Ἡ Θεία Λειτουργία εἶναι: α) Θεοφάνεια Τριαδική, β)Σὐνοδος οὐρανοῦ καί γῆς_mp3 +κείμενο

Π. Σάββας 2010-11-18_Ἡ Θεία Λειτουργία εἶναι: α) Θεοφάνεια Τριαδική, β)Σὐνοδος οὐρανοῦ καί γῆς

 
Ὁμιλία τοῦ π. Σάββα στίς 18-11-2010 (Συνάξεις Κυκλαρχισσῶν στό Πνευματικό Κέντρο τοῦ Ι. Ν. Ἁγίων Κωνσταντίνου καί Ἑλένης).
Γιά νά κατεβάσετε καί νά ἀποθηκεύσετε τήν ὁμιλία πατῆστε ἐδῶ (δεξί κλίκ, ‘Ἀποθήκευση προορισμοῦ ὡς, ἄν ἔχετε Interntet Explorer ἤ Ἀποθήκευση δεσμοῦ ὡς, ἄν ἔχετε Mozilla. Στή συνέχεια δῶστε τό ὄνομα πού θέλετε καί πατῆστε ΟΚ γιά νά ἀποθηκευθεῖ ἡ ὁμιλία)

Παραθέτουμε καί τό κείμενο πού ἀναλύεται στήν ὁμιλία: 

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΕΣ ΣΥΝΑΞΕΙΣ

ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΑΓΙΑΣ ΓΡΑΦΗΣ ΚΑΙ ΠΑΤΕΡΙΚΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

ΕΤΟΣ 2010-2011

Βιβλίο πρός μελέτην: ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΘΕΙΑΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ,

Ἁγίου Νικολάου Καβάσιλα, PG 150, 368-492.

ΣΥΝΑΞΙΣ Γ΄: Η ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΕΙΝΑΙ ΦΑΝΕΡΩΣΗ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΤΡΙΑΔΟΣ,

Η ΘΕΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΣΥΝΟΔΟΣ (α΄μέρος).

5. Ἡ Θεία Λειτουργία εἶναι Θεοφάνεια Τριαδική^[1] (Φανέρωση τῆς Ἁγίας Τριάδος):

Σέ κάθε Θεία   Λειτουργία ἔχουμε φανέρωση τῆς Ἁγίας Τριάδος. Ἡ Θεία   Οἰκονομία εἶναι ἡ φανέρωση τοῦ Παναγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ. Ἡ Θεϊκή δύναμη, πού ἀνακαινίζει τόν ἄνθρωπο πηγάζει ἀπό τόν Πατέρα, διαδίδεται διά τοῦ Υἱοῦ, καί τελειοῦται ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι^[2]. Ὁ Χριστός προσέφερε τόν ἑαυτό Του στόν Πατέρα, διά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ὁ ἱερουργός διά τῆς Θείας Λειτουργίας «τήν ἁγίαν ἡμῖν ἀνακα­λύπτει Τριάδα», γράφει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ θεολόγος.^[3]

Ἀρχίζει ἡ Θεία Λειτουργία μέ δοξολογία στήν Ἁγία Τριάδα: «Εὐλογημένη ἡ Βασιλεία τοῦ Πατρός καί τοῦ Υἱοῦ καί τοῦ Ἁγίου Πνεύματος». Ἀκολουθεῖ λίγο μετά ὁ τρισάγιος ὕμνος, πού ψάλλουμε «τῇ ζωοποιῷ Τριάδι». Λίγο πρίν τήν κεντρική στιγμή τοῦ μυστηρίου, ὅταν πρέπει νά ἀνυψωθοῦμε στό ὑπερου­ράνιο θυσιαστήριο, μᾶς προσφέρεται ἀπό τό λειτουργό «ἡ Χάρις τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ καί ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί Πατρός καί ἡ κοινωνία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος». Προχωροῦμε τότε στήν εὐχαριστία τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ γιά τά πάντα: «Σύ εἶ Θεός ἀνέκφραστος, ἀπερινόητος, ἀόρατος, ἀκατάληπτος, ἀεί ὤν, ὡσαύτως ὤν· σύ καί ὁ μονογενής σου Υἱός, καί τό Πνεῦμα σου τό Ἅγιον. Σύ ἐκ τοῦ μή ὄντος εἰς τό εἶναι ἡμᾶς παρήγαγες, καί παραπεσόντας ἀνέστησας πάλιν, καί οὐκ ἀπέστης πάντα ποιῶν, ἕως ἡμᾶς εἰς τόν οὐρανόν ἀνήγαγες, καί τήν Βασιλείαν σου ἐχαρίσω τήν μέλλουσαν. Ὑπέρ τούτων ἁπάντων εὐχαριστοῦμεν Σοι, καί τῷ Μονογενεῖ σου Υἱῷ καί τῷ Πνεύματί σου τῷ Ἁγίῳ». 

Μετά τήν εὐχαριστία τολμοῦμε νά ἱκετεύσουμε τόν Θεό Πατέρα νά ἀποστείλει τό Ἅγιο Πνεῦμα γιά νά καθαγιάσει τήν προσφορά τοῦ Υἱοῦ. Καί ὁ Παράκλητος ἔρχεται ὡς «αὔρα λεπτή» καί ἐνεργεῖ «τό θαῦμα τῶν μυστηρίων»: μᾶς χαρίζει τόν Χριστό. Κι ὅλα γεμίζουν ἀπό τό φῶς τῆς Τρισηλίου Θεότητος. Ὁ Υἱός, τό δεύτερο πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος εἶναι πλέον, παρών μέ τό Ἃγιον Σῶμα Του καί τό Τίμιον Αἷμα Του. Μαζί μ' Αὐτόν εἶναι καί ὁ Πατήρ καί τό Ἃγιο Πνεῦμα, ἀφοῦ ἡ Ἁγία Τριάδα εἶναι πάντοτε ἀδιαίρετη καί ἀχώριστη.

Διακονούμενοι ἀπό τήν Ἁγία Τριάδα.

 Κι ἐμεῖς -οἱ πρίν παραπεταμένοι καί πεσμένοι (παραπεσόντες)- εἴμαστε τώρα φιλοξενούμενοι καί διακονούμενοι ἀπό τήν Τριαδική ἀγάπη. Κοινωνοῦμε τό ἅγιο Σῶμα καί τό Τίμιον Αἷμα τοῦ Χριστοῦ καί γινόμαστε ναός τῆς Παναγίας Τριάδος, κατοικητήριο τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ: «Τόν Χριστόν καί τόν Πατέρα αὐτοῦ καί τόν Παράκλητο ἔχει ἱδρυμένον μέσα του», λέει ὁ ἱερός Χρυσόστομος, ἀναφερόμενος στόν πιστό, πού κοινώνησε τόν Χριστό^[4]. Στό τέλος τῆς Θείας ἱερουργίας πανηγυρίζουμε τήν ἔλευση τῆς φωτολαμποῦς Ἁγίας Τριάδος ἐντός μας: «Εἴδομεν τό φῶς τό ἀληθινόν.... ἀδιαίρετον Τριάδα προσκυνοῦ­ντες· αὕτη γάρ ἡμᾶς ἔσωσεν».

6. Ἡ Θεία Λειτουργία εἶναι Σύνοδος οὐρανοῦ καί γῆς

Ἡ Θεία   Λειτουργία εἶναι ἡ μυστηριακή παρουσία τοῦ Χριστοῦ. Ὁ Χριστός εἶναι ὁ Δημιουργός καί Βασιλεύς τῶν ὅλων. Εἶναι «ὁ πᾶσαν ἐκκλησιάζων τήν κτίσιν». Ἡ παρουσία Του συγκαλεῖ, συνάγει τά πάντα. Τά «ἐνδιασφίγγει καί μεταξύ τους καί μέ τόν ἑαυτό Του προνοητικῶς», ὅπως λέει ὁ ἅγιος Γρηγόριος Νύσσης καί ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής^[5]. Σέ κάθε Θεία Λειτουργία μαζί μέ τόν Χριστό εἶναι παροῦσα καί ὅλη ἡ Ἐκκλησία (ἡ ἐπίγεια ἤ στρατευομένη καί ἡ Οὐράνια ἤ θριαμβεύουσα), ἀλλά καί ὅλη ἡ κτίση. Γι' αὐτό καί ὁ ἱερός Χρυσόστομος καί ἄλλοι Πατέρες ὀνομάζουν τή Θεία Λειτουργία σύν-οδο, ἐπειδή ὅλοι μαζί ἑνωμένοι συμ-πορευόμαστε πρός τόν Θεό.

Ἡ Θεία  Λειτουργία ὡς σύνοδος καί οἱ πιστοί ὡς «σύν-οδοι».

Ἡ λέξη Σύνοδος στὴν ἀρχική της σημασία ἀποτελεῖται ἀπὸ τὶς ἐπὶ μέρους λέξεις σὺν καὶ ὁδός, ποὺ σημαίνει συνοδοιπορία, συμπόρευση. Αὐτό ἀκριβῶς εἶναι ἡ Θεία  Λειτουργία: ἡ ἐπί τό αὐτό Σύναξη τοῦ σύμπαντος καί ἡ πορεία του πρός τή Βασιλεία τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ. Ἡ Θεία  Λειτουργία εἶναι ὁ Ἐκκλησιασμός τοῦ Σύμπαντος καί ἡ συμπόρευση ὅλων τῶν στοιχείων του πρός τόν Κύριον τῶν πάντων. Εἶναι ἡ συγκέντρωση ὅλων σ’ ἕνα σῶμα, τό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ.
Ὁ ἅγιος Ἱγνάτιος ὁ θεοφόρος λέγει ὅτι οἱ χριστιανοί εἴμαστε ὅλοι «σύνοδοι», συνοδοιπόροι, «θεοφόροι καὶ ναοφόροι͵ χριστοφόροι͵ ἁγιοφόροι στολισμένοι πλήρως, μέ τίς ἐντολές τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ». Συνοδοιποροῦμε φέροντας μέσα μας τόν Θεό, τόν Χριστό, τό Ἅγιο Πνεῦμα, τόν Ναό τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ Μας, πού εἶναι ἡ καρδία μας. Εἴμαστε λίθοι τοῦ Ναοῦ πού ἀνήκει στόν Πατέρα καί ἀναβαίνουμε στά ὕψη μέ τήν μηχανή τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, πού εἶναι ὁ Τίμιος Σταυρός, χρησιμοποιώντας σάν σχοινί τό Ἅγιο Πνεῦμα. Ἡ πίστη μας εἶναι ὁ ἀναγωγέας μας (αὐτό πού μᾶς ἀνεβάζει πρός τόν Θεό), ἐνῶ ἡ ἀγάπη εἶναι ὁ κοινός μας δρόμος, πού μᾶς φέρνει πρός τά ἄνω, πρός τόν Θεό.

Ἡ ἀγάπη μᾶς καθιστᾶ συν-οδοιπόρους.

