μιά θεϊκή ἁρμονία καί ἀπό πολυφωνία καί διάσπαση γίνεται συμφωνία μία, πού ἀκολουθεῖ τόν Ἕνα χορηγό καί διδάσκαλο, τό Λόγο· ἀναπαύεται πάνω στήν ἴδια τήν ἀλήθεια καί λέει «ἀββᾶ ὁ Πατήρ». Αὐτήν τή φωνή, τήν ἀληθινή, τήν ἀγαπάει ὁ Θεός, ὅταν τήν ἀκούει νά βγαίνει πρώτη ἀπό τά στόματα τῶν παιδιῶν Του».
Ὁ ναός: ἡ σκηνή τοῦ Θεοῦ καί τῶν ἀνθρώπων
Ὁ χῶρος ὅπου ἱερουργεῖται ἡ ἁγία Ἀναφορά καί ἐντός τοῦ ὁποίου συν- οδεύουν οἱ πιστοί, γίνεται ἡ σκηνή, ὅπου σκηνώνει ὁ Θεός μέ τούς ἀνθρώπους. Μαζί μέ τούς πιστούς ὁλόκληρη ἡ Κτίση συνδοξολογεῖ τόν Κτίστη. Ὁλόκληρο τό Σύμπαν ἔμψυχο καί ἄψυχο, λογικό καί ἄλογο, συνάγεται «στό θυσιαστήριο, πού βρίσκεται ἐνώπιον τοῦ θρόνου» τοῦ Θεοῦ.
Τό Θεϊκό κάλλος μᾶς συγκαλεῖ
Ὁ Θεός εἶναι αὐτός, ὁ Ὁποῖος συγκαλεῖ καί συνάγει τά πάντα. Τά προσκαλεῖ νά συν-οδεύσουν, νά συν-οδοιπορήσουν πρός Αὐτόν. Γράφει ὁ ἅγιος Διονύσιος ὁ Ἀρεοπαγίτης, ὅτι ὁ Θεός πού εἶναι «τό ὑπερούσιο καλό, ὀνομάζεται κάλλος, δηλ. ὀμορφιά... διότι καλεῖ τά πάντα πρός τόν Ἑαυτό Του... καί διότι ὅλα (καί αὐτά) πού βρίσκονται μέσα σέ ὅλα τά συνάγει σέ ἕνα». Ὅλη ἡ Δημιουργία συνάγεται, συν-οδεύει καί συν-ευχαριστεῖ τό Θεό.
Ἀπαραίτητος ὁ προσωπικός πνευματικός ἀγώνας γιά νά γίνουμε σύν-οδοι.
Ἀπαραίτητος ὁ προσωπικός πνευματικός ἀγώνας γιά νά γίνουμε σύν-οδοι.
Συγκεντρούμενοι καί συμπορευόμενοι γιά τήν Θεία Λειτουργία, κοινωνόντας τόν Χριστό, θά πρέπει νά ἀφήνουμε πίσω μας τά πάθη μας, τήν κακία, τήν ἁμαρτία.
«Κανένας ἀπό αὐτούς πού τρώγουν αὐτό τό Πάσχα (τῆς Εὐχαριστίας), ἄς μήν βλέπει πρός τήν Αἴγυπτο, ἀλλά πρός τόν οὐρανό, πρός τήν ἄνω Ἱερουσαλήμ. Γι’αὐτό ζωσμένος, γι’αὐτό ὑποδεδεμένος τρῶς· γιά νά μάθεις ὅτι ἀπό τήν στιγμή, πού ἀρχίζεις νά τρώγεις τό Πάσχα, ὀφείλεις νά ἀποδημεῖς καί νά ὁδεύεις»[4] .
Ὁ πιστός ὀφείλει νά νεκρωθεῖ ὡς πρός τόν κόσμο, τά πάθη καί τόν παλαιό ἄνθρωπο. Ὁ Χριστιανός εἶναι συσταυρωμένος μέ τόν Χριστό. Δέν φοβᾶται τόν θάνατο. Εἶναι ἀποφασισμένος νά πεθάνει γιά Χάρη τοῦ Χριστοῦ. Δέν ζεῖ γιά τόν ἑαυτό του, ἀλλά γιά τόν Χριστό καί τούς ἀδελφούς τοῦ Χριστοῦ, πού εἶναι καί δικοί του.
Ὁ Χριστός εἶναι παρών στήν Θεία Λειτουργία. Γύρω Του συγκεντρώνει ὅλο τό σύμπαν. Μέ τήν Θεία Του Πρόνοια καί ἀγάπη μᾶς συσφίγγει μεταξύ μας καί μαζί Του σέ μία ἄρρηκτη ἑνότητα. Εἶναι ὁ Βασιλεύς τῶν ὅλων. Τίποτε τό ἀταίριαστο, τίποτε τό ἐμπαθές, τίποτε τό ἀκάθαρτο δέν μποροῦμε νά φέρουμε μπροστά στό Βασιλέα, καί συνάμα τόσο εὔσπλαχνο Κύριο. Ἡ Αἴγυπτος τῶν παθῶν ὀφείλει νά εἶναι πλέον πολύ μακριά μας...
Ἡ Θεία Λειτουργία εἶναι Σύνοδος θεραπευτική.
Ἡ σύνοδος ὅλων στήν Ἐκκλησία εἶναι μία θεραπευτική σύνοδος: ἀσκεῖ θεραπεία στίς ψυχές ὅλων τῶν συγκροτούντων τήν ἁγίαν αὐτήν ὁμότροπο συναγωγή. Διαφυλάσσει τήν πνευματική ὑγεία τῶν ὑγειῶν καί θεραπεύει τούς ἁμαρτωλούς.
Λέγει ὁ ἱερός Χρυσόστομος: «Ἄν, αὐτός πού πορνεύει καί ὁ ἀλαζόνας καί αὐτός πού ἔχει ὁποιοδήποτε ἐλάττωμα, συνεχῶς εἰσέρχονται στήν Ἐκκλησία, σύντομα θά τό ἀποβάλουν καί θά ἐπανέλθουν στήν κατάσταση τῆς πνευματικῆς ὑγείας, ἀφοῦ συνεχῶς θά ἀπολαμβάνουν τήν (σωτήρια) διδασκαλία. Ἐκεῖνος ὅμως, πού ξεχώρισε τόν ἑαυτό του ἀπό τήν σύνοδο αὐτή καί τόν στέρησε ἀπό τήν διδασκαλία τῶν πατέρων, καί ἐγκατέλειψε το ἰατρεῖο, ἀκόμη καί ἄν νομίζει ὅτι εἶναι ὑγιής, σύντομα θά ἀσθενήσει πνευματικά»[5].
ΤΕΛΟΣ ΚΑΙ Τῼ ΘΕῼ ΔΟΞΑ!
[1] Ἅγ. Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, ὁμιλίαι ΚΒ', ἔκδοση Σοφ. Οἰκονόμου, Ἀθήνα 1861, σελ. 157.
[2] Μ 62, 204.
[3] Σύμφωνα μέ τούς ἱερούς Κανόνες τῆς Ἐκκλησίας μας, ὁ Χριστιανός πρέπει νά λειτουργεῖται τουλάχιστον τίς Κυριακές καί τίς μεγάλες ἑορτές. Ἐάν κάποιος χωρίς εὔλογη αἰτία ἀπουσιάσει γιά τρεῖς συνεχόμενες Κυριακές ἀπό τήν Θεία Λειτουργία, ἀφορίζεται. Δηλαδή νεκρώνεται πνευματικά, ὄχι διότι ἡ Ἐκκλησία τόν τιμωρεῖ, ἀλλά διότι ἐκεῖνος στέρησε τήν ψυχή του ἀπό τήν ἀναγκαία γιά τή συντήρησή της τροφή , πού εἶναι ὁ Χριστός, ἡ Θεία Χάρις.
[4] Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, Μ 62, 166.
[5] Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, TLG, Work #021 48.864.15 to Work #021 48.864.22 «Ὁ πορνεύων ἂν συνεχῶς εἰς τὴν ἐκκλησίαν εἰσίῃ͵ καὶ ὁ ἀλαζὼν͵ καὶ ὁ ὁτιοῦν ἔχων ἐλάττωμα͵ ταχέως αὐτὸ συνεχοῦς ἀπολαύων διδασκαλίας ἀπωθήσεται͵ καὶ πρὸς τὴν ὑγίειαν ἐπανήξει· ὁ μέντοι τῆς συνόδου ταύτης ἑαυτὸν ἀποῤῥήξας͵ καὶ τῆς τῶν πατέρων διδασκαλίας ὑπεξαγαγὼν͵ καὶ τὸ ἰατρεῖον φυγὼν͵ κἂν ὑγιαίνειν δοκῇ͵ ταχέως εἰς ἀῤῥωστίαν πεσεῖται».
Διαβάστε καί τό Α΄ μέρος κάνοντας κλίκ στόν παρακάτω σύνδεσμο:
κείμενο 2ο
Διαβάστε καί τό Α΄ μέρος κάνοντας κλίκ στόν παρακάτω σύνδεσμο:
ΣΥΝΑΞΗ Γ΄:Ἡ Θεία Λειτουργία εἶναι: α) Θεοφάνεια Τριαδική, β)Σὐνοδος οὐρανοῦ καί γῆς (mp3 +κείμενο)
κείμενο 2ο
ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΕΣ ΣΥΝΑΞΕΙΣ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΑΓΙΑΣ ΓΡΑΦΗΣ ΚΑΙ ΠΑΤΕΡΙΚΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
ΕΤΟΣ 2010-2011
Βιβλίο πρός μελέτην: ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ,
Ἁγίου Νικολάου Καβάσιλα, PG 150, 368-492.
ΣΥΝΑΞΙΣ Ε΄
Η ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΕΙΝΑΙ ΘΥΣΙΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ, ΕΡΓΟ ΑΓΑΘΟ, ΔΙΑΡΚΕΣ ΠΑΣΧΑ.
6) Ἡ Θεία Λειτουργία εἶναι θυσία πραγματική
Τό ἔργο τοῦ Θεοῦ γιά τόν κόσμο συνοψίζεται στή Θεία Λειτουργία καί συνεχίζεται μέ αὐτήν. Ἡ σπουδαιότητα της εἶναι πρωταρχική[8]. Ἡ Θεία Λειτουργία εἶναι ΤΟ ΕΡΓΟ, τό κατεξοχήν ἀγαθόν ἔργον. Δι' αὐτῆς ὁ Θεός - Ὁ μόνος Ἀγαθός- ἐργάζεται τή σωτηρία τοῦ λαοῦ Του. Ὁ Χριστός μᾶς ἀπεκάλυψε: «ὁ Πατήρ μου ἕως ἄρτι ἐργάζεται κἀγώ ἐργάζομαι». Μέ τή Θεία Λειτουργία ὁ Θεός συνεχίζει τό ἔργο τῆς δημιουργίας: ἀναδημιουργεῖ τόν κόσμο καί τόν ἄνθρωπο. Πλάθει τόν νέο ἄνθρωπο καί τόν τρέφει μέ τή σάρκα Του.
«Τό σῶμα τοῦ παλαιοῦ Ἀδάμ», γράφει ὁ ἱερός Καβάσιλας, «συστάθηκε ἀπό τή γῆ. Ὁ δέ νέος Ἀδάμ γεννήθηκε ἀπό τό Θεό, ὅπως λέει ἡ Γραφή. Καί μαρτυρία καθεμιᾶς ἀπό τά δύο εἴδη ζωῆς εἶναι ἡ ἀντίστοιχη τράπεζα. Τήν πρώτη τήν ἔβγαλε ἡ γῆ, ἐνῶ τόν καινό ἄνθρωπο τόν τρέφει ὁ ἐπουράνιος ἄνθρωπος (ὁ Χριστός) μέ τή δική Του σάρκα»[9].
ΤΕΛΟΣ ΚΑΙ Τῼ ΘΕῼ ΔΟΞΑ!
[1] Ἰω. 3,14-16: «Καὶ καθὼς Μωϋσῆς ὕψωσεν τὸν ὄφιν ἐν τῇ ἐρήμῳ͵ οὕτως ὑψωθῆναι δεῖ τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου͵ ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων ἐν αὐτῷ ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον. Οὕτως γὰρ ἠγάπησεν ὁ Θεὸς τὸν κόσμον͵ ὥστε τὸν Υἱὸν τὸν μονογενῆ ἔδωκεν͵ ἵνα πᾶς ὁ πιστεύων εἰς αὐτὸν μὴ ἀπόληται ἀλλ΄ ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον»
[2] Μ 58, 737 καί 60, 465.
