Ἡ μνηστεία τῆς Ἀειπαρθένου

Απόσπασμα «Χριστιανικής Σπίθας» Απρίλιος 1958, αρ. φυλ. 204 Του Μητροπολίτου Φλωρίνης π. Αυγουστίνου Καντιώτου

  Η «Σπίθα» εκδόθηκε για να αντιμετωπίση ενα βλάσφημο βιβλίο

Η ΜΝΗΣΤΕΙΑ ΤΗΣ ΑΕΙΠΑΡΘΕΝΟΥ

Ζητήματα πίστεως

«—-Ἐκ τοῦ ὅλου περιεχομένου τοῦ βιβλίου εἰς τὸ παρὸν φύλλον διʼ ἔλλειψιν χώρου θὰ ἐξετάσωμεν μόνον τὸ μέρος ἐκεῖνο τοῦ βιβλίου, ποῦ ὁμιλεῖ περὶ τοῦ προοιμίου τοῦ θείου μυστηρίου τῆς θείας ἐνανθρωπήσεως τοῦ Σωτῆρος, περὶ τῆς μνηστείας δηλ. τῆς ἀειπαρθένου Μαρίας μετὰ τοῦ δικαίου Ἰωσήφ. Διὰ νὰ σχηματίσουν δὲ οἱ Ὀρθόδοξοι ἀναγνῶσται ἀληθινὴν κρίσιν περὶ τῆς ἀξίας τοῦ βιβλίου, ἐὰν καὶ κατὰ πόσον συμβιβάζηται μὲ τὴν Ὀρθόδοξον πίστιν, πρὶν ἤ ἀνοίξωμεν τὸ βιβλίον καὶ ἴδωμεν τὰ ἐν αὐτῶ γεγραμμένα, θὰ ἴδωμεν ὁποία ἐπʼ αὐτοῦ τοῦ θέματος εἶνε ἡ Ὀρθόδοξος διδασκαλία, ἵνα ταύτην ἔχοντες ὡς κριτήριον κρίνουν τοῦ βιβλίου τὴν ἀξίαν ἤ ἀπαξίαν ἐξ ἐπόψεως τοῦ Ὀρθοδόξου.

* * *

Κατὰ τὰ ἐπίσημα βιβλία τῆς Ὀρθοδόξου ἡμῶν Ἐκκλησίας ἡ Μαρία, ἡ σεπτὴ Μήτηρ τοῦ Κυρίου, ἧς τὴν καρδίαν ρομφαία δίστομος ἔπληξε κατὰ τὰ Πάθη τοῦ Υἱοῦ Της, ἡπῆρξε τὸ ἀκηλίδωτον κάτοπτρον, ὁ καθαρώτατος ναός, ἡ κιβωτὸς ἡ ἁγία, ἡ ἄσπιλος, ἡ ἀμόλυντος, ἡ ἄφθορος, ἡ ἄχραντος, ἡ ἀγνή, ἡ πανάμωμος, κατὰ τὸν προφήτην Ἡσαΐαν Η ΠΑΡΘΕΝΟΣ, ἡ μόνη δηλαδή, ἡ μοναδικὴ Παρθένος, ἡ ἐνσαρκώνουσα τὸ ἰδεῶδες τῆς παρθενίας, ἡ πρὸ τοῦ τόκου, ἠ ἐν τῶ τόκω καὶ μετὰ τόκον Παρθένος, ἥν ἐκ τοῦ προπατορικοῦ ρύπου ἐκαθάρισεν, ἐλάμπρυνε καὶ ἐξωράισεν ἔτι μᾶλλον ἡ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ κατὰ τὴν ἡμέραν τοῦ Εὐαγγελισμοῦ φωνή˙ «Πνεῦμα Ἅγιον ἐπελεύσεται ἐπὶ σέ, καὶ δύναμις ὑψίστου ἐπισκιάσει σοι» (Λουκ. 1, 35).

Μέσα εἰς τὸ φωτεινὸν αὐτὸ πλαίσιον τῆς ἀσπίλου παρθενικῆς ζωῆς τῆς Θεοτόκου ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία τοποθετεῖ καὶ τὴν μνηστείαν αὐτῆς μετὰ τοῦ δικαίου Ἰωσήφ, ἥν ἑορτάζει τὴν πρώτην Κυριακὴν μετὰ τὴν ἑορτὴν τῶν Χριστουγέννων.

Κατὰ τὴν διδασκαλίαν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ἡ μνηστεία τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου δὲν ὁμοιάζει ποσῶς μὲ τὰς μνηστείας τὰς κοσμικάς, οὔτε ὡς πρὸς τὰς ἀφορμὰς καὶ τὰς αἰτίας, ποὺ κινοῦν δύο νεαράς ὑπάρξεις διὰ νὰ πλησιάσουν καὶ νὰ γνωρίσουν ἀλλήλας κατὰ τὴν περίοδον τῆς μνηστείας, οὔτε ὡς πρὸς τὸν σκοπὸν, πρὸς τὸν ὁποῖον τείνουν αἱ γνωριμίαι αὖται. Διότι τὶ εἶνε ἐκεῖνο, ὅπερ κινεῖ τοὺς νέους καὶ τὰς νέας εἰς μνηστείαν; Ὁ ἔρως, ὁ σαρκικὸς ἔρως, ποὺ προέρχεται ἀπὸ τὴν ἐκτίμησιν τοῦ κάλλους τοῦ σώματος καὶ ψυχικοῦ ὡς τοιαῦτα ὑποκειμενικῶς βλέπουν οἱ ἐρῶντες. Καὶ ὁ σκοπός; Ὁ γάμος, ἡ κατὰ θεῖον Νόμον εἰς σάρκα μίαν ἕνωσις ἀνδρὸς καὶ γυναικὸς ἐπὶ σκοπῶ παιδοποιΐας. Ἀλλʼ αἱ φυσικαὶ αὖται ἐπιθυμίαι, τὰ κοινὰ στοιχεῖα ποὺ παρατηροῦνται εἰς τὰς σχέσεις τῶν δύο φύλων, έρωτῶμεν˙ δύνανται ταῦτα νʼ ἀποδοθοῦν κατά τινα τρόπον καὶ εἰς τὴν περίπτωσιν τῆς μνηστείας τῆς ἀειπαρθένου Κόρης τῆς Ναζαρέτ μετὰ τοῦ δικαίου Ἰωσήφ; Ἄπαγε τῆς βλασφημίας! Κατὰ τὴν διδασκαλίαν τῆς Ὀρθοδοξίας οὐδὲν κοσμικὸν ἐλατήριον ὤθησε τὸν δίκαιον Ἰωσήφ, ἵνα μνηστευθῆ τὴν Ἀειπάρθενον. Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός, ὅστις ἐκφράζει διαυγέστερον καὶ αὐθεντικώτερον παντὸς ἄλλου τὴν δογματικὴν διδασκαλίαν τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, λέγει ὅτι μόνον διὰ λόγους προστασίας καὶ φυλάξεως τοῦ παρθενικοῦ τούτου θησαυροῦ ἐκλήθη ὁ δίκαιος Ἰωσὴφ διὰ νὰ γίνη μνήστωρ. Ἰδοὺ ἐπὶ λέξει ἡ σχετικὴ περικοπή˙ «Ἐπειδὴ δὲ ἐπετήρει τὰς παρθένους ὁ τῆς ἡμῶν σωτηρίας ἐχθρός, διὰ τὴν Ἡσαΐου πρόρρησιν˙ Ἰδοὺ ἡ παρθένος ἐν γαστρὶ ἕξει, φήσαντος, καὶ τέξεται υἱόν, καὶ καλέσουσι τὸ ὄνομα αὐτοῦ Ἐμμανουήλ˙ ὅ ἐστι μεθερμηνευόμενον, Μεθʼ ἡμῶν ὁ Θεός˙ ὡς ἄν δελεάση τὸν ἐν σοφία ἀεὶ ἁμβρυνόμενον, ὁ δρασσόμενος τοὺς σοφοὺς ἐν τῆ πανουργία αὐτῶν, πρὸς μνηστείαν ἡ νεᾶνις τῶ Ἰωσὴφ ὑπὸ τῶν ἱερέων ἐκδίδοται ὁ καινὸς τόμος, τῶ γράμματα εἰδότι˙ ἡ δὲ μνηστεία, φυλακή τε τῆς Παρθένου ὑπῆρχε, καὶ τοῦ τὰς παρθένους ἐπιτηροῦντος ἀποβουκόλημα» (Ε. Π. Migne Τόμ. 94 σελ. 1160). Αὐτὸ δὲ τὸ φρόνημα ὡς πρὸς τὰ ἐλατήρια καὶ τὸν σκοπὸν τῆς μνηστείας τῆς Παρθένου βλέπομεν εἰς τοὺς ὡραίους ἰαμβικοὺς στίχους, τοὺς ὁποίους τὸ Μηναῖον τῆς Ἐκκλησίας προτάσσει τοῦ ἱστορικοῦ τῆς ἑορτῆς τοῦ Μνήστορος.

«Τιμῶ Ἰωσὴφ, Μνήστορα τῆς Παρθένου, Ὡς ἐκλεγέντα φύλακα ταύτης μόνον…».

Εἰς Ὠδὴν δὲ πρὸς τιμὴν τοῦ δικαίου Ἰωσὴφ συμπεριληφθεῖσαν καὶ ἐν τῶ Μηναίω τονίζεται ὅτι ὁ δίκαιος ἔλαβε τὴν Παρθένον κατόπιν θεϊκῆς προτροπῆς. «Ἔχων λογισμὸν ταῖς θεϊκαῖς ὑπείκοντα προστάξεσι, καὶ καθαρὸς ὅλος γενόμενος, τὴν μόνην ἐν γυναιξί, καθαρὰν καὶ ἄμωμον, μάκαρ Ἰωσὴφ σὺ ἐμνηστεύσω, τηρῶν Παρθένον ἀγνήν, πρὸς ὑποδοχὴν τοῦ Ποιήσαντος». Ὁ δὲ νεώτερος ἐκκλησιαστικὸς συγγραφεὺς Κ. Καλλίνικος, ὅστις λόγω τῆς μακρᾶς του παραμονῆς εἰς τὴν Δύσιν δὲν δύναται νὰ κατηγορηθῆ διʼ ἄκραν συντηρητικότητα καὶ «παλαιολιθικὰς ἀντιλήψεις», ὡς μᾶς κατηγορεῖ φιλομασονικὴ ἐφημερὶς τῶν Ἀθηνῶν, εἰς μίαν ἀνθοδέσμην ποιημάτων του ἀφιερωμένων εἰς τὴν Θεοτόκον ἔχει ποίημα ὑπὸ τὸν τίτλον «Μνηστεία». Εἰς αὐτὸ ὑποστηρίζεται ἐν ποιητικῆ γλώσση τὸ φρόνημα τῆς Ἐκκλησίας τῶν πρώτων αἰώνων περὶ τοῦ εἴδους τῆς μνηστείας τῆς Θεοτόκου. Περιέλαβε μάλιστα ὁ Καλλίνικος εἰς τὸ ποίημα τοῦτο καὶ ὡραίαν τινα παράδοσιν, κατὰ τὴν ὁποίαν ὁ Ἰωσὴφ «ἔχων λογισμὸν», διστάζων νὰ γίνη μνήστωρ τῆς Κόρης ἐπείσθη τελικῶς, ὅταν μία ἐκ τῶν πολλῶν ράβδων, ποὺ ἐκράτουν τίμιοι πρεσβῦται, ἡ ἰδική του ράβδος, ἧτο ἐκείνη, ἡ ὁποία ἤνθισε ἄνθος ἐξαίσιον. Οὕτως ἐκ τοῦ ἑνὸς Ναοῦ, εἰς τὸν ὁποῖον εὑρίσκετο μέχρι τῆς στιγμῆς ἐκείνης, εἰς ἕτερον Ναὸν μεταβαίνει, εἰς ναὸν καθαρὸν ὡς ἧτο ἡ οἰκεία τοῦ δικαίου Ἰωσήφ, ὅστις τοιοῦτον ἀναλαβὼν ἔργον, τὴν φύλαξιν καὶ προστασίαν τῆς Παρθένου, οὐδεμίαν ἔννοιαν ἧτο δυνατὸν νὰ συλλάβη ἐν τῆ διανοία αὐτοῦ. Διὰ τοῦτο καὶ ὁ εἰρημένος συγγραφεὺς εἰς τὴν τελευταίαν στροφὴν λέγει ὅτι, μόλις ὁ Ἰωσὴφ ὡδήγησε τὴν Παρθένον εἰς τὴν οἰκίαν, δὲν ἐκάθισεν μετʼ αὐτῆς, ἵνα ἀρχίση ἐρωτικήν τινα γλυκεῖαν καὶ ἀτελεύτητον συνομιλίαν, ὡς συμβαίνει εἰς κοσμικὰς μνηστείας, ἀλλʼ ἀμέσως ἐπορεύθη εἰς τὴν ἐργασίαν αὐτοῦ (Ἴδε Κ. Καλλινίκου «ἡ Θεοτοκειὰς» Ἀλεξάνδρεια 1935 σελ. 13). Ἀλλʼ ἀκόμη σπουδαιότερα καὶ μεγαλοπρεπέστερα εἶνε τὰ ὅσα περὶ τῆς μνηστείας λέγει ὁ ἐσχάτως εἰς ἅγιον ἀνακηρυχθεὶς ὅσιος Νικόδημος Ἁγιορείτης εἰς τὸ περίφημον Ἑορτοδρόμιόν του, εἰς τὰς θεομητορικὰς ἑορτὰς τῆς Ὑπαπαντῆς καὶ Εὐαγγελισμοῦ, καὶ οἱ ἐμπνευσμένοι ἱεροκήρυκες κατὰ τὴν ἐποχὴν τῆς Τουρκοκρατίας Ἠλίας Μηνιάτης καὶ Νικηφόρος Θεοτόκης εἰς τὰς σχετικὰς ὁμιλίας των καὶ ἐρμηνείας τῶν κειμένων τῶν Ἁγίων Γραφῶν. Ταῦτα ἐκ τῶν ἱερῶν βιβλίων τῆς Ἐκκλησίας γνωρίζει περὶ τῆς μνηστείας τῆς Θεοτόκου ὁ Ὀρθόδοξος λαός μας. Διὰ τοῦτο εἰς μέγα ὕψος αἴρει τὴν Παρθένον, βλέπει αὐτὴν πλατυτέραν τῶν οὐρανῶν, τιμιωτέραν τῶν Χερουβεὶμ καὶ ἐνδοξοτέραν ἀσυγκρίτως τῶν Σεραφεὶμ καὶ ἐκ τῆς διανοίας του ἀποκλείει πάντα λογισμόν, ὅστις θὰ ἠδύνατο νὰ ταπεινώση καθʼ οἱονδήποτε τρόπον ἐνώπιον τῶν ὀφθαλμῶν του τὴν Ἀειπάρθενον….

http://www.augoustinos-kantiotis.gr/?p=44089