Ἐπιστροφή στήν Κωνσταντινούπολη, κεφ. Δ' μέρος β'

ΕΝΑ ΑΣΤΕΡΙ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ *

ΙΕΡΟΜΑΡΤΥΣ ΠΑΥΛΟΣ

ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ

Πολύ γρήγορα γιά τά συγκοινωνιακά μέσα ἐκεῖνης τῆς ἐποχῆς ὁ θεσπέσιος Παῦλος βρέθηκε στήν ἔπαλξή του. Ἄν καί ἔδωσε ἐντολή νά μή γίνη καμιά ἐκδήλωση ὑποδοχῆς, γιά νά μήν προκληθοῦν οἱ ἐχθροί τῆς πίστεως, ἄν καί ἀποβιβάστηκε ἀπρόοπτα σ᾿ ἕνα ἥσυχο λιμανάκι χωρίς συνοδεία καί ἐπισημότητες, μόλις ἔφθασε στό Πατριαρχεῖο ἔρχισε λαϊκό προσκύνημα. Ὁ λαός ἐξέφραζε τό σεβασμό καί τήν ἀγάπη του μέ χίλιους δυό συγκινητικούς τρόπους.

Ἡ χαρά ὅμως δέν κράτησε πολύ. Τά γεγονότα ἐκτυλίχτηκαν ραγδαῖα. Πέντε ἀρειανοί ἐπίσκοποι μέ ἐπικεφαλῆς τούς Θεόδωρο Ἡρακλείας καί Θέογνι Νικαίας μπῆκαν σ᾿ ἕνα Ναό τῆς Κωνσταντινουπόλεως καταπατώντας θείους καί ἀνθρώπινους νόμους καί “χειροτόνησαν “ τόν Πνευματομάχο γερο-Μακεδόνιο Πατριάρχη τῆς Βασιλίδος τῶν πόλεων!¹

Ὁ διχασμός τώρα πλέον ἦταν ἀναπόφευκτος. Τό ἔβλεπε ὁ ἅγιος, ἀλλά σκεφτόταν ὅτι, ἄν καί εἶναι κακός ὁ διχασμός, χειρότερη εἶναι ἡ ἔνοχη εἰρήνη. Στούς λεγομένους δέ μεσολαβητές, ἀπαντοῦσε:

• “Ποία δύναται νά εἶναι ἡ κοινωνία τοῦ Φωτός μετά τοῦ σκότους;ἤ τῆς Ἀληθείας μετά τοῦ ψεύδους; εἰς τά περί τήν πίστιν δέν χωρεῖ συμβιβασμός”.

Ὁ ἁγιώτατος Παῦλος ἀναμφισβήτητα ἦταν ἕτοιμος γιά τό καλό τῆς Ἐκκλησίας ἀκόμη καί νά ἀποχωρήση ἀπό τόν Πατριαρχικό θρόνο καί ν᾿ ἀφήση τόν Μακεδόνιο νά πατριαρχεύση, ἄν ὅμως ἦταν Ὀρθόδοξος. Δέν διψοῦσε οὔτε γιά ἀξιώματα οὔτε γιά ἀνθρώπινη δόξα. Τοῦ ἔφθανε ἡ εὐαρέσκεια καί ἡ Θεϊκή ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ.

Ὁ Μακεδόνιος ὅμως ἦταν ἕνας ἀποδεδειγμένα ἀμετανόητος αἱρετικός. Καί τά δύο μιάσματα, καί τοῦ ἀρειανισμοῦ καί τῆς πνευματομαχίας, τόν εἶχαν μιάνει ἀνεπανόρθωτα. Ἑπομένως πῶς θά μποροῦσε ὁ καλός ποιμένας τοῦ Χριστοῦ νά παραδώση τό ποίμνιό του σέ χέρια “λύκου”; Πότε! Προτιμοῦσε μυριάκις τό μαρτύριο ἤ καί αὐτόν τόν θάνατο.

Τό ἀσκημένο καί καθαρό βλέμμα τῆς ψυχῆς του προέβλεπε τήν πορεία, πού θά ἀκολουθοῦσαν τά γεγονότα. Ἡ κατάσταση πού ἐπικρατοῦσε στήν Κωνσταντινούπολη, γρήγορα θά ἔφθανε στ᾿ αὐτιά τοῦ Κωνστάντιου, πού βρισκόταν στήν Ἀντιόχεια καί τότε ποιός ξέρει μέχρι ποιοῦ σημείου θἄφθανε ἡ αὐτοκρατορική ὀργή;

Πράγματι, ὅταν πληροφορήθηκε ὁ Κωνστάντιος τά γενόμενα στή Βασιλεύουσα, ἔσπευσε νά βοηθήση τούς φίλους του. Ἔδωσε ἐντολή στό στρατηλάτη τῆς Θράκης Ἐρμογένη “ὅπως ἐκβάλῃ τῆς Ἐκκλησίας τόν Παῦλον”.²

Ὁ Ἐρμογένης, σάν στρατιωτικός πού ἦταν, πίστευε πώς ὅλα τά προβλήματα καί ὅλες οἱ δύσκολες καταστάσεις ἀντιμετωπίζονται καί τακτοποιοῦνται μέ τή βία. Βεβαίως τή δύναμη τοῦ ξίφους του τή χρησιμοποίησε κατ᾿ ἐντολήν τοῦ αὐθέντου του ἐναντίον τῶν Ὀρθοδόξων.

Μαρτυρικό αἷμα ἔβαψε πάλι τίς Ἐκκλησίες καί τούς δρόμους τῆς Κωνσταντινουπόλεως. Οἱ στρατιῶτες τοῦ Ἑρμογένη, ἐπιστρατευμένοι οἱ περισσότεροι ἀπό τά μέρη τῆς Θράκης καί τῶν Βορείων ἐπαρχιῶν, δέν εἶχαν κανέναν συναισθηματικό δεσμό μέ τή Βασιλεύουσα. Ἴσως μερικοί ἀπό αὐτούς νά φθονοῦσαν τούς καλλιεργημένους καί προνομιούχους κατοίκους τῆς Πρωτεύουσας.

Ἔτσι λοιπόν ἀδίστακτα χτύπησαν καί πλήγωσαν τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Ἀδιακρίτως φύλου καί ἡλικίας οἱ Ὀρθόδοξοι σύρονταν ἄξω ἀπό τίς Ἐκκλησίες τους χτυπημένοι βάρβαρα, ἐνῶ οἱ πιό μαχητικοί φυλακίζονταν ἤ καί φονεύονταν.

Οἱ ἀρειανοί καθώς καί ὁ Μακεδόνιος μέ τούς ὁπαδούς του ἐκμεταλλεύτηκαν τήν εὐκαιρία, ὅσο καλύτερα μποροῦσαν. Ὑποδείκνυαν στόν Ἑρμογένη ὅσους Ὀρθοδόξους γνώριζαν ὅτι ἦσαν φλογεροί κατά τήν πίστη καί τούς ἔριχναν στά χέρια του.

Ἡ μεγάλη μάχη ὅμως ἔγινε στήν Ἐκκλησία τοῦ Πατριαρχείου. Ἐκεῖ ὁ Ἑρμογένης ἔστειλε ἕνα ὁλόκληρο σῶμα στρατιωτῶν, γιά νά βγάλη βίαια τόν Πατριάρχη Παῦλο ἔξω ἀπό τήν Ἐκκλησία, ὅπου ἐκείνη τήν ἡμέρα προσευχόταν μαζί μέ πλήθη λαοῦ.

Ὁ Παῦλος φαίνεται πώς ἀγνοοῦσε τήν ἐντολή πού ἐδόθηκε στόν Ἑρμογένη, γνώριζε ὅμως πώς οἱ ἐπίσημοι διωγμοί ἦσαν “πρό τῶν θυρῶν”. Παρ᾿ ὅτι ὅμως εἶχε ἐπίγνωσι τῆς καταστάσεως, οὔτε πρός στιγμήν δέν ἔχασε τή νηφαλιότητά του. Ἡ δύναμή του ἦσαν πάντα ἡ προσευχή.

Κι ἔτσι ἡ ψυχή του ἦταν σάν τή θάλασσα, πού ἐνῶ ἔχει τρικυμία, στά βάθη της ἐπικρατεῖ ἀδιατάρακτη γαλήνη.

Ὅταν ἔφθασαν οἱ στρατιῶτες ὁπλισμένοι καί ἐπιθετικοί, λές καί εἶχαν νά ἀντιμετωπίσουν ἐπικίνδυνους ἐχθρούς, οἱ εὐσεβεῖς ταράχτηκαν. Ὅλοι μαζί σάν ἕνας ἄνθρωπος σχημάτισαν ἕνα προστατευτικό τεῖχος μεταξύ τῶν στρατιωτῶν καί τοῦ Πατριάρχου.

Ἦταν συγκινητικό! Ὁ εὐγενής Ὀρθόδοξος λαός ἀνταπέδιδε τήν προστασία στόν ἡρωϊκό Πατριάρχη του. Ἐκείνη τή στιγμή προστάτευαν τόν Προστάτη τους! Τό χρυσό γεφῦρι, πού τούς ὁδηγοῦσε κατ᾿ εὐθείαν στήν ἀγκαλιά τοῦ Χριστοῦ, τό προστάτευαν μήν τούς τό γκρεμίσουν χέρια βέβηλα.

Μόλις πρό ὀλίγου τούς μιλοῦσε μέ ἱερή φλόγα καί τούς ἔλεγε:

• Φυλάξατε τήν Πίστη, τέκνα μου. Φυλάξατε τήν Πίστη στή Θεότητα τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ μέχρι θανάτου. Ἡ Πίστη αὐτή θά μᾶς σώση.

συνεχίζεται....

Τέλος καί τῇ Τρισηλίῳ Θεότητι

κράτος, αἶνος καί δόξα εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων.

Ἀμήν.

Ἀπό τό βιβλίο: “ΕΝΑ ΑΣΤΕΡΙ ΤΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΙΑΣ ”

Διατίθεται εἰς τήν Ἱεράν Μονήν

Παναγίας Βαρνάκοβας Ἱερᾶς Μητροπόλεως Φωκίδος

Εὐπάλιον – Δωρίδος

1J. P. Migne Patrologia Graeca, τόμος 104, ΣΝΖ, στήλη 124Α, Ἐκδόσις Κέντρον Πατερικῶν Ἐκδόσεων, Ἀθῆνα, 1991.

2J. P. MIGNE PATROLOGIA GRAECA, BIBLIOTHECA PHOTII PATRIARCHAE, ΣΝΖ/120 Βίος Παύλου Κων/λεως Ἐπισκόπου, τοῦ Ὁμολογητοῦ.