[3] Ἁγίου Γρηγορίο Νύσσης, Μ 46, 612C.
[4]«Τήν θυσίαν ταύτην μή εἰκόνα καί τύπον εἶναι θυσίας, ἀλλά θυσίαν ἀληθινήν... Πρᾶγμα θυσίας ἡ τελετή». Καί συνεχίζει ὁ ἅγιος: «Ἡ τελετή δέν εἶναι τύπος θυσίας, ἀλλά θυσία πραγματική. Γιατί τί εἶναι ἡ θυσία τοῦ προβάτου; Ὁπωσδήποτε ἡ μεταβολή ἀπό μή σφαγμένο σέ σφαγμένο. Αὐτό γίνεται στή Θεία Λειτουργία. Ὁ ἄρτος δηλαδή πού προηγουμένως εἶναι ἀθυσίαστος, τότε μεταβάλλεται σέ θυσιασμένο... Ἔτσι ὅπως στό πρόβατο ἡ μεταβολή ἐπιτελεῖ πραγματική θυσία, ἔτσι καί ἐδῶ λόγω τῆς μεταβολῆς αὐτῆς τό τελούμενο εἶναι πραγματική θυσία». Μ 150, 440C.
[6] Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου: «Μία εἶναι ἡ θυσία... Ἐκείνην προσφέρουμε καί τώρα, τήν τότε προσενεχθεῖσαν, τήν ἀνάλωτον. Οὐκ ἄλλην θυσίαν.. ἀλλά τήν αὐτήν ἀεί ποιοῦμεν» (Μ 63,131).
[7] Ἁγίου Νικολάου τοῦ Καβάσιλα, Μ 150, 648.
[8] Γ. Μαντζαρίδη: Ἡ ἐμπειρική θεολογία στήν οἰκολογία καί τήν πολιτική, σελ. 51.
[9]Ἁγίου Νικολάου τοῦ Καβάσιλα, Μ 150, 621.
[10] Ἱ. Χρυσόστομος, Μ 62, 530 - Μ. Βασίλειος, Μ 29, 52Α.
[11] Ἁγ. Συμεών Θεσσαλονίκης: Ἑρμηνεία περί τοῦ Θείου Ναοῦ καί τῶν ἐν αὐτῷ..., Γ' Ἐκδ. Ρηγοπούλου, σ. 318.
[12] Ἁγ. Γρηγορίου Νύσσης: Περί κατασκευῆς τοῦ ἀνθρώπου, Μ 44, 188.
κείμενο 3ο
κείμενο 3ο
ΣΤΗ ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ
ΣΥΝΑΝΤΩΝΤΑΙ
Η ΠΑΛΑΙΑ ΚΑΙ Η ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ
Ἡ Θεία Λειτουργία εἶναι ἡ μυστηριακή βίωση ὅλου τοῦ σωτηριώδους ἔργου τοῦ Χριστοῦ Μας. Τό ἔργο τῆς σωτηρίας μας ἀρχίζει νά ἐκδιπλώνεται πολύ πρίν ἀπό τήν Γέννηση τοῦ Κυρίου μας Ἰησοῦ Χριστοῦ.
Τό πάνσοφο καί φιλάνθρωπο σχέδιο τῆς προαιώνιας βουλῆς τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ γιά τήν σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου ἀρχίζει νά ὑλοποιεῖται μέ τό «πρωτευαγγέλιο». Τό «Πρωτευαγγέλιο» εἶναι τό πρῶτο Εὐαγγέλιο, τό πρῶτο χαρούμενο ἄγγελμα γιά τήν σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου. Τό εἶπε ὁ Ἅγιος Θεός Μας ὅταν τιμωροῦσε τόν ὄφι, τόν πονηρό διάβολο, τόν ὑποκινητή τῆς παράβασης τῶν Πρωτοπλάστων.
Τί λέει ὁ Θεός στόν ὄφι;
«Ὁ ἀπόγονος τῆς γυναίκας (δηλ. ὁ Ἰησοῦς Χριστός, πού θά γεννηθεῖ ἀπό τήν Παρθένο Μαρία) θά σοῦ καταπατήσει, θά σοῦ συντρίψει τήν κεφαλή, θά σέ ἀφανίσει ὁλοσχερῶς· κι ἐσύ, (ὁ διάβολος) θά Τοῦ δαγκώσεις μόνον τήν «πτέρνα», δηλ. ἁπλῶς θά Τόν μωλωπίσεις, προσβάλλοντας τήν ἀνθρώπινη φύση Του» (Γεν. γ. 15).
Ἔκτοτε ὁ φιλάνθρωπος Θεός ἀποκαλύφθηκε πολλές φορές καί μέ πολλούς τρόπους μέσα στήν Παλαιά Διαθήκη, ἡ ὁποία ἀποτέλεσε τόν «παιδαγωγόν εἰς Χριστόν» (Γαλ. Γ' 24) τῆς ἀνθρωπότητας. Ὁ Πανάγαθος Θεός παιδαγωγοῦσε καί προετοίμαζε τόν ἄνθρωπο, ὅλα αὐτά τά χρόνια, στό νά δεχθεῖ τόν Χριστό. Τόν ὁδηγοῦσε ἔτσι ὥστε νά ποθήσει νά γνωρίσει τόν Χριστό γιά νά λάβει τήν δικαίωση ἀπό τήν πίστη του πρός Αὐτόν.
Ἔτσι πολλά γεγονότα τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης εἶναι προτυπώσεις τῆς ζωῆς τοῦ Χριστοῦ Μας καθώς καί τῶν Ἱερῶν Μυστηρίων τῆς Ἁγίας Μας Ἐκκλησίας. Γιά παράδειγμα:
- Τό ποκάρι (τό μαλλί πού προέρχεται ἀπό τό κούρεμα τῶν πρόβατων) τοῦ Γεδεών, τό ὁποῖο εἶχε ὑγρανθεῖ, ἐνῶ γύρω ὑπῆρχε ξηρασία (Κριτ. Στ' 36-40) προεικονίζει τήν σύλληψη τοῦ Κυρίου «ἐκ Πνεύματος Ἁγίου καί Μαρίας τῆς Παρθένου». Ὁ Κύριος κατῆλθε «ἀψοφητί» (ἀθορύβως) στήν κοιλία τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου «ὡς ὁ ὑετός ἐπί πόκον» (ὅπως ἀθόρυβα κατεβαίνει ἡ δροσιά –πρωϊνή πάχνη πάνω στό μαλλί).
- Ἡ ὕψωση τοῦ χάλκινου ὄφεως ἀπό τόν Μωϋσῆ στήν ἔρημο, προκειμένου νά σωθοῦν οἱ Ἰσραηλίτες ἀπό τό φονικό δηλητήριο τῶν φιδιῶν, πού τούς ἀφάνιζαν (Αριθ. Κα' 8,9) προτύπωνε τό σωτήριο Πάθος τοῦ Κυρίου Μας διά τοῦ Σταυροῦ. Ὁ ὑψωθείς χάλκινος ὄφις ἀποτελεῖ προτύπωση τοῦ Τιμίου Σταυροῦ ὁ Ὁποῖος μᾶς σώζει ἀπό τά δαγκώματα (τίς ἁμαρτίες καί τήν ἀπελπισία πού αὐτές προξενοῦν) τοῦ νοητοῦ ὄφεως (τοῦ διαβόλου).
- Ἡ ἐπιστροφή τοῦ λαοῦ τοῦ Ἰσραήλ ἀπό τήν Βαβυλώνιο αἰχμαλωσία στήν πατρίδα, ὅπως περιγράφεται ἀπό τούς Προφῆτες, μᾶς ἀνάγει στήν δική μας ἐπιστροφή ἀπό τήν «Βαβυλῶνα τῶν παθῶν» στή Νέα Βασιλεία. Ἡ Νέα Βασιλεία, ἡ Καινή Ζωή εἶναι ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, τό Θεανθρώπινο Σῶμα τοῦ Χριστοῦ Μας, πού εἶναι Αἰώνιο καί Ἀκατάλυτο.
- Ἡ θαυμάσια προφητεία τοῦ Ἰεζεκιήλ (τήν ὁποία ἀκοῦμε τήν Μ. Παρασκευή τό βράδυ), ἡ ὁποία μιλάει γιά τό θαῦμα τῆς ἀναζωογόνισης τῶν νεκρῶν ὀστῶν καί τήν ἀποκατάσταση τοῦ Ἰσραήλ (Ἰεζ. Λζ΄ 1-14), μᾶς ἀνάγει στήν Νέα Ζωή καί στήν ἐκ νεκρῶν Ἀνάσταση ὅλων τῶν ἀνθρώπων κατά τήν Β΄ Παρουσία καί τήν Κρίση.
- Ἡ προσφορά ἄρτου καί οἴνου ἀπό τόν Μελχισεδέκ (ὁ ὁποῖος εἶναι τύπος καί εἰκόνα τοῦ Μοναδικοῦ Ἀρχιερέως Χριστοῦ, κατά τόν Ἅγιο Ἰωάννη τόν Δαμασκηνό). Ἡ πράξη αὐτή τοῦ Μελχισεδέκ εἶναι προτύπωση καί προφητεία τοῦ Μυστηρίου τῆς Θείας Εὐχαριστίας
- Ἡ θυσία, τοῦ Ἰσαάκ, τό μάννα στήν φοβερή ἔρημο τοῦ Σινᾶ, τίς διάφορες ὁράσεις τῶν Προφητῶν, καθώς καί μέ τήν ἑορτή τοῦ ἰουδαϊκοῦ Πάσχα. Ὅλα αὐτά ἀποτελοῦν προτυπώσεις καί προεικονίσεις- προαναγγελίες τοῦ Μυστηρίου τῶν Μυστηρίων πού εἶναι ἡ Θεία Εὐχαριστία.
Ὅλη ἡ Καινή Διαθήκη προεικονίζεται στήν Παλαιά. Γι’ αὐτό καί ὁ ἱερός Χρυσόστομος ἀναφωνεῖ: «Προέλαβε τήν καινήν ἡ παλαιά. Οὐ καινά τά καινά».
Ἀπό ὅλα τά ἀνωτέρω συνάγεται ὅτι ἡ Παλαιά καί ἡ Καινή (Νέα) Διαθήκη ἀποτελοῦν ἕνα ἑνιαῖο καί ἀδιάσπαστο σύνολο. Ἡ μία γίνεται κατανοητή διά τῆς ἄλλης, ἐνῶ παράλληλα καί οἱ δύο φανερώνουν- ἀποκαλύπτουν τόν Πανάγιο Τριαδικό Θεό.
Στήν Θεία Λειτουργία πού εἶναι Τριαδική Θεοφάνεια ὑπάρχουν πολλά τμήματα πού ἔχουν ληφθεῖ ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκη.
Γιά παράδειγμα ὁ Ἀγγελικός ὕμνος: «Ἅγιος, Ἄγιος, Ἅγιος Κύριος Σαβαώθ» εἶναι ὁ ὕμνος τόν ὁποῖον ἄκουσε ὁ προφήτης Ἡσαῒας καί τόν ἀναφέρει στό βιβλίο του. Ἐπίσης ὁ δοξολογητικός ὕμνος τοῦ πολύαθλου Ἰώβ: «Εἴη, τό ὄνομα Κυρίου εὐλογημένον…» εἶναι ὁ ὕμνος πρός τόν Θεό πού ἀκούστηκε γύρω στό 1800 π.χ. ἀπό τόν πολύαθλο καί δίκαιο Ἰώβ.
Συνοψίζοντας:
Ἡ Θεία Λειτουργία εἶναι ἡ φανέρωση τοῦ Πανάγιου Τριαδικοῦ Θεοῦ Μας, τοῦ Θεοῦ πού ἐργάζεται στήν Παλαιά καί στήν Καινή Διαθήκη τήν σωτηρία Μας. Θά πρέπει πολύ νά Τόν Εὐχαριστοῦμε, νά Τόν εὐγνωμονοῦμε καί νά ἀνταποκρινόμαστε σ’ αὐτήν Του τήν ἄπειρη Ἀγάπη. Ἡ ἀνταπόκριση συνίσταται στήν τήρηση τῶν Ἁγίων Του ἐντολῶν ἀπό ἐμᾶς καθώς καί στήν τακτική ἐνεργό-βιωματική συμμετοχή μας στά Ἅγια Μυστήρια καί μάλιστα στήν Θεία Λειτουργία.
ΤΕΛΟΣ ΚΑΙ Τῼ ΘΕῼ ΔΟΞΑ!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου