Σελίδες

ΚΥΡΙΕ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΕ ΕΛΕΗΣΟΝ ΜΕ

ΚΥΡΙΕ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΕ ΕΛΕΗΣΟΝ ΜΕ
ΥΠΕΡΑΓΙΑ ΘΕΟΤΟΚΕ ΣΩΣΟΝ ΗΜΑΣ

ΟΙ ΟΜΙΛΙΕΣ ΜΑΣ ΓΙΑ ΚΑΤΕΒΑΣΜΑ ΣΤΟΝ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΗ ΣΑΣ





ΟΔΗΓΙΕΣ: ΚΑΝΕΤΕ ΚΛΙΚ ΣΤΟΝ ΠΑΡΑΚΑΤΩ ΣΥΝΔΕΣΜΟ:

Δίπλα από το όνομα Κύριος Ιησούς Χριστός που υπάρχει ένα μικρό βελάκι , πατάμε εκεί και μας βγάζει διάφορες επιλογές από τις οποίες πατάμε το Download .
Και γίνεται η εκκίνηση να κατέβουν όλες οι ομιλίες.

Τετάρτη 17 Ιουλίου 2019

«Οὐκ ἔστιν ἡμῖν ἡ πάλη πρός αἷμα καί σάρκα», Β΄ μέρος Ἐφ. 6, 12, Ἁγ Ἰουστίνου Πόποβιτς. Ἀρχ.Σάββας Ἁγιορείτης



            Μέ τή Χάρη τοῦ Θεοῦ ἀρχίσαμε τό πρωί νά μελετᾶμε τόν 12ο στίχο τοῦ 6ου Κεφαλαίου τῆς πρός Ἐφεσίους, «Οὐκ ἔστιν ἡμῖν ἡ πάλη πρός αἷμα καί σάρκα»[1], πού λέγει ὁ Ἀπόστολος. Δέν εἶναι ὁ ἀγώνας μας πρός αἷμα καί σάρκα, πρός ἀνθρώπους δηλαδή πού ἔχουνε αἷμα καί σάρκα, ἀλλά πρός τίς ἀρχές, πρός τίς ἐξουσίες, πρός τούς κοσμοκράτορες τοῦ σκότους τοῦ αἰῶνος τούτου. Καί ὀνομάζονται ἔτσι οἱ δαίμονες, ὄχι γιατί ὄντως εἶναι ἀρχές καί ἐξουσίες καί κοσμοκράτορες, ἀλλά πρός καταισχύνη τους κρατᾶνε ἀκόμα αὐτά τά ὀνόματα, γιατί ξέπεσαν. Ἦταν ἄγγελοι πού ἀνῆκαν στό τάγμα τό ἀγγελικό τῶν Ἀρχῶν, τῶν Ἐξουσιῶν καί οὔτε κοσμοκράτορες εἶναι, ἀλλά γίνονται, ἀποκτοῦν ἐξουσία ἐπάνω σέ μᾶς τούς ταλαίπωρους ἀνθρώπους, γιατί ἐμεῖς μέ τή θέλησή μας ὑποτασσόμαστε σ’ αὐτούς, ἐπειδή ἀκολουθοῦμε τό κοσμικό φρόνημα, τό κοσμικό πνεῦμα. Ὁπότε ὁ διάβολος ἀποκτᾶ δικαιώματα καί κυριαρχεῖ ἐπάνω μας. Ἀσκεῖ ἐξουσία, ἔχει κράτος, ἔχει δύναμη ἐπάνω στόν ἄνθρωπο, ὁ ὁποῖος ἑκούσια πηγαίνει καί τόν προσκυνᾶ, ἑκούσια ὑποτάσσεται στό πνεῦμα τοῦ κόσμου καί τό ἀκολουθεῖ. Συμβιβάζεται μέ τό πνεῦμα τῆς φιληδονίας, τῆς φιλαργυρίας καί τῆς φιλοδοξίας, γιατί αὐτό εἶναι τό πνεῦμα τοῦ κόσμου. Καί λέγαμε ὅτι ὁ πόλεμος τῶν δαιμόνων ἄρχισε ἀπό τόν οὐρανό. Οἱ δαίμονες προσπάθησαν νά κυριαρχήσουν καί νά κατατροπώσουν τούς Ἀγγέλους, ἀλλά κατατροπώθηκαν ἀπό τόν Ἀρχάγγελο Μιχαήλ καί τίς ἄλλες ἀγγελικές δυνάμεις, ὁπότε ἔπεσαν στή γῆ καί κάνουν πόλεμο τώρα ἐναντίον ἡμῶν τῶν ἀνθρώπων.
            Λέει ὁ Ἅγιος Ἰουστίνος[2], νικημένοι πλέον στόν οὐρανό, οἱ πονηροί δαίμονες, μετέφεραν πλέον τόν πόλεμο στή γῆ καί τόν διεξάγουν ἐκεῖ μέ ὅλες τους τίς δυνάμεις. Ὅσο καί ἄν θέλουμε νά μήν τό λέμε καί νά μήν τό πιστεύουμε, ἔχουμε πόλεμο. Εἴμαστε πάντοτε σέ ἐμπόλεμη κατάσταση καί δέν πρέπει νά περιμένουμε καμία ἀνακωχή σ’ αὐτή τή ζωή. Κάθε στιγμή θά πρέπει νά μαχόμαστε ἐναντίον τῶν πονηρῶν πνευμάτων, «πρός τά πνευματικά τῆς πονηρίας ἐν τοῖς ἐπουρανίοις»[3]. Καί ὅταν λέμε ἐπουρανίοις, ἐννοοῦμε τόν ἀέρα, γιατί οἱ δαίμονες πλέον δέν ἔχουν ἐξουσία καί παραμονή καί διαμονή στόν οὐρανό, ὅπου εἶναι μόνο οἱ Ἄγγελοι, ἔχουνε παραμονή καί δράση πάνω στή γῆ, κάτω ἀπ’ τή γῆ καί στόν ἀέρα πάνω ἀπό τή γῆ.
            Στρέφονται ἐνάντια στό καλό τοῦ Θεοῦ, ἐνάντια σέ κάθε καλό τοῦ Θεοῦ, πού βρίσκεται ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ καί σέ ὅλους τούς συγκληρονόμους τοῦ Χριστοῦ, τούς χριστιανούς. Πολεμοῦν τήν ὀρθή πίστη, τήν ὀρθή δόξα γιά τόν Θεό καί τήν ὀρθή ζωή καί πολεμοῦν τούς χριστιανούς τούς ὀρθοδόξους. Ἰδού ποίος εἶναι ὁ αἰώνιος ἐχθρός μας, ὁ αἰώνιος ἀντίπαλός μας. Τά βάζουμε πολλές φορές μέ ἀνθρώπους, ἀλλά ὁ ἀληθινός ἐχθρός, πού βρίσκεται πίσω ἀπό τούς ἀνθρώπους πού εἶναι θύματά του, εἶναι ὁ διάβολος.
Ἄν θέλεις πραγματικά νά εἶσαι δίκαιος, θά πρέπει νά τά βάλεις μέ τόν διάβολο. Μέ κανέναν ἄνθρωπο. Δέν εἶναι πραγματικός ἐχθρός ὁ ὁποιοσδήποτε νομιζόμενος ἐχθρός μας, ἄς ποῦμε τώρα ἐθνικός ἐχθρός οἱ Τοῦρκοι. Ὄχι, πίσω ἀπό ὅλα αὐτά κρύβεται ὁ πονηρός, ὁ διάβολος, ὁ ὁποῖος θέλει νά καταστρέψει τούς χριστιανούς καί τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Καί ὅλα αὐτά πού γίνονται τώρα στήν πατρίδα μας, οἰκονομικός πόλεμος κ.λ.π. ὅλα αὐτά πού γίνονται.. δέν εἶναι τόσο ὅτι θέλουν νά μᾶς καταστρέψουν οἰκονομικά ἤ πολιτικά ἤ ἐθνικά, ἀλλά κυρίως θέλουν νά σβήσουν τήν Ἐκκλησία, τήν Ὀρθοδοξία. Γι’ αὐτό ὁ διάβολος ἔχει λυσσάξει μέ τήν Ὀρθόδοξη Ἑλλάδα.
            Αὐτός εἶναι ὁ αἰώνιος ἐχθρός μας, ὁ αἰώνιος ἀντίπαλός μας, εἶναι ὅλα τά πνεύματα τοῦ κακοῦ πού κατέβηκαν ἀπό τόν οὐρανό. Δέν θά μπορούσαμε νά ἀντιμετωπίσουμε αὐτά, ἄν δέν ἤμασταν ἐξοπλισμένοι μέ τήν πανοπλία τοῦ Θεοῦ. Μᾶς εἶπε ὁ Ἀπόστολος στόν προηγούμενο στίχο ἀκριβῶς «ἐνδύσασθε τήν πανοπλίαν τοῦ Θεοῦ»[4], γιά νά μπορέσετε νά σταθεῖτε πρός τίς μεθοδεῖες τοῦ διαβόλου. Νά σταθεῖτε, νά μήν πέσετε, νά μήν ὑποσκελιστεῖτε ὑποκύπτοντας στίς παγίδες, συλλαμβανόμενοι ἀπό τίς παγίδες τοῦ διαβόλου. Προσέξτε, γιατί οἱ παγίδες δέν εἶναι κάτι μακρινό μας, εἶναι πολύ κοντά μας. Ἀκόμα καί μέσα στήν Ἐκκλησία ὑπάρχουνε παγίδες. Ὁ διάβολος στήνει παντοῦ τά δόκανά του καί ὅπου σέ πιάσει. Καί ἐνῶ πᾶς στήν ἐκκλησία ἤ πᾶς σέ ἕνα προσκύνημα καί ἔχεις δίπλα σου τόν Ἅγιο ἄφθαρτο, ἐσύ μπορεῖ νά εἶσαι παγιδευμένος, πιασμένος ἀπό τήν παγίδα τοῦ πονηροῦ καί εἴτε νά φαντάζεσαι εἴτε νά περιπολεύεις περί πολλῶν ἄλλων καί ὄχι νά προσεύχεσαι πραγματικά. Καί μπορεῖ νά εἶσαι καί στό Προκόπι ἐδῶ πέρα καί νά σκέφτεσαι τίς καφετέριες.. Νά γνωρίζεις τίς καφετέριες πού ἔχει τό Προκόπι, ἀντί νά σκέφτεσαι ὅτι ἤρθαμε ἐδῶ γιά νά προσκυνήσουμε. Νά πᾶμε νά πιοῦμε καφέ.. Παντοῦ εἶναι στημένες οἱ παγίδες. Γι’ αὐτό ὁ Ἅγιος Ἀντώνιος τίς εἶδε καί ἔφριξε καί εἶπε, «πῶς εἶναι δυνατόν νά ξεφύγει ὁ ἄνθρωπος καί νά μήν πιαστεῖ ἔστω ἀπό μία;». Καί ἄκουσε τή φωνή τοῦ Θεοῦ πού τοῦ εἶπε, διά τῆς ταπεινοφροσύνης.
            Ὅλα τά πνεύματα τοῦ κακοῦ δέν θά μπορέσουμε νά τά ἀντιμετωπίσουμε, ἄν δέν εἶμαστε ἐξοπλισμένοι μέ τήν πανοπλία τοῦ Θεοῦ. Τότε θά εἴμαστε δυνατοί καί ἀνίκητοι στόν πόλεμό μας μέ αὐτά, ὅταν εἴμαστε ἐνδεδυμένοι τόν Ἰησοῦ Χριστό, διά τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁ Ὁποῖος εἶναι σέ μᾶς καί μεταξύ μας, μέσα στήν Ἐκκλησία, μέ ὅλες Του τίς θεϊκές δυνάμεις. Ἀλλά, ἄν ἐσύ δέν μένεις μέσα στόν Χριστό, κατά τό «μείνατε ἐν ἐμοί»[5] πού λέει ὁ Χριστός μας, εἶσαι ἀτείχιστος, εἶσαι άπροστάτευτος, ἀθωράκιστος καί πανεύκολη λεία γιά τόν ἐχθρό. Ὅπως λέει καί ἀλλοῦ ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, «ἐν σαρκί γάρ περιπατοῦντες οὐ κατά σάρκα στρατευόμεθα»[6]. Ἐνῶ φορᾶμε σάρκα, σάρκινο σῶμα, δέν στρατευόμεθα κατά σάρκα, δέν κάνουμε ἐκστρατεία μέ σαρκικά ὅπλα. «Τά γάρ ὅπλα τῆς στρατείας ἡμῶν οὐ σαρκικά, ἀλλά δυνατά τῷ Θεῷ πρός καθαίρεσιν ὀχυρωμάτων»[7]. Τά ὅπλα μας εἶναι πνευματικά, ἱκανά νά καταστρέψουν τίς ὀχυρώσεις τοῦ ἐχθροῦ. «Λογισμούς καθαιροῦντες»[8].
-           Ποιά εἶναι τά ὀχυρά τοῦ ἐχθροῦ;
            Εἶναι οἱ λογισμοί, δηλαδή σκέψεις συνδεδεμένες μέ ἐπιθυμίες, μέ πάθη. Αὐτός εἶναι ὁ λογισμός. Δέν εἶναι μιά ἁπλή σκέψη, ἀλλά συνδεδεμένη μέ ἕνα πάθος, καί σέ σπρώχνει ὁ λογισμός στήν ἁμαρτία. Αὐτός, ὁ κάθε λογισμός, εἶναι ἕνα ὀχυρό τοῦ ἐχθροῦ. Θά πρέπει νά τό καθαιρέσεις τό ὀχυρό, ἀλλιῶς δέν θά ἔχεις εἰρήνη. Θά ἔχεις τόν ἐχθρό μέσα στήν ψυχή σου καί σιγά-σιγά θά σοῦ τρώει τήν ψυχή. Εἴμαστε ὅμως δυνατοί μέ τόν Χριστό νά καθαιροῦμε τά ὀχυρώματα τοῦ ἐχθροῦ, τούς λογισμούς πού ἔχει στήσει μέσα μας «καί πᾶν ὕψωμα ἐπαιρόμενον κατά τῆς γνώσεως τοῦ Θεοῦ»[9] καί κάθε ὑπερηφάνεια, πού ἐπαίρεται, σηκώνεται καί στέκεται ἐνάντια στή γνώση τοῦ Θεοῦ.
            Νά σᾶς πῶ ἕνα παράδειγμα; Ὅταν γκρινιάζουμε, ὅταν γογγύζουμε, ἔχουμε ὑπερηφάνεια καί εἶναι σάν νά λέμε στόν Θεό «δέν τά κάνεις καλά τά πράγματα.. τί εἶναι αὐτά πού μοῦ δίνεις;.. ἐγώ ξέρω καλύτερα ἀπό σένα..» καί στενοχωριόμαστε... καί θά πρέπει αὐτό τό ὀχυρό τοῦ ἐχθροῦ νά καθαιρεθεῖ. Ἡ ἔπαρσις νά φύγει, νά ταπεινωθοῦμε καί νά ἔχουμε τήν ἀληθινή γνώση τοῦ Θεοῦ. Λές ὅτι πιστεύεις στόν Θεό. Ὄντως πιστεύεις; Ἄν πιστεύεις, θά πρέπει νά γνωρίζεις ὅτι ὁ Θεός εἶναι πάνσοφος, εἶναι πανάγαθος καί εἶναι καί παντοδύναμος. Ἄρα, αὐτά πού σοῦ δίνει, ἐφόσον βέβαια ζητᾶς ἀπό τόν Θεό νά γίνει τό θέλημά Του στή ζωή σου - τό λές μέν στό Πάτερ ἡμῶν, «Γενηθήτω τό θέλημά Σου», ἀλλά πόσο τό καταλαβαίνεις αὐτό πού λές καί πόσο θέλεις νά γίνει.. ἄν ἀληθινά πιστεύεις στόν Θεό, θά τό ἐννοεῖς αὐτό πού λές, ὁπότε ὅ,τι σοῦ ἔρχεται μετά - πρέπει νά τό δέχεσαι μέ δοξολογία, μέ εὐχαριστία, ἀπό ἕναν Θεό πού ξέρει πολύ καλύτερα ἀπό σένα τό συμφέρον σου, πού εἶναι πάνσοφος καί πανάγαθος, γεμάτος στοργική ἀγάπη. Καί πλέον δέν χωράει σέ σένα οὔτε γογγυσμός οὔτε ὑπερηφάνεια οὔτε γκρίνια, ἀλλά μόνο δοξολογία καί εὐχαριστία. Γι’ αὐτό ἔλεγε ὀ μέγας Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος «Δόξα τῷ Θεῷ πάντων ἔνεκεν». Ὁ ἀληθινά ταπεινός ἄνθρωπος, νά ξέρετε, εἶναι ὁ ἄνθρωπος πού δοξάζει τόν Θεό σέ ὅλα, γιά ὅλα, πάντοτε, πού δέχεται ὅλα μέ εὐχαριστία. Ὁ ἄνθρωπος ὁ γκρινιάρης εἶναι μίζερος, εἶναι ρημάδης στό τέλος. Ὅπως ἔλεγε ὁ Ἅγιος Παΐσιος «ὅσο γκρινιάζεις τόσο ρημάζεις».
            «Καθαιροῦντες» λοιπόν «λογισμούς καί πᾶν ὕψωμα»[10], κάθε ὑψηλό καί ὑπερήφανο λογισμό, πού ἐπαίρεται κατά τῆς γνώσεως τοῦ Θεοῦ.
-           Δέν πιστεύεις ὅτι ὁ Θεός γνωρίζει τά πάντα; Ὅτι σέ ἀγαπάει; Ὅτι εἶναι πάνσοφος; Ἐσύ εἶσαι καλύτερος, πιό σοφός ἀπό τόν Θεό; Γνωρίζεις καλύτερα;
            Ἔχεις ἔπαρση, ἔχεις ὑπερηφάνεια, πρέπει νά καθαιρεθεῖ ἡ ὑπερηφάνεια, νά φύγει ἀπό μέσα σου «καί αἰχμαλωτίζοντες πᾶν νόημα εἰς τήν ὑπακοήν τοῦ Χριστοῦ»[11]. Καί κάθε νόημα, κάθε σκέψη, κάθε ἰδέα πού ὑπάρχει μέσα σου, κάθε σχέδιό σου, κάθε ἐπιθυμία σου, κάθε ἔννοια, ὅλα νά τά αἰχμαλωτίζεις καί νά τά βάζεις στήν ὑπακοή τοῦ Χριστοῦ. Νά λές, Χριστέ μου, δέν γνωρίζω ποιό εἶναι τό καλύτερο γιά μένα, ἐσύ γνωρίζεις.. ἔχω αὐτές τίς σκέψεις, αὐτές τίς ἴσως ἀρχικές ἐπιθυμίες, ἀλλά τίποτε δέν θέλω τελικά νά γίνει παρά μόνο αὐτό πού Ἐσύ γνωρίζεις καί εἶναι γιά τό καλό μου. Καί ἔτσι μπαίνεις στήν ὑπακοή τοῦ Χριστοῦ. «Οὐχ ὡς ἐγώ θέλω, ἀλλ᾿ ὡς σύ»[12], «δέν ἦρθα νά κάνω τό θέλημα τό ἐμόν, ἀλλά τοῦ πέμψαντός με Πατρός»[13]. Ἔλεγε ποιός; Ὁ Θεός, ὁ Χριστός ὡς ἄνθρωπος. Πόσο περισσότερο ὀφείλουμε νά τό λέμε ἐμεῖς πού εἴμαστε ἄνθρωποι ἀδύναμοι καί φτωχοί καί φερόμαστε πολύ ἀνόητα καί ἡ σοφία μας μπροστά στόν Θεό εἶναι μωρία.           
            Ἡ νίκη μας ἐναντίον κάθε κακοῦ ἐπιτυγχάνεται μόνο διά τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ. Θέλεις ἀληθινά νά νικήσεις; Μόνος σου ποτέ. Διά τοῦ Χριστοῦ, δηλαδή ἐπικαλούμενος τόν Χριστό καί ὑποτασσόμενος στόν Χριστό. Δυστυχῶς δέν τά κάνουμε αὐτά πού λέει ὁ Χριστός καί μετά ἔρχονται οἱ συνέπειες, γιατί «κάθε παράβαση καί παρακοή ἔλαβεν ἔνδικον μισθαποδοσίαν»[14].
-           Μά θά πεῖς, τώρα, τόσο σημαντικό εἶναι νά φορέσω καί ἕνα παντελονάκι, ἄς ποῦμε;
            Εἶναι παράβαση, εἶναι παρακοή. Ἀφοῦ τό λέει ξεκάθαρα στήν Παλαιά Διαθήκη, ἀπαγορεύεται νά φορᾶνε οἱ ἄνδρες γυναικεῖα καί οἱ γυναῖκες ἀνδρικά. Θά τό πληρώσεις. Αὐτές οἱ παραβάσεις, οἱ παρανομίες, οἱ ἴδιες μᾶς ἐκδικοῦνται. Καί μετά λές, γιατί ἔχω ταραχή;.. γιατί δέν ἔχω χαρά;.. μά τί κάνω;.. δέν εἶμαι καλός ἄνθρωπος;.. τόσα κάνω.. Τόσα κάνεις, ἀλλά δέν τά κάνεις ὅλα! Ἕνα γλυκό, ἄν δέν τό κάνεις σωστά ὡς πρός ὅλα τά ὑλικά, ὡς πρός τόν τρόπο πού θά τό παρασκευάσεις, δέν τά βάλεις τά ὑλικά στή σωστή σειρά, νά ἔχεις τόν φοῦρνο στούς τόσους βαθμούς κ.λ.π. ἕνα νά μήν κάνεις σωστό, τό γλυκό θά ἀποτύχει. Ἑπομένως, ὀφείλουμε νά κάνουμε τά πάντα. Ἕνα ἄν δέν κάνουμε, εἶναι σάν νά μήν κάναμε τίποτα[15], λέει ὁ Ἅγιος Ἰάκωβος.
            «Πᾶν νόημα αἰχμαλωτίζοντες εἰς τήν ὑπακοήν τοῦ Χριστοῦ»[16]. Καλά λίγο δέν μποροῦμε νά ξεφύγουμε; Νά κάνουμε καί κανένα δικό μας νόημα; Ὄχι, ὅλα τά νοήματα πρέπει νά εἶναι σύμφωνα μέ τόν Χριστό, ὅλες οἱ σκέψεις μας, ὅλες μας οἱ ἐπιθυμίες. Ἡ νίκη μας τότε ἐπιτυγχάνεται διά τοῦ Χριστοῦ. Γιατί τότε ἔχουμε σύμμαχο τόν Χριστό. Λέει στήν πρός Ρωμαίους, «ἐν τούτοις πᾶσιν ὑπερνικῶμεν διά τοῦ ἀγαπήσαντος ἡμᾶς»[17]. Δέν νικᾶμε μόνοι μας. Δέν μποροῦμε νά νικήσουμε μόνοι μας, ἀλλά διά Αὐτοῦ πού μᾶς ἀγάπησε, διά τοῦ Χριστοῦ, πού πέθανε ἀπό τήν ἀγάπη Του γιά μᾶς.
-           Πιστεύεις στόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό; λέει ὁ Ἅγιος Ἰουστίνος Πόποβιτς.
            Ἤδη, ἀπό τή στιγμή πού πιστεύεις, δηλώνεις τόν πόλεμό σου ἐναντίον τοῦ διαβόλου καί τῶν δυνάμεων αὐτοῦ. Καί σέ αὐτόν τόν πόλεμο μέ τή βοήθεια τοῦ Κυρίου ἐπέρχεται ὁ θάνατος τοῦ θανάτου, ὁ θάνατος τῆς κολάσεως, ὁ θάνατος τοῦ διαβόλου, ὁ θάνατος τοῦ σατανᾶ.
-           Μπορεῖς νά θανατώσεις τόν σατανᾶ;
            Ναί, διά τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ. Ἀπό τή στιγμή πού πιστεύεις, κηρύσσεις πόλεμο ἐναντίον ὅλων τῶν ἀντίθεων δυνάμεων. Ὀφείλεις νά τό ἔχεις συνειδητοποιήσει βαθιά καί νά τό βιώνεις «εἶμαι σέ ἐμπόλεμη κατάσταση». Γι’ αὐτό καί μία ὀνομασία τοῦ χριστιανισμοῦ εἶναι στρατεία. Εἶναι δηλαδή ἐκστρατεία. Οἱ χριστιανοί εἴμαστε δηλαδή σέ μία συνεχῆ ἐκστρατεία. Στρατευμένοι, σέ ἐπιστράτευση καί ἐμπόλεμη κατάσταση στό στρατόπεδο τοῦ Χριστοῦ.
            Λέει ὁ Ἅγιος Νικόδημος στόν Ἀόρατο Πόλεμο, πῶς πρέπει νά ξεκινάει ὁ χριστιανός τήν ἡμέρα του. Νά ἔχει κατά νοῦ ὅτι βγαίνει στόν πόλεμο καί πρέπει νά βγεῖ ἁρματωμένος γιά νά παλέψει μέ τίς ἀντίθεες πονηρές δυνάμεις, τά πνεύματα τῆς πονηρίας. Δυστυχῶς οἱ χριστιανοί εἶναι μόνο κατ’ ὄνομα καί τό πρωί πού ξυπνᾶνε, κοιτᾶνε πῶς θά πιοῦνε καφέ καί ὄχι πῶς νά κάνουν προσευχή. Νά ὁπλιστοῦν δηλαδή, νά βάλουν τήν πανοπλία τους, νά βγοῦν στόν πόλεμο ἁρματωμένοι. Βγαίνουν στόν πόλεμο χωρίς ἅρματα καί φυσικά ὅλη μέρα μετά εἶναι δαιμωνιώδεις. Μέσα στήν ταραχή, μέσα στό ἄγχος, μέσα στίς ἀγωνίες, μέσα στίς μέριμνες. Δοκιμάστε, χριστιανοί μου, νά δεῖτε, τί σημαντικό πράγμα εἶναι νά κάνεις πρωινή προσευχή. Πέντε λεπτά, δυό λέξεις, τρεῖς μετάνοιες, πέντε φορές τό Κύριε Ἰησοῦ Χριστέ ἐλέησέ με. Θά δεῖτε τεράστια διαφορά ὅλη τήν ἡμέρα. Εὐλογεῖται ὅλη ἡ ἡμέρα, γιατί εἶσαι ἁρματωμένος πλέον καί ὁ πονηρός κατατροπώνεται.
            Ὅταν πιστέψεις στόν Χριστό, ἀμέσως θά στραφεῖ ἐναντίον σου ὅλος ὁ θάνατος, ὅλη ἡ κόλαση, ὅλος ὁ σατανᾶς καί ὅλα τά στρατεύματά του. Θά σοῦ κηρύξουν πόλεμο οἱ μαῦροι ἄγγελοι καί οἱ πολεμοχαρεῖς συμπολεμιστές του. Ἐνῶ μέχρι τότε δέν σοῦ μιλοῦσε κανένας, ξάφνικά ὅλοι σοῦ ἐπιτίθενται, μέ πρώτους τούς δικούς σου, τούς συγγενεῖς. Ἐνῶ τό παιδάκι ὅταν πήγαινε στή ντισκοτέκ καί στά ναρκωτικά ὅλοι τό συμπαθοῦσαν, τό ἀγαποῦσαν, τοῦ γλυκομιλοῦσαν, τώρα πού ἄρχισε νά πηγαίνει στήν ἐκκλησία, νά ἐξομολογεῖται, ἄρχισαν ὅλοι νά τό μαλώνουν. Τάχατες γιά τό καλό του.. νά μήν πάθει ἡ ὑγεία του.. νά μή μπλέξει πολύ μέ τούς παπάδες καί ἀρρωστήσει κ.λ.π. Εἶναι ὁ πόλεμος τῶν μαύρων ἀγγέλων.
            Ἡ πίστη μας, καί μόνο ἡ πίστη μας, εἶναι δυνατότερη ἀπό ὅλα αὐτά. Γιατί τό στόμα τοῦ παναληθινοῦ Θεοῦ καί Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ εἶπε αὐτή τήν αἰώνια καί ἀθάνατη ἀλήθεια: «ὁ δέ Ἰησοῦς εἶπεν αὐτῷ τό εἰ δύνασαι πιστεῦσαι, πάντα δυνατά τῷ πιστεύοντι»[18]. Σέ ποιόν τό εἶπε; Σέ ἐκεῖνον τόν ἄπιστο πατέρα, πού πῆγε τό παιδί του στούς Ἀποστόλους καί δέν μπόρεσαν νά τό κάνουν καλά. Καί ἡ μή θεραπεία ὀφειλόταν στόν ἄπιστο πατέρα, ὁ ὁποῖος ἔφτασε καί στόν Χριστό μπροστά νά τοῦ πεῖ, «μπορεῖς νά κάνεις κάτι;.. ἄν μπορεῖς κάνε.. τό εἶπα στούς μαθητές Σου καί δέν κάνανε τίποτα». Ἔχει καί μιά ἀναίδεια αὐτό, μιά αὐθάδεια. Ὅπως τό λένε καί σήμερα πολλοί, πῆγα στούς παπάδες, πῆγα στήν ἐκκλησία, τίποτα δέν ἔγινε... Καί μετά πῆγε στήν πόρτα τοῦ διαβόλου καί ἀφήνει ὁ Θεός, ξέρετε, ὅταν πᾶς ἔτσι μέ ἀναίδεια καί ἀπιστία, νά πλανηθεῖς. Γιατί θέλεις νά πλανηθεῖς.
            Καί λένε, πῆγα στόν μάγο καί μοῦ βρῆκε καί τά μάγια. Ἐν τῷ μεταξύ, ὅσοι πᾶνε σέ μάγους δέν ὑπάρχει περίπτωση, οἱ μάγοι ὅλοι λένε τό ἴδιο πράγμα, σοῦ ἔχουνε κάνει μάγια. Ὅλοι! Καί μή νομίζετε ὅτι λένε ἀλήθεια. Ψέματα! Πολλές φορές λένε ψέματα καί σπέρνουν τίς διχόνοιες μεταξύ ἀδελφῶν, συγγενῶν, γειτόνων κ.λ.π. γιατί ὁ ἄλλος πείθεται, ἐπειδή ἀκριβῶς ἔχει πνεῦμα πονηρίας κι αὐτός μέσα του καί συγγενεύει μέ τόν μάγο, πείθεται καί πλανᾶται. Καί πολλές φορές παραχωρεῖ ὁ Θεός νά τούς βγοῦν αὐτά πού τούς λένε οἱ μάγοι, γιατί οἱ ἴδιοι τά πιστεύουν. Καί παραχωρεῖ ὁ Θεός νά ἐπαληθευτοῦν οἱ μάγοι, νά ἐπαληθεύσουν αὐτά πού τούς εἶπαν. Γιατί ὁ ἴδιος ἔχει πονηρό πνεῦμα, αὐτός πού πάει στόν μάγο, καί παραχωρεῖ ὁ Θεός νά πάθει, γιά νά μάθει ἀπό αὐτά πού θά πάθει. Καί ξέρετε, αὐτό τό πράγμα, πολλές φορές, τό ἔχουμε κι ἐμεῖς πού λέμε ὅτι εἴμαστε χριστιανοί καί ἔχουμε τέτοια πράγματα πού ἔχουν σχέση μέ τή μαγεία. Νά σᾶς πῶ ἕνα παράδειγμα. Τρίτωσε, λέει, τό κακό. Πόσοι τό λένε αὐτό; Τό πιστεύουν.. καί πράγματι τριτώνει τό κακό! Ναί! Γιατί ὅμως τριτώνει; Γιατί ἐσύ τό πιστεύεις. Καί παραχωρεῖ ὁ Θεός νά γίνει, ἐπειδή ἐσύ εἶσαι πλανεμένος καί θέλεις νά πλανηθεῖς. Δέν ἔχει ἐξουσία ὁ διάβολος, ἀλλά ἐπειδή ἐσύ τό πιστεύεις, γίνεται. Σοῦ λέει ὁ Θεός, ἀφοῦ παιδί μου, δέν θέλεις Ἐμένα νά πιστέψεις καί νά Μέ πάρεις προστάτη, θά σοῦ ἔρθει καί τό τρίτο κακό. Σοῦ ἦρθαν τά δύο, θά σοῦ ἔρθει καί τό τρίτο. Βλέπετε; Τό τραβᾶμε μόνοι μας τό κακό, γιατί μᾶς ἐγκαταλείπει ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ καί ὁ διάβολος ἄλλο πού δέν θέλει μετά νά μᾶς περιποιηθεῖ ἀναλόγως καί καταλλήλως.
            «Εἰ δύνασαι πιστεῦσαι, πάντα δυνατά τῷ πιστεύοντι»[19]. Τό πρόβλημα δέν εἶναι στήν παντοδυναμία τοῦ Θεοῦ. Ὁ Θεός εἶναι παντοδύναμος. Εἶναι στή δική μας πίστη, ἐάν ὁ Θεός εἶναι παντοδύναμος.
-           Πιστεύεις ὄντως ὅτι ὁ Θεός εἶναι παντοδύναμος; Τότε γιατί γκρινιάζεις; Πιστεύεις ὅτι ὁ Θεός εἶναι Πατέρας σου; Γιατί μεμψιμοιρεῖς; Γιατί λές, τί Θεός εἶναι Αὐτός; Γιατί λές, ὅλα ἀνάποδα μοῦ πᾶνε;
            Νά ψαχτεῖς.. μήπως ἔχεις ὑπερηφάνεια.. ἔχεις φύγει ἀπό τόν Θεό Πατέρα καί σοῦ πᾶνε ὅλα ἀνάποδα. Μόνο μέ τήν πίστη νικιέται τό κάθε κακό, νικιέται ὁ θάνατος, ἡ κόλαση, ὁ σατανᾶς, «ὅτι οὐκ ἀδυνατήσει παρά τῷ Θεῷ πᾶν ρῆμα»[20]. Τίποτε δέν εἶναι ἀδύνατο γιά τόν Θεό. Αὐτός εἶπε «πάντα δυνατά τῷ πιστεύοντι»[21], γιά αὐτόν πού πιστεύει. Καί ὅταν μιλάει ὁ Κύριος γιά πίστη, δέν ἐννοεῖ βέβαια τή δαιμονική, τή διαβολική, τή θεωρητική πίστη, πού λέει ὅτι ὑπάρχει ὁ Θεός ἤ ὑπάρχουνε τά τρία Πρόσωπα κ.λ.π. ἤ ὅτι ὁ Χριστός ἔγινε ἄνθρωπος.. Ὡραῖα ὅλα αὐτά.
-           Ἐσένα τί συνέπειες ἔχει αὐτή ἡ πίστη στή ζωή σου; Ἐσύ ζεῖς τή ζωή τοῦ Χριστοῦ, σύμφωνα μέ αὐτά πού λέει ὁ Χριστός;
            Τότε πραγματικά πιστεύεις. Ὄχι ἁπλῶς θεωρητικά. Αὐτή τή θεωρητική πίστη τήν ἔχει καί ὁ διάβολος, ἀλλά ἐπειδή δέν ἐφαρμόζει τίς ἐντολές, δέν σώζεται.
            Παρατήρησε τί συμβαίνει στήν πραγματικότητα μέ ὅλους ἐκείνους πού εἶναι ἀρεστοί στόν Θεό. Αὐτοί διαμέσου τῆς πίστεως κατήγαγαν καί καταγάγουν ἀδιάκοπα περιφανῆ νίκη ἐναντίον τοῦ σατανᾶ καί τῶν στρατευμάτων του καί κάνουν ὅλα τά θεάρεστα ἔργα καί κατορθώματα. Βλέπετε οἱ Ἅγιοι πόσο πάλεψαν καί νίκησαν τούς δαίμονες.
            Τό νά πιστεύει κανείς σημαίνει τό νά πολεμάει ἀδιάκοπα γιά τήν αἰώνια ζωή, τήν ὁποία ὅμως κλέβει ὁ διάβολος διαμέσου τῶν κακιῶν, τῶν ἁμαρτιῶν καί τῶν σκανδάλων πού προσφέρει στούς ἀνθρώπους.
            Τό νά πιστεύει κανείς σημαίνει ἐπίσης τό νά ὑποφέρει καί νά μάχεται ἀδιάκοπα γιά τήν αἰώνια ζωή. Δέ θέλουμε νά ὑποφέρουμε, δέ θέλουμε νά πάθουμε τίποτε. Νά περάσουμε στόν Παράδεισο ἀβρόχοις ποσί. Ἐνῶ ὁ ἀληθινά πιστός εἶναι ἕτοιμος νά πάθει τά πάντα γιά χάρη τοῦ Χριστοῦ. Σ’ αὐτό βρίσκεται ἡ κλήση μας ἡ χριστιανική, στό νά ὑποφέρουμε. Αὐτή εἶναι ἡ κλήση μας, ἡ κλήση γιά μᾶς τά ἀνθρώπινα ὄντα ὡς θεοειδῆ δημιουργήματα, τό νά πάσχουμε γιά τόν Χριστό. Σέ σᾶς δόθηκε, λέει ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, ὄχι μόνο τό νά ἀγαπᾶμε καί νά πιστεύουμε, ἀλλά καί τό νά πάσχουμε γιά τόν Χριστό[22]. Εἶναι μεγάλη τιμή μας νά πάθουμε κάτι γιά τόν Χριστό.
            Ὁ πόλεμός μας δέν εἶναι μέ τούς ἀνθρώπους, ἀλλά μέ τό κακό πού ὑπάρχει σ’ αὐτούς, μέ τίς ἁμαρτίες πού διαπράττουν αὐτοί, μέ τά ψέματα, μέ τίς ἀδικίες, μέ ὅλα τά κακά πού ἐπιτελοῦν αὐτοί, μέ ὅλο τό σκότος πού βρίσκεται σ’ αὐτούς, μέ ὅλα τά πνεύματα τοῦ κακοῦ. Πρέπει πάντοτε νά ξεχωρίζουμε τό πρόσωπο ἀπό τήν πράξη. Ποτέ δέν πρέπει νά τά βάζουμε μέ τόν ἄνθρωπο, μέ τό πρόσωπο, ἀλλά πάντοτε μέ τό κακό πού ὑπάρχει στό πρόσωπο. Ἔχουμε τούς Οἰκουμενιστές. Τούς ἀγαπᾶμε, καί τούς Πατριάρχες μας, καί τούς Ἐπισκόπους μας, ὅλους, ἀλλά δέν συμφωνοῦμε μέ τήν αἵρεση, μέ τόν Οἰκουμενισμό. Ἔχουμε τούς ὑβριστές, ἔχουμε τούς μασόνους, ἔχουμε τούς ἀντίχριστους, ἔχουμε τούς ἀθέους. Τούς ἀγαποῦμε ὅλους αὐτούς, ἀλλά δέν ἀγαποῦμε τό κακό πού λειτουργεῖται ἀπό αὐτούς, ἐνεργεῖ μέσα τους καί ὑποτάσσονται καί ὑποκύπτουν σ’ αὐτό.
            Γι’ αὐτό δέν εἶναι κατάκριση νά καταδικάζουμε τήν αἵρεση, τόν Οἰκουμενισμό ἤ τήν ὅποια ἄλλη ἐκτροπή. Κατάκριση εἶναι νά μισεῖς τό πρόσωπο. Νά χωρίζεσαι καί νά ἀποβάλλεις τήν ἀγάπη πού ὀφείλεις νά ἔχεις στόν κάθε ἄνθρωπο, ὅ,τι κι ἄν εἶναι αὐτός, ὅσο κι ἄν ἔχει δώσει δικαιώματα στόν πονηρό, ὅσο κι ἄν μοιάζει στόν πονηρό. Ὀφείλεις νά τόν ἀγαπᾶς, γιατί εἶναι εἰκόνα τοῦ Θεοῦ. Δέν θά ἀγαπᾶς ὅμως τά ἔργα του.
            Ὁπότε ὁ πόλεμός μας αὐτός δέν εἶναι πρός αἷμα καί σάρκα. Δέν πρέπει νά μαχόμαστε μέ ἀνθρώπους, νά τά βάζουμε μέ ἀνθρώπους. Οἱ ἄνθρωποι -οἱ κακοί ἄνθρωποι, ἔτσι ὅπως τούς λέμε κακούς- εἶναι θύματα. Ὅσο οἱ ἄνθρωποι εἶναι κοντά στόν Θεό, εἶναι ἅγιοι. Ὅσο πλησιέστερα στόν Θεό εἶναι, τόσο καί ἁγιότεροι εἶναι, τόσο καθαρότεροι καί πιό εὐλογημένοι. Καί ὅσο καθίστανται ἐργαστήριο καί κατοικητήριο τῆς ἁμαρτίας καί τοῦ κακοῦ καί τῶν ἐξουσιῶν καί τῶν κοσμοκρατόρων τοῦ σκότους, τόσο αὐτοί ἁμαρτοποιοῦνται, γίνονται πλήρεις ἁμαρτιῶν, κριματίζονται, διαβολοποιοῦνται, μοιάζουν μέ τόν διάβολο καί φτάνουν στό τρομερό μέτρο καί ὅριο τῆς αἰώνιας καταδίκης. Ἀλλά παρόλα αὐτά μποροῦν, διά τῆς πίστεως καί μετανοίας, νά καθαριστοῦν, νά ἁγιοποιηθοῦν, νά μεταμορφωθοῦν, νά σωθοῦν. Ὁ κεφαλαιώδης ἐχθρός, σέ μᾶς καί στούς γύρω ἀπό μᾶς ἀνθρώπους, στό σῶμα μας, στό αἷμα μας, στήν ψυχή μας, εἶναι ὁ διάβολος. Ἡ πάλη μας εἶναι μέ τά πνεύματα τοῦ κακοῦ, τά ὑπό τῶν οὐρανῶν, πού βρίσκονται στό σῶμα καί στό αἷμα τῶν κοντινῶν μας, τῶν διπλανῶν μας, τῶν γήινων συνανθρώπων μας ἤ ἀκόμα καί στό δικό μας σῶμα καί αἷμα.
            Σᾶς θυμίζω αὐτό τό περιστατικό μέ τόν Ἅγιο Πορφύριο καί τή μητέρα αὐτή, πού ἐπρόκειτο νά δεχθεῖ μία ἐπίσκεψη ἀπό ἕνα συγγενικό της πρόσωπο, ἄν δέν ἀπατῶμαι ἦταν ἡ μητέρα της ἤ ἡ πεθερά της, καί ὁ Ἅγιος τῆς ἔλεγε ρητά, δέν πρέπει αὐτή ἡ γυναίκα νά πάρει στά χέρια της τό παιδί σου, τό μωρό σου. Καί ἀντιστεκόταν ἡ μητέρα καί ἔλεγε, αὐτό δέν μπορῶ νά τό κάνω, Γέροντα. Καί τῆς εἶπε ὁ Ἅγιος, ἐγώ εἶμαι γιά νά χωρίζω τούς ἀνθρώπους;.. Ἴσα-ἴσα, λέει, ἐγώ θέλω νά ἑνώνω τούς ἀνθρώπους, ἀλλά αὐτή ἡ γυναίκα δέν πρέπει νά τό πάρει τό παιδί σου στήν ἀγκαλιά της. Γιατί; Γιατί ὑπάρχουν τά πνευματικά μικρόβια, τά ὁποῖα μέ τή στενή ἐπαφή μεταδίδονται ἀπό τόν ἕναν στόν ἄλλον. Καί ὁ διαβολοποιημένος ἄνθρωπος τά διαβολικά του μικρόβια τά μεταδίδει καί στόν ἄλλον πού ἀγκαλιάζει, πού φιλάει, στό μικρό παιδί, στό μωρό.
            Ἔλεγε ἕνας σύγχρονος ἅγιος Γέροντας, τά παιδιά πού ἔχουν αὐτισμό, τά λεγόμενα αὐτιστικά παιδιά, ὅταν, λέει, μιά μητέρα, μέ συγχωρεῖται, πού κάνει διαστροφικά πράγματα σέ σχέση μέ τόν ἄνδρα της, μέ τό στόμα της κ.λ.π. φιλήσει ἔτσι τό παιδί της, τό παιδί της ἀφηνιάζει. Καί ἔχουμε τά πολλά αὐτιστικά παιδιά... Ἀκοῦτε ἐρμηνεία ἀπό ἁγίους;! Ψάχνε ὅσο θέλεις μέ τούς γιατρούς. Εἶναι τά αἴτια πνευματικά. Εἶναι ἡ ἁμαρτία, κι ἄν δέν φύγει ἡ ἁμαρτία, δέν διορθώνεται τίποτε. Νά γιατί ἀρρωσταίνουμε.
            Ἡ πάλη μας εἶναι μέ τά πονηρά πνεύματα. Μαχόμαστε ἐναντίον τῶν πονηρῶν πνευμάτων πού εἶναι στούς διπλανούς μας, ἀλλά πού εἶναι καί μέσα μας πολλές φορές. Σᾶς εἶπα τά παραδείγματα αὐτά. Μαχόμαστε ἐναντίον τοῦ βασικοῦ δημιουργοῦ τοῦ κακοῦ, τοῦ σατανᾶ, ὁ ὁποῖος ταυτόχρονα εἶναι καί «θεός» τῆς ἁμαρτίας καί τοῦ θανάτου, «θεός» κάθε κακοῦ καί κάθε διαβόλου. Οἱ ἄνθρωποι ἀπό ἀδιαφορία, ἀπό ἔλλειψη ἐγρήγορσης, νά τό πῶ ἔτσι, τήν ἔκφραση «ἔλα μωρέ τώρα.. θά ἀκούσουμε αὐτά τά πράγματα πού λέει ὁ τάδε πάτερ, ἄς ποῦμε.. δέν εἶναι καί τίποτα». Ἔτσι μᾶς ξεγελάει ὁ διάβολος, μέ τήν ἀδιαφορία, μέ τήν ἔλλειψη ἐγρήγορσης. Εἴτε λοιπόν ἀπό ἀδιαφορία ἤ ἀπό φιληδονία ἤ ἀπό φιλαυτία προσφέρουν τόν ἑαυτό τους ὡς ὄργανο τῆς ἀδικίας καί τοῦ κακοῦ καί γίνονται κανονικά ὑπηρέτες τοῦ διαβόλου. Προσφέρουν τόν ἑαυτό τους γιά ὅπλο τῆς ἀδικίας. Ὁ διάβολος δέν ἔχει χέρια καί πόδια, ἔχει ὅμως ἀνθρώπους πού τοῦ ὑποτάσσονται, γίνονται τά χέρια του καί τά πόδια του στή γῆ καί γίνεσαι ὅπλο τοῦ ἄδικου, τῆς ἀδικίας στήν κακοβουλία τοῦ διαβόλου. Καί ἡ ἀδικία τούς χρησιμοποιεῖ σάν ὅπλο ἐναντίον τοῦ Θεοῦ καί Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ, ὁ Ὁποῖος ἦλθε στόν κόσμο μας γιά νά μᾶς σώσει ἀπό τήν ἁμαρτία, τόν θάνατο καί τόν διάβολο.
