Ἡ κατάθλιψη καί τά πάθη (Α΄)

Η ΑΠΙΣΤΙΑ, Η ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ ΚΑΙ ΟΙ ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΕΣ 

Κατάθλιψη: ἡ πιό καλπάζουσα νόσος στόν κόσμο

Ἡ κατάθλιψη εἶναι ἡ πιό αὐξανόμενη νόσος σ’ ὅλον τόν κόσμο. Ἡ αἰτία τῆς τεράστιας αὐτῆς αὔξησης εἶναι ὁ μεγάλος ἐγωισμός τῶν συγχρόνων ἀνθρώπων, ἡ ἀχαλίνωτη παράδοση τους στήν ὑπερηφάνεια καί σ’ ὅλα τά ἄλλα πάθη.

Σύμφωνα μέ τίς ἐπίσημες προβλέψεις τοῦ Παγκόσμιου Ὀργα­νι­σμοῦ Ὑγείας τό 2020 ἡ κατάθλιψη θά εἶναι ἡ πιό συχνή ἀσθένεια στόν ἀναπτυγμένο κόσμο. Θά ἀνέβει ἀπό τήν 5η στήν 2η θέση τῆς λίστας τῶν ἀσθενειῶν, πού προκαλοῦν ἀπώλεια ἐτῶν ζωῆς, ἀνα­πη­ρίες καί κοινωνικές δυσλειτουργίες. Τήν 1η θέση θά κατέχουν οἱ ἰσχαιμικές καρδιοπάθειες.

Αἰτία τῆς Κατάθλιψης: ἡ ἀπομάκρυνση ἀπό τόν Θεό

Ζοῦμε σ’ ἕναν κόσμο, πού βουλιάζει ὅλο καί περισσότερο στή θλίψη, στήν ἀνία, στήν σαρκικότητα. Εἶναι ὅλα αὐτά, τά πικρά ἀποτελέσματα τῆς ἀπομάκρυνσης, τῆς συντριπτικῆς πλειοψηφίας τῶν ἀνθρώπων, ἀπό τόν Δημιουργό τους. Ὁ σύγχρονος καταθλιμμένος καί περίφροντις ἄνθρωπος τῆς Δύσης, ζεῖ τήν δύση τοῦ πολιτισμοῦ του,

διότι θέλησε νά αὐτονομηθεῖ ἀπό τόν Θεό, στηρίχτηκε στόν ἑαυτό του, στή λογική του καί ἀφέθηκε στά πάθη του. «Μετάλλαξαν τήν ἀλήθεια τοῦ Θεοῦ σέ ψέμμα, καί ἐσεβάσθηκαν καί ἐλάτρευσαν τήν κτίση καί ὄχι τόν Κτίσαντα… Γι’αυτό καί ὁ Θεός τούς παρέδωσε σέ πάθη ἀτιμίας»^[1]. Ἄφησε ὁ Θεός νά μάθουμε ἀπό αὐτά πού θά πάθουμε...

 Ἀπό τά ἀνωτέρω λόγια τῆς Ἁγίας Γραφῆς κατανοοῦμε ὅτι ὁ ἄνθρωπος κατά παραχώρηση τοῦ Θεοῦ ἀφέθηκε νά πέσει στα διάφορα πάθη, τά ὁποῖα τόν ἀτιμάζουν καί τόν ἐξευτελίζουν. Ἡ αἰτία τῆς παιδαγωγικῆς αὐτῆς Θείας παραχώρησης εἶναι τό γεγονός ὅτι οἱ ἄνθρωποι δέν θέλησαν νά γνωρίσουν τόν Θεόν. Δέν ἐπιδίωξαν νά Τόν ἔχουν «ἐν ἐπιγνώσει»^[2], δηλ. νά ἔχουν γνήσια αἴσθηση καί γνώση τοῦ Θεοῦ ἐντός των, διά τῆς ὁλοκληρωτικῆς στροφῆς καί ἀγάπης πρός Αὐτόν. Τό ἀποτέλεσμα εἶναι νά παραδοθοῦν ἀπό τόν Θεό στό σκοτισμό τοῦ νοός, σ’ ἕναν νοῦ «ἀδόκιμον», ἀνίκανο νά διακρίνει τήν ἀλήθεια. Ὁπότε καί τά ἔργα τους εἶναι ἄπρεπα καί ἁμαρτωλά, ἔργα σκότους.

Το ἀποτέλεσμα τῶν παθῶν εἶναι φοβερές παρεκτροπές τῶν ἀν­θρώ­πων, ἀλλοτρίωση-φθορά τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου καί τελικά ἀπομόνωση ἀπό ὅλους (μοναξιά-κατάθλιψη). Οἱ ἄν­θρω­ποι γέμισαν μέ «κάθε ἀδικία, πονηρία, πλεονεξία, φθόνο, φό­νο, φιλόνεικη διάθεση, δόλο, κακοήθεια, ψιθυρισμό, καταλαλιά, μίσος πρός τόν Θεό, ὕβρι, ὑπερηφάνεια, ἀλαζονεία, ἀπείθεια πρός τους γονεῖς, πανουργία, ἔλλειψη σύνεσης, ἀστοργία, ἀνελεημο­σύνη, διχασμό καί ἀπομόνωση ἀπό ὅλους»^[3]. Ἡ ἀπομόνωση ἀπό ὅλους, τό τελευταῖο ἀπό τήν μακρά σειρά τῶν παθῶν καί τῶν συνεπειῶν τους, πού ἀπαριθμεῖ στό προηγούμενο χωρίο ὁ Ἅγιος Ἀπόστολος Παῦλος, εἶναι κύριο χαρακτηριστικό τῆς κατάθλιψης. Ὁ ἄνθρωπος αὐτοφυλακίζεται στό ἐγώ του, μή μπορώντας νά κοινωνήσει μέ τόν Θεό καί τόν πλησίον.

Τελικό ἀποτέλεσμα τῆς ἀπομάκρυνσης ἀπό τόν Θεό, τῆς ἁμαρτίας εἶναι τά πάθη καί ὁ θάνατος, τόσο ὁ ψυχικός ὅσο καί ὁ βιολογικός-σωματικός.

Θάνατος-Αὐτοκτονία: τό ἀποτέλεσμα τῆς ἁμαρτίας

 «Τά ἀποτελέσματα (ὀψώνια) τῆς ἁμαρτίας» μᾶς διδάσκει ρητῶς ἡ Ἁγία Γραφή ὅτι «εἶναι ὁ θάνατος»^[4]. Ἡ ὑποταγή στήν θνητή σάρκα, στό «φρόνημα τῆς σαρκός» καί στήν ἁμαρτία «καρποφορεῖ» τόν θάνατο. Αὐτό, τονίζει ὁ Ἅγιος Ἀπόστολος Παῦλος, συνέβαινε, ἀπό τόν καιρό ἀκόμη τῆς Π. Διαθήκης· τότε πού οἱ ἄνθρωποι ἦταν ὑποδουλωμένοι στό γράμμα τοῦ Νόμου καί στήν ἁμαρτία, ζώντας «ἐν τῇ σαρκί».^[5]

Ἡ ὑπερηφάνεια-ἐγωισμός εἶναι ἡ μεγαλύτερη ἁμαρτία. Ἕνα ἀπό τά ἀποτέλεσματά της εἶναι ἡ κατάθλιψη, πού «θανατώνει» τήν ψυχή καί μερικές φορές καί τό σῶμα.

Σύμφωνα μέ τούς Ἁγίους Πατέρας ἡ αὐτοκτονία στήν ὁποία συχνά φθάνουν οἱ καταθλιπτικοί εἶναι ἀποτέλεσμα τῆς μεγάλης ὑπερηφάνειας-ἐγωισμοῦ. Ἐξαίρεση ἀποτελεῖ ὁ αὐτοκτονών, πού εἶναι «ἔκφρων» δηλ. δέν ἔχει σώας τάς φρένας του.

Κάποιος εἶχε τήν ἑξῆς συνομιλία μέ τόν μακαριστό π. Παΐσιο:

«-Γέροντα, μερικοί ἄνθρωποι, ἄν συναντήσουν κάποια μεγάλη δυσκολία στήν ζωή τους, ἀμέσως σκέφτονται νά αὐτοκτονήσουν;

-Μπαίνει ὁ ἐγωισμός στήν μέση. Οἱ περισσότεροι πού αὐτο­κτο­νοῦν, ἀκοῦν τόν διάβολο πού τούς λέει πώς, ἄν τερματίσουν τήν ζωή τούς, θά γλιτώσουν ἀπό τό ἐσωτερικό βάσανο πού περνοῦν, καί ἀπό ἐγωισμό αὐτοκτονοῦν. Ἄν λ.χ. κάνη κάποιος μία κλεψιά καί ἀποδειχθῆ ὅτι ἔκλεψε, «πάει, λέει, τώρα ἔγινα ρεζίλι» καί, ἀντί νά μετανοήση, νά ταπεινωθῆ καί νά ἐξομολογηθῆ, γιά νά λυτρωθῆ, αὐτο­κτονεῖ. Ἄλλος αὐτοκτονεῖ, γιατί τό παιδί του εἶναι παράλυτο. «Πῶς νά ἔχω παράλυτο παιδί ἐγώ;» λέει καί ἀπελπίζεται. Ἄν εἶναι ὑπεύ­θυνος γι’ αὐτό καί τό ἀναγνωρίζη, ἄς μετανοήση. Πῶς βάζει τέρ­μα στήν ζωή του καί ἀφήνει τό παιδί του στόν δρόμο; Δέν εἶναι πιο ὑπεύθυνος μετά;

-Γέροντα, συχνά ἀκοῦμε γιά κάποιον πού αὐτοκτόνησε ὅτι εἶχε ψυχολογικά προβλήματα.

-Οἱ ψυχοπαθεῖς, ὅταν αὐτοκτονοῦν, ἔχουν ἐλαφρυντικά, γιατί εἶναι σαλεμένο τό μυαλό τούς. Καί συννεφιά νά δοῦν, νιώθουν ἕνα πλάκωμα. Ἄν ἔχουν καί μιά στενοχώρια, ἔχουν διπλή συννεφιά. Γι’ αὐτούς ὅμως πού αὐτοκτονοῦν χωρίς νά εἶναι ψυχοπαθεῖς –καθώς καί γιά τούς αἱρετικούς-, δέν εὔχεται ἡ Ἐκκλησία, ἀλλά τούς ἀφή­νει στήν κρίση καί στό ἔλεος τοῦ Θεοῦ. Ὁ ἱερέας δέν μνημονεύει τά ὀνό­ματά τους στήν Προσκομιδή, οὔτε τούς βγάζει μερίδα, γιατί μέ τήν αὐτοκτονία ἀρνοῦνται, περιφρονοῦν τήν ζωή πού εἶναι δῶρο τοῦ Θεοῦ. Εἶναι σάν νά τά πετοῦν ὅλα στό πρόσωπο τοῦ Θεοῦ».^[6]

Σήμερα ἔχει αὐξηθεῖ πολύ ὁ ἐγωισμός μᾶς, ἡ περιφρόνησή πρός τόν Θεό καί ἡ αὐτοπεποίθησή^[7] μας, μορφή καί αὐτή τοῦ ἐγωισμοῦ. Γι’ αὐτό καί «καρποφοροῦμε» τήν λύπη, τήν ἀγωνία, τό φαρμάκι, τό ἄγχος, τό ψυχικό ἄλγος, τήν κατάθλιψη καί τόν θάνατο.

«Ὅπως ἐπεσήμανε ὁ διευθυντής τοῦ Τομέα Ψυχικῆς Ὑγείας τοῦ Παγκοσμίου Ὀργανισμοῦ Ὑγείας, τό 25% ὅλων τῶν ἀνθρώπων κινδυνεύουν νά ἐκδηλώσουν κάποια στιγμή τῆς ζωῆς τούς μία ἤ περισσότερες ψυχικές καί συμπεριφοριστικές διαταραχές, ἐνῶ μία στίς τέσσερις οἰκογένειες ἔχει τουλάχιστον ἕνα μέλος - ἀσθενῆ, μέ ὅλες τίς ἀρνητικές ἐπιπτώσεις πού αὐτό ἐπιφέρει, κυρίως ἐξαιτίας τοῦ στίγματος καί τῶν διακρίσεων. Αὐτή τή στιγμή περισσότεροι ἀπό 120 ἑκατομμύρια ἄνθρωποι πάσχουν ἀπό κατάθλιψη ἡ ὁποία ἀναμένεται τό 2020 νά εἶναι ἡ 2η πιό συχνή ἀσθένεια! Ἕνα ἑκατομμύριο ἄτομα αὐτοκτονοῦν κάθε χρόνο λόγω αὐτοῦ, ἐνῶ 10-20 ἑκατομμύρια ἀποπειρῶνται νά αὐτοκτονήσουν!»

Κάθε χρόνο στήν Εὐρωπαϊκή Ἕνωση 59.000 ἄνθρωποι αὐτο­κτο­νοῦν, ἐνῶ 10πλάσιος ἀριθμός ἀποπειρᾶται νά θέσει τέρμα στή ζωή τοῦ. Τό 90% τῶν αὐτοκτονιῶν ὀφείλονται σέ ψυχικές διαταραχές.

«Σύμφωνα μέ τόν Εὐρωπαῖο Ἐπίτροπο, γιά τήν Ὑγεία καί τήν Προ­στασία τῶν Καταναλωτῶν, κ. Μάρκο Κυπριανοῦ «οἱ ψυχι­κές ἀσθένειες ἀποτελοῦν τόν ἀθέατο δολοφόνο τῆς Εὐρώπης. Εἶναι ἐξί­σου θανατηφόρες μέ σωματικές ἀσθένειες ὅπως ὁ καρκίνος καί ὁ ἀριθμός τῶν Εὐρωπαίων πού αὐτοκτονοῦν ὑπερβαίνει τόν ἀριθμό τῶν θυμάτων τροχαίων ἤ δολοφονιῶν». Περίπου 44 αὐτο­κτο­νίες/100.000 κατοίκους συμβαίνουν κάθε χρόνο στήν Λιθουανία».

Το ἄγχος, ἡ κατάθλιψη, οἱ ποικίλες φοβίες καί ἀνασφάλειες εἶναι ἀπό τις σοβαρότερες ἐπιπτώσεις τῆς ἁμαρτίας καί τῶν παθῶν. Ὁ μεγάλος ἐγωισμός, ἡ ὑπερηφάνεια, ἡ φιλαυτία ὁδηγοῦν στήν κατάθλιψη καί τήν ψυχική ἀποδόμηση τῶν ἀνθρώπων.

Τά ἀποτελέσματα τῆς αὐτονόμησης ἀπό τόν Θεό, τῆς ἀπιστίας καί τῆς ἔπαρσης εἶναι ὀδυνηρά: «Το 28% τῶν ὑπαλλήλων στήν Εὐ­ρώ­πη δηλώνουν ὅτι ὑποφέρουν ἀπό ἐργασιακό ἄγχος. Στήν Ἑλ­λά­δα τό ποστοστό ἀνέρχεται σε 55%. Ἡ κακή ψυχική ὑγεία πλήτ­τει ἕναν στούς 4 πολίτες. Τό 2020 ἡ κατάθλιψη θά ἀποτελεῖ,

- τήν συχνότερη αἰτία ἀσθένειας στόν ἀναπτυγμένο κόσμο καί

- τήν δεύτερη αἰτία ἀνικανότητας παγκοσμίως».

Ἱερομόναχος Σάββας Ἁγιορείτης

http://Hristospanagia3.blogspot.com

 

Ἡ παροῦσα ἐργασία ἀποτελεῖ μικρή περίληψη καί τμῆμα τῆς μελέτης: Τά πάθη ὡς κύρια αἰτία τῆς Κατάθλιψης(Ἱερομ. Σάββα Ἁγιορείτου) ἡ ὁποία σύν Θεῶ θά κυκλοφορήσει προσεχῶς. Μέ τή Χάρη τοῦ Θεοῦ καί τήν εὐχή τοῦ Γέροντα παραδίδουμε αὐτή τήν μικρή ἐργασία σάν ἕνα ἔναυσμα καί μία ἀφορμή γιά προβληματισμό πάνω στήν νόσο τῆς κατάθλιψης. Εἴθε νά συμβάλλει στήν ἀναζήτηση τῆς ἀληθινῆς πρόληψης καί ριζικῆς θεραπείας τῆς νόσου πού εἶναι ἡ καταπολέμηση τοῦ ἐγωισμοῦ καί ὅλων τῶν παθῶν διά τῆς ἀληθινῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς (ἀσκητική καί μυστηριακή ζωή). Ἡ Θεία Χάρη πού πλούσια ὑπάρχει μέσα στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία εἶναι τό ἀντιφάρμακο στήν δαιμονική λύπη καί κατάθλιψη πού ταλαιπωρεῖ πολλούς σύγχρονους ἀνθρώπους. 

Ἄς γίνει αὐτό τό ταπεινό πόνημα διά πρεσβειῶν τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου καί πάντων τῶν Ἁγίων, μία μικρή θεραπευτική συμβουλή καί συμβολή γιά τήν ἀντιμετώπιση τῶν πειρασμικῶν ἐνεργειῶν  πού δέχονται οἱ ψυχές μας, ὥστε νά δοξάζεται ἀπό ὅλους τό Πανάγιο Ὄνομα τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ Μας νῦν καί ἀεί καί εἰς τούς αἰῶνας. Ἀμήν! 

π. Σ.

http://Hristospanagia3.blogspot.com

---

^[1]     Ρωμ. 1, 25-26

^[2]     Ρωμ. 1, 28

^[3]     Πρβλ.: Ρωμ. 1, 29

^[4]     Ρωμ. 6, 23

^[5]     Ρωμ. 7, 5

^[6]     Γέροντος Παϊσίου Ἁγιορείτου, Λόγοι Ε΄, Οἰκογενειακή ζωή.

^[7]     Γέροντος Παϊσίου Ἁγιορείτου, Λόγοι Ε΄, Πάθη καί ἀρετές.