Κέντρο τῆς κοινότητας ὁ ναός-Κέντρο τῆς ζωῆς ὁ Χριστός καί ὁ Θεῖος Ἔρως

ΤΑ ΑΣΚΗΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΝΟΡΙΑΣ

Β΄ Η ΜΟΝΑΧΙΚΗ ΚΑΙ Η ΚΟΣΜΙΚΗ ΕΝΟΡΙΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ

• Η ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ- ΤΟ «ΒΥΖΑΝΤΙΟ».

Κέντρο τῆς κοινότητας ὁ ναός

«Κέντρο τῆς κοινότητας ἦταν ἡ Ἐκκλησία, ἡ Ἐνορία, τό Μοναστήρι, ὁ Ἱερός Ναός, δηλαδή ὁ Θεός καί ἡ λατρεία Του. Μόνο μέσα ἀπό αὐτήν τήν προοπτική ἔβλεπαν οἱ ἄνθρωποι τίς ἀληθινές σχέσεις μεταξύ τους.

Τό κοινωνικό πρόβλημα συνδεόταν στενά μέ τό ἀνθρωπολογικό καί θεολογικό...Ἀντιθέτως, στήν Δύση κέντρο τῆς κοινωνικῆς ζωῆς ἔγινε τό ἐργοστάσιο, ἡ διανόηση, πού ταυτόχρονα ἀπομακρύνθηκαν ἀπό τόν Θεό καί τήν Ἐκκλησία. Ὁ ἄνθρωπος στήν Δύση αὐτονομεῖται ἀπό τόν Θεό. Βέβαια σέ αὐτό φταίει καί ἡ νοοτροπία τῶν Φράγκων, πού χρησιμοποίησε τήν λανθασμένη θεολογία γιά νά καταδυναστεύσει τόν λαό. Ἔτσι, στήν Δύση ἡ πολιτική καί κοινωνική ζωή, ἡ ψυχαγωγία,...ἡ παιδεία καί τό δίκαιο, ἀποδεσμεύθηκαν ἀπό τήν ἐκκλησιαστική ζωή»⁷².

Ἀντιθέτως, στήν Ἀνατολή καί μάλιστα στά χρόνια τοῦ «Βυζαντίου» κέντρο τοῦ δημόσιου, ἀλλά καί τοῦ ἰδιωτικοῦ βίου ἦταν ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός καί ἡ Ἐκκλησία Του μέ τούς Κανόνες, τίς ἑορτές καί τό Τυπικό Της.

Κέντρο τῆς ζωῆς ὁ Χριστός καί ὁ Θεῖος Ἔρως.

Ἡ φιλανθρωπία, ἡ φιλοθεΐα, ἡ ἀλληλεγγύη, τό ἐνδιαφέρον γιά τά κοινά κυριαρχοῦν στήν Ὀρθόδοξη Ἀνατολή στά «Βυζαντινά» καί μετα-«Βυζαντινά» χρόνια· διότι διατηρεῖται ὁ σέβασμός καί ἡ μίμηση τῆς μοναχικῆς ζωῆς ἀπό τούς «ἐν τῷ κόσμῳ» χριστιανούς.

«“Ὁ ἔρως τοῦ Θεοῦ κατέστη ἡ θεμελιώδης ἀρχὴ τῆς κοινωνίας ἐκείνης”⁷³.

Ἡ πίστη ἔγινε ἡ καρδιὰ τῆς κοινωνίας, καὶ ἡ ἴδια, μέσα ἀπὸ ὅλα καὶ πέρα ἀπὸ ὅλα, προσδιορίζει τὶς ἀπαντήσεις τὶς ὁποῖες δίνει τὸ “Βυζάντιο” στὶς διάφορες προκλήσεις τῆς ἱστορίας»⁷⁴ καί τῆς καθόλου ζωῆς.

«Οὐσία τῆς ζωῆς μας ὑπῆρχε ὣς τώρα ὄχι ἡ δουλεία στὴν ὀργάνωση (πολιτική, ἐκκλησιαστική, ἐκπαιδευτικὴ ἢ ὅποια ἄλλου εἴδους ὀργάνωση), ἀλλὰ ὁ καθαρὸς ἔρωτας γιὰ τὸν Θεό, δηλαδὴ ἡ νηπτικὴ πνευματικότητα, στὸ ἐπίκεντρο καὶ ὄχι στὸ περιθώριο»⁷⁵.

Οἱ ἄνθρωποι στήν ὀρθόδοξη Ἀνατολή ζοῦν χωρίς νά χάνουν τό κέντρο τῆς ζωῆς καί τόν σκοπό τῆς ὕπαρξής τους, τόν Θεό, πού εἶναι τό Α καί τό Ω. Ἡ μετάνοια καί ἡ συντριβή καλλιεργεῖται ὡς τρόπος ζωῆς ἀκόμη καί ἀπό τούς Αὐτοκράτορες. Ὅλες τους οἱ δραστηριότητες εἶναι θεοκεντρικές, διαποτισμένες μέ τό πνεῦμα τῆς ἀγάπης πρός τόν πλησίον καί πρός τόν Θεό. Ἡ ἐπαγγελματική καί ἡ κοινωνική ζωή, ἐπίσης, ὀργανώνεται μέ βάση τίς πρωτοχριστιανικές ἀρχές τῆς ἀδελφωσύνης, τῆς συναλληλίας, τῆς ἀλληλοβοήθειας, τοῦ ἐνδιαφέροντος γιά τά κοινά, τῆς πρός τόν Θεό καί πρός τόν πλησίον ἀγάπης.

Ἀπόσπασμα ἀπό τό βιβλίο:«Τά ἀσκητικά τῆς Ἐνορίας» (Ἱερομονάχου Σάββα Ἁγιορείτου) πού ἤδη κυκλοφορεῖ.

72 Ὅ.π.

73 Δ. Ζακυθηνοῡ, “Εἰσαγωγὴ” εἰς Βυζαντινὰ κείμενα…, ὅ.π., σ.ι.

74 Γ. Βαλσάμη, Ὁ Νέος Ἑλληνισμός καί ἡ Δύση, http://www.ellopos.net/gr/byzantium.asp#_ftnref60

75 Ὅ.π.