Κατάθλιψη: Δαιμονική ἐπήρρεια-Θεραπεία: Ἡ κάθαρση ἀπό τά πάθη (Γέρων Πορφύριος)

Ἡ Κατάθλιψη εἶναι δαιμονική ἐπήρρεια

Μέ τήν ὁρολογία τῶν ἁγίων Πατέρων ἡ κατάθλιψη θά μποροῦσε νά

 ὁρισθεῖ σάν ἀκηδία, δαιμονική ἐνέργεια, αἰχμαλωσία ἀπό τούς λογισμούς, ἀπώλεια τῆς ὑπόστασής μας (δηλ. τοῦ προσώπου μας).

 Ἔλεγε, ὁ μακαριστός π. Πορφύριος, ἀναφερόμενος σέ μία γυναίκα πού εἶχε κατάθλιψη:«Αὐτή τυλιγµένη στό πάπλωµα, σοῦ λέω, ὅπως µοῦ τά ἔλεγε, νηστική, ζοῦσε, ἄς ποῦµε, τήν κατάθλιψη.

Εἶναι ἕνα αἴσθηµα δυσάρεστο, τό ὁποῖο σέ καταλαµβάνει, καί σέ καθηλώνει. Οὔτε νά σκεφθεῖς, οὔτε... Σκέφτεσαι αὐτό. Νοµίζεις ὅτι ἐσύ σκέφτεσαι σοβαρά πράγµατα. Ἐνῶ ἐσύ εἶσαι αἰχµάλωτος µιᾶς ἰδέας[26].Ἔχω πολλά νά σᾶς πῶ πάνω σ’ αὐτά πού ἔχω ἰδεῖ στή ζωή µου, ἀπό ἀνθρώπους, πού κατείχοντο ἀπό τέτοια συναισθήµατα, δηλαδή σατανικά συναισθήµατα.
Δηλαδή ὁ διάβολος, ὁ κακός ἑαυτός µας, κατορθώνει καί παίρνει ἀπό τή µπαταρία τῆς ψυχῆς µας, πού ἔχει τή δύναµη γιά νά κάνοµε τό καλό, τήν προσευχή, τήν ἀγάπη, τή χαρά, τήν εἰρήνη, τήν ἕνωση µας µέ τό Θεό. Αὐτός κατορθώνει καί µᾶς παίρνει αὐτή τήν ἐνέργεια καί τήν κάνει θλίψη, κατάθλιψη, καί ξέρω πῶς τά λένε οἱ λεγόµενοι ψυχίατροι. Ἐµεῖς δέν τά λέµε ἔτσι, τά λέµε σατανική ἐνέργεια. Λέµε ἀκηδία, λέµε λογισµοί, καί λέµε ὁ διάβολος τῆς ἀκηδίας, ὁ διάβολος τῆς πορνείας, ὁ διάβολος, ὁ διάβολος, ὁ διάβολος. Διάφοροι διάβολοι, γιά κάθε σατανική ἐνέργεια πού µᾶς δηµιουργοῦν»[27]. Οἱ «λεγόμενοι» ψυχίατροι παραποιοῦν τήν ἀλήθεια ἀφοῦ δέν λένε ὅτι ἡ αἰτία τῆς κατάθλιψης καί των ἄλλων «ψυχολογικῶν» εἶναι οἱ δαίμονες καί τά πάθη.

Ὁ Γέροντας ὀρθά ὁμιλεῖ γιά «λεγόμενους» ψυχιάτρους καί ὄχι ἀληθινούς ψυχιάτρους, ἀφοῦ μόνο ὁ Χριστός καί η Ἁγία Του Ἐκκλησία εἶναι ὁ ἀληθινός ἰατρός τῆς ψυχῆς τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ «ἄλλη γλώσσα» καί ὁρολογία τῶν «λεγομένων» ψυχιάτρων, ὑπάρχει διότι ἀρνοῦνται τήν ὕπαρξη τοῦ διαβόλου καί τῶν ἐνεργειῶν του.

Ὁ ἄνθρωπος πού δέν ἔχει καθαριστεῖ ἀπό τά πάθη του εἶναι ψυχοπαθής κατά τούς ἁγίους Πατέρας.

Ἀληθινά ψυχο-παθής ἄνθρωπος εἶναι κάθε ἄνθρωπος πού εἶναι δέσμιος τῶν παθῶν του. Φυσικά καί ὁ καταθλιπτικός μέ τήν πατερική ἔννοια εἶναι ψυχοπαθής. Ἡ ψυχο-πάθεια ἔγκειται στό ὅτι ἡ καρδία τοῦ ἀνθρώπου δέν εἶναι καθαρή ἀλλά εἶναι μολυσμένη ἀπό λογισμούς καί δέσμια τῶν παθῶν. Λογισμοί ἀπό τήν διάνοια κατεβαίνουν στήν καρδία καί τήν μολύνουν. Ὁ ἄνθρωπος γεμίζει μέ λογισμούς καί ἐπιθυμίες. Ἡ νοερά ἐνέργεια, ὁ νοῦς ἀντί νά προσεύχεται νοερῶς καί ἀδιάλειπτα ἐντός τῆς καρδίας εἶναι ξεδιπλωμένος καί κολλημένος στόν ἐγκέφαλο- διάνοια. Εἶναι ὑποδουλωμένος στό νοῦ καί τίς αἰσθήσεις. Αὐτός ὁ ἄνθρωπος χρήζει θεραπείας. Ἡ θεραπεία εἶναι ἡ κάθαρση καί ὁ φωτισμός τοῦ νοῦ διά τῆς ἀσκητικῆς καί μυστηριακῆς ζωῆς ἐντός τῆς Ἐκκλησίας. Τότε ὁ ἄνθρωπος παύει νά εἶναι ψυχοπαθής. Τότε ἐλευθερώνεται καί ἀπό τήν Κατάθλιψη.

Ὁ π. Ἰωάννης Ρωμανίδης μᾶς διδάσκει τά ἑξῆς: «Ὁ κάθε ἄνθρωπος εἶναι ψυχοπαθὴς κατὰ τὴν Πατερικὴ ἔννοια. Δὲν εἶναι ἀνάγκη νὰ εἶναι κάποιος σχιζοφρενὴς γιὰ νὰ εἶναι ψυχοπαθής. Ὁ ὁρισμὸς τῆς ψυχοπάθειας ἀπὸ Πατερικῆς ἀπόψεως εἶναι ὅτι ψυχοπάθεια ὑπάρχει στὸν ἄνθρωπο ἐκεῖνον ποὺ δὲν λειτουργεῖ σωστὰ ἡ νοερὰ ἐνέργεια μέσα του. Ὅταν δηλαδὴ ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου εἶναι γεμάτος ἀπὸ λογισμούς, ὄχι μόνο κακοὺς λογισμούς, ἀλλὰ καὶ καλοὺς λογισμούς[28].

Ὅποιος ἔχει λογισμούς, καλοὺς ἢ κακοὺς μέσα στὴν καρδιά του, αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος ἀπὸ Πατερικῆς ἀπόψεως εἶναι ψυχοπαθής. Ἂς εἶναι οἱ λογισμοὶ αὐτοὶ ἠθικοί, ἀκόμη  καὶ ἠθικώτατοι, ἀνήθικοι ἢ ὁτιδήποτε ἄλλο. Δηλαδὴ κατὰ τοὺς Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας ὅποιος δὲν ἔχει περάσει ἀπὸ κάθαρσι τῆς ψυχῆς ἀπὸ τὰ πάθη καὶ δὲν ἔχει φθάσει σὲ κατάστασι φωτισμοῦ μὲ τὴν Χάρι τοῦ Ἁγίου Πνεύματος εἶναι ψυχοπαθής. Ὄχι ὅμως μὲ τὴν ἔννοια τῆς Ψυχιατρικῆς. Ὁ ψυχοπαθὴς γιὰ τὸν ψυχίατρο εἶναι κάτι ἄλλο. Εἶναι ἐκεῖνος ποὺ πάσχει ἀπὸ ψύχωσι, εἶναι ὁ σχιζοφρενής[29].

Ὁ προπτωτικός ἄνθρωπος δέν ἦταν ψυχο-παθής. Ὁ νοερά του ἐνέργεια λειτουργοῦσε κανονικά. Ὁ Σεβασμιώτατος Ἱερόθεος μᾶς διδάσκει:« Στὸν προπτωτικὸ ἄνθρωπο, ὁ νοῦς ἐλάμβανε τὴν θεία Χάρη καὶ αὐτὴ διαπορθμευόταν στὸ σῶμα του καὶ ἀπὸ ἐκεῖ ἀκτινοβολοῦσε σὲ ὅλη τὴν κτίση. Ὅμως μὲ τὴν πτώση τοῦ ἄλλαξαν τὰ πράγματα. Ἡ ψυχὴ ἀπομυζᾶ τὸ σῶμα καὶ δημιουργοῦνται ἡ φιλαυτία καὶ τὰ ψυχικὰ πάθη. Τὸ σῶμα ἀπομυζᾶ τὴν κτίση καὶ δημιουργοῦνται τὰ σωματικὰ πάθη καὶ ἀκολουθεῖ τὸ οἰκολογικὸ πρόβλημα. Ἡ ἔκφραση αὐτὴ τῶν παθῶν δημιουργεῖ καὶ τὰ κοινωνικὰ προβλήματα.

Ἑπομένως, χρειάζεται νὰ γίνη θεραπεία. Νὰ ἀλλάξουν τὰ δεδομένα, νὰ ἀλλάξη ἡ σειρά, ἤτοι τὸ σῶμα νὰ ὑποταχθῆ στὴν ψυχὴ καὶ ἡ ψυχὴ νὰ ἐμπνέεται ἀπὸ τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ»[30].

Μία ἁπλῆ ἑρμηνεία τῆς Κατάθλιψης μέ βάση τούς ἁγίους Πατέρες

Σύμφωνα μέ αὐτά πού ἀναφέραμε στήν προηγούμενη ἑνότητα, ὁ ἄνθρωπος πού πάσχει ἀπό ὑπερηφάνεια-ἐγωισμό δέν δέχεται καθόλου στήν ψυχή του τή Θεία Χάρη. Ἡ ὑπερηφάνεια ἀπομονώνει τόν ἄνθρωπο ἀπό τόν Θεό[31].Ὁ νοῦς τοῦ καταθλιπτικοῦ δέν κοινωνεῖ μέ τόν Θεό, δέν προσεύχεται. Ἀσχολεῖται νοσηρά μέ τόν ἑαυτό του καί μάλιστα μέ τό σῶμα, ἔχοντας αὐτήν τήν ἄρρωστη ἀγάπη πρός αὐτό, πού λέγεται φιλαυτία. Προσπαθεῖ νά «ζήσει » ἡ ψυχή-νοῦς «ἀπομυζώντας» τό σῶμα. Τό ἀποτέλεσμα εἶναι ὁ ὅλος ἄνθρωπος νά «μαραζώνει» νά καταπίπτει.

Ἡ τροφή τῆς ψυχῆς δέν μπορεῖ νά ἀντληθεῖ ἀπό τά ὑλικά στοιχεῖα. Ὡς πνευματική πού εἶναι ἡ ψυχή- νοῦς ἀπαιτεῖ πνευματική τροφή. Τρέφεται μέ τήν Θεία Ἐνέργεια, μέ τήν Θεία Χάρη. Ὅταν ὅμως ὁ ἄνθρωπος δέν κινεῖται ἀγαπητικά πρός τόν Θεόν, ὅταν δέν ἔχει ταπείνωση τότε δέν εἶναι δεκτικός τῆς Θείας Χάρης πού ἐκχέεται πλούσια ἀλλά λαμβάνεται ἀπό τούς ταπεινούς,τούς πράους καί τούς ἡσύχιους[32].

 Ἡ ἐλάχιστη ἀνθρώπινη φυσική ἐνέργεια πού διοχετεύεται πρός τήν ψυχή καί προσπαθεῖ νά τήν ζωογονήσει κάποτε ἐξαντλεῖται. Τό σῶμα ἀπρακτεῖ καί ἡ ψυχή καταθλίβεται χωρίς ἐνέργεια καί ζωή. Ὁ ἄνθρωπος ἀργοπεθαίνει διότι δέν θέλει νά κοινωνήσει μέ τήν ρίζα τῆς ὕπαρξής του πού εἶναι ὁ Θεός. Τά μονωτικά τῶν παθῶν, τῆς φιλαυτίας, τῆς ὑπερηφάνειας, τοῦ ἐγωισμοῦ ἐμποδίζουν τήν Θεία Χάρη νά φθάσει στήν καταθλιμμένη ψυχή καί στό «μαραμένο» σῶμα. 
Θεραπεία τῆς κατάθλιψης ἐπιτυγχάνεται ὅταν ὁ ἄνθρωπος ταπεινωθεῖ, μετανοήσει, ἐξομολογηθεῖ, ἀγαπήσει τόν Θεό καί γεμίσει ἔτσι μέ τήν Θεία Χάρη πού «τά ἀσθενῆ θεραπεύει καί τά ἐλλείποντα ἀναπληροῖ».

[26] Κατάθλιψη εἶναι ἡ αἰχμαλωσία σέ μία ἰδέα, σέ ἕναν λογισμό, σέ μία δαιμονική ὑποβολή.

[27] Γέροντος Πορφυρίου ἱερομονάχου, Συνομιλία γιά τήν κατάθλιψη, Ἐκδόσεις Ἡ Μεταφόρφωσις τοῦ Σωτῆρος, Μήλεσι, ἐμπεριεχόμενο φυλλάδιο, σελ. 10 καίΣυνομιλία με τον Γέροντα Πορφύριο, http://www.orthodox-answers.gr/synomilia-me-geronta-porfyrio.

[28] Βλ. Ἰωάννου Ρωμανίδου: «Ἡ θρησκεία εἶναι νευροβιολογικὴ ἀσθένεια, ἡ δὲ Ὀρθοδοξία ἡ θεραπεία της», ἐν Ὀρθοδοξία – Ἑλληνισμός, Πορεία στὴν Τρίτη Χιλιετία, Β’ τόμος, ἔκδοσις Ι. Μ. Κουτλουμουσίου, Ἅγιον Ὅρος, 1996, σσ. 67-76.

[29] Π. Ἰωάννου Ρωμανίδη, Πατερική Θεολογία, ἐκδ. Παρακαταθήκη, Θεσσαλονίκη 2004, σελ. 22- 3.

[30]Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου, Ἡ Ὀρθόδοξη νηπτικὴ θεολογία τῆς Ἐκκλησίας ὡς μέθοδος θεραπείας (Β΄), http://www.parembasis.gr/2004/04_04_12.htm.

[31] Πρβλ. Γέροντος Παϊσίου Ἁγιορείτου, Λόγοι Ε΄, Πάθη καί ἀρετές, Ἱερόν Ἡσυχαστήριον «Εὐαγγελιστής Ἰωάννης ὁ Θεολόγος», Σουρωτή Θεσσαλονίκης, 2006, σελ. 79.

[32] Πρβλ: Ἡσ., TLG: «λέγει κύριος· καὶ ἐπὶ τίνα ἐπιβλέψω ἀλλ΄ ἢ ἐπὶ τὸν ταπεινὸν καὶ ἡσύχιον καὶ τρέμοντα τοὺς λόγους μου;»
Ἱερομόναχος Σάββας Ἁγιορείτης. (Ἀπό τήν μελέτη: «Τά πάθη: Κύρια αἰτία τῆς κατάθλιψης» )
http://HristosPanagia3.blogspot.com