Γιὰ τὸν Ἅγιο Γρηγόριο τὸν Παλαμᾶ

π. Γεώργιος Καψάνης

Καθηγούμενος Ἱ. Μ. Ὁσίου Γρηγορίου Ἁγ. Ὄρους

Σήμερα ἑορτάσαμε τὴν μνήμη τοῦ ἁγίου Γρηγορίου Ἀρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης τοῦ Παλαμᾶ. Ὁ ἅγιος Γρηγόριος εἶναι ἕνας μεγάλος θεολόγος τῆς Ἐκκλησίας μας, μεγάλος διδάσκαλος πνευματικός, μεγάλος Ἱεράρχης τῆς Ἐκκλησίας μας.

Τὸν 14ο αἰώνα οἱ δυτικοί, ὅπως καὶ σήμερα ἔτσι καὶ τότε, ἐμφοροῦνταν ἀπὸ τὸ πνεῦμα τοῦ ὀρθολογισμοῦ καὶ δὲν μποροῦσαν νὰ καταλάβουν τί εἶναι ἡ θεία Χάρη καὶ πῶς ἐνεργεῖ ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ στὸν ἄνθρωπο. Προσπαθοῦσαν ὀρθολογιστικὰ νὰ ἑρμηνεύσουν τὸ τί εἶναι ἡ... χάρη τοῦ Θεοῦ.

Τότε ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς δίδαξε τὴν ὀρθή, τὴν Ὀρθόδοξο θεολογία τοῦ Εὐαγγελίου, τῶν Ἀποστόλων καὶ τῶν Πατέρων. Ὅτι ἡ Χάρη τοῦ Θεοῦ εἶναι ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ, εἶναι ἄκτιστη, δὲν εἶναι κτίσμα, δὲν εἶναι δημιούργημα τοῦ Θεοῦ, καὶ ἁγιάζει τὸν ἄνθρωπο, φωτίζει τὸν ἄνθρωπο καὶ ἀκόμη κάνει τὸν ἄνθρωπο, ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἑνωθεῖ μὲ τὸν Θεό, θεὸ κατὰ χάρη.

Καὶ ἔτσι ἔδωσε τὴν δυνατότητα σὲ ὅλους μὲ τὴν διδασκαλία του νὰ ἀγωνίζονται, νὰ ἔχουν τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ στὴν ζωή τους. Νὰ ἔχουμε ἐμεῖς τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ στὴν ζωή μας καὶ νὰ μὴν εἴμαστε σ’ αὐτὸν τὸν κόσμο ἔρημοι, ἀπαρηγόρητοι, κενοί, γεμάτοι ἄγχος καὶ χωρὶς νόημα στὴν ζωή μας.

Διότι, ὅταν ὁ ἄνθρωπος δὲν ἔχει τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ, εἶναι κενός, ἄδειος καὶ ἡ ζωὴ του γεμίζει ἀπὸ ἄγχος καὶ ἀπελπισία. Ὅταν ὅμως ἔχει τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ ὁ ἄνθρωπος, τότε ἔχει τὴν εἰρήνη τοῦ Θεοῦ μέσα του, ἔχει τὴν χαρὰ τοῦ Θεοῦ μέσα του, βρίσκει τὸ ἀληθινὸ νόημα τῆς ζωῆς του, ἔχει φῶς μέσα στὴν ζωή του.

Ὅλα αὐτὰ λοιπὸν τὰ ὀφείλουμε στὸν ἅγιο Γρηγόριο τὸν Παλαμά. Γι’ αὐτὸ καὶ ἡ Ἐκκλησία μας τὸν θεωρεῖ ὡς ἕνα ἀπὸ τοὺς μεγίστους διδασκάλους καὶ πνευματικούς της Πατέρες. Καὶ εἶναι εὐλογία ποὺ ἦταν Ἀρχιεπίσκοπος τῆς Θεσσαλονίκης, ἡ ὁποία εἶναι ἐγγύτατα στὸ Ἅγιον Ὅρος πόλη, ἡ δευτέρα Βασιλεύουσα τῆς Ὀρθοδοξίας καὶ τοῦ γένους μας.

Ἀλλὰ ἦταν καὶ Ἁγιορείτης, διότι ἐδῶ στὸ Ἅγιον Ὅρος ἀσκήθηκε ὁ ἅγιος Γρηγόριος πολλὰ χρόνια καὶ ἀπὸ ἐδῶ ξεκίνησε καὶ ἔλαβε τὰ πνευματικὰ ὄπλα γιὰ νὰ διδάξει τὴν Ὀρθόδοξο διδασκαλία περὶ τῆς θείας Χάριτος.

Ὅλοι ἐμεῖς οἱ νεοέλληνες, καὶ μάλιστα οἱ Ὀρθόδοξοι πιστοί, πρέπει νὰ διαβάζουμε τὰ ἔργα τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, γιὰ νὰ δοῦμε τί μεγάλος θησαυρὸς εἶναι ὁ ἅγιος Γρηγόριος καὶ τί προσφέρει στὸν καθένα ἀπὸ ἐμᾶς σήμερα. Γιατί οἱ ἅγιοι Πατέρες, καὶ ἰδίως ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς, εἶναι ἐπίκαιροι. Δὲν ἦταν γιὰ τὸν 14ο αἰώνα, εἶναι καὶ γιὰ σήμερα.

Γι’ αὐτὸ συνιστῶ σὲ ὅλους – καὶ μάλιστα ὅσοι εἶσθε μορφωμένοι – νὰ ψάξετε νὰ βρεῖτε νὰ διαβάσετε τὸν βίο τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ καὶ ὅσα μπορεῖτε ἀπὸ τὰ ἔργα του, γιὰ νὰ πάρετε φῶς γιὰ τὴν ζωή σας.

Σήμερα, ποὺ ἑορτάζουμε τὸν ἅγιο Γρηγόριο, τὸν διδάσκαλο τῆς Χάριτος, ζήσαμε καὶ ἕνα μυστήριο τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ, τὸ μυστήριο τῆς Ἱεροσύνης. Ὁ Σεβασμιώτατος, (*) ἔχοντας τὸ πλήρωμα τῆς χάριτος τῆς Ἱεροσύνης – διότι οἱ Ἐπίσκοποι ἔχουν τὸ πλήρωμα τῆς Ἱεροσύνης – μὲ τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ μετέδωσε αὐτὴ τὴν ἀποστολικὴ Χάρη στὸν ἀδελφό μας, ποὺ μέχρι τώρα – πρὸ δύο ὡρῶν – ἦταν διάκονος καὶ μετὰ δύο ὧρες, ποὺ ἦρθε ἡ θεία Χάρη, ἔγινε ἱερεὺς τοῦ Θεοῦ τοῦ Ὑψίστου. Καὶ τώρα μπορεῖ νὰ τελεσιουργεῖ τὰ ἄχραντα Μυστήρια καὶ νὰ μεταδίδει καὶ αὐτὸς τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ διὰ τῶν ἁγίων Μυστηρίων.

Εἶναι ἕνα δεῖγμα τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ καὶ τοῦ πόσο μᾶς ἀγαπάει ὁ Θεός. Ἔτσι ἐγὼ αἰσθάνθηκα σήμερα. Ὥστε σ’ ἐμᾶς τοὺς ἀνθρώπους δίνει τὴν ἐξουσία νὰ μεταδίδουμε τὴν θεία Χάρη Του, πρῶτον στοὺς Ἐπισκόπους καὶ μετὰ στοὺς Ἱερεῖς. Αὐτὸ δὲν εἶναι τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ; Ὅτι ἡ θεία Χάρη δὲν ἔρχεται κατ’ εὐθείαν ἀπὸ τὸν Οὐρανό, ἀλλὰ μεταδίδεται διὰ μέσου ἀνθρώπων, ποὺ Ἐκεῖνος μὲ τὴν Χάρη Του χειροτονεῖ.

Καὶ τὸ δεύτερο Μυστήριο τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ· ὁ καθαγιασμὸς τῶν Τιμίων Δώρων. Διότι δύο φορὲς ἦρθε σήμερα τὸ Ἅγιο Πνεῦμα· νὰ μεταβάλει τὸν ἀδελφὸ σὲ Ἱερέα καὶ νὰ μεταβάλει τὸν ἄρτο καὶ τὸν οἶνο σὲ Σῶμα καὶ Αἷμα Χριστοῦ.

Καὶ αὐτὸ τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ· μᾶς δείχνει καὶ αὐτὸ πόσο μᾶς ἀγαπάει ὁ Θεός. Μᾶς δίνει τὸ Σῶμα Του καὶ τὸ Αἷμα Του, γιὰ νὰ γίνουμε καὶ ἐμεῖς ἕνα μαζί Του. Νὰ μὴν εἶναι Ἐκεῖνος στὸν Οὐρανὸ καὶ ἐμεῖς στὴν γῆ, ἀλλὰ νὰ εἴμαστε ἐμεῖς μέσα στὸν Χριστὸ καὶ ὁ Χριστὸς νὰ εἶναι μέσα σ’ ἐμᾶς.

Γιὰ ὅλα αὐτὰ αἰσθανόμαστε βαθιὰ εὐγνωμοσύνη καὶ εὐχαριστοῦμε τὸν Σταυρωθέντα καὶ Ἀναστάντα Κύριό μας γιὰ τὰ δῶρα Του αὐτὰ τὰ μεγάλα καὶ μοναδικά, γιὰ τὰ ὁποία πρέπει νὰ εἴμαστε συνεχῶς συγκινημένοι καὶ εὐγνώμονες στὴν ζωή μας, ὅλοι, μικροὶ καὶ μεγάλοι.

Εὐχαριστῶ καὶ ὅλους σας, πατέρες καὶ ἀδελφοί, ποὺ ἤλθατε νὰ συμπροσευχηθοῦμε μαζί, καὶ εὔχομαι ταπεινῶς μὲ τὴν εὐχὴ τοῦ Σεβασμιωτάτου ἡ Χάρη τοῦ Παναγίου Πνεύματος, ποὺ τόσο πλούσια ἐπέλαμψε σήμερα σὲ ὅλους ἐμᾶς, νὰ μᾶς φωτίσει καὶ νὰ μᾶς ὁδηγήσει στὸν δρόμο τῆς ζωῆς μας, γιὰ νὰ φθάσουμε στὴν ἐπίγνωση τῆς ἀληθείας τοῦ Χριστοῦ.

(1987)

(*) Ὁ μακαριστὸς Μητροπολίτης Νεαπόλεως καὶ Σταυρουπόλεως κυρὸς Διονύσιος ὁ Α’.

agiazoni

http://www.orthodoxia-ellhnismos.gr/2023/03/blog-post_83.html#more