Ὅσο λιγότερα ἔχει κάποιος τόσο πιό εὐτυχισμένος εἶναι

 Η ΧΑΡΑ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΜΝΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΟΛΙΓΟΚΤΗΜΟΣΥΝΗΣ
 «Ὅσο πιό μέτριο (ταπεινό) βίο (καί μικρή περιουσία) ἔχει κάποιος», μᾶς διδάσκει ὁ Μέγας Ἀντώνιος, «τόσο πιό εὐτυχισμένος εἶναι. (Καί αὐτό συμβαίνει) Διότι δέν φροντίζει γιά πολλά. (Δέν φροντίζει) Γιά δούλους, γεωργούς καί τήν ἀπόκτηση ἀλόγων ζώων. 

Διότι (ἐκεῖνο πού συμβαίνει συνήθως εἶναι ὅτι) προσηλώνοντας σ’ αὐτά τούς ἑαυτούς μας καί περιπίπτοντας στίς δυσκολίες (πού ἀνακύπτουν) ἀπό αὐτά (στή συνέχεια) κατηγοροῦμε τόν Θεό.  

Μὲ τὴν αὐθαίρετη ἐπιθυμία μας (δηλαδή τήν ἐπιθυμία γιά πολλά κτήματα καί περιουσία, ἡ ὁποία δέν συνάδει μέ τήν μόνη θεάρεστη ἐπιθυμία πού πρέπει νά ἔχουμε καί αὐτή εἶναι ὁ Θεός καί ἡ ὁμοίωσή μας μέ Αὐτόν) ἀρδεύεται ὁ θάνατος καὶ ἔτσι μένομε στὸ σκοτάδι τοῦ ἁμαρτωλοῦ βίου, παραμένοντας  στὴν πλάνη, χωρὶς ν' ἀναγνωρίζομε τούς (ἀληθινούς) ἑαυτούς μας (πού εἶναι πλασμένοι γιά νά εὐχαριστοῦν καί ὄχι νά κατηγοροῦν τόν Θεό)»[1].

Οἱ πολλές κτήσεις καί μεγάλες περιουσίες ἔχουν καί μεγάλες φροντίδες καθώς καί μεγάλες δυσκολίες-στενοχώριες. Ἡ ἀκτημοσύνη ἤ ἔστω ἡ ὀλιγοκτημοσύνη εἶναι αὐτή πού ὁδηγεῖ στήν ἀμεριμνία-ὀλιγομεριμνία καί ἡ ἀμεριμνία στήν εὐδαιμονία. 

Ὅσο πιό λίγα ἔχει κάποιος τόσο λιγότερο βάρος κουβαλάει στήν πλάτη του. 

Ἐκεῖνος πού εἶναι τελείως ἀκτήμων εἶναι καί τελείως ἐλεύθερος καί ἀνάλαφρος. 

Ὅταν ὁ ἄνθρωπος ὑποκύψει στήν ἐπιθυμία τοῦ πλουτισμοῦ, τότε περιπίπτει σέ ποικίλες βασανιστικές φροντίδες καί καταλαμβάνεται ἀπό μεγάλα ἄγχη.

Ὅταν ἀποκτήσει ὁ ἄνθρωπος πολλά ὑλικά ἀγαθά, συναποκτᾶ καί τίς πολλές φροντίδες γι’ αὐτά. 

Ἀπό κοντά ἔρχονται καί οἱ λύπες πού συνοδεύουν τήν φθορά, τήν κλοπή, τήν ἀπώλεια ἤ τήν καταστροφή αὐτῶν τῶν ὑλικῶν κτήσεων. 

Τότε δυστυχῶς φθάνει ὁ ἄνθρωπος στό σημεῖο νά κατηγορήσει τό Θεό γιά τίς «συμφορές» του. Δέν πρέπει ὅμως νά ξεχνᾶ ὅτι αὐτές τίς προκάλεσε ὁ ἴδιος μέ τήν φιλαργυρία, τήν ἀπληστία καί τήν φιλοκτημοσύνη-φιλοϋλία του.

Μακάριος  ἀληθινά ὁ ἄνθρωπος πού κατάλαβε ὅτι ἡ εὐτυχία εἶναι στήν αὐτάρκεια, τήν ὀλιγάρκεια καί τήν μερική ἕως πλήρη ἀκτημοσύνη.

«Ἔχοντες διατροφάς καί σκεπάσματα τούτοις ἀρκεσθησόμεθα» (Α΄ Τιμ. 6, 8) μᾶς διδάσκει ὁ μέγας Ἀπόστολος Παῦλος. Ἄς ἀρκεσθοῦμε στά ἀπολύτως ἀναγκαῖα (φαγητό καί ροῦχα), γιά νά γλυτώσουμε τίς πολλές φροντίδες καί τίς πολλές δυσκολίες πού φέρνουν τά πολλά πράγματα.

 Ὁ Κύριος μέ τόν ἕνα ἄρραφο χιτῶνα, μέ τήν πλήρη ἀκτημοσύνη, μέ τήν στέρηση μόνιμης ἰδιόκτητης κατοικίας, μέ τήν εὐτελή τροφή (κρίθινος ἄρτος), μέ τήν συνεχή στέρηση (σπάργανα φτωχικά, σταῦλος-σπήλαιο, χειρωνακτική ἐργασία-ξυλουργική) μᾶς δίδαξε τήν συνεχή κακοπάθεια, τήν ἀφιλαργυρία, τήν εὐτέλεια, τήν ταπείνωση.

Ὅλα αὐτά βέβαια δέν εἶναι ἡ μακαριότητα ἀλλά ἐργαλεῖα-μέσα πού συντελοῦν πολύ στήν κατά Θεόν ζωή. Ἡ μακαριότητα εἶναι ὁ ἴδιος ὁ Θεός.

• Ὅμως κανείς δέν μπορεῖ νά φθάσει στόν Θεό, ἄν δέν ἀφήσει, ὅσο γίνεται περισσότερο, τίς ὑλικές του κτήσεις καί δεσμεύσεις μέ τό χῶμα-γῆ.
• Κανείς δέν μπορεῖ νά ἀγαπήσει τόν Θεό, ἄν δέν πάψει νά ἀγαπάει τά χρήματα καί τά κτήματα καί τήν πολυτέλεια τοῦ βίου.
• Κανείς δέν μπορεῖ νά ἑνωθεῖ μέ τόν Θεό, ἄν δέν ἀποδεσμευθεῖ ἀπό κάθε ἄλλη ἐξάρτηση.

«Πᾶς ἐξ ὑμῶν, ὃς οὐκ ἀποτάσσεται πᾶσι τοῖς ἑαυτοῦ ὑπάρχουσιν, οὐ δύναται εἶναί μου μαθητής» (Λκ. 14, 33) μᾶς εἶπε ὁ Κύριος. Δηλαδή μᾶς καλεῖ ὁ Χριστός μας σέ μία καθολική ἀποταγή ὅλων τῶν ὑπαρχόντων μας.

Αὐτό ἀκριβῶς εἶναι πού γίνεται στό μοναχισμό ἀλλά καί στόν ἀληθινό χριστιανισμό τῶν κοσμικῶν ἐνοριῶν.

Σ’ αὐτό ἀκριβῶς μᾶς παρακινεῖ μέ τό δικό του τρόπο καί ὁ Μέγας Ἀντώνιος.

Βλέπουμε λοιπόν πώς ἡ ζωή τῶν μοναχῶν ἀλλά καί τῶν μή ἐκκοσμικευμένων λαϊκῶν χριστιανῶν (πού ἐγκολπώνονται τήν ὀλιγοκτημοσύνη) δέν εἶναι παρά μίμηση τῆς ζωῆς τοῦ Κυρίου καί ἐφαρμογή τῶν ἐντολῶν Του. Στό συγκεκριμένο θέμα τῶν ὑλικῶν κτήσεων βλέπουμε ὅτι στό μοναχισμό ἐφαρμόζεται στήν τελειότητά της ἡ ἐντολή τοῦ Κυρίου γιά τήν πλήρη ἀποταγή ὅλων τῶν ὑλικῶν κτήσεων, ὅλων τῶν ὑπαρχόντων.

 Ὁ Μέγας Ἀντώνιος συνδέει - ὅπως διαβάζουμε στό κείμενο πού παραθέσαμε στήν ἀρχή- τήν εὐδαιμονία μέ τήν ὀλιγοκτημοσύνη. 

Αἰτιολογεῖ δέ τήν ρήση του λέγοντας πώς τά πράγματα-ἀποκτήματα-περιουσίες συνδέονται μέ πολλές δυσκολίες καί θλίψεις. 

Αὐτές οἱ θλίψεις ἀπό τίς περιττές κτήσεις κάνουν τόν ἄνθρωπο νά παραφέρεται, νά γογγύζει κατά τοῦ Θεοῦ καί νά κατηγορεῖ- βλασφημεῖ τόν Θεό. 

Ἐπίσης τό κυνήγι τοῦ πλούτου συνδέεται πάρα πολλές φορές μέ ἀδικίες, καταχρήσεις, τοκογλυφίες, ψέμματα, ἀπάτες εἰς βάρος τῶν ἄλλων καί τό σημαντικότερο αὐξάνει στόν ἄνθρωπο τήν αὐτοπεποίθηση-ὑπερηφάνεια . Ὁ πλούσιος κατά κανόνα[2] ἐμπιστεύεται περισσότερο τά χρήματα παρά τόν Θεό. Χάνει ἔτσι, γιά ὅλους αὐτούς τούς λόγους τόν Θεό καί τήν Βασιλεία Του.

Νά γιατί εἶπε ὁ Κύριος : Πῶς δυσκόλως οἱ τὰ χρήματα ἔχοντες εἰσελεύσονται εἰς τὴν βασιλείαν τῶν Οὐρανῶν! (Μκ. 10, 23).

Ἄς ἀγαπήσουμε τήν ὀλιγάρκεια, τήν ἀκτημοσύνη, τήν εὐτέλεια καί ὄχι τήν πολυτέλεια, τήν πολυκτημοσύνη καί τόν καταναλωτισμό . Ἔτσι θά ἀξιωθοῦμε τοῦ μακαρισμοῦ τῶν πτωχῶν καί θά ἔχουμε τήν ζωή μας ἐδῶ στή γῆ ὅσο γίνεται ἄλυπο, εὐδαίμονα καί θεάρεστη,  τήν δέ αἰώνια ζωή πλήρη χαρᾶς καί θεϊκῆς μακαριότητας. Ἀμήν!  Γένοιτο διά πρεσβειῶν τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου καί πάντων τῶν Ἁγίων.

Ἱερομόναχος Σάββας Ἁγιορείτης

http://HristosPanagia3.blogspot.com

ΤΕΛΟΣ ΚΑΙ Τῼ ΘΕῼ ΔΟΞΑ!

---

[1]Ἁγίων Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου καί Μακαρίου τοῦ Νοταρᾶ, Φιλοκαλία τῶν Ἱερῶν Νηπτικῶν συνερανισθεῖσα παρά τῶν Ἁγίων καί Θεοφόρων Πατέρων, ἐν ᾗ διά τῆς κατά τήν πράξιν καί θεωρίαν ἠθικῆς φιλοσοφίας ὁ νοῦς καθαίρεται, φωτίζεται καί τελειοῦται καί εἰς ἥν προσετέθησαν τά ἐκ τῆς ἐν Βενετίᾳ ἐκδόσεως ἐλλείποντα κεφάλαια τοῦ μακαρίου Πατριάρχου Καλλίστου, ἔκδοσις Ε΄, ἐκδοτικός οἶκος «Ἀστήρ», Ἀλ. καί Ἐ. Παπαδημητρίου, Λυκούργου 10-Ἀθῆναι, 1982 (στό ἑξῆς: Φιλοκαλία),τόμος Α΄, ΤΟΥ ΕΝ ΑΓΙΟΙΣ ΠΑΤΡΟΣ ΗΜΩΝ ΑΝΤΩΝΙΟΥ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ, ΠΑΡΑΙΝΕΣΕΙΣ ΠΕΡΙ ΗΘΟΥΣ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΚΑΙ ΧΡΗΣΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ, ΕΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟΙΣ ΡΟ΄σελ. 4: «Ὅσον τις μετριώτερον ἔχει τόν βίον, τοσοῦτον ὑπάρχει εὐδαιμονέστερος· ὅτι οὐ φροντίζει περί πολλῶν· δούλων, γεωργῶν καί κτήσεως ἀλόγων· τούτοις γάρ ἑαυτούς προσηλοῦντες καί εἰς τά ἐκ τούτων συμβαίνοντα δυσχερῆ περιπίπτονες, μεμφόμεθα τόν Θεόν· ἐκ δέ τῆς αὐθαιρέτου ἡμῶν ἐπιθυμίας ὁ θάνατος ἀρδεύεται κάι μένομεν ἐν τῷ σκότει τοῦ βίου τῶν ἁμαρτημάτων πλανώμενοι, μή ἀναγνωρίζοντες ἑαυτούς».

[2] Ὑπάρχουν βέβαια καί οἱ ἐπαινετές ἐξαιρέσεις, πλούσιοι πιστοί (καί ἕτοιμοι νά τά χάσουν ὅλα χωρίς νά λυπηθοῦν) πού μιμοῦνται τούς πλούσιους τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης ὅπως τόν Πατριάρχη Ἀβραάμ καί τόν δίκαιο Ἰώβ.