            Τά πνεύματα τοῦ κακοῦ κάτω ἀπό τόν οὐρανό διεξάγουν πόλεμο ἐναντίον τῆς αἰώνιας ζωῆς μας, τήν ὁποία ἐμεῖς ἀποκτοῦμε διά τῆς πίστεως στόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό, τόν ἐνσαρκωμένο Θεό καί Κύριο καί προσπαθοῦν νά μᾶς ἐπιβάλλουν τόν θάνατο μέσω τῆς φιλαμαρτίας, τῆς φιληδονίας καί τῆς φιλαυτίας. Καί ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός μᾶς προσφέρει τήν αἰώνια ζωή διαμέσου τῆς πίστεως πρός Αὐτόν. Καί ἐνῶ θέλει θυσίες καί κόπο καί προσπάθεια ἡ ζωή ἡ διαβολική, τρέχουμε σ’ αὐτήν καί ἀρνούμαστε τόν γλυκύτατο Ἰησοῦ. Ἀπό μᾶς ἐξαρτᾶται νά δώσουμε τόν ἑαυτό μας γιά νά γίνει ὑπηρέτης τῆς δικαιοσύνης τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ διαμέσου τῆς πίστεως. Καί ἄν γίνει αὐτό, τότε ἐμεῖς σιγουρεύουμε γιά τόν ἑαυτό μας τήν αἰώνια ζωή. «Ζητεῖτε πρῶτα τή Βασιλεία τοῦ Θεοῦ καί τή δικαιοσύνη Αὐτοῦ»[23]. Δικαιοσύνη δέν εἶναι ἁπλῶς ἡ ἐπικράτηση τοῦ δίκαιου, ἀλλά ἡ σύνολη ἀρετή. Ἀπό μᾶς ἐξαρτᾶται νά δώσουμε τόν ἑαυτό μας στόν Χριστό ἤ ὄχι, νά γίνουμε ὑπηρέτες τῆς σύνολης ἀρετῆς, τῆς δικαιοσύνης τοῦ Κυρίου Ἰησοῦ Χριστοῦ διαμέσου τῆς πίστεως. Κι ἄν γίνει αὐτό, τότε ἐμεῖς σιγουρεύουμε γιά τόν ἑαυτό μας τήν αἰώνια ζωή. Γιατί ὁ Χριστός εἶναι ἡ ζωή ἡ αἰώνιος.
-           Ἑνώθηκες μέ τόν Χριστό διά τῆς ἀρετῆς, διά τῆς δικαιοσύνης τοῦ Θεοῦ;
            Σώθηκες. Αὐτή εἶναι ἡ σωτηρία. Γι’ αὐτό οἱ Ἅγιοι, βλέπετε, ζοῦνε αὐτή τήν κατάσταση πρίν πεθάνουν καί χαίρονται καί πανηγυρίζουν καί ζοῦν ἀναστάσιμα καί ξεχνοῦν τόν ἑαυτό τους καί πλέον δίνονται στήν προσευχή γιά τούς ἄλλους, ὥστε αὐτό πού ζοῦν οἱ ἴδιοι, τήν προ-σωτηρία, ἄς τό ὀνομάσουμε ἔτσι, τήν πρόγευση τῆς σωτηρίας, νά μποῦνε σ’ αὐτή τήν κατάσταση ὅλοι οἱ ἄνθρωποι.
            Ἡ πληρωμή, ἡ ἀνταμοιβή γιά τήν ἁμαρτία εἶναι ὁ θάνατος, καί τό δῶρο, ἡ ἀνταμοιβή τοῦ Θεοῦ γιά τήν ἀρετή εἶναι ἡ αἰώνια ζωή κοντά στόν Κύριο ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστό. «Τά ὀψώνια τῆς ἁμαρτίας θάνατος»[24]. Τῆς ὅποιας ἁμαρτίας, προσέξτε! Δέν εἶναι μόνο ἡ βαριά ἁμαρτία πού φέρνει τόν θάνατο. Καί ἡ μικρή ἁμαρτία φέρνει τόν θάνατο, καί ἡ ἐλαχιστότατη, ἐφόσον παραμένει ἀμετανόητη. Ὁ ἄνθρωπος παραμένει ἀμετανόητος. Δυστυχῶς, πολλοί θά χαθοῦμε ἀπ’ τούς χριστιανούς ὄχι ἐξαιτίας μεγάλων ἁμαρτιῶν. Τίς μεγάλες τίς ἀποφεύγουμε, τίς θεωρούμενες μεγάλες, φόνος, μοιχεία, πορνεία, ἀλλά ἐξαιτίας τῶν μικρῶν ἁμαρτιῶν, στίς ὁποῖες ἐπιμένουμε καί δέν μετανοοῦμε. Κάθεσαι μέ τίς ὧρες στό τηλέφωνο καί κουτσομπολεύεις. Μικρή ἁμαρτία νομίζεις εἶναι αὐτό; Μά, λέει, τό ἐξομολογήθηκα. Ναί, ἀλλά διορθώθηκες ἤ πάλι τά ἴδια κάνεις; Εἶναι μεγάλη ἁμαρτία καί παραμένει ἀδιόρθωτη, ἄρα ἀμετανόητη. Δέν μᾶς σώζει ἡ ἀναφορά μόνο τῶν ἁμαρτιῶν, θά πρέπει νά ὑπάρχει καί ἡ διόρθωση, τό σταμάτημα τῆς ἁμαρτίας.
            Ποιές εἶναι οἱ ἀρχές τοῦ σκότους τοῦ κόσμου τούτου, γιά τίς ὁποῖες μιλάει ὁ Ἀπόστολος στόν στίχο αὐτό καί μᾶς λέει πώς εἶναι ἡ πάλη μας πρός τάς ἀρχάς, τάς ἐξουσίας, τούς κοσμοκράτορας τοῦ σκότους; Ποιές εἶναι οἱ ἀρχές τοῦ σκότους τοῦ κόσμου τούτου; Ποιές οἱ ἐξουσίες τοῦ σκότους τοῦ κόσμου τούτου; Ποιοί οἱ κοσμοκράτορες τοῦ σκότους τοῦ κόσμου τούτου;
            Εἶναι τά πνεύματα τοῦ κακοῦ τά ὑπό τόν οὐρανό. Κάθε σκότος στό δικό μας ἀνθρώπινο γήινο κόσμο ἔχει τήν καταγωγή του ἀπ’ αὐτά. Καί γενικά ὅλο τό σκότος εἶναι ἀπ’ αὐτά. Τό σκοτάδι αὐτό διαμέσου τῶν ἀνθρώπων διακλαδίζεται σέ ἄπειρους τρόπους καί μεθόδους. Καί διαμέσου τοῦ σκότους ἐξαπλώνεται ἡ ἐξουσία τοῦ σατανᾶ στό ἀνθρώπινο γένος. Γι’ αὐτό καί ἡ πίστη στόν Χριστό συνίσταται στήν ἐπιστροφή τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τό σκοτάδι στό φῶς καί ἀπό τήν ἐξουσία τοῦ σατανᾶ στήν ἐξουσία τοῦ Θεοῦ. Γι’ αὐτό βλέπετε, οἱ ἄνθρωποι πού ζοῦνε μακράν τοῦ Θεοῦ εἶναι σκοτισμένοι, εἶναι σέ σύγχυση, τό μυαλό τους εἶναι θολωμένο, δέν ξέρουν ποιό εἶναι τό καλό καί ποιό εἶναι τό κακό, ποιό εἶναι τό ἀληθινό συμφέρον τους καί ποιό εἶναι αὐτό πού τούς βλάπτει καί πολλές φορές κάνουν πράγματα πού θεωροῦν ὅτι εἶναι τά πλέον ὠφέλιμα καί εἶναι τά πλέον καταστροφικά γι’ αὐτούς, γιατί ἀκριβῶς ζοῦν μέσα στό φοβερό σκοτάδι τῶν πονηρῶν πνευμάτων καί στήν ἐξουσία τοῦ σατανᾶ. Ὅσο ὁ ἄνθρωπος παραμένει ἀνεξομολόγητος, εἶναι ὑπό τήν ἐξουσία τοῦ σατανᾶ. Προσέξτε το αὐτό. Ὅσο ὁ ἄνθρωπος παραμένει ἀμετανόητος καί δέν διορθώνεται, δέν ἐξομολογεῖται, ἀλλά καί δέν διορθώνει τή ζωή του, παραμένει ὑποχείριο τοῦ πονηροῦ.
            Στήν οὐσία καί στή φύση της ἡ ἁμαρτία εἶναι σκότος. Γι’ αὐτό καί μᾶς λένε οἱ Ἅγιοι ὅτι ἐσκοτίσθη ὁ νοῦς τοῦ Ἀδάμ.. μέ πολλές ἁμαρτίες; Ὄχι, μέ μία ἁμαρτία! Μία ἁμαρτία ἔκανε ὁ Ἀδάμ καί ἡ Εὔα, τήν παράβαση, τήν παρακοή καί ἀμέσως σκοτίστηκε ὁ νοῦς τους. Ἕνας ἄνθρωπος, πού ἀγωνίζεται πνευματικά καί εἶναι μέσα στό φῶς τοῦ Χριστοῦ, ἀμέσως τό καταλαβαίνει μόλις ἁμαρτήσει. Σκοτίζεται, φεύγει τό φῶς.
            Ὁ Κύριος μᾶς ἀπελευθέρωσε ἀπό τήν ἐξουσία τοῦ σκότους μέ τή δική του Θεανθρώπινη οἰκονομία τῆς σωτηρίας. Ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός μᾶς ἐκάλεσε ἐκ τοῦ σκότους εἰς τό θαυμαστόν Αὐτοῦ φῶς. Ὑπάρχει τεράστια διαφορά στήν ἀνθρωπότητα πρό Χριστοῦ καί μετά Χριστόν. Οἱ πρό Χριστοῦ ἄνθρωποι εἶχαν πάρα πολύ μεγάλη συγγένεια μέ τό κακό καί μεγάλη ροπή στήν ἁμαρτία καί σχεδόν ὁ διάβολος τούς ἔσερνε μέ  τή βία στήν κόλαση. Μετά Χριστόν τά πράγματα ἔχουν ἀλλάξει πάρα πολύ μέ τήν ἐγκαθίδρυση τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ στή γῆ. Ἡττήθηκαν οἱ δαιμονικές δυνάμεις καί πλέον ὁ ἄνθρωπος πολύ εὔκολα, ἐάν θέλει, διά τῆς Ἐκκλησίας νικᾶ τόν διάβολο, ὁ ὁποῖος πρό Χριστοῦ φαινόταν σχεδόν ἀνίκητος. Γι’ αὐτό καί εἶναι πολύ μεγάλο τό κατόρθωμα τῆς Παναγίας μας, ἡ ὁποία νίκησε τόν διάβολο ἐνῶ ἦταν ἀβάφτιστη, ἐνῶ ἤτανε ἀκόμα ἐκτός Ἐκκλησίας. Μέ τή δύναμή της, τή ρωμαλαία θέλησή της, δέν ἁμάρτησε.
            Τό πνεῦμα τοῦ κακοῦ, τά πνεύματα τά ποικίλα τοῦ κακοῦ μέσω τῶν ἁμαρτιῶν ἐκρίνουν τό σκοτάδι τους στήν ἀνθρώπινη φύση καί ὁ ἄνθρωπος συνευδοκώντας καί κάνοντας τίς ἁμαρτίες «ἐν τῇ σκοτίᾳ ἐστί καί ἐν τῇ σκοτίᾳ περιπατεῖ, καί οὐκ οἶδε ποῦ ὑπάγει, ὅτι ἡ σκοτία ἐτύφλωσε τούς ὀφθαλμούς αὐτοῦ»[25]. Φοβερό πράγμα! Δέν ξέρει ὁ ἄνθρωπος ποῦ πηγαίνει, ὅταν συνευδοκεῖ στίς ἁμαρτίες. Τά πνεύματα τοῦ κακοῦ, μέ τή βοήθεια τῶν ἁμαρτιῶν καί τῶν παθῶν, κυριαρχοῦν στούς ἀνθρώπους καί διευθύνουν τούς ἀνθρώπους τοῦ κόσμου τούτου. Αὐτά εἶναι οἱ διευθυντές, οἱ κοσμοκράτορες τοῦ σκότους στόν κόσμο αὐτό. Ἀλλά δέν διευθύνουν τόν κόσμο, ὁ ὁποῖος εἶναι δημιουργία τοῦ Θεοῦ, ἐκτός ἀπό τήν ἁμαρτία καί τό κακό τά ὁποῖα εἶναι σ’ αὐτόν τόν κόσμο. Φαίνεται ὅτι τόν κόσμο τόν διευθύνουν οἱ μασόνοι, οἱ ὁμοφυλόφιλοι, οἱ ἄθεοι, οἱ ἀντίχριστοι.. μᾶς ἔχουν καταλάβει ὅλες τίς στρατιωτικές, τίς πολιτικές ἐξουσίες καί ἐν μέρει καί τίς ἐκκλησιαστικές. Ὅμως δέν κατευθύνουν τούς ἀνθρώπους τοῦ Θεοῦ, κατευθύνουν τό κακό καί τούς ἀνθρώπους τοῦ κακοῦ, τά ὑποχείρια τοῦ κακοῦ. Οἱ ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ δέν μπαίνουν στήν ἐξουσία τοῦ διαβόλου οὔτε ὑπόκεινται στίς δαιμονικές αὐτές δυνάμεις. Δέν κυριαρχεῖ ὁ διάβολος σ’ αὐτούς. Διευθύνουν τόν ἁμαρτωλό κόσμο αὐτοί οἱ διευθυντές καί κοσμοκράτορες τοῦ σκότους πού ἐμπνέονται ἀπό τά πονηρά πνεύματα.
            Μέ τήν ἐπίμονη φιλαμαρτία ὁ ἄνθρωπος σταδιακά καί ὁ ἴδιος καθίσταται σκότος καί τότε ἡ μόνη διέξοδος ἀπό τό δηλητηριασμένο καί ἀποπνικτικό σκοτάδι εἶναι ἡ πίστη στόν Κύριο Ἰησοῦ Χριστό, ὁ Ὁποῖος εἶναι τό μοναδικό καί ἀληθινό φῶς στόν ἀνθρώπινο κόσμο μας. Τό μοναδικό φῶς μέσα στόν κόσμο! Ἄς τό προσέξουμε αὐτό.. Δέν ὑπάρχουν ἄλλα φῶτα. Δέν ὑπάρχουν ἄλλα πράγματα πού μᾶς χρειάζονται γιά νά μᾶς φωτίσουν ἐκτός ἀπό τόν Χριστό. Οὔτε ἡ παιδεία ἡ κοσμική μᾶς χρειάζεται οὔτε τά Πανεπιστήμια μᾶς χρειάζονται οὔτε οἱ ἐπιστῆμες μᾶς χρειάζονται οὔτε ἡ τεχνολογία οὔτε ὁ πολιτισμός οὔτε ἀκόμα, θά ἔλεγα, οἱ πατρίδες.. Τίποτα δέν μᾶς χρειάζεται. Μόνο ὁ Χριστός μᾶς χρειάζεται. «Τό φῶς τοῦ κόσμου ἐγώ εἰμι»[26], λέει ὁ Χριστός. Δέν μποροῦμε καί δέν πρέπει νά βάζουμε τίποτα ἄλλο δίπλα, συμπληρωματικά στόν Χριστό. Γιά νά ζήσουμε χρειαζόμαστε τόν Χριστό μόνο, τίποτα ἄλλο. Πολλοί βάζουν τήν Ἑλλάδα καί τόν Χριστό μαζί. Καί μερικοί βάζουν πρῶτα τήν Ἑλλάδα καί μετά τόν Χριστό. Μόνο ὁ Χριστός μᾶς χρειάζεται. Κι ἄν ἔχουμε τόν Χριστό, θά ἔχουμε καί τήν Ἑλλάδα καί ὅλο τόν κόσμο θά ἔχουμε. Γιατί σκοπός δέν εἶναι νά διασώσουμε ἕνα κομμάτι τῆς γῆς χριστιανικό ὀρθόδοξο, γιατί γι’ αὐτό πονᾶμε γιά τήν Ἑλλάδα ἔτσι;.. γιατί ἡ Ἑλλάδα φυλάει ἀνθρωπίνως θά λέγαμε, μᾶς δίνει ἕνα ζωτικό ἐδαφικό χῶρο πού ἄνετα λατρεύουμε τόν Χριστό. Νά δοῦμε πόσο ἀκόμα... γιατί ὅσο πᾶνε σφίγγουνε οἱ ἄθεοι τά δόντια τους καί ὁρμοῦν ἐναντίον τῆς Ἐκκλησίας. Ἤδη σχεδιάζεται ὁ χωρισμός ἀπό πολλά χρόνια. Ἀλλά δέν μᾶς νοιάζει... πῶς νά ποῦμε.. δέν εἶναι αὐτό ἡ ἐπιδίωξή μας. Ἡ ἐπιδίωξή μας εἶναι ὅλος ὁ κόσμος νά γίνει Ἑλλάδα, χριστιανικός ὀρθόδοξος. Ὅλη ἡ οἰκουμένη θέλουμε νά γίνει ὀρθόδοξη. Γι’ αὐτό ὁ χριστιανός ὑπέρκειται τῆς πατρίδος. Δέν καταφρονεῖ τήν πατρίδα του, τήν ἀγαπάει, καί τήν προσωρινή, ἀλλά στέκεται πάνω ἀπ’ αὐτό καί θέλει νά κάνει πατρίδα του τόν οὐρανό καί ὅλη τή γῆ νά τήν κάνει κι αὐτό κομμάτι τῆς Βασιλείας τοῦ Θεοῦ. Ὅλοι οἱ ἄνθρωποι δηλαδή νά μποῦνε στήν Ἐκκλησία, νά γίνουνε ὀρθόδοξοι. Αὐτός πρέπει νά εἶναι ὁ στόχος μας καί ὁ καημός μας καί ἡ ἀπαντοχή μας καί ἡ ἐπιδίωξή μας.
            Ὅσο ὁ ἄνθρωπος ἀγαπάει τήν ἁμαρτία, τόσο γίνεται σκοτάδι. Ὅσο ἔρχεται στόν Χριστό μέ τήν πίστη, φεύγει τό σκοτάδι. Ἔρχεται τό φῶς καί ὁ ἄνθρωπος συνειδητοποιεῖ ὅτι δέν χρειάζεται τίποτα ἄλλο. Τό μοναδικό φῶς τοῦ κόσμου, τό μοναδικό φῶς τῆς ζωῆς εἶναι ὁ Χριστός. Τότε ἡ πίστη στόν Χριστό σημαίνει σεισμό, καταιγίδα καί λαίλαπα καί ρῆγμα καί θραύση τοῦ σκότους καί ἐπάνοδος στό φῶς.
-           Μπορεῖς νά συντρίψεις ὅλο αὐτό τό μυστήριο τῆς ἀνομίας;
            Μέ τή χάρη τοῦ Χριστοῦ, μπορεῖς. Δώδεκα ἄνθρωποι σύντριψαν τόν διάβολο καί τίς δυνάμεις του ὅλες, πού εἶχαν κυριαρχήσει παγκοσμίως ἐκεῖνα τά χρόνια. Πόσο μᾶλλον ἐμεῖς σήμερα πού δέν εἴμαστε δώδεκα... εἴμαστε πολλοί στό ὄνομα βαφτισμένοι.. ἑκατομμύρια.. Ἀλλά πόσοι εἴμαστε πραγματικά μέ τή φλόγα τῶν δώδεκα; Μέ τόν ἱεραποστολικό ζῆλο καί μέ τό Πνεῦμα τό Ἅγιο νά καίει μέσα μας ὅπως ἔκαιγε στίς ψυχές ἐκείνων, τῶν Ἀποστόλων; Γι’ αὐτό δέν σπάζει τό σκοτάδι, γι’ αὐτό κυριαρχεῖ τό σκοτάδι στή γῆ.          
            Ὅταν πιστέψουμε ἀληθινά στόν Θεό γίνεται σεισμός, καταιγίδα, λαίλαπα καί θραύση τοῦ σκότους καί ἐπάνοδος στό φῶς. Καί ὄχι μόνο αὐτό, ἀλλά μέσω τῶν ἱερῶν μυστηρίων καί τῶν ἁγίων ἀρετῶν ὅλο τό φῶς τοῦ Χριστοῦ ἐκχέεται καί κατοικεῖ σέ μᾶς. Διαχέεται σέ ὅλο μας τό εἶναι καί τότε ἐμεῖς ὁλόκληροι καθιστάμεθα φῶς. Μέ τόν λόγο τοῦ εὐαγγελίου τοῦ Θεοῦ ἀποτεινόμενος στούς πρώην εἰδωλολάτρες καί τώρα χριστιανούς ὁ Ἀπόστολος Παῦλος λέει «ἦτε», ἤσαστε δηλαδή, «ἦτε γάρ ποτε σκότος, νῦν δέ φῶς ἐν Κυρίῳ· ὡς τέκνα φωτός περιπατεῖτε»[27]. Τώρα εἶστε φῶς. Σάν παιδιά τοῦ φωτός, πού εἶναι ὁ Χριστός, θά πρέπει κι ἐσεῖς νά περιπατεῖτε, νά ζεῖτε.
            Καί ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος εὐαγγελίζεται: Ποιές ἀρχές, λέει, καί ἐξουσίες καί κοσμοκράτορες τοῦ σκότους, πού ἐπικρατεῖ στόν αἰῶνα αὐτόν; Γιά ποιό σκοτάδι μιλάει; Μήπως γιά τό σκοτάδι τῆς νύχτας; Καθόλου. Ἀλλά γιά τό σκοτάδι τῆς πονηρίας, γιατί ἤμαστε, λέει, κάποτε σκοτάδι, λέγοντας ἔτσι τήν πονηρία πού ἐπικρατεῖ στήν παροῦσα ζωή. Διότι δέν θά ἔχει πλέον ὕπαρξη οὔτε στόν οὐρανό οὔτε στόν μέλλοντα αἰῶνα. Ἡ κυριαρχία τοῦ κακοῦ θά εἶναι μέχρι νά ἔρθει ὁ Κύριος, μέχρι τή Δευτέρα Του Παρουσία. Μετά τελειώνει ὁ διάβολος, τελειώνει τό κακό, τελειώνει ἡ ἁμαρτία.
            Ὀνομάζει τούς δαίμονες κοσμοκράτορες, ὄχι ἐπειδή εἶναι κυρίαρχοι τοῦ κόσμου, ἀλλά ἐπειδή εἶναι αἴτιοι τῶν πονηρῶν ἔργων, γιατί γνωρίζει ἡ Γραφή νά ὀνομάζει «κόσμο» τίς πονηρές πράξεις. Ὅπως ὁ Χριστός, ὅταν λέγει «ὑμεῖς οὐκ ἐστέ ἐκ τοῦ κόσμου τούτου, ὥσπερ ἐγώ οὐκ εἰμί ἐκ τοῦ κόσμου»[28], δέν ἔχω καμιά σχέση μέ τήν ἁμαρτία. Ἔτσι καί ἐσεῖς, δέν ἔχετε καμιά σχέση μέ τήν ἁμαρτία οἱ χριστιανοί.
