«Ὅλοι οἱ ψυχικὰ ἀσθενεῖς ἔχουν ὡς κέντρο τὸν ἑαυτό τους».

Ἕνας ἀκόμη σύγχρονος Στάρετς, ὁ Στάρετς Σέργιος, συμφωνεῖ μέ τά λεγόμενα τοῦ Γέροντος Πορφυρίου καί τοῦ Γέροντος Παϊσίου, πού μόλις παρουσιάσαμε:
«Στὴ βάση τῶν ψυχικῶν ἀσθενειῶν», παρατηρεῖ ὁ Στάρετς Σέργιος, «βρίσκεται ἡ ὑπερηφάνεια. Θεμέλιο τῶν ψυχικῶν ἀσθενειῶν εἶναι ἡ θεώρηση τοῦ ἑαυτοῦ μας ὡς κέντρου τῶν πραγμάτων. Ὅλοι οἱ ψυχικὰ ἀσθενεῖς ἔχουν ὡς κέντρο τὸν ἑαυτό τους»[38]. Ἐδῶ ὁ Γέροντας ταυτίζεται πλήρως μέ τόν Γέροντα Πορφύριο, πού ὁμιλεῖ γιά τόν ἐγωισμό ὡς αἰτία τῆς κατάθλιψης.

Καί συνεχίζει: «Αὐτό, βεβαίως, δέν σημαίνει ὅτι οἱ ἴδιοι εἶναι ὑπεύθυνοι για τὴν ἀσθένειά τους. Ἡ ὑπερηφάνεια, ὅπως καὶ τὰ ἄλλα πάθη, ἔχουν στο ἄτομο ποικίλες προελεύσεις: τὴν προσωπικὴ βούληση, ἀλλὰ καὶ τὴν κληρονομικότητα, τὸ οἰκογενειακὸ περιβάλλον, τὴν κοινωνία, τὶς προσωπικὲς σχέσεις καὶ τὴν ἱστορία τοῦ καθενός. Κάθε πνευματικὸς Πατέρας πρέπει να εἶναι ταυτόχρονα καὶ ψυχίατρος. Κάθε ψυχικὴ ἀσθένεια ἔχει στήν βάση της πνευματικὰ προβλήματα»[39]. Καί ἐδῶ ὁ Γέροντας Σέργιος ταυτίζεται μέ τόν Γέροντα Πορφύριο πού διδάσκει ὅτι πίσω ἀπό τά λεγόμενα «ψυχολογικά» κρύβονται πνευματικά προβλήματα καί δαιμόνια.

«Ἡ πνευματικότητα», παρατηρεῖ ἐπίσης ὁ Στάρετς Σέργιος, «καλύπτει καὶ περιλαμβάνει τὰ πάντα. Ἑπομένως, μία πνευματικὴ πράξη μπορεῖ να θεραπεύσει»[40]. Ἐδῶ ὁ Γέροντας ἀπαντᾶ σ’ αὐτούς πού λένε ὅτι (τάχα) χρειάζεται Πνευματικός γιά τά πνευματικά καί ψυχολόγος-ψυχίατρος γιά τά ψυχολογικά προβλήματα. Ὅλα εἶναι πνευματικά προβλήματα καί χρήζουν τήν Θεία Χάρη γιά νά θεραπευθοῦν.
«Ὁ ψυχίατρος που δεν εἶναι πνευματικὸς ἄνθρωπος», σημειώνει εὔστοχα ὁ Γέροντας Σέργιος, «μπορεῖ νά ἀνακουφίσει τὸν ἀσθενῆ, νά τὸν βοηθήσει νά ξαναβρεῖ τὸν ἑαυτὸ του, νά βελτιώσει τίς σχέσεις του μὲ τοὺς ἄλλους. Ἀλλὰ κατὰ βάθος τὸν ἀφήνει ἄδειο, γιατὶ δέν τοῦ λέει πῶς νά βρεῖ ἕνα νόημα στήν ὑπάρξή του. Κάτι πού, ἀντιθέτως, κάνει ὁ πνευματικὸς Πατέρας»[41]. Νά ἡ τεράστια διαφορά προσφορᾶς τῶν μέν ἀπό τούς δέ. Ἡ «ἀπουσία νοήματος ζωῆς» εἶναι τό μεγαλύτερο πρόβλημα στόν σημερινό σύγχρονο «πολιτισμένο» ἄνθρωπο.

Ἡ θεραπεία ἐπίσης ἀπό τούς ψυχιάτρους δέν γίνεται στό βάθος ἀλλά στήν ἐπιφάνεια τῆς ἀνθρώπινης ὕπαρξης· εἶναι μία θεραπεία κυρίως στήν συμπεριφορά καί ὄχι στό «εἶναι», στήν οὐσία τῆς ἀνθρώπινης ψυχῆς.

Οἱ ψυχίατροι καί οἱ ψυχολόγοι ἀγνοοῦν τήν ἀνθρώπινη ψυχή καί ἐν πολλοῖς ἀρνοῦνται τήν ὕπαρξή της. «Ἀντίθετα μὲ ὅ,τι ἰσχυρίζεται ὁ Φρόυντ», ὑπογραμμίζει ὁ Στάρετς, «ἡ βάση τῶν ψυχικῶν ἀσθενειῶν δεν εἶναι ἡ σεξουαλικότητα, ἀλλὰ ἡ ὑπερηφάνεια»[42]. Ἡ νόσος τοῦ διαβόλου (ἡ ἀλαζονεία-ὑπερηφάνεια) εἶναι αὐτήν πού ἀρρωσταίνει καί τήν ἀνθρώπινη ὕπαρξη.
«Ἡ ὑπερηφάνεια», ὅπως παρατηρεῖ ὁ π. Παΐσιος, «γεννᾶ τόν ἐγωισμό»[43].

 Ὁ διάβολος, μπαίνοντας στήν ὑπερήφανη-ἐγωκεντρική ψυχή, τήν γεμίζει μέ λύπη, κόπωση καί ἀπόγνωση.

Κάποιος ρώτησε τόν Γέροντα Παΐσιο σχετικά μέ τήν στενοχώρια πού τοῦ ἐρχόταν γιά τίς πτώσεις του:

«Γέροντα, κάμπτομαι ἀπό τήν στενοχώρια γιά τίς πτώσεις μου καί κουράζομαι στόν ἀγώνα μου.

– Ἀπό τόν ἐγωισμό εἶναι. Ἐπειδή δέν «κάμπτεις», γι’ αὐτό ἀποκάμνεις μετά. Δέν ὑπάρχει ταπείνωση, μετάνοια, συντριβή· ὑπάρχει ἐγωισμός καί ὁ ἐγωισμός πάντα φέρνει λύπη καί ἄγχος. Ὅταν ὁ ἄνθρωπος δέν ἔχει μετάνοια, ἀλλά στενοχωριέται ἀπό ἐγωισμό, ἀπό ἀνθρωπαρέσκεια, ἐπειδή ξέπεσε στά μάτια τῶν ἄλλων, τότε ὑπάρχει μέσα του ἀγωνία, φαρμάκι, πόνος»[44].

Ὁ καταθλιπτικός ἄνθρωπος βιώνει ἀκριβῶς τήν λύπη, τό φαρμάκι, τόν πόνο, διότι δέν «κάμπτει», δέν ταπεινώνεται, δέν μετανοεῖ ἀλλά στενοχωριέται, ἐξ αἰτίας τοῦ πληγωμένου του ἐγωισμοῦ καί τῆς ἀνθρωπαρέσκειας.

Πολλές φορές ἡ ὑπερβολική στενοχώρια γιά τά πάθη καί τίς πτώσεις μας ὑποκρύπτει μία αὐτονομημένη ἀπό τόν Θεό προσπάθεια ἠθικῆς βελτίωσής μας καί ἕναν μεγάλο ἐγωισμό.

Ὁ στάρετς Μακάριος ἔγραφε σὲ ἕνα προφανῶς καταθλιπτικὸ πρόσωπο: «Λὲς ὅτι ἡ ἀδυναμία σου νὰ ἀντισταθεῖς στὸν πειρασμό, ἡ βραδύτητά σου νὰ νικήσεις τὰ πάθη σου καὶ ἡ γενικὴ ἠθικὴ ἀδυναμία σου σὲ πιέζει πολύ, πράγμα ποὺ ἁπλὰ ἀποδεικνύει ὅτι στηρίζεις τὴν σωτηρία σου στὶς δικές σου δυνάμεις… Πῶς ἀλλιῶς θὰ ἀποκτήσουμε τὴν ταπείνωση, παρὰ μόνο ἂν ἀντικρίζουμε συνεχῶς τὸν ἑαυτό μας ὅπως πραγματικὰ εἶναι – ὁ χειρότερος τῶν ἁμαρτωλῶν». Ἡ Ρωσία τῶν στάρετς τοῦ 19ου αἰώνα ἦταν ἀρκετὰ ἐξοικειωμένη μὲ τὴν κατάθλιψη... (Ἡ κατάθλιψη) θεωρεῖτο σύμπτωμα τῆς ὑπερηφάνειας, καὶ ἡ θεραπεία του ἦταν ἡ ταπείνωση[45]. 

Ἑπομένως: Τά πάθη καί κυρίως ὁ ἐγωισμός-ὑπερηφάνεια προξενοῦν τήν τόσο διαδεδομένη στήν ἐποχή μας κατάθλιψη.

Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης

Ἀπόσπασμα ἀπό τό Βιβλίο:Τά πάθη καί ἡ κατάθλιψη - Τί εἶναι καί πῶς θεραπεύονται

ΤΕΛΟΣ ΚΑΙ Τῼ ΘΕῼ ΔΟΞΑ!

[38]Larchet, 2006, Ἀκρίτας, σσ. 167-169, http://fdathanasiou.wordpress.com/2011/02/07. Ὁ στάρετς(1903-1987) Σέργιος εἶναι ἕνας ἀδάμας πραγματικὸς “γέροντας μὲ ὑψηλὴ πνευματικότητα”(=στάρετς, στὴν ρωσσική γλῶσσα) τῆς ρωσσικῆς διασπορᾶς στὴ Γαλλία. Λόγιος ἐπίσης, καὶ μὲ μεγάλη ἀποδοχὴ στοὺς κύκλους τῶν Χριστιανῶν Ὑπαρξιστῶν ἐν Γαλλία, μίλησε ἐκτενῶς γιὰ τὶς ψυχιατρικὲς θεωρίες τῆς ἐποχῆς του. Ο Jean -Claude Larchet, καθηγητὴς Φιλοσοφίας καὶ Θεολογίας στὸ Στρασβοῦργο, μὲ ἀνώτατες σπουδὲς σὲ ἀνθρωπιστικὲς ἐπιστῆμες καὶ ψυχολογία, καταγράφει κάποιες ρήσεις του, ποὺ παραθέτουμε ἄνευ περιττολογιῶν…

[39]Ὅ.π

[40]Ὅ.π.

[41]Ὅ.π.

[42]Ὅ.π.

[43]Πάθη καί ἀρετές, σελ. 67.

[44]Ὅ.π., σελ. 139.

[45]Michael Lopukhin, Μπορεῖ ἡ κατάθλιψη νά ἀποτελέσει εὐκαιρία; , στό: http://www.xfd.  

 Προτεινόμενα γιά τήν κατάθλιψη

1. Ἐξομολόγοι ἤ ψυχολόγοι; «Αυτοί που δεν είναι καλά πνευματικά, είναι μερικοί ιερωμένοι που σπουδάζουν ψυχολογία, για να βοηθήσουν τις ψυχές (με ανθρώπινες τέχνες)».(Γέρων Παΐσιος)
2. Τά πάθη καί ἡ κατάθλιψη-Τί εἶναι καί πῶς θεραπεύονται (Ἱερομονάχου Σάββα Ἁγιορείτου)-Νέο βιβλίο
3. Οι βιοτικές ασχολίες και η πνευματική ζωή. Το άγχος.
4. Γέροντος Παΐσιου του Αγιορείτου Λόγοι Α΄ – Δεύτερο Μέρος – Κεφάλαιο 3ον «Απλοποιήστε την ζωή σας, για να φύγη το άγχος» (ὁμιλία+κείμενο)
5. Για τον πιστό δεν υπάρχουν αδιέξοδα
6. Γιά τήν ἀντιμετώπιση τοῦ ἄγχους (κατά τήν Ἁγία Γραφή καί τούς Ἁγ. Πατέρες)
7. Ὁ μοναχός μέ τό ἰαματικό χάρισμα
8. Γέροντος Παϊσίου τοῦ Ἁγιορείτου. Λόγοι Δ΄. 1) Ὁ καθένας νὰ ἀξιοποιήση πνευματικὰ τὸ χάρισμα ποὺ ἔχει 2) Ἄγχος καὶ ἐργασία
9. Τό ἄγχος, ὁ καρκίνος καί ἡ Πνευματική ζωή (π. Κλεόπας Ἤλιε)
10. Κατάθλιψη: ἡ πιό καλπάζουσα νόσος στόν κόσμο
11. Μελαγχολία, θλίψη, άγχος (του Γέροντος Πορφυρίου)
12. Ἡ ταραχή τῆς ψυχῆς καί ὁ ἐχθρός (mp3)
13. Ἡ ἀκτημοσύνη, τό ἄγχος γιά τά βιοτικά καί ἡ Θεία Χάρη (mp3)
14. Τό θέλημα τοῦ Θεοῦ καί τό ἄγχος (mp3)
15. Το θέλημα του Θεού και η ελευθερία του ανθρώπου (Ἁγίου Σιλουανοῦ).
16. Τό ἄγχος, οἱ βιοτικές μέριμνες καί ἡ οἰκογένεια
17. Ἐμπιστοσύνη στήν Θεία Πρόνοια καί Κατάθλιψη
18. Οἱ ἀληθινοί «ἀντιεξουσιαστές».
19. Ὁ ρόλος τοῦ πονηροῦ καί οἱ «λεγόμενοι ψυχίατροι».
20. Ὁ ἀποπροσανατολισμός τοῦ σύγχρονου ἀνθρώπου (ψυχίατρος ἤ Πνευματικός;) (Γέροντος Παϊσίου καί Γέροντος Πορφυρίου).
21. Δαιμονική ἐπήρρεια, κατάθλιψη καί ψυχοπάθεια.
22. Ἡ Θεραπεία τῆς ψυχῆς κατά τόν Γέροντα Πορφύριο (Τά λεγόμενα ψυχολογικά προβλήματα).
23. ΗΠΑ: Ένα εκατομμύριο παιδιά λαμβάνουν αντιψυχωσικά. (Ἡ ἀποτυχία τῶν λεγόμενων ψυχ-ιάτρων, ψυχο-θεραπευτῶν καί ψυχο-λόγων).
24. Ἡ ψυχή καί ἡ θεραπεία της Α΄ (Ψυχολογία, Ψυχιατρική, ψυχοθεραπεῖες καί Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας)(mp3)
25. Ἡ ψυχή καί ἡ θεραπεία της (Ψυχολογία, Ψυχιατρική, ψυχοθεραπεῖες καί Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας)(mp3) Β΄ Ὁμιλία
26. Ψυχολογία – Βιβλία ψυχολογίας καί «ψυχολογικά» προβλήματα (Γέροντας Παΐσιος)
27.  Κατάθλιψη, ψυχικές αρρώστειες, λύπη: Προσευχές
28.  Ο «ψυχοπαθής» κατά τους Πατέρες της Εκκλησίας
29. O στάρετς Σέργιος, και η κοσμική ”ψυχιατρική” (σύντομος σχολιασμός).
30.  Τά πάθη καί οἱ ἀσθένειες
31. Τό χειρότερο ἀποτέλεσμα τῆς ἀπομάκρυνσης ἀπό τόν Θεό: ἡ αὐτοκτονία.
32.  Ταπείνωση: Τό μεγάλο θεραπευτικό φάρμακο
33. Τά βιβλία μας
34. Τί εἶναι ἡ κατάθλιψη-Ὁ καταθλιπτικός βασανίζει τόν ἑαυτό του καί τό περιβάλλον του.
35. Τά ἀποτελέσματα τῆς κατάθλιψης-Οἱ καταθλιπτικοί κατηγοροῦν τόν Θεό.
36. Τί εἶναι ἡ κατάθλιψη-Οἱ αἰτίες τῆς ἀκηδίας-λύπης καί ἡ θεραπεία της διά τῆς ἐργασίας.
37. Τί εἶναι ἡ κατάθλιψη-Τό πνεῦμα τῆς λύπης καί ἡ ἀντιμετώπισή του
38. Τί εἶναι ἡ κατάθλιψη-Ἡ βλαπτική λύπη-ἀκηδία
39. Τί εἶναι ἡ κατάθλιψη-Λύπη ὠφέλιμη καί λύπη δαιμονική.
40. Τί εἶναι ἡ κατάθλιψη-Τά τέσσερα εἴδη τῆς λύπης-Τί εἶναι ἡ λύπη καί ἡ κατάθλιψη κατά τούς Ἁγίους Πατέρες
41. Τί εἶναι ἡ κατάθλιψη-Ὁ ἄνθρωπος καλεῖται νά γίνει πρόσωπο.
42. Τί εἶναι ἡ κατάθλιψη-Οἱ ἀληθινοί «ἀντιεξουσιαστές».
43. Τί εἶναι ἡ κατάθλιψη-Ἡ ἀγάπη πρός τόν «κόσμο» (κοσμικό φρόνημα) ὁδηγεῖ στήν θλίψη καί τήν Κατάθλιψη
44. Τί εἶναι ἡ κατάθλιψη- Τά λεγόμενα «ψυχολογικά» εἶναι κατ’ οὐσίαν πνευματικά προβλήματα.
45. Τό χειρότερο ἀποτέλεσμα τῆς ἀπομάκρυνσης ἀπό τόν Θεό: ἡ αὐτοκτονία.
46. Τί εἶναι ἡ κατάθλιψη-Ἡ ἀπομάκρυνση τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τόν Θεό καί ἡ ἀλλοτρίωσή του.
47. Κατάθλιψη: ἡ πιό καλπάζουσα νόσος στόν κόσμο
48. Τί εἶναι ἡ κατάθλιψη - Ὁ ἀποπροσανατολισμός τοῦ σύγχρονου ἀνθρώπου
49. Τά πάθη καί ἡ κατάθλιψη - Τί εἶναι καί πῶς θεραπεύονται (Ἱερομονάχου Σάββα Ἁγιορείτου) - Νέο βιβλίο
50. H Mελαγχολία, η ταπείνωση και ο εξομολόγος (Γερ Πορφυριος)
51. Τί εἶναι τά λεγόμενα «ψυχολογικά» προβλήματα;
52. Περὶ καταθλίψεως καὶ λογισμῶν

53. Προσευχές γιά τήν ἀπαλλαγή ἀπό τήν κατάθλιψη καί τά ποικίλα ψυχικά νοσήματα

54. Η άκαιρη λύπη (Αγ. Γρηγόριος Παλαμάς)
55. Για τη Λύπη (Αντίοχος Μοναχός)
56. Ἐμπιστοσύνη στήν Θεία Πρόνοια καί Κατάθλιψη
57. Γενική ἐξομολόγηση: «Ἡ Θεία Ψυχανάλυση»
58. Ἡ ἐκκοπή τοῦ θελήματος καί ἡ κατάθλιψη
59. Μόνο τό ἐνδιαφέρον γιά τήν Ἐκκλησία θεραπεύει τόν ἄνθρωπο.
60. ‘Υπακοή: Ἡ ἐφαρμοσμένη ταπείνωση.
61. Ταπείνωση: Τό μεγάλο θεραπευτικό φάρμακο
62. Ἡ «προσευχή μέ λαχτάρα» εἶναι τό ἀντιφάρμακο στήν κατάθλιψη.
63. Ἡ ἰατρική τῆς ψυχῆς εἶναι ἡ καταπολέμηση τῆς ἁμαρτίας καί τῶν παθῶν.
64. • Ἡ κατάθλιψη καί τά πάθη (Α΄)
    • Ἡ κατάθλιψη καί τά πάθη (Β΄)
    • Ἡ κατάθλιψη καί τά πάθη (Γ΄)
    • Ἡ κατάθλιψη καί τά πάθη (Δ΄)
    • Ἡ κατάθλιψη καί τά πάθη (Ε΄)
    • Ἡ κατάθλιψη καί τά πάθη (Στ΄, τελευταῖο)
65. Τί εἶναι ἡ κατάθλιψη κατά τούς Ἁγίους Πατέρας;
66. O στάρετς Σέργιος, και η κοσμική ”ψυχιατρική” (σύντομος σχολιασμός).
67. Να ξεχνάς την σωματική σου αρρώστια, να την αποδέχεσαι σαν κανόνα
68. Τό ἱερό Μυστήριο τῆς Μετανοίας καί Ἐξομολογήσεως.
69. Ἡ ἀγάπη πρός τόν Θεό θεραπεύει τήν κατάθλιψη
70. Ἡ κατάθλιψη εἶναι κακή διαχείρηση τῆς λύπης λόγῳ δαιμονικῆς ἐπήρρειας.
71. Δαιμονική ἐπήρρεια, κατάθλιψη καί ψυχοπάθεια.
72. Τά πάθη καί κυρίως ὁ ἐγωισμός, προξενοῦν τήν τόσο διαδεδομένη στήν ἐποχή μας κατάθλιψη
73. Κατάθλιψη, μελαγχολία, ἀκηδία καί πῶς ἀντιμετωπίζονται (Ὁσίου Θεοφάνους τοῦ Ἐγκλείστου).
74. Λύπη και αθυμία (Αγ. Ιωάννης Χρυσόστομος)
75. Πῶς θεραπεύεται ἡ κατάθλιψη; (Γέροντος Πορφυρίου: 5 video +ἀπομαγνητοφωνημένο κείμενο).
76. Να εύχεσθε να γίνει το θέλημα το Θεού αυτο είναι το πιο συμφέρον. (Γέροντας Πορφύριος)
77. Κατάθλιψη: Δαιμονική ἐπήρρεια-Θεραπεία: Ἡ κάθαρση ἀπό τά πάθη (Γέρων Πορφύριος)
78. Ψυχολογία - Βιβλία ψυχολογίας καί «ψυχολογικά» προβλήματα (Γέροντας Παΐσιος)
79. Το σύνδρομο της Κυριακής
80. Κατάθλιψη: θεραπεύεται ἄν ὁ ἄνθρωπος ἀγαπήσει τόν Θεό (Γέροντας Πορφύριος)
81. Κατάθλιψη, ἐγωισμός καί φιλαυτία (Κατά τούς ὁσίους Γέροντες Πορφύριο καί Παΐσιο).
82. Κατάθλιψη, ψυχικές αρρώστειες, λύπη: Προσευχές
83. ΜΕΤΑΝΟΙΑ - ΣΥΝΤΕΤΡΙΜΜΕΝΗ ΚΑΡΔΙΑ - ΕΞΟΜΟΛΟΓΗΣΗ-ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ κατά τόν Γέροντα Πορφύριο
84. Ο ΓΕΡΟΝΤΑΣ ΠΟΡΦΥΡΙΟΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΛΑΓΧΟΛΙΑ, ΤΗΝ ΘΛΙΨΗ, ΤΟ ΑΓΧΟΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ
85. ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΚΑΙ ΕΓΩΪΣΜΟΣ. Ὁ ἐγωισμός προκαλεῖ τήν λύπη, τήν κατάθλιψη καί τά λεγόμενα «ψυχολογικά» (Γέρων Παΐσιος καί Γέρων Πορφύριος)
86. Κανεὶς ποτὲ δὲν πρέπει ν᾿ἀπελπίζεται- Ἀπὸ τὸ Γεροντικό
87. Ὠφελεῖ ἡ ψυχανάλυση;
88. ΨΥΧΙΑΤΡΟΙ ΙΕΡΕΙΣ ΚΑΙ Η ΣΥΓΧΥΣΗ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