«Πιστεύετε ὅτι δύναμαι τοῦτο ποιῆσαι;»[1]. Ναί Κύριε, ἀπαντοῦν οἱ δύο τυφλοί. Αὐτή ἡ ὁμολογία εἶναι ὁμολογία πίστεως. Τόν ἀναγνωρίζουν τόν Χριστό μας, ὡς Κύριο, δηλαδή ὡς Θεό οἱ δύο τυφλοί. Καί ὁ χριστιανός, ὅταν ἐπικαλεῖται καί λέγει «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με», ὁμολογεῖ τήν Θεότητα μέ τήν λέξη «Κύριε».
«Ἡ νοερά προσευχή», λέγει ὁ Ἅγιος Πορφύριος, «γίνεται μόνο ἀπό ἐκεῖνον πού ἔχει ἀποσπάσει τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ». Αὐτός ὁ ὁποῖος εἶναι μέσα στήν Χάρη, μέσα στό Ἅγιο Πνεῦμα, αὐτός εἶναι πού μπορεῖ νά πεῖ σωστά τήν θεῖα αὐτή προσευχή, τήν θεία ἐπίκληση τό Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με. «Δέν πρέπει ἡ προσευχή», λέει ὁ Ἅγιος, «νά γίνεται μέ τήν σκέψη, νά τήν μάθουμε, «νά τήν μάθω, νά τήν καταφέρω, νά τήν φθάσω», γιατί μπορεῖ νά ὁδηγηθοῦμε στόν ἐγωισμό καί στήν ὑπερηφάνεια»[2].
Ὅταν ὁ ἄνθρωπος κάτι κατορθώσει, πέφτει στήν ὑπερηφάνεια. Θά πρέπει ὁ ἄνθρωπος νά πηγαίνει μέ ἁπλότητα καί μέ ἁπαλότητα πρός τήν προσευχή, πρός τόν Θεό διαμέσου αὐτῆς τῆς προσευχῆς. Δέν πρέπει νά ὑπάρχει καμιά ἰδιοτέλεια, καμιά διάθεση αὐταρέσκειας, καμιά διάθεση ὑπερηφάνειας. «Χρειάζεται, λαχτάρα, πείρα ἀλλά καί σύνεση», ἔλεγε ὁ Ἅγιος, «προσοχή καί φρόνηση, γιά νά εἶναι ἡ προσευχή καθαρή καί θεάρεστη. Ἕνας λογισμός «εἶμαι προχωρημένος», τά χαλάει ὅλα. Τί νά ὑπερηφανευθοῦμε; Δέν ἔχομε τίποτα δικό μας. Αὐτά τά θέματα εἶναι λεπτά.
Νά προσεύχεσθε χωρίς νά σχηματίζετε στόν νοῦ σας εἰκόνες. Νά μήν φαντάζεσθε τόν Χριστό. Οἱ πατέρες τόνιζαν τό ἀνεικόνιστον στήν προσευχή. Μέ τήν εἰκόνα ὑπάρχει τό εὐόλισθον», εὔκολα δηλαδή κανείς γλιστράει καί παραπλανᾶται. «Γιατί ἐνδέχεται στήν εἰκόνα νά παρεμβληθεῖ ἄλλη εἰκόνα. Ἐνδέχεται καί ὁ πονηρός νά κάνει παρεμβολές καί νά χάσουμε τήν Χάρη»[3]. Ὁ πονηρός χρησιμοποιεῖ τήν φαντασία γιά νά πειράξει τόν ἄνθρωπο. Γι' αὐτό ὁ ἄνθρωπος δέν πρέπει νά ἐνεργοποιεῖ τήν φαντασία καί μάλιστα τήν ὥρα τῆς προσευχῆς.
«Ἡ εὐχή νά γίνεται μέσα μας μέ τόν νοῦ καί ὄχι μέ τά χείλη γιά νά μήν δημιουργεῖται διάσπαση καί ὁ νοῦς νά πηγαίνει ἀπό ἐδῶ καί ἀπό ἐκεῖ. Μέ ἕναν ἁπαλό τρόπο νά βάλουμε στόν νοῦ μας τόν Χριστό, λέγοντας ἁπαλά ἁπαλά, «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με». Νά μήν σκέπτεσαι τίποτε, παρά μόνο τά λόγια «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, ἐλέησόν με», τίποτε ἄλλο, τίποτα. Ἤρεμα, μέ τά μάτια ἀνοικτά, γιά νά μήν κινδυνεύετε ἀπό φαντασίες καί πλάνες, μέ προσοχή καί ἀφοσίωση νά στρέφεστε στόν Χριστό. Νά λέτε τήν εὐχή μέ τρόπο ἁπαλό καί ὄχι συνέχεια, ἀλλά ὅταν ὑπάρχει διάθεση καί ἀτμόσφαιρα κατανύξεως, ἡ ὁποία εἶναι δῶρο τῆς Θείας Χάριτος. Χωρίς την Χάρη, αὐτοϋπνωτίζεσαι καί μπορεῖ νά πέσεις σέ φῶτα καί πλάνη καί παράκρουση»[4], δηλαδή σέ δαιμονικές καταστάσεις.
«Νά μήν γίνεται ἡ εὐχή ἀγγάρεια. Ἡ πίεση μπορεῖ νά φέρει μία ἀντίδραση μέσα μας, νά κάνει κακό. Ἔχουν ἀρρωστήσει πολλοί μέ τήν εὐχή, γιατί τήν ἔκαναν μέ πίεση. Κάτι γίνεται βέβαια καί ὅταν τό κάνεις ἀγγάρεια, ἀλλά δέν εἶναι ὑγιές. Οὔτε νά χρησιμοποιεῖτε τεχνητούς τρόπους. Δέν χρειάζεται οὔτε μικρό σκαμνάκι, οὔτε σκύψιμο τῆς κεφαλῆς, οὔτε κλείσιμο τῶν ματιῶν. Λένε πολλοί, κάτσε σέ ἕνα μικρό σκαμνάκι, σκύψε καί στύψου καί συγκεντρώσου. Ἀλλά ποῦ; Δοκιμάστε νά δεῖτε. Δέν εἶναι ἀνάγκη νά συγκεντρωθεῖτε ἰδιαίτερα γιά νά πεῖτε τήν εὐχή. Δέν χρειάζεται καμία προσπάθεια ὅταν ἔχεις θεῖο ἔρωτα. Ἡ ἀγάπη πρός τόν Θεόν εἶναι αὐτή πού διδάσκει τόν ἄνθρωπο καί τόν καθοδηγεῖ γιά νά κάνει σωστή νοερά προσευχή. Ὅπου βρίσκεστε, σέ σκαμνί, σέ καρέκλα», ἔλεγε ὁ Ἅγιος, «σέ αὐτοκίνητο, παντοῦ, στόν δρόμο, στό σχολεῖο, στό γραφεῖο, στή δουλειά, μπορεῖτε νά λέτε τήν εὐχή τό «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ ἐλέησόν με», ἁπαλά, χωρίς πίεση, χωρίς σφίξιμο. Νά μήν δένεστε μέ τόν τόπο. Τό πᾶν εἶναι ὁ ἔρωτας στόν Χριστό»[5]. «Τοῦ Κυρίου ἡ γῆ καί τό πλήρωμα αὐτῆς»[6]. Δέν πρέπει ὁ ἄνθρωπος καί μάλιστα ὁ μοναχός νά δένεται μέ κάποιους συγκεκριμένους τόπους. Νά προσπαθεῖ ὁ ἄνθρωπος νά ἀγαπήσει τόν Χριστό, νά φτάσει στόν θεῖο ἔρωτα ὅπου κι ἄν βρίσκεται στίς διάφορες χρονικές στιγμές, ὁ ἄνθρωπος.
«Ἅμα ἡ ψυχή σας», λέει ὁ Ἅγιος, «ἐπαναλαμβάνει μέ λατρεία, μέ πόθο, τίς πέντε λέξεις «Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ ἐλέησόν με», δέν χορταίνει. Εἶναι λέξεις ἀχόρταστες. Σέ ὅλη σας τήν ζωή νά τίς λέτε∙ κρύβουν τόσους χυμούς!»[7]. Γιατί μέ τήν εὐχή αὐτή ὁ ἄνθρωπος κάνει καί ὁμολογία καί δοξολογία καί εὐχαριστία ἀλλά καί αἴτηση. Δοξάζει τόν Θεό μέ τήν λέξη «Κύριε», καί μέ τήν λέξη «Ἰησοῦ» Τόν εὐχαριστεῖ διότι τόν ἔσωσε, καί μέ τήν λέξη «Χριστέ» Τόν ἀναγνωρίζει ὡς τέλειο Θεό καί τέλειο ἄνθρωπο, καί μέ τήν λέξη «ἐλέησόν με» Τόν ἐπικαλεῖται. Εἶναι λέξεις ἀχόρταστες καί θά πρέπει συνέχεια νά τίς λέμε, συνέχεια νά ἀσκοῦμε τήν νοερά προσευχή περισσότερο.
«Νά καλλιεργεῖς τήν εὐχή», ἔλεγε καί ὁ Ἅγιος Ἀμφιλόχιος Μακρής, «καί θά ἔρθει καιρός πού ἡ καρδιά σου θά σκιρτᾶ ἀπό χαρά, ὅπως ὅταν πρόκειται νά δεῖς ἕνα πολύ ἀγαπημένο σου πρόσωπο. Στήν ἀρχή τῆς εὐχῆς ὁ ἄνθρωπος αἰσθάνεται χαρά, ἔπειτα γλυκύτητα καί στό τέλος σάν καρπός ἔρχονται τά δάκρυα, διότι αἰσθάνεσαι πλέον τήν παρουσία τοῦ Θεοῦ.
Διά τῆς εὐχῆς», ἔλεγε ὁ Ὅσιος Ἀμφιλόχιος, «γίνεται ὁ ἄνθρωπος σάν παιδί. Τόν ἐπαναφέρει στήν ἁπλότητα καί ἀθωότητα πού εἶχε ὁ Ἀδάμ στόν Παράδεισο πρό τῆς πτώσεως. Παύει τήν διαφορά τοῦ φύλου, «οὐκ ἔνι ἀρσεν καί θῆλυ»[8]∙ ἀποκτᾶ τήν -ἀκατανόητο γιά τούς κοσμικούς-, τήν εὐλογημένη ἁγία ταπείνωση. «Μακάριοι οἱ πτωχοί τῷ πνέυματι ὅτι αὐτῶν ἐστίν ἡ Βασιλεία τῶν οὐρανῶν»[9]. Ὁ ἄνθρωπος διά τῆς εὐχῆς εἶναι πάντα χαρούμενος, γεμάτος, φωτισμένος. Ἡ προσευχή», ἔλεγε πάλι ὁ Ὅσιος Γέροντας, «εἶναι ἡ βενζίνη τῶν ψυχῶν. Ἡ προσευχή ὅμως θά πρέπει νά γίνεται μαζί μέ ἀγάπη, γιατί ἡ προσευχή χωρίς ἀγάπη», ἔλεγε ὁ Ἅγιος Γέροντας Ἀμφιλόχιος, «εἶναι σάν τό πουλί πού τό βλέπεις καλό καί ὄμορφο, ὅμως εἶναι χωρίς φτερά καί δέν μπορεῖ νά πετάξει. Μέ τήν εὐχή ἁγιάζεις τόν τόπο πού κάθεσαι καί τό ἔργο πού κάνεις»[10].
Ἄς φροντίζουμε κι ἐμεῖς νά ἁγιαζόμαστε μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ ἐπικαλούμενοι ἀδιαλείπτως καί λέγοντας Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ, Υἱέ τοῦ Θεοῦ, ἐλέησόν με.
Τῷ δέ Θεῷ ἡμῶν δόξα πάντοτε νῦν καί ἀεί καί εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.
Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης
[1] Ματθ. 9, 28.
[2] Βίος καί Λόγοι, Γέροντος Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου, Β΄ ἔκδοση, Ἱ.Μ. Χρυσοπηγῆς (στό ἑξῆς: Βίος καί Λόγοι, Ἁγίου Πορφυρίου).
[3] Βίος καί Λόγοι, Ἁγίου Πορφυρίου.
[4] Ὅ.π.
[5] Ὅ.π.
[6] Ψαλμ. 23, 1.
[7] Βίος καί Λόγοι, Ἁγίου Πορφυρίου.
[8] Γαλ. 3, 28.
[9] Ματθ. 5, 3.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου