Μητροπολίτης Λουκάς: Ο λαός έχει μοιραστεί από τον πόλεμο και την προπαγάνδα
Μια συνέντευξη για όποιον θέλει να καταλάβει καλύτερα σε τι συνίσταται το εκκλησιαστικό πρόβλημα της Ουκρανίας.
Θανάσης Αυγερινός
Ο θρησκευτικός-εκκλησιαστικός εμφύλιος στην Ουκρανία έχει οδηγηθεί στα άκρα και βαδίζει παράλληλα, ενίοτε διασταυρούμενος, με τον πόλεμο Ρωσίας-Ουκρανίας και Ρωσίας-ΝΑΤΟ.
Με σαφή καθοδήγηση από τις ΗΠΑ και υπερδραστήριο ρόλο της αμερικανικής διπλωματίας το υπαρκτό θρησκευτικό σχίσμα στην Ουκρανία έμελλε να χρησιμοποιηθεί τόσο για να βαθύνει ο διχασμός εντός της ουκρανικής κοινωνίας, όσο και για να δημιουργηθεί και τροφοδοτηθεί το όποιο χάσμα υπήρχε μεταξύ των ελληνόφωνων και σλαβόφωνων Εκκλησιών, εντέλει της Ελλάδας και της Ρωσίας.
Ο σκοπός προφανής: να ενθαρρυνθεί, να θεριέψει και να «νομιμοποιηθεί» ως εθνική ιδεολογία ο πιο ακραίος εθνικισμός στην Ουκρανία, ο οποίος δεν έχει διστάσει να υιοθετήσει τη ναζιστική ιδεολογία της «ανώτερης φυλής», αλλά και να συνεργαστεί ιστορικά με τους Ναζί πριν, κατά τη διάρκεια και μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Και την ίδια στιγμή, μαζί με το χάσμα μεταξύ ρωσόφωνου και ουκρανόφωνου τμήματος της ουκρανικής κοινωνίας, που οδήγησε στα χρόνια μας σε μια πολυετή εμφύλια σύρραξη κι έναν κανονικό πόλεμο, να θεριεύει και να μεγαλώνει το χάσμα μεταξύ Ρωσίας και λοιπού ορθόδοξου κόσμου, στις σχέσεις με τον οποίο είχε επενδύσει πολλά με τη σειρά της η ρωσική διπλωματία.
Από στιγμή σε στιγμή θεωρείται αναπόφευκτο ότι θα επιχειρηθεί από την κυβέρνηση Ζελένσκι η βίαιη εκδίωξη της μοναστικής κοινότητας της Λαύρας των Σπηλαίων του Κιέβου, περίπου 600 ατόμων, μαζί με τους φοιτητές της Θεολογικής Ακαδημίας, οι οποίοι υπάγονται στην κανονική Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία υπό τον μητροπολίτη Ονούφριο, που φαίνεται πως παραμένει πλειοψηφική στη χώρα, παρά τις συστηματικές διώξεις εναντίον της και την κρατική πίεση, που αυξήθηκε μετά την έναρξη της ρωσικής πολεμικής επιχείρησης. Τη θέση των εκδιωχθέντων στην ιστορική μονή επιδιώκει να καταλάβει χωρίς να το κρύβει η «αυτοκέφαλη» Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας, υπό τον επίσης μητροπολίτη Κιέβου Επιφάνιο, η οποία ιδρύθηκε το 2018 και αναγνωρίζεται παγκοσμίως μόνο από 4 από τις 14-15 συνολικά Ορθόδοξες Εκκλησίες, δηλαδή το Οικουμενικό Πατριαρχείο και το Αλεξανδρείας και τις Εκκλησίες Ελλάδας και Κύπρου.
Πριν λίγες ημέρες ο μητροπολίτης Ζαπορόζιε και Μελιτόπολης Λουκάς, ξεκίνησε στην έδρα της επαρχίας του, την πόλη Ζαπορόζιε (σ.σ. Ζαπορίζια επί το ουκρανικότερο)απεργία πείνας σε ένδειξη αλληλεγγύης με τους μοναχούς της Λαύρας του Κιέβου με την υπερχιλιετή ιστορία. Οι απαντήσεις του στις ερωτήσεις μου έχουν ενδιαφέρον για όποιον θέλει να καταλάβει καλύτερα σε τι συνίσταται το εκκλησιαστικό πρόβλημα της Ουκρανίας, που θα έπρεπε λογικά από καιρό να έχει απασχολήσει και τις υπόλοιπες Ορθόδοξες Εκκλησίες, οι οποίες παρακολουθούν διχασμένες – και κάποτε με λόγο ενισχυτικό του διχασμού – την αιματηρή πλέον σύγκρουση, αντί να συνεισφέρουν με λόγο καταλλαγής, ειρήνευσης και αναζήτησης συμβιβασμού.
