Ἑρμηνεία Παλαιᾶς Διαθήκης –Προφήτης Ἠσαΐας (30ον) – (Μητροπολίτου Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἱερεμία)

          IEΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ

ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΕΩΣ

Δημητσάνα, Παρασκευή 11 Σεπτεμβρίου 2015

ΣΥΝΤΟΜΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΑΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ ΣΕ ΣΥΝΕΧΕΙΕΣ

(Ἡ ἑρμηνεία παρά τήν συντομία της καί τήν ἁπλότητά της εἶναι ἐπιστημονική)

Ἡ ἐργασία αὐτή προσφέρεται στούς ἀναγνῶστες σέ συνέχειες ἑκάστη Δευτέρα καί Παρασκευή διά ἐξεύρεση λαθῶν ἐκ μέρους τους καί ἐνημέρωσή μας πρός διόρθωση, πρίν ἀπό τήν τελική δημοσίευση τοῦ ἔργου.

Ο ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΗΣΑΪΑΣ

Κατά τῆς ψευδοῦς ἀσφάλειας τῶν ἡγεμόνων τῆς Ἱερουσαλήμ (28,14-22)

(Προλογικό σημείωμα τῆς περικοπῆς)

1 Στό τεμάχιό μας αὐτό ὁ προφήτης ἀπευθύνεται στούς ἄρχοντες τῆς Ἱερουσαλήμ, οἱ ὁποῖοι νόμιζαν ὅτι εἶναι ἀσφαλεῖς, γιατί εἶχαν συνάψει συμμαχία μέ τούς Αἰγυπτίους γιά τήν ἀπόκρουση τῶν Ἀσσυρίων, ἤ συμμαχία μέ τούς Ἀσσυρίους γιά τήν ἀπόκρουση ἄλλου ἐχθροῦ ἐρχομένου ἐναντίον τους (ἔχουμε ἤ τήν ἐποχή τοῦ Ἄχαζ, κεφ. 7, ἤ πιθανόν τήν ἐποχή τοῦ Ἐζεκίου). Βλ. καί 30,1 ἑξ. Τήν πολιτική τους αὐτή συμμαχία οἱ Ἰουδαῖοι θεωροῦσαν ἰσχυρή, ὡς «διαθήκη μέ τόν ἅδη» καί «συνθήκη μέ τόν θάνατο» (στίχ. 15), παροιμιώδεις φράσεις, πού ἐσήμαιναν τήν βεβαιότητά τους ὅτι δέν πρόκειται νά πάθουν κανένα κακό! Ἑπομένως, ἀφοῦ οἱ ἄρχοντας τῆς Ἱερουσαλήμ ἔχουν τέτοια πεποίθηση περί τῆς ἀσφαλείας τους, δέν ἔχει, κατ᾽ αὐτούς, ἰσχύ τό κήρυγμα τοῦ Ἡσαΐου περί μελλοντικῆς συμφορᾶς. Ἡ θέση τοῦ Ἡσαΐου ὅμως ἦταν ὅτι μόνο ἡ ἐμπιστοσύνη στήν ὑπόσχεση, μέ τήν ὁποία ὁ Θεός ἔχει συνδεθεῖ μέ τήν Σιών, μόνο αὐτή θά σώσει τό ἰουδαϊκό ἔθνος ἀπό τόν ἀφανισμό.

2. Γιά τούς δικούς Του ὁ Θεός εἶναι σωτήριος βράχος, βλ. Ψαλμ. 26,5. Γι᾽ αὐτό καί ὁ προφήτης, γιά νά προσελκύσει τούς Ἰουδαίους στήν ἐμπιστοσύνη πρός τόν Θεό, παριστᾶ τόν Θεό νά λέγει ὅτι θά βάλει λίθο πολυτελῆ στά θεμέλια τῆς Σιών, λίθο «ἀκρογωνιαῖον, ἔντιμον, πολυτελῆ, ἐκλεκτόν» (στίχ. 16αβ). Θά σταθεῖ καί θά ἀντέξει μόνον ἐκεῖνος πού στηρίζεται σ᾽ αὐτόν τόν θεμέλιο: «Πᾶς ὁ πιστεύων ἐπ᾽ αὐτῷ οὐ μή καταισχυνθῇ» (στίχ. 16γ)! Βλ. καί Ρωμ. 9,33. 10,11. Α´ Πετρ. 2,6. Ὁ πιστεύων ὅμως σ᾽ αὐτόν τόν λίθο («ὁ πιστεύων ἐπ᾽ αὐτῷ») ἐκδηλώνει τήν πίστη του μέ τήν τήρηση τῶν ἐντολῶν τοῦ Θεοῦ στήν ζωή του, μέ τήν «κρίσιν» καί τήν «δικαιοσύνην», τήν ἐλεημοσύνη (βλ. στίχ. 17 καί 1,16 ἑξ. 5,7. 9,6. 11,3-5). Ἡ λ. «θεμέλιος λίθος» κατά τήν παλαιά ἰουδαϊκή ἑρμηνεία, ἐσήμαινε τόν Μεσσία. Ὁ Χριστιανισμός σ᾽ αὐτό τό χωρίο εἶδε προφητεία γιά τόν Χριστό.

3. Στήν συνέχεια (στίχ. 17β-19) λέγει ὁ προφήτης ὅτι ἡ Ἱερουσαλήμ, πού ἐμπιστεύεται στήν συμμαχία της μέ τό ξένο ἔθνος (μᾶλλον τήν Αἴγυπτο), δέν θά ἀντέξει τήν ἐρχόμενη συμφορά, ἡ ὁποία ὁπωσδήποτε θά ἔλθει (στίχ. 17β-18) καί ἡ ὁποία θά καταρρίψει ὅλο τό «ψεῦδος» τῶν Ἰουδαίων (στίχ. 17β). Ἔτσι, «ψεῦδος», ὀνομάζει ὁ προφήτης τήν ἐμπιστοσύνη τοῦ λαοῦ στήν ξένη εἰδωλολατρική δύναμη. Ἡ δέ καταστροφή θά φέρει τρόμο καί φόβο τήν ἡμέρα καί τήν νύκτα ἐκείνη, πού θά ἔλθει (στίχ. 19).

4. Ὁ λαός θά εἶναι ἀδύναμος καί δέν θά μπορέσει νά ἀντισταθεῖ κατά τήν ἡμέρα τῆς εἰσβολῆς τοῦ ἐχθροῦ (στίχ. 20). Ἡ δέ συμμαχία τους μέ τήν Αἴγυπτο θά ἀποδειχθεῖ καί αὐτή ἀδύναμος καί θά πραγματοποιηθεῖ ἡ παροιμία, πού λέγεται στό Ἑβρ. κείμενο, στίχ. 20: «Κοντό εἶναι τό κρεββάτι γιά νά ξαπλώσεις, στενό καί τό σκέπασμα γιά νά τυλιχθεῖς»! Δηλαδή: Καί οἱ ἴδιοι οἱ Ἰουδαῖοι εἶναι ἀνίσχυροι νά ἀντιμετωπίσουν τόν ἐχθρό (αὐτό εἶναι τό κοντό κρεββάτι), ἀλλά καί οἱ σύμμαχοί τους, στούς ὁποίους στηρίχθηκαν, ἀποδείχθηκαν καί αὐτοί ἀδύναμοι νά τούς βοηθήσουν (αὐτό εἶναι τό στενό σκέπασμα). Καί γιά τό κατάντημά τους αὐτό οἱ Ἰουδαῖοι τήν εὐθύνη τήν ἔχουν οἱ ἴδιοι, γιατί αὐτοί ἐπεδίωξαν τήν συμμαχία μέ τούς Αἰγυπτίους, παρά τήν ἀντίθετο συμβουλή τοῦ Ἡσαΐου. Ἑπομένους δέν πρέπει νά γίνονται «χλευαστές» κατά τοῦ Θεοῦ, ὅπως τούς λέγει τό Ἑβρ. κείμενο (στίχ. 14.22). Μόνοι τους ἔστρεψαν ἐναντίον τους τόν Θεό. Ἄλλοτε ὁ Θεός στό ὄρος Φερασείμ (Β´ Βασ. 5,20) καί στήν κοιλάδα Γαβαών (Ἰησ. Ν. 10,10-13) εἶχε ἀναμειχθεῖ ὑπέρ τοῦ Ἰσραήλ (στίχ. 21). Τό ἔργο ὅμως τοῦ Θεοῦ τώρα θά εἶναι «παράδοξον» (στίχ. 21 κατά τό Ἑβρ., Ο´ «ἀλλοτρίως»), θά εἶναι «πικρίας ἔργον» (στίχ. 21), γιατί θά ἀγωνισθεῖ ὄχι ὑπέρ, ἀλλά ἐναντίον τοῦ λαοῦ Του. Αὐτά «ἤκουσε παρά Κυρίου Σαβαώθ» ὁ Ἡσαΐας καί αὐτά προφητεύει ὅτι θά συμβοῦν· καί θά συμβοῦν, λέγει, «ἐπί πᾶσαν τήν γῆν» (στίχ. 22), δηλαδή, σέ ὅλη τήν χώρα τοῦ Ἰσραήλ.  

(Μετάφραση τοῦ κειμένου τῆς περικοπῆς,

τό ὁποῖο παραλείπουμε ἐδῶ πρός ἐξοικονόμηση χώρου)

28,14 Γι᾽ αὐτό ἀκούσατε λόγο Κυρίου, ταλαίπωροι ἄνδρες,

καί ἄρχοντες τοῦ λαοῦ αὐτοῦ τῆς Ἱερουσαλήμ:

15 Ἐπειδή σεῖς λέγετε, «κάναμε διαθήκη μέ τόν ἅδη

καί συνθῆκες μέ τόν θάνατο,

(ὅτι) ἄν ἔλθει ἐναντίον μας καταιγίδα (τῶν Ἀσσυρίων),

δέν θά μᾶς καταλάβει.

Κάναμε τό ψεῦδος καταφύγιό μας

καί στό ψεῦδος θά σκεπασθοῦμε».

16 Γι᾽ αὐτό, τά ἑξῆς λέγει ὁ Κύριος:

«Ἰδού ἐγώ, θά βάλω στά θεμέλια τῆς Σιών

λίθο πολυτελῆ καί ἐκλεκτόν,

(λίθο) ἀκρογωνιαῖο καί ἔντιμο στά θεμέλιά της.

Καί ἐκεῖνος πού πιστεύει σ᾽ αὐτόν, δέν θά καταισχυνθεῖ.

17 Καί θά κάνω τήν δικαιοσύνη μου νά εἶναι γιά ἐλπίδα

καί τήν ἐλεημοσύνη μου γιά σημαία.

Σέ σᾶς δέ πού ἐμπιστεύεστε μάταια στό ψεῦδος,

ὅτι δέν θά σᾶς καταλάβει ἡ καταιγίδα, α

18 μήπως καί (αὐτή) σᾶς ἀφαιρέσει τήν διαθήκη μέ τόν θάνατο

καί δέν σταθεῖ ἡ ἐλπίδα σας

(τῆς συμφωνίας) μέ τόν ἅδη, 

(θά συμβεῖ) νά σᾶς καταπατήσει ἡ καταιγίδα,

ὅταν θά ἔλθει. β

19 Ὅταν ἔλθει ἡ καταιγίδα θά σᾶς καταλάβει·

θά ἔλθει μία ἡμέρα πρωί - πρωί

καί γιά τήν νύκτα θά ἔχετε μιά κακή ἀγωνία».

Μάθετε νά ἀκοῦτε, 20α σεῖς πού εἶστε σέ δυσκολίες. γ

20β Ἐμεῖς δέν μποροῦμε νά πολεμήσουμε

καί ἐμεῖς εἴμαστε τόσο ἀδύνατοι γιά νά συναχθοῦμε. δ

21 Θά ἐγερθεῖ ὁ Κύριος, ὅπως (ἄλλοτε) στό ὄρος τῶν ἀσεβῶν

καί θά γίνει ὅ,τι (ἄλλοτε ἔγινε) καί στήν κοιλάδα Γαβαών.

Θά κάνει τά ἔργα Του μέ θυμό,

ἔργα πικρίας.

Ὁ δέ θυμός Του θά εἶναι παράξενος

καί ἡ πικρία Του παράξενη. ε

22 Ἔτσι λοιπόν ἐσεῖς μήν χαίρετε

οὔτε νά κάνετε πιό δυνατούς τούς δεσμούς σας (μέ τούς Αἰγυπτίους)·

γιατί ἄκουσα ἀπό τόν Κύριο τῶν Δυνάμεων

πράγματα πού θά κάνει σέ ὅλη τήν γῆ

καί μάλιστα (θά τά κάνει) σύντομα. ς

α. Στό Ἑβρ. ὁ στίχ. ἔχει:

«Θά βάλω τήν κρίση στόν κανόνα

καί τήν δικαιοσύνη στήν στάθμη.

Καί ἡ χάλαζα θά ἐξαφανίσει τό καταφύγιο τοῦ ψεύδους

καί τά ὕδατα θά πλημμυρίσουν τό κρυψῶνα».

β. Στό Ἑβρ. ὁ στίχ. ἔχει:

«Καί ἡ συνθήκη σας μέ τόν θάνατο θά ἀκυρωθεῖ

καί ἡ συμφωνία σας μέ τόν ἅδη δέν θά σταθεῖ.

Ὅταν ἡ πλημμυρίζουσα μάστιγγα διαβαίνει,

τότε θά καταπατηθεῖτε ἀπ᾽ αὐτήν».

γ. Στό Ἑβρ. ὁ στίχ. 19 καί τό ἡμιστ. 20α ἔχει:

«Ἀμέσως, ὅταν (ἡ μάστιγγα) διαβεῖ,

θά σᾶς πιάσει·

γιατί θά διαβαίνει κάθε πρωί, ἡμέρα καί νύκτα.

Καί μόνο τό νά ἀκούει κάποιος τήν βοή,

θά εἶναι φρίκη».

δ. Ὁ στίχ. 20 στό Ἑβρ. ἀποτελεῖ  παροιμία καί ἔχει ὡς ἑξῆς:

«Γιατί ἡ κλίνη εἶναι μικροτέρα,

ἀπό τό νά μπορεῖ κάποιος νά ξαπλώσει·

καί τό σκέπασμα εἶναι στενότερο,

ἀπό τό νά μπορεῖ κάποιος νά περιτυλιχθεῖ».

ε. Ὁ στίχ. στό Ἑβρ.:

«Διότι ὁ Κύριος θά σηκωθεῖ, ὅπως στό ὄρος Φερασείμ,

θά θυμωθεῖ, ὅπως στήν κοιλάδα τοῦ Γαβαών,

γιά νά ἐνεργήσει τό ἔργο Του,

τό παράδοξο ἔργο Του,

καί νά ἐκτελέσει τήν πράξη Του,

τήν παράδοξη πράξη Του».

ς. Ὁ στίχ. στό Ἑβρ.:

«Τώρα λοιπόν μήν εἶστε χλευαστές,

γιά νά μήν γίνουν δυνατώτερα τά δεσμά σας·

γιατί ἐγώ ἄκουσα παρά Κυρίου τοῦ Θεοῦ τῶν Δυνάμεων

συντέλεια καί ἀπόφαση σέ ὅλη τήν γῆ».

(Σύντομα ἑρμηνευτικά σχόλια τῆς περικοπῆς)

28,14-22. Τά ἀνόητα σχέδια τῶν ἐμπαιχτῶν, οἱ ὁποῖοι ζητοῦσαν μία στρατιωτική συμμαχία μέ τήν Αἴγυπτο κατά τῆς Ἀσσυρίας, θά τά καταστρέψει τό «παράδοξον» ἔργο τοῦ Θεοῦ στήν Σιών. 28,14. Ἄνδρες τεθλιμμένοι. «Ἄνδρες χλευαστές», λέγει τό Ἑβρ. Αὐτοί πού ἐλησμόνησαν τόν Θεό, τόν μόνο ὑπερασπιστή τους καί κατέφυγαν σέ ἄλλους θεούς. 28,15. Ἐποιήσαμεν διαθήκην μετά... Ἡ συμμαχία κατά τῶν Ἀσσυρίων, τήν ὁποίαν συνεβούλευαν οἱ ἄρχοντες τοῦ λαοῦ, τήν πίστευαν ὡς συμμαχία μέ τόν θάνατο καί τόν ἅδη. 28,16-17α. Οἱ στίχ. αὐτοί σχηματίζουν μία σύντομη προφητεία, ἡ ὁποία διακόπτει τόν λόγο. Ἡ θεϊκή ἀρχιτεκτονική τῆς νέας Ἱερουσαλήμ θέτει ὡς θεμέλιο λίθο, πού φέρει ἴσως τό ὄνομα «πᾶς ὁ πιστεύων ἐπ᾽ αὐτῷ οὐ μή καταισχυνθῇ», τήν «κρίσιν» καί τήν «δικαιοσύνην» (Ο´ «ἐλεημοσύνην», στίχ. 17α), πού ἰσοδυναμοῦν μέ τά συμβολικά ὀνόματα «πόλις δικαιοσύνης» καί «πόλις πιστή» τοῦ στίχ. 1,26. Ἡ προφητεία διακηρύσσει σωτηρία σέ ἐκείνους πού ἐμπιστεύονται στόν Θεό. βλ. 5,16. Στήν Καινή Διαθήκη ἡ εἰκόνα του θεμελίου καί τοῦ ἀκρογωναίου λίθου ἐφαρμόζεται στόν Ἰησοῦ Χριστό, βλ. Ματθ. 21,42. Ἐφ. 2,20. Α´ Πέτρ. 2,4-8 ἤ στήν Πέτρα, βλ. Ματθ. 16,18. 28,17β-22. Ὁ ἄπιστος πρόκειται νά καταστραφεῖ ἀπό τήν θεία ὀργή. 28,20. Κατά τό Ἑβρ. μία λαϊκή ἴσως παροιμία περιγράφουσα μία ἀθεράπευτη κατάσταση. 28,21. Ὄρος ἀσεβῶν, Γαβαών· «Φερασείμ», κατά τό Ἑβρ. Βλ. Β´ Βασ. 5,17-21. Τά δύο ἐδῶ τοπωνύμια εἶναι οἱ θέσεις σημαντικῶν νικῶν τοῦ Δαυΐδ κατά τῶν Φιλισταίων (βλ. Α´ Παραλ. 14,11.16). Ὁ στίχ. μας ὅμως λέγει ὅτι τώρα ὁ Θεός θά εἶναι σύμμαχος τῶν ἐχθρῶν τοῦ Ἰσραήλ καί ὄχι τοῦ ἰδίου τοῦ Ἰσραήλ. Εἶναι πράγματι «παράδοξο», ὅπως λέγει τό Ἑβρ. κείμενο (Ο´ «ἀλλοτρίως χρήσεται»), τό ἔργο αὐτό τοῦ Θεοῦ, τό νά μεταχειρίζεται τούς ἐχθρούς Του ἐναντίον τοῦ λαοῦ Του. 

 http://aktines.blogspot.gr/2015/09/30.html