Χωρίς ἀγάπη δέν ὑπάρχει σύνδεσμος μεταξύ μας, δέν ὑπάρχει σύνοδος, συνοδοιπορία πνευματική, δέν ὑπάρχει ἐκκλησιασμός, ἐκκλησιαστικοποίηση τῶν μελῶν τοῦ ποιμνίου· χωρίς ἀγάπη δέν ὑπάρχει ἑνότης, Θεία Εὐχαριστία καί Θεία  Λειτουργία. Χωρίς ἀγάπη δέν ὑπάρχει Ἐκκλησία, οὔτε εἶναι δυνατόν νά εἶναι κάποιος μέλος τῆς Ἐκκλησίας, ἄν δέν βαδίζει στό δρόμο τῆς ἐν Χριστῷ ἀγάπης. Συνοδοιποροῦμε ἐπίσης, ὄχι μόνο μέ τήν ἐπίγεια, ἀλλά καί μέ τήν ἐν οὐρανοῖς Ἐκκλησία καί τούς ἀμώμους ἁγίους μας. Στήν Θεία  Λειτουργία ποτέ δέν πρέπει νά ξεχνᾶμε ὅτι εἴμαστε ὅλοι μαζί. Δέν εἴμαστε μόνοι μας, οὔτε κάνουμε ἐκεῖ ἀτομική ἤ ἰδιωτική προσευχή. Στήν Ἐκκλησία ἄλλωστε, ποτέ δέν εἴμαστε ἄτομα, καί ποτέ δέν κάνουμε ἀτομική προσευχή. Ἡ κατά μόνας προσευχή, πού κάνει ὁ καθένας μας δέν εἶναι ἀτομική, ἀλλά γεγονός πού ἀφορᾶ σ’ ὅλην τήν Ἐκκλησία, διότι ὁ πιστός εἶναι πάντα ἑνωμένος μέ ὅλους τούς πιστούς, μέ ὅλην τήν Ἐκκλησία. Ἀκόμη καί ἄν εἶναι ἀσκητής ἀπομονωμένος, δέν παύει νά νιώθει «ἕνα» μέ ὅλους τούς πιστούς. Κατ’ ἐξοχήν ὀφείλουμε νά νιώθουμε «ἕνα» μέ ὅλους, ὅταν βρισκόμεθα μέσα στήν Θεία  Λατρεία. Συλλειτουργοῦμε καί συλλειτουργούμαστε. Γιά νά γίνουμε ἄλλωστε «ἕνα», προσευχήθηκε ὁ Χριστός Μας. Γιά νά γίνουμε «ἕνα», ἦλθε στή γῆ. Γιά νά γίνουμε «ἕνα», διά τοῦ Παρακλήτου Πνεύματος ἔφυγε στούς οὐρανούς. Γιά νά γίνουμε «ἕνα», θά ἔλθει καί πάλιν κατά τήν ἔνδοξον Δευτέρα Του Παρουσία.
Ὁ Χριστιανός ποτέ δέν νιώθει μόνος, διότι πάντα βιώνει τήν ἐν Χριστῷ ἑνότητητα μέ ὅλους. Οἱ καϋμοί, οἱ θλίψεις, οἱ χαρές ὅλων εἶναι καί δικά του βιώματα. Ὅταν γίνουμε «ἕνα» μέ ὅλους, διά τῆς ἐν Χριστῷ ἑνοποιοῦ ἀγάπης, τότε εἴμαστε μέσα στήν Ἐκκλησία. Ὅταν ζήσουμε αὐτήν τήν ἑνότητα μέ ὅλους, τηρώντας τίς Κυριακές ἐντολές, τότε εἰσαγόμαστε καί παραμένουμε μέσα στήν Ἐκκλησία. Γινόμαστε τότε ἕνα σῶμα, τό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ καί πραγματώνεται τό τοῦ Ἀποστόλου Παύλου: «Ὑμεῖς δε ἐστέ σῶμα Χριστοῦ καί μέλη ἐκ μέρους».

Ὁ Γέροντας Πορφύριος Καυσοκαλυβίτης βίωνε αὐτήν τήν ἑνότητα μέ ὅλους καί γι’ αὐτό ἔλεγε: «Εἴμαστε ὅλοι ἕνα, γιατί ὁ Θεός εἶναι Πατέρας Μας κι’ εἶναι παντοῦ». Ὑπάρχει ἡ κοινότητα τῆς φύσεως, τῆς οὐσίας. Ἔχουμε ὅλοι τήν ἴδια ἀνθρώπινη φύση. Πρέπει νά ὑπάρξει καί ἡ ἑνότητα τοῦ θελήματος· καί αὐτό γίνεται μόνο διά τῆς ὑπακοῆς ὅλων στόν Χριστό. Ὅταν εἴμαστε μέσα στήν Ἐκκλησία ἔχουμε ὅλοι τό ἴδιο θέλημα, τό θέλημα τοῦ Χριστοῦ, ὁπότε πράγματι μόνο «μέσα στήν Ἐκκλησία γινόμαστε ἕνα μέ κάθε δυστυχισμένο καί πονεμένο κι ἁμαρτωλό», «ἕνα» μέ ὅλους.

Ἐκκλησία σημαίνει σύνοδος

Σύνοδος καὶ Ἐκκλησία εἶναι ταυτόσημες ἔννοιες, διότι ἡ Ἐκκλησία εἶναι σύνοδος οὐρανοῦ καὶ γῆς, ἀγγέλων καὶ ἀνθρώπων, ζώντων καὶ κεκοιμημένων. Ὅλοι οἱ Χριστιανοί εἴμεθα συνοδίτες, συνοδοιπόροι. Πορευόμαστε διά τοῦ Χριστοῦ, πρός τόν Θεό Πατέρα. Ὁ Κύριος εἶναι ὁ Δρόμος, ἡ Ὁδός πάνω στήν ὁποία βαδίζουμε καί διά τῆς ὁποίας φθάνουμε στόν προορισμό μας. Μαζί μας εἶναι ὅλη ἡ Ἐκκλησία.
Εἴμαστε συνοδοιπόροι, ὄχι μόνο μέ τούς ἄλλους ἐν Χριστῷ ἀδελφούς, ἀλλά καί μέ τόν Ἴδιο τόν Χριστό. Ὁ Κύριος εἶναι μαζί μας ἐπάνω στόν Σταυρό κι ἐμεῖς, ὅπως ὁ ἐκ δεξιῶν Του ληστής κραυγάζουμε: «Μνήσθητι ἡμῶν Κύριε ἐν τῇ Βασιλείᾳ Σου». Ὁ Χριστός μας ἀνταποκρινόμενος, μᾶς χαρίζει τόν ἑαυτό Του, τήν Θεία  Κοινωνία, πού εἶναι ὁ Παράδεισος, ἐπαναλαμβάνοντας αὐτό, πού εἶπε στόν ἅγιο Ληστή: «Σήμερον μετ’ ἐμοῦ ἔσῃ ἐν τῷ Παραδείσῳ».

«Ἡ Ἐκκλησία», λέει ὁ ἱερός Χρυσόστομος, «ἱδρύθηκε ὄχι γιά νά εἴμαστε διαιρεμένοι ὅσοι μαζευόμαστε, ἀλλά γιά νά φθάσουμε στήν ἑνότητα, ὅσοι εἴμασταν διαιρεμένοι. Καί αὐτό φανερώνει ἡ Εὐχαριστιακή σύνοδος».

Ὀνόμαζει ὁ ἱερός Χρυσόστομος τήν Θεία  Λειτουργία: εὐχαριστιακή σύνοδο.  Μέ τήν συμμετοχή μας σ’ αὐτήν, δείχνουμε ὅτι βαδίζουμε ὅλοι ἑνωμένοι πάνω στήν ἴδια Ὁδό, πού εἶναι ὁ Χριστός Μας. Συμβαδίζουμε καί συν-ερχόμεθα...Ἐρχόμαστε μαζί καί φθάνουμε, συγκροτοῦντες μία ἁγία συν-έλευση.

Ἔστω καί ἄν εἶναι δύο ἤ τρεῖς οἱ μετέχοντες στήν Θεία  Λειτουργία, ὅμως αὐτοί συν-οδεύουν καί συνοδοιποροῦν μέ ὅλην τήν Ἐκκλησία, πρός τήν Ἁγία Τριάδα. Οἱ δύο ἤ τρεῖς λαϊκοί, πού μαζί μέ τόν ἱερέα λειτουργό -τήν εἰκόνα τοῦ Χριστοῦ- προσφέρουν τήν ἀναίμακτη θυσία δέν εἶναι μόνοι τους, ξεκομμένοι ἀπό τούς ἄλλους· εἶναι «ὁλόκληρο τό σῶμα τῆς Ἐκκλησίας, τό ὁποῖο μέ μιά ψυχή καί μέ μιά φωνή ἀναπέμπει τήν δέησή του στόν Θεό... Κι ἄν ἀκόμα ὅλοι σιγοψάλλουν, ἡ φωνή βγαίνει σάν ἀπό ἕνα στόμα» . Ἡ Θεία  Λειτουργία εἶναι μία ἁγία σύν-οδος, ἁγία συν-έλευση τῶν πάντων, ἕνας ἔρχομος, μία πορεία ἀλλά καί ἕνα φτάσιμο, μία ἄφιξη ὅλων στό ἅγιο Τέρμα, πού εἶναι ὁ Θεός.

ΤΕΛΟΣ ΚΑΙ Τῼ ΘΕῼ ΔΟΞΑ!

---

[1] Βλ. στό Ἱερομονάχου Γρηγορίου : Ἡ θεία Λειτουργία, σελ. 31 κ.ἑ.

[2] Ἅγ. Γρηγόριος Νύσσης Μ 45, 1317Β.

[3] ΒΕΠΕΣ 60, 175.

[4] Μ 47, 278.

[5]Ἅγ. Γρηγόριος Νύσσης Μ 44, 649

-ἅγ. Μάξιμος Ὁμολογητής, Μυσταγωγία 106.