Πώς θα περιγράφατε την κατάσταση στη χώρα και στην Εκκλησία σας για τους αμύητους σχετικά με τα σχίσματα στην Ορθοδοξία της Ουκρανίας;
Τα σύγχρονα σχίσματα, κατά κανόνα, συνδέονται είτε με τις μεταβαλλόμενες πολιτικές συνθήκες της κοινωνίας, είτε με τις φιλοδοξίες εκκλησιαστικών ιεραρχών ή πολιτικών.
Οι πρώτες εκκλησιαστικές αναστατώσεις στην Ουκρανία εμφανίστηκαν κατά τη διάρκεια του μπολσεβίκικου πραξικοπήματος του 1917. Η σχισματική οργάνωση, η οποία αργότερα ονομάστηκε λαϊκά «σαμοσβιάτι» (μτφ. αυτοϊεροθέντες), ξεκίνησε την ιεραρχία της στη λεγόμενη «Πανουκρανική Σύνοδο του 1921», κατά την οποία «χειροτονήθηκαν» οι πρώτοι «επίσκοποι» αυτής της οργάνωσης – Βασίλι Λιπκόφσκι και Νέστωρ Σαράεφσκι – μέσω ψηφοφορίας από λαϊκούς και τοποθέτησης λειψάνων (της αποξηραμένης χειρός) του ιερομάρτυρος Αγίου Μακαρίου, μητροπολίτη Κιέβου.
Αυτή η «χειροτονία» έγινε ως εξής: καθένας από τους παρευρισκόμενους στη σύναξη γονάτισε και έβαλε το χέρι του στον αριστερό ώμο του διπλανού του, που στεκόταν μπροστά του. Κοντά στους τοίχους στέκονταν οι λαϊκοί, πιο κοντά στο κέντρο οι διάκονοι και στο κέντρο οι ιερείς, οι οποίοι είχαν θέσει τα χέρια τους στο Ευαγγέλιο, το οποίο ακουμπούσε στο κεφάλι του χειροτονούμενου. Για προφανείς λόγους ουδεμία από τις Τοπικές Εκκλησίες δεν αναγνώρισε την εγκυρότητα αυτής της ιεραρχίας. Υπήρχαν λίγοι υποστηρικτές αυτής της δομής στη χώρα μας και δεν είχαν κάποια σημαντική επιρροή στην εκκλησιαστική ζωή στην Ουκρανία.
Η πιο οδυνηρή διαίρεση της εκκλησιαστικής ζωής στην Ουκρανία δημιουργήθηκε από τον πρώην μητροπολίτη Κιέβου Φιλάρετο (Ντενισένκο). Κατά τη διάρκεια της Σοβιετικής Ένωσης ήταν μια εξέχουσα προσωπικότητα, με στενούς δεσμούς τόσο με κυβερνητικές, όσο και με διάφορες υπηρεσίες ασφαλείας της ΕΣΣΔ. Ταυτόχρονα είχε σύζυγο, με την οποία συζούσαν και παιδιά. Μετά τον θάνατο του Πατριάρχη Ποιμένος, ο Φιλάρετος έγινε τοποτηρητής του πατριαρχικού θρόνου και ήταν σίγουρος ότι η Σύνοδος της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας θα εξέλεγε ειδικά αυτόν επικεφαλής της. Όμως οι ελπίδες αυτές δεν έμελλε να πραγματοποιηθούν. Η Σύνοδος εξέλεξε Πατριάρχη Μόσχας τον μητροπολίτη Αλέξιο (Ρίντιγκερ).
Η βαθιά απογοήτευση για τα όσα συνέβησαν και η πατριαρχική μίτρα, που είχε ήδη κατασκευάσει και του θύμιζε την κατάρρευση των ελπίδων, προκάλεσαν στον μητροπολίτη Φιλάρετο έκρηξη οργής, η οποία τον οδήγησε στην απόφαση να ανακηρύξει την αυτοκεφαλία της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας αφού επέστρεψε από τη Σύνοδο. Αλλά, όπως και το 1921, ο ορθόδοξος λαός, ο κλήρος και οι επίσκοποι δεν υποστήριξαν αυτή την πρωτοβουλία. Τον υποστήριξε όμως ο εξάδελφος και φίλος του μητροπολίτη Φιλάρετου – ο Ουκρανός πρόεδρος Λεονίντ Κραβτσούκ. Με πρωτοβουλία αυτών των δύο δημιουργήθηκε ένας νέος οργανισμός, που άρχισε να παρουσιάζεται ως νέα ουκρανική εκκλησία. Η δραστηριότητα του μητροπολίτη Φιλάρετου, νυν Μιχαήλ Αντόνοβιτς Ντενισένκο, οδήγησαν στη στέρηση της ιεροσύνης του και στον αναθεματισμό του. Θα ήθελα να επισημάνω ιδιαιτέρως ότι η εγκυρότητα αυτού του αφορισμού και του αναθεματισμού αναγνωρίστηκε από τους επικεφαλής όλων των τοπικών Εκκλησιών, συμπεριλαμβανομένου του Οικουμενικού Πατριάρχη.
Όμως η πίκρα μεταξύ άλλων του Πατριάρχη Βαρθολομαίου προς τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία γιατί οι εκπρόσωποί της αρνήθηκαν να συμμετάσχουν στην Σύνοδο της Κρήτης τον οδήγησε να επανεξετάσει την άποψή του για το θέμα. Έτσι ουσιαστικά φιλοδοξίες παρόμοιες με εκείνες, που παρακίνησαν τον μητροπολίτη Φιλάρετο να προχωρήσει σε σχίσμα, ώθησαν και τον Οικουμενικό Πατριάρχη να αναγνωρίσει την ισχύ της χειροτονίας του Μιχαήλ ΑντόνοβιτςΝτενισένκο καθ’ όλη εκείνη την περίοδο, που τελούσε (και τελεί) σε ανάθεμα και σε σχίσμα. Δεν μου είναι κατανοητός αυτός ο μηχανισμός και η δυνατότητα να αλλάζεις τη στάση σου σχετικά με μια εκκλησιαστική πραγματικότητα και με τόσο κυνική χειραγώγηση των κανόνων. Πώς είναι δυνατόν να αποκαλείς κάτι νεκρό καθ’ όλη σου τη ζωή και μετά να το αναγνωρίζεις ως ζωντανό από αίσθημα μνησικακίας και ως εκδίκηση προς κάποιον.
Έτσι ακριβώς και συνέβη με τον λεγόμενο Τόμο, σύμφωνα με τον οποίο ο Οικουμενικός Πατριάρχης αναγνώρισε τη χαρισματική χειροτονία του κλήρου, στην ύπαρξη της οποίας ο ίδιος δεν πίστευε μόλις πρόσφατα και την δραστηριότητα του οποίου είχε καταδικάσει δημοσίως. Δυστυχώς, το παράδειγμα του Οικουμενικού Πατριάρχη ακολούθησαν και οι επικεφαλής ορισμένων άλλων τοπικών Εκκλησιών.
Στην πραγματικότητα όμως το πρόβλημα αυτό δεν αφορά μόνο την Ουκρανία, αλλά ολόκληρη την παγκόσμια Ορθοδοξία. Σύμφωνα με τους κανόνες της Εκκλησίας, η κοινή λατρεία με σχισματικούς καθιστά σχισματικό και εκείνον, που προηγουμένως είχε χαρισματικό εκκλησιαστικό καθεστώς.
Κατ’ αυτόν τον τρόπο η κοινότητα των Ορθοδόξων Εκκλησιών μπορεί να βυθιστεί σε χάος ως προς την κανονικότητα, όταν πλέον δεν θα είναι καθόλου σαφές ποιοι κληρικοί είναι οι ορθοδόξως χειροτονημένοι και ποιοι είναι σχισματικοί και αποστάτες.
Το λιγότερο, όμως, που απασχολεί την πολιτική ηγεσία της χώρας μας είναι τα ζητήματα κανονικού δικαίου. Γι’ αυτό ποντάρουν στη θρησκευτική οργάνωση, για την οποία τα πολιτικά, ιδεολογικά και εθνικά συμφέροντα είναι πολύ ανώτερα από τα πνευματικά και δογματικά.
Από μια τέτοια «χωριάτικη σαλάτα» αποτελείται σήμερα η θρησκευτική οργάνωση, που έθεσε τον εαυτό της απέναντι στην Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία. Εντάχθηκαν σε αυτήν εν μέρει μέλη της δομής που δημιουργήθηκε το 1921, αλλά στο μεγαλύτερο και το κύριο μέρος της είναι μέλη της οργάνωσης, που ιδρύθηκε από τον Μιχαήλ Αντόνοβιτς Ντενισένκο.
Ηγείται της οργάνωσης, που συνενώθηκε με τον Τόμο της Κωνσταντινουπόλεως, το πνευματικό παιδί του Μιχαήλ Αντόνοβιτς, ο οποίος πλέον ντρέπεται με κάθε τρόπο για τον πρώην μέντορά του και αποφεύγει να επικοινωνεί μαζί του.
Για το λόγο αυτό ο Μιχαήλ Αντόνοβιτς παραπονέθηκε επανειλημμένα δημοσίως για τον μαθητή του, επιτρέποντας μάλιστα στον εαυτό του και την αποκάλυψη ότι ο Επιφάνιος Ντουμένκοείναι γιος στενού φίλου του ιεράρχη…
Πώς σας επηρέασε ο πόλεμος και εν γένει πώς επέδρασε στις εσωτερικές συγκρούσεις και τα σχίσματα στην Ουκρανία;
Κάθε πόλεμος φέρνει θάνατο, δάκρυα και δυστυχία στους ανθρώπους. Ο λαός έχει μοιραστεί από τον πόλεμο και την προπαγάνδα και αυτό αντανακλάται στη ζωή της Εκκλησίας. Εκατομμύρια ενορίτες μας έχουν γίνει αναγκαστικά πρόσφυγες. Τεράστιος αριθμός ανθρώπων έχασαν την κατοικία τους και την ελπίδα τους για το μέλλον. Η θλίψη και ο πόνος ζουν σε κάθε οικογένεια και σε κάθε άνθρωπο, που βιώνει τώρα αυτή τη συμφορά.
Αλλά από την άλλη πλευρά, ο πόλεμος αποκάλυψε πάρα πολλά από όσα μέχρι σήμερα έμεναν κρυμμένα στη σκιά. Είδαμε όχι μόνο παραδείγματα αλληλοβοήθειας και υποστήριξης των Ουκρανών ο ένας τον άλλο, αλλά και την κακία και την προδοσία εκείνων, που μόνο στα λόγιαμιλούν για την ενότητα του λαού μας. Ο πόλεμος αποκάλυψε την εσωτερική ουσία εκείνης της οργάνωσης, στην οποία ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος παρέδωσε τον Τόμο. Σήμερα ασχολείται ενεργά με τη βίαιη κατάληψη των ναών της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας και την υποκίνηση του μίσους εντός του ουκρανικού λαού.
Παρά το γεγονός ότι η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία, δια στόματος του ίδιου του προκαθημένου της Μητροπολίτη Ονούφριου, καταδίκασε δημοσίως την έναρξη των μεγάλης κλίμακας εχθροπραξιών, οι εκπρόσωποι του Τόμου με κάθε τρόπο διατυμπανίζουν τη συκοφαντία ότι η Εκκλησία μας είναι «συνεργός του επιτιθέμενου». Και αυτό παρά το γεγονός ότι είναι οι ενορίτες και οι ναοί μας, που πλήττονται κυρίως στις φλόγες του πολέμου, οι ενορίτες μας σκοτώνονται στα μέτωπα, ενώ κάθε μία από τις επισκοπές της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας παρείχε βοήθεια στο κράτος ύψους δεκάδων εκατομμυρίων γρίβνες.
Είμαι βέβαιος ότι εάν αυτοί οι άνθρωποι είχαν έστω κάποια σχέση με τον Χριστό και το Ευαγγέλιο, θα μας βοηθούσαν όλους μας να ενωθούμε γύρω από την κοινή συμφορά και όχι να χρησιμοποιούν τον πόλεμο ως μέσο αυτοεπιβολής και επιδρομικής αρπαγής των ναών μας, κατά τη διάρκεια των οποίων ξυλοκοπούν τους ενορίτες μας και βεβηλώνουν με κυνισμό τα ιερά. Υπάρχει μόνο ένα θετικό στοιχείο σε όλα αυτά: τώρα ο κάθε άνθρωπος, που διαθέτει κοινή λογική, μπορεί να πειστεί με τα ίδια του τα μάτια, πού είναι στην Ουκρανία η Εκκλησία του Χριστού και πού το άντρο των ληστών.
Όσο για τις προοπτικές ενοποίησης με τις δομές που θεωρούν τον εαυτό τους «ορθοδόξους», αλλά οι κληρικοί τους δεν έχουν κανονική χειροτονία, αυτό μπορεί να γίνει μόνο σύμφωνα με τους κανόνες της Εκκλησίας.
Παρά την ολοκληρωμένη δραστηριότητα της Ουκρανικής Ορθοδόξου Εκκλησίας προς όφελος του ουκρανικού κράτους και της κοινωνίας, συνεχίζουν σκόπιμα να μας κρεμούν την ταμπέλα των «πρακτόρων του Κρεμλίνου» και να δημιουργούν τη νομική βάση για την αντισυνταγματική απαγόρευση της δραστηριότητας της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Το κύμα των διωγμών της Εκκλησίας μας αυξάνεται συνεχώς. Αυτή τη στιγμή, οι μοναχοί και οι κληρικοί, οι οποίοι με τους άθλους και το έργο τους αναγέννησαν τη Λαύρα των Σπηλαίων του Κιέβου μετά την καταστροφή του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και την περίοδο των σοβιετικών διώξεων, εκδιώκονται από αυτό το αρχαίο μοναστήρι, αυτή την πνευματική καρδιά της Εκκλησίας μας. Τα ΜΜΕ έφτασαν ήδη μέχρι του σημείου να επιτρέπουν σε διασκεδαστικές κωμικές εκπομπές να καθυβρίζουν τον κλήρο μας με τη χρήση βωμολοχιών, με κάθε είδους ύβρεις και κατάρεςκαι να καλούν ανοιχτά σε βία.
Κάτω από αυτές τις νέες συνθήκες, τι κάνει η Εκκλησία σας, με τι κυρίως ασχολείται;
Η Εκκλησία μας ζει όπως πάντα ζούσε, με τον Χριστό, το Ευαγγέλιο και την εκπλήρωση του θελήματος του Θεού υπό οποιεσδήποτε συνθήκες και οποιεσδήποτε περιστάσεις. Φυσικά, τώρα οι συνθήκες και οι περιστάσεις έχουν αλλάξει. Ένα μέρος των ενοριών της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας βρέθηκε σε εδάφη, που δεν είναι υπό τον έλεγχο του ουκρανικού κράτους και ένα μέρος από αυτές παρέμεινε σε ελεγχόμενες περιοχές. Η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία είναι η μόνη δομή, που υπάρχει εντός των συνόρων της Ουκρανίας το 1991 και ενώνει κατ’ αυτόν τον τρόπο όλους τους πολίτες της χώρας μας. Όμως, σε όποια περιοχή και αν βρίσκονται οι ενορίες μας, οι αρχές με τον ένα ή τον άλλο τρόπο εκφράζουν τη δυσαρέσκειά τους για τους κληρικούς της Εκκλησίας μας. Αυτό σχετίζεται με το γεγονός ότι κάθε εξουσία θέλει η Εκκλησία να υποστηρίζει την ιδεολογία και την κρατική πολιτική της. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό για εκείνη κατά την περίοδο των ενεργών στρατιωτικών επιχειρήσεων. Επιχειρούν να καταστήσουν την Εκκλησία μας εργαλείο στον πολιτικό ή ιδεολογικό αγώνα, να τη χρησιμοποιήσουν για τους σκοπούς τους και μάλιστα τέτοιες προσπάθειες λαμβάνουν χώρα από διάφορες πλευρές.
Ωστόσο, καθήκον της Εκκλησίας είναι να υπηρετεί τον Θεό και τους ανθρώπους, ανεξάρτητα από το πού ζουν και ποιες πολιτικές απόψεις υποστηρίζουν. Οι πολιτικοί και οι άνθρωποι, που βρίσκονται εκτός Εκκλησίας δεν κατανοούν την πραγματική φύση της Εκκλησίας και ως εκ τούτου προσπαθούν να επιβάλουν τα δικά τους καλούπια στην Εκκλησία.
Ένας ιερέας, που μιλά μόνο για τον Χριστό και το Ευαγγέλιο, δεν ικανοποιεί καμία εξουσία, καθότι εκείνη έχει διαφορετικό όραμα για το τι χρειάζεται να λέγεται από άμβωνος αυτή την εποχή. Εμείς όμως, όπως και πριν, καλούμε τους ανθρώπους να ακολουθήσουν τον Χριστό, εμείς οι ίδιοι ζούμε στο όνομα του Χριστού και κηρύττουμε στον κόσμο τον Χριστό, ο οποίος δίδαξε την αγάπη και όχι το μίσος και ποτέ και πουθενά δεν είπε ότι οι άνθρωποι πρέπει να σκοτώνουν ο ένας τον άλλον. Αυτός ακριβώς είναι ο λόγος για τον οποίο μας εκδιώκουν από όλες τις πλευρές.
Εξ όσων καταλαβαίνουμε, η Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία ασκεί κριτική στη ρωσική πολεμική επιχείρηση από την πρώτη μέρα και υποστηρίζει την ουκρανική άμυνα. Γιατί τότε οι επίσημες Αρχές έχουν ξεσηκωθεί εναντίον σας;
Όπως ήδη είπα, η Εκκλησία έχει εκφράσει ανοιχτά τη στάση της έναντι του πολέμου τόσο δια στόματος του μακαριωτάτου μητροπολίτη Ονούφριου, όσο και με δηλώσεις της Ιεράς Συνόδου της.
Επιπλέον, βοηθάμε το λαό μας και το κράτος όχι μόνο υλικά και πνευματικά, αλλά και με άμεση δράση. Παρέχουμε εθελοντική εργασία, δίνουμε αίμα για τους τραυματισμένους στρατιώτες, βοηθάμε τους εκτοπισμένους κλπ. Για παράδειγμα, με δυνάμεις της εκκλησιαστικής επαρχίας μας περισσότεροι από χίλιοι άνθρωποι απομακρύνθηκαν από τη Μαριούπολη, μεταξύ των οποίων και περίπου τετρακόσια παιδιά. Γιατί οι επίσημες Αρχές, παρ’ όλα τα παραπάνω, ακολουθεί επιθετική πολιτική απέναντι στην Εκκλησία μας, καλύτερα να ρωτήσετε τις ίδιες τις Αρχές. Κατά τη γνώμη μου στον κόσμο σήμερα συμβαίνει η μετάβαση σε μια νέα τάξη πραγμάτων, στην οποία δεν υπάρχει θέση για την Εκκλησία. Η Εκκλησία, όπως και ο Χριστός στην επίγεια ζωή Του, διώκεται. Ήταν, είναι και θα είναι έτσι μέχρι το τέλος του κόσμου.
Ποια είναι η εκκλησιαστική πραγματικότητα σήμερα στη χώρα σας, πώς επηρεάζει ο διωγμός το ποίμνιο και τον κλήρο σας; Γνωρίζαμε και είδαμε ότι είστε η πλέον πολυάριθμη Εκκλησία. Ποια είναι η κατάσταση τώρα;
Οι τοπικές αρχές λαμβάνουν παράνομες αποφάσεις για τη μεταβίβαση ενοριών της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας σε άλλες δομές. Οι ναοί αρπάζονται με τον ίδιο παράνομο τρόπο, κατά κανόνα με τη χρήση ωμής βίας και την πρόκληση σωματικών βλαβών των ενοριτών μας. Ενώ οι ιερείς μας έχουν στα χέρια τους τον σταυρό και το Ευαγγέλιο, οι υποστηρικτές του Τόμου έχουν στα χέρια τους εργαλεία για να ανοίγουν κλειδαριές, να σπάνε πόρτες και να ξηλώνουν κάγκελα από παράθυρα. Ταυτόχρονα, συνήθως συνοδεύονται από άτομα με μάσκες στο πρόσωπο και όπλα στα χέρια. Στην Βερχόβνα Ράντα (σ.σ. τη Βουλή) της Ουκρανίας εκκρεμούν προς εξέταση νομοσχέδια για την πλήρη απαγόρευση της δραστηριότητας της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Ουκρανία. Και μάλιστα αυτοί που τα κατέθεσαν, δεν κρύβουν καν το γεγονός ότι το κάνουν «κατόπιν αιτήματος» των εταίρων τους πέραν του ωκεανού. Το υπουργείο Πολιτισμού δημιούργησε μια λεγόμενη επιτροπή εμπειρογνωμόνων, στην οποία συμμετέχουν άνθρωποι, που μισούν ανοιχτά την Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία και εκφράζουν εδώ και πολλά χρόνια την εχθρική τους στάση προς την Εκκλησία μας στα ΜΜΕ. Είναι αυτονόητο ότι η επιτροπή αυτή βρήκε κάτι για να πιαστεί, τρόπος του λέγειν, κατηγορώντας την Εκκλησία μας για «διοικητική υποταγή στη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία».
Οι αξιοπρεπείς άνθρωποι στη Δύση κατανοούν ότι πρόκειται πρωτίστως για έναν αδελφοκτόνο πόλεμο, που υποστηρίζεται από τη Δύση. Τι πιστεύετε ότι μπορούν να κάνουν οι πολίτες μας για να βοηθήσουν την ειρήνη;
Ως επίσκοπος δεν έχω το δικαίωμα να δώσω οποιαδήποτε πολιτική αποτίμηση για τις ενέργειες της μιας ή της άλλης κρατικής εξουσίας. Ο Θεός είναι κριτής τους. Μπορώ να εκφράσω μόνο μια ηθική κρίση για το θέμα αυτό. Ο Χριστός δεν μίλησε ποτέ για πόλεμο. Ποτέ δεν κάλεσε τους ανθρώπους να σκοτώνουν ο ένας τον άλλον. Αυτό που συμβαίνει σήμερα σε όλον τον κόσμο είναι προφανές για μένα. Έχει τεθεί σε λειτουργία ένας μηχανισμός επίθεσης όχι μόνο εναντίον της Εκκλησίας του Χριστού, αλλά και εναντίον της κληρονομιάς που άφησε στη γη: της θεϊκά καθιερωμένης τάξης ζωής, των σχέσεων των φύλων, της ηθικής σχέσης των ανθρώπων μεταξύ τους. Μπορούμε να βοηθήσουμε την ειρήνη μόνο με ένα πράγμα: να διατηρήσουμε την ειρήνη στην καρδιά μας, να μην μετέχουμε στο κακό, να προσευχόμαστε στον Θεό να σταματήσει τους κακούς ανθρώπους, να μας δώσει χρόνο για να μετανοήσουμε. Και, φυσικά, πρέπει να κάνουμε έργα αγάπης και να ζούμε σύμφωνα με τις εντολές. Ζητήστε από τον Θεό να εκλογικεύσει και να καθοδηγήσει εκείνους από τους οποίους εξαρτάται η εγκαθίδρυση της ειρήνης στη γη.
Υπάρχει άραγε ελπίδα να ξεπεραστούν οι διαιρέσεις εντός της Ορθοδοξίας στην Ουκρανία και στον κόσμο εν γένει; Διατηρείτε επαφές με ξένες Εκκλησίες;
Η ελπίδα, όπως λέει ο λαός μας, πεθαίνει τελευταία. Όλα είναι δυνατά για τον Θεό. Αλλά δεν εξαρτώνται όλα από Εκείνον, αφού μας έδωσε την ελευθερία και δεν μπορεί να εξαναγκάσει τον άνθρωπο, ο οποίος έχει φορέσει το ράσο παράνομα, να πάει να μετανοήσει για την αμαρτία αυτή. Η μετάνοια απαιτεί ταπεινότητα, αλλά τι γίνεται αν δεν υπάρχει; Αν ένας άνθρωπος νομίζει μέσα στην υπεροψία του, ότι του επιτρέπεται να κάνει αυτό, που δεν έχει δικαίωμα να κάνει; Άλλωστε όλες οι διασπάσεις και οι διαιρέσεις έχουν στη βάση τους τη χειρότερη αμαρτία – την υπερηφάνεια και αυτό είναι, που εμποδίζει τις χαμένες ψυχές να έρθουν στη μετάνοια.
Πώς μπορεί να έρθει στη μετάνοια κάποιος που νομίζει ότι είναι «πρώτος χωρίς ίσο»; Πρώτος όχι μόνο σε τιμή, αλλά και σε εξουσία; Άλλωστε, το πιο φοβερό πλήγμα στην Ορθοδοξία δεν δόθηκε από κρατικούς αξιωματούχους ή πολιτικούς, αλλά, προς μέγιστη δυστυχία, από τον Οικουμενικό Πατριάρχη, ο οποίος, ουσιαστικά, ενέπλεξε ολόκληρη την Ορθόδοξη Εκκλησία σε ένα φοβερό σχίσμα, το οποίο στις διαστάσεις του είναι μεγαλύτερο από το σχίσμα του 1054. Βλέπουμε τα περιγράμματα μιας νέας Ουνίας μεταξύ καθολικών και ορθοδόξων, αλλά σε τι θα βασιστεί αυτή η ενότητα; Είμαι βέβαιος ότι δεν θα βασιστεί στις εντολές του Χριστού, αλλά στις αξίες της νέας παγκόσμιας τάξης πραγμάτων. Η επεξεργασία αυτής της νέας ένωσης ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη σε εμάς στην Ουκρανία, όπου οι ουνίτες και οι υποστηρικτές του Τόμου μιλούν για την επικείμενη ενοποίηση.