            Ὁ μακαριστός Θεοδώρητος λέει, οἱ κακοί δαίμονες ἀνῆκαν κάποτε στίς τάξεις τῶν οὐρανίων δυνάμεων, ἀλλά ἐξαιτίας τῆς κακίας τους ἐξέπεσαν ἀπ’ αὐτή τή σειρά. Ἀλλά καί τώρα φέρουν ἐκεῖνες τίς ὀνομασίες, μέ τή διαστρεβλωμένη ὅμως ἔννοια πού δημιούργησε ἡ κακότητά τους. Καί τώρα λέγονται ἄγγελοι, ἀλλά ἄγγελοι τοῦ σκότους. Ὁ Ἅγιος Ἀπόστολος τούς ὀνόμασε κοσμοκράτορες ὄχι γιατί πῆραν ἀπό τόν Θεό τή διαχείριση τοῦ κόσμου, ἀλλά γιατί κυριαρχοῦν σέ ἐκείνους πού οἰκειοθελῶς ἀγάπησαν τή δουλεία τῆς ἁμαρτίας καί τή ζωή τῆς ἀδιαφορίας. Τώρα ἐδῶ ζωγραφίζει τήν ἐποχή μας. Οἱ πλεῖστοι ἄνθρωποι ζοῦνε ἀδιάφορα. «Ἡ ἀνθρωπότητα παγκοσμίως ζεῖ σέ ἀκηδία», ἔλεγε ὁ μακαριστός ὁ π. Σωφρόνιος Σαχάρωφ. Σέ ἀδιαφορία δηλαδή γιά τή σωτηρία της. Ἀλλά μήν πᾶμε μακριά.. ἐδῶ μεταξύ μας, νά δεῖτε ὁ ἕνας τόν ἄλλον..
-           Πόσο ἐνδιαφερόμαστε γιά τή σωτηρία μας; Πόσο ζοῦμε μέ ἐπιμέλεια τή χριστιανική ζωή; Πόσο κάνουμε μέ ἐπιμέλεια τά ἔργα τοῦ Θεοῦ;
            Τί λέει ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ; «Ἐπικατάρατος ὁ ποιῶν τά ἔργα τοῦ Κυρίου ἀμελῶς»[29]. Καταραμένος, λέει.
-           Πᾶς στήν ἐκκλησία;
            Καλά κάνεις. Ἀλλά πῶς στέκεσαι ἐκεῖ; Ποῦ εἶναι ὁ νοῦς σου; Τόν κάνεις ὅπως πρέπει τόν ἐκκλησιασμό σου; Ἡ προσευχή σου πῶς εἶναι; Ἡ ἀγάπη σου στόν Χριστό πόσους βαθμούς ἔχει; Πόσο ἀντιστέκεσαι στό πνεῦμα τοῦ κόσμου; Πόσο ἀντιστέκεσαι στίς πονηρές σκέψεις; Στούς πονηρούς λογισμούς; Στίς κακίες; Στίς κατακρίσεις; Στίς ἐμπαθεῖς ματιές; Στήν ὅποια παρακίνηση τοῦ διαβόλου γιά τό κακό.
            Ὁ Θεϊκός Ἀπόστολος μιμεῖται τόν λαμπρό ἐκεῖνο ἀρχιστράτηγο, ὁ ὁποῖος θέλοντας νά ἐκδιώξει τήν ἀδράνεια τῶν στρατευμάτων του, περιγράφει τό θάρρος τῶν ἐχθρῶν. Ἕνας καλός στρατηγός θά ἐνεργοποιήσει, θά ἐρεθίσει τούς στρατιῶτες του γιά μάχη, περιγράφωντάς τους τήν παληκαριά τῶν ἐχθρῶν καί τίς δράσεις τῶν ἐχθρῶν. Ἔτσι καί ὁ Ἅγιος Ἀπόστολος, μᾶς περιγράφει τούς ἐχθρούς, τά πνεύματα τοῦ σκότους, τῆς πονηρίας, γιά νά μᾶς ἐνεργοποιήσει στή μάχη ἐναντίον τους. Δείχνει καί τό κέρδος ἀπ’ τή νίκη, γιά νά κάνει τούς στρατιῶτες πιό ζηλωτές, γιατί λέει ὅτι ἡ μάχη διεξάγεται πρός τά πνεύματα τοῦ κακοῦ τά ὑπό τόν οὐρανόν καί τό βραβεῖο γιά τή νικηφόρα αὐτή μάχη θά εἶναι ἡ οὐράνια Βασιλεία.
            Καί ἕνας ἄλλος ἑρμηνευτής, ὁ Οἰκουμένιος, λέει: ὁ Ἅγιος Ἀπόστολος ὀνομάζει τούς δαίμονες ἀρχές, πού οἱ ἄνθρωποι τούς κάνουν δικές τους ἀρχές καί ὑποτάσσονται εὐχαρίστως σ’ αὐτούς. Τί ὡραῖο εἶναι αὐτό! Ἀκριβῶς! Κάνεις ἀρχή σου, κυρίαρχο δηλαδή στήν ψυχή σου, τόν διάβολο. Γι’ αὐτό λέγονται ἀρχές καί οἱ δαίμονες, γιατί τούς δίνουμε ἐμεῖς τή δυνατότητα νά ἄρχουν σέ ἐμᾶς.
            Τούς ὀνομάζει καί ἐξουσίες, γιατί αὐτοί μόνο μέ τήν βοήθεια τῶν παθῶν ἀσκοῦν ἐξουσία στούς ἀνθρώπους. Οἱ ἄνθρωποι ἀγαποῦν τά πάθη τους, ὁπότε οἱ δαίμονες τούς ἐξουσιάζουν. Τούς ὀνομάζει καί κοσμοκράτορες, γιατί ἐξουσιάζουν αὐτούς πού φρονοῦν τά κοσμικά καί κυβερνοῦν ἐκείνους πού πράττουν τά πονηρά ἔργα. Νά μή φοβηθεῖς ἀκούγοντας τόν Ἀπόστολο νά ὀνομάζει τούς δαίμονες κοσμοκράτορες, γιατί στή συνέχεια φανερά δείχνει ὅτι αὐτοί διευθύνουν τό σκότος αὐτοῦ τοῦ κόσμου. Δηλαδή, τό κακό αὐτοῦ τοῦ κόσμου καί ὄχι ὅλο τόν κόσμο, τόν κακό κόσμο. Τό σκότος αὐτοῦ τοῦ κόσμου εἶναι τά ἔργα τῆς κακίας καί τῆς πονηρίας. Αὐτά διευθύνει ὁ διάβολος καί τά ὄργανά του καί ὄχι τούς ἀνθρώπους τοῦ Θεοῦ.
            Ἄς σταματήσουμε ἐδῶ.. ὁλοκληρώθηκε καί ἡ ὁμιλία πού κάνει ὁ Ἅγιος Ἰουστίνος σ’ αὐτόν τόν στίχο. Ἄν θέλετε νά μιλήσουμε πάνω σ’ αὐτά, μπορεῖτε..
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ
Ἐρ. : ......................
Ἀπ. : Ἡ ἐρώτηση εἶναι, τά πνευματικά μικρόβια μεταδίδονται ἀπό τόν ἕναν στόν ἄλλο καί τούς βλάπτουνε, ἰδίως τά μικρά παιδιά. Μπορεῖ νά γίνει καί τό ἀντίθετο; Δηλαδή ἕνας ἅγιος, ἕνας ὑγιής πνευματικά νά ἐξυγιάνει καί ἕνα παιδί, ἕναν ἄλλον ἄνθρωπο; Βέβαια γίνεται κι αὐτό, ἀλλά πιό δύσκολα θά ἔλεγα, γιατί ρέπουμε πρός τό κακό εὐκολότερα παρά πρός τό καλό. Ἐξαρτᾶται βέβαια καί ἀπό τή διάθεση μέ τήν ὁποία πλησιάζουμε ἕναν Ἅγιο. Ἄν πᾶς μέ καλή προαίρεση, μέ διάθεση νά ὠφεληθεῖς, ἄν πᾶς μέ εὐλάβεια, θά ὠφεληθεῖς. Θά πάρεις ἀπό τά καλά του μικρόβια, νά τό ποῦμε ἔτσι. Θά πάρεις τόν ζῆλο του, τήν παληκαριά του, τήν ἀγωνιστικότητά του, στό βαθμό πού θά θελήσεις νά πάρεις. Μπορεῖ νά εἶναι μεγάλος Ἅγιος, ἀλλά ἐσύ ἐπειδή πᾶς μέ μικρή προαίρεση, μέ λίγη εὐλάβεια, παίρνεις λίγο. Μπορεῖ νά εἶναι μικρός Ἅγιος, ἀλλά ἐπειδή ἐσύ πᾶς μέ μεγάλη προαίρεση καί μέ μεγάλη εὐλάβεια, θά πάρεις πολύ. Μπορεῖ νά πάρεις καί περισσότερο ἀπ’ ὅσο ἔχει.
            Ἔλεγε ὁ π. Ἐφραίμ ὁ Κατουνακιώτης, ἄν πεῖς ὅτι ὁ Γέροντάς σου ἄς ποῦμε, ἔχει μιά ἁγιότητα 10 βαθμῶν καί ἐσύ πᾶς μέ μιά εὐλάβεια 50 βαθμῶν, θά πάρεις 50! Ἄσχετα ἄν ὁ Γέροντάς σου ἔχει μόνο 10 νά σοῦ δώσει. Γιατί δέν εἶναι ὁ Γέροντας πού σοῦ δίνει, ἀλλά ὁ Θεός, πού λειτουργεῖ μέσα ἀπό τόν Γέροντα καί βλέπει τή δική σου τήν εὐλάβεια. Κι ἄν πᾶς σέ ἕναν μεγάλο Ἅγιο, ἀλλά μέ πονηρία, μέ κακούς λογισμούς, μέ διάθεση κατάκρισης, δέν θά πάρεις τίποτα. Θά πάρεις κι ἐσύ κατάκριση. Βλέπετε; Τό πᾶν δηλαδή, τελικά, ἔγκειται σέ μᾶς, πῶς ἐμεῖς πιστεύουμε ἤ δέν πιστεύουμε, ἐμπιστευόμαστε ἤ ὄχι τόν Θεό καί τόν πνευματικό μας ὁδηγό καί τούς Ἁγίους Του.
Ἐρ. : Εἴπαμε ὅτι δέν κατακρίνουμε τόν ἄνθρωπο, ἀλλά τίς πράξεις του καί τόν διάβολο. Αὐτός ὅμως γίνεται ὄργανο τοῦ διαβόλου. Δέν ἔχει εὐθύνη αὐτός; Δέν θά κριθεῖ;
Ἀπ. : Φυσικά θά κριθεῖ, ἀλλά ὄχι ἀπό μᾶς. Δέν εἴμαστε ἐμεῖς οἱ κριτές τῆς Οἰκουμένης. Ὁ Κριτής εἶναι ἕνας. Ὄχι ὁ Θεός Πατέρας, ὁ Χριστός! Ἄν καί θά λέγαμε, θά ἐδικαιοῦτο καί ὁ Θεός Πατέρας νά εἶναι κριτής καί τό Ἅγιο Πνεῦμα! Κι ὅμως... οὔτε ὁ Θεός Πατέρας οὔτε τό Ἅγιο Πνεῦμα θά κρίνει. Μόνο ὁ Χριστός θά κρίνει. Γιατί; Γιατί ὁ Χριστός ἔγινε ἄνθρωπος ὁμοιοπαθής μέ μᾶς τούς ἀνθρώπους. Ἔχει τό πολύ ὡραῖο ὁ Ἅγιος Μάξιμος πού λέει, ὁ Θεός Πατέρας δέν κρίνει κανέναν. Τό παίρνει ἀπό τό εὐαγγέλιο. Τό λέει ὁ Χριστός «ὁ πατήρ δέν κρίνει οὐδένα, πᾶσαν τήν κρίσιν δέδωκε τῷ υἱῷ»[30]. Καί πᾶμε ἐμεῖς τώρα πάνω ἀπό τόν Υἱό, πάνω ἀπό τόν Πατέρα καί κρίνουμε καί κατακρίνουμε. Βλέπετε πόσο μεγάλη ἀλαζονεία ἔχουμε, πόσο μεγάλη ὑπερηφάνεια, ὅταν κρίνουμε τά πρόσωπα; Κάνουμε αὐτό πού δέν κάνει ὁ Θεός Πατέρας.
Ἐρ. : Ἕνα πρόσωπο στήν οἰκογένεια εἶναι ταραχοποιό. Ἐπειδή εἶναι ταραγμένος ὁ ἴδιος ἀπό τίς ἁμαρτίες του καί τά πάθη του, ταράζει καί τούς ἄλλους. Ἔχουμε δυνατότητα νά ξεφύγουμε;
Ἀπ. :  Ἔχουμε, ἀλλά εἶναι δύσκολο. Εἶσαι σάν τούς παῖδες στή Βαβυλωνία κάμινο. Θά πρέπει νά κάνεις προσευχή νά γίνει δροσιά τό καμίνι! Μπορεῖ νά γίνει, ἀλλά θέλει πίστη καί θέλει κότσια. Γι’ αὐτό καί ὁ Κύριος μᾶς λέει νά κόβουμε τίς συναναστροφές καί μέ τούς οἰκείους μας καί μέ τούς συγγενεῖς μας. Ὅταν ξέρεις, λέει, ὅτι ἕνας ἄνθρωπος σέ σκανδαλίζει, κόψ’ τον. Μά εἶναι συγγενής μου.. εἶναι ἡ μάνα μου.. εἶναι ἡ πεθερά μου.. Τήν πεθερά εὔκολα τήν κόβουμε.. Εἶναι τό παιδί μου! Πῶς θά τό κόψω; Θά γίνω ἀκοινώνητος κ.λ.π. Εἶναι ὁ ἄντρας μου.. Θά βρεῖς τρόπο. Μέ τή Χάρη τοῦ Θεοῦ καί τή βοήθεια τοῦ πνευματικοῦ, θά τή βρεῖς τή λύση, γιατί ὁ Θεός ποτέ δέν δίνει πειρασμό παραπάνω ἀπό τίς δυνάμεις μας καί μαζί μέ τόν πειρασμό, δίνει καί τή δύναμη «τοῦ ὑπενεγκεῖν»[31], νά ὑπομείνουμε τόν πειρασμό. Ἑπομένως, μή λές, μέ ξεπερνάει ὁ πειρασμός αὐτός. Ἄν σέ ξεπερνάει, εἶναι γιατί τά ’χεις χαλάσει μέ τόν Χριστό. Ἐσύ τά ἔχεις χαλάσει. Κάτι δέν κάνεις σωστά, ὁπότε δέν δέχεσαι τή βοήθεια πού δίνει ὁ Θεός στούς δικούς Του. Δέν τήν παίρνεις. Τή δίνει ὁ Χριστός, ἀλλά ἐσύ δέν τήν παίρνεις. Κάτι δέν κάνεις σωστά ἐσύ. Θά πρέπει νά διορθωθεῖς, νά μετανοήσεις, ὁπότε θά δεῖς ὅτι ἀντέχεις ὄχι μόνο αὐτόν τόν πειρασμό, ἀκόμα μεγαλύτερους.
            Νά πῶ ἕνα παράδειγμα. Εἶναι ὁ σύζυγός σου θυμώδης, βρίζει, βλαστημάει.. Ναί, ἔχουμε τέτοιες περιπτώσεις. Τί μπορεῖς νά κάνεις ἐσύ ἡ σύζυγος; Μπορεῖς νά κάνεις, νά ψαχτεῖς μήπως φταῖς κι ἐσύ λίγο.. μήπως κι ἐσύ ἀπαντᾶς στήν πρώτη κουβέντα πού θά σοῦ πεῖ, ὁπότε τόν ἐρεθίζεις.. τοῦ ἐρεθίζεις τό πάθος. Σταμάτα νά ἀπαντᾶς.. Θά βρεῖς τρόπο καί μέ τή βοήθεια τοῦ πνευματικοῦ καί μέ τήν προσευχή σου καί θά τούς βοηθήσεις κι αὐτούς πού πάσχουνε οἱ καημένοι καί εἶναι θύματα τοῦ διαβόλου.
            Ἕνας ταραχώδης ἄνθρωπος, ταραχοποιός, ἔχει πρῶτα ταραχή μέσα του καί μετά σπέρνει τήν ταραχή καί γύρω του. Ἀλλά καί ὁ ἄλλος, πού δέχεται αὐτό τό μικρόβιο, τό μικρόβιο τῆς ταραχῆς, τῆς ὀργῆς κ.λ.π. ἔχει κι αὐτός λίγο συγγένεια μέ τόν ταραχοποιό, ἔτσι δέν εἶναι; Καί παίζουμε πίνγκ-πόνγκ. Μία σου καί μία μου.. Αὐτό γίνεται. Ἄν ὁ ἄλλος εἶχε τό πνεῦμα τῆς εἰρήνης, τό Πνεῦμα τό Ἅγιο, δέν θά ταραζόταν! Μά, λέει, μέ ἔβρισε! Καί τί σημαίνει αὐτό; Ἔπαθες τίποτα; Μόνο καλό ἔπαθες. Σέ ἔλουσε, ὅπως λέει καί ὁ λαός. Μέ ἔλουσε.. μέ καθάρισε δηλαδή! Ἕνας πού ὑβρίζεται καί ὑπομένει καί σιωπᾶ, καθαρίζεται. Γιατί; Γιατί ταπεινώνεται. Καί ὅταν ταπεινώνεσαι, ἔρχεται ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ καί σέ λούζει, σέ καθαρίζει.
            Ὁ ἄνθρωπος λοιπόν τοῦ Θεοῦ ὄχι μόνο δέν στενοχωριέται, ἀλλά καί χαίρεται ὅταν ἀδικεῖται, ὅταν περιφρονεῖται.
Ἐρ. : ......................
Ἀπ. : Ὄχι ὅλα, ἀλλά σᾶς εἶπα μία γνώμη πού λέει ἕνας Ἅγιος. Πολλά παιδιά, ὄχι ὅλα. Μπορεῖ νά εἶναι καί ἄλλοι λόγοι.
Ἐρ. : ...................... (Γιά τά αὐτιστικά παιδιά εἶναι ἡ ἐρώτηση).
Ἀπ. : Ναί, γιατί εἶναι πολλοί οἱ παράγοντες. Δέν σημαίνει ὅτι κάνεις κάτι, θά γίνει κάτι ὁπωσδήποτε. Πολλοί γονεῖς κάνουν αἴσχη στόν γάμο καί δέν ἔχουν αὐτιστικά παιδιά.. ναί. Ἔχουν ἄλλα. Ὁ Θεός δίνει στόν καθένα, παραχωρεῖ δηλαδή τόν διάβολο νά δράσει κατά τό συμφέρον καί ὅσο τοῦ ἐπιτρέπει ὁ Θεός. Καί ξέρει ὁ Θεός ποῦ θά ἀφήσει τόν διάβολο καί ποῦ θά τόν δεσμεύσει. Σέ ἄλλον θά τό δώσει καί σέ ἄλλον δέν θά τό δώσει. Δέν εἶναι τά πράγματα μαθηματικά, ἕνα καί ἕνα κάνουν δύο. Ὑπάρχει ὁ Θεῖος παράγοντας ὁ ὁποῖος ρυθμίζει τά πάντα. Εἶναι τά κρίματα τοῦ Θεοῦ. Δέν μποροῦμε νά τά ἐξιχνιάσουμε αὐτά. Γιατί ἄλλοι πεθαίνουνε νέοι καί ἄλλοι γέροι. Δέν μπορεῖς νά τό βρεῖς. Γιατί ἄλλοι εἶναι ἄρρωστοι ἀπό γεννησιμιοῦ τους καί ἄλλοι δέν ἀρρωσταίνουν ποτέ. Γιατί ἄλλοι εἶναι πλούσιοι καί ἄλλοι εἶναι φτωχοί. Γιατί ἀλλονῶν τά παιδιά πεθαίνουν στά 20 χρόνια καί ἄλλων πεθαίνουν μέσα στήν κοιλιά τῆς μάνας τους καί ἄλλοι πεθαίνουν στά 80. Εἶναι τά κρίματα τοῦ Θεοῦ, μήν τά ψάχνουμε αὐτά, δέν μποροῦμε νά τά ψάξουμε. Εἶναι στήν πανσοφία τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία εἶναι παναγαθότης καί παντοδυναμία. Ὅλα αὐτά πᾶνε μαζί. Γιά ἕνα ὅμως εἴμαστε βέβαιοι, ὅτι ὅλα λειτουργοῦνε γιά τή σωτηρία μας. Καί ὅταν κάνουμε ὄχι τό πραγματικό θέλημα τοῦ Θεοῦ -τό πραγματικό θέλημα τοῦ Θεοῦ εἶναι αὐτό πού λέμε τό κατ’ εὐδοκίαν θέλημα τοῦ Θεοῦ- ἀλλά κάνουμε τό δικό μας θέλημα, τό λεγόμενο δεύτερο θέλημα τοῦ Θεοῦ, τό κατά παραχώρηση. Τό κατά παραχώρηση θέλημα, πού λέμε ὁ Θεός ἔχει δύο θελήματα, τό κατ’ εὐδοκίαν καί τό κατά παραχώρηση. Τό κατ’ εὐδοκίαν εἶναι τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, τό κατά παραχώρηση εἶναι τό δικό μας, νά τό ποῦμε ἁπλά... καί παραχωρεῖ ὁ Θεός νά κάνουμε τό δικό μας, γιατί εἴμαστε πεισματάρικα παιδιά. Ὅπως ὁ πατέρας ἔχει τό πεισματάρικο παιδί του καί τοῦ ’χει φάει τά αὐτιά, δῶσ’ το μου, δῶσ’ το μου, πάρ’ το μου, πάρ’ το μου... ἔ, πάρ ’το, λέει.. γιά νά μάθεις ἀπό αὐτό πού θά πάθεις. Ἔτσι κάνει καί ὁ Θεός, σάν Πατέρας στοργικός, μᾶς δίνει κάποια πράγματα, παραχωρεῖ κάποια πράγματα νά κάνουμε, ἀλλά δέν εἶναι αὐτό πού θέλει. Ἀλλά μέσα στά πλαίσια τῆς ἀνθρώπινης ἐλευθερίας τά ἀφήνει νά γίνονται καί μετά ἐμεῖς δρέπουμε τίς συνέπειες.
            Τώρα, τί εἶναι αὐτά πού ἀφήνει καί ποιές θά εἶναι οἱ συνέπειες, εἶναι πάλι στήν ἀγαθότητα τοῦ Θεοῦ. Πάρα πολλοί ἄνθρωποι, ἄς ποῦμε, ζοῦνε ἁμαρτωλά, καί πάρα πολλοί ἀπό αὐτούς δέν ὑποφέρουν. Κάποιοι ὅμως ὑποφέρουν ἀπό αὐτούς πού ζοῦνε ἁμαρτωλά. Γιατί γίνεται αὐτό; Πάρα πολλοί ἄνθρωποι ζοῦνε καλά, θεάρεστα, καί κάποιοι ἀπό αὐτούς ὑποφέρουν. Κάποιοι δέν ὑποφέρουν. Γιατί γίνεται αὐτό; Μᾶς λένε κάποια πράγματα οἱ Ἅγιοι Πατέρες, δίνουν κάποιες ἀπαντήσεις. Ἄν ὁ Θεός ἄφηνε τελείως ἀτιμώρητο τό κακό καί ὅλοι οἱ κακοί εὐτυχοῦσαν καί δέν ὑπῆρχε καί κάποια τιμωρία σέ κάποιους, θά λέγανε ὅλοι οἱ ἄνθρωποι τότε, νά, ὀρίστε, θά γίνω καί ἐγώ κακός νά μοῦ πᾶνε ὅλα καλά! Πᾶνε καλά, ἀλλά ὄχι σέ ὅλους. Ὁ Θεός εἶναι πάνσοφος. Μετά