Όσον αφορά τις επαφές με ξένες Εκκλησίες, τις διατηρούμε φυσικά, αλλά μόνο με εκείνες, που δεν αναγνώρισαν τη νομιμότητα των σχισματικών και που οι ίδιες δεν έχουν παραβιάσει με τα «βαρίδια» τους την εκκλησιαστική μας ενότητα. Από αυτή την άποψη, θα ήθελα να ευχαριστήσω ολόψυχα τον κλήρο και τον λαό τόσο της Κυπριακής όσο και της Ελλαδικής Εκκλησίας, που μας στήριξαν σε δύσκολες στιγμές. Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι πρόκειται για μια θαρραλέα θέση και γι’ αυτό είναι ακόμη πιο πολύτιμη για εμάς. Είθε ο Κύριος να προστατεύει όλους εκείνους που παρέμειναν στο πλευρό της Αλήθειας!
Τι ακριβώς θα μπορούσαν να κάνουν οι αδελφές Εκκλησίες και οι λαοί της Ελλάδας και της Κύπρου για να βοηθήσουν την Ορθοδοξία στην Ουκρανία; Τι θα θέλατε να τους μεταφέρετε ενόψει του Πάσχα;
Θα ήθελα πρώτα απ’ όλα να ευχηθώ στους αδελφούς μας, τους επισκόπους της Ελλάδας και της Κύπρου, στο λαό του Θεού, αλλά και σε όλους μας συνολικά, να έχει την πρώτη θέση στη ζωή μας πάντοτε η τήρηση της αλήθειας του Θεού και των κανόνων της Μητέρας Εκκλησίας μας. Καταλαβαίνω τη σημασία που έχει για εσάς ο «εθνάρχης» και ο«πατριάρχης». Αλλά όταν λέμε «ο Χριστός είναι ανάμεσά μας», δεν χωρίζουμε τους ανθρώπους «σε Έλληνες, Εθνικούς και Εβραίους». Ίσως είναι οξύ αυτό, που θα πω, αλλά εάν έχετε να επιλέξετε μεταξύ του Χριστού και της προτεραιότητας της εθνικής αρχής, μεταξύ της υπεροχής της οικουμενικής εξουσίας του επισκόπου Κωνσταντινουπόλεως και των παραδοσιακών σχέσεων μεταξύ των Εκκλησιών, μεταξύ της Ουνίας με αλλόδοξους και της πίστης στα δόγματα της Ορθόδοξης Εκκλησίας, σας προτρέπω, αδελφοί, να κάνετε τη σωστή επιλογή.
Ο Θεός μάς έδωσε την εντολή «να χαιρόμαστε». Δεν υπάρχει πράγματι μεγαλύτερη χαρά από το να ζουν οι αδελφοί ειρηνικά μεταξύ τους. Έχω συλλειτουργήσει πολλές φορές μαζί με επισκόπους από άλλες τοπικές Εκκλησίες και γνωρίζω ποια είναι η χαρά του να είσαι ενωμένος ο ένας με τον άλλον εν Χριστώ. Θα ήθελα πολύ να διατηρήσουμε αυτή τη χαρά.
Οι άνθρωποι, οι οποίοι τώρα οργάνωσαν τις διώξεις της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, μας λένε ανοιχτά ότι πρέπει να περάσουμε στους υποστηρικτές του Τόμου και δεν θα έχουμε κανένα πρόβλημα. Ναι, δεν θα έχω προβλήματα με τις επίγειες Αρχές, αλλά θα έχω προβλήματα με τον Χριστό και τη συνείδησή μου. Αυτός ακριβώς είναι ο λόγος για τον οποίο δεν μπορώ να κάνω αυτό το βήμα. Πώς μπορώ να πω «ο Χριστός είναι ανάμεσά μας» σε ανθρώπους που τολμούν να πετάξουν τα Άγια Δώρα στη λάσπη; Πώς μπορώ να πω αυτά τα λόγια σε εκείνους, που ξυλοκοπούν τους ενορίτες μας και καταλαμβάνουν τους ναούς μας; Μακάρι να μπορούσατε να το καταλάβετε αυτό. Ο διαχωρισμός μας με αυτούς που μας διώκουν δεν βρίσκεται στο πολιτικό ή κρατικό πεδίο, βρίσκεται, στην πραγματικότητα, μεταξύ του Χριστού και του Αντιχρίστου και μας διώκουν επειδή θέλουμε να παραμείνουμε πιστοί στον Χριστό.
kosmodromio.gr,31/03/2023
https://aktines.blogspot.com/2023/04/blog-post_7.html#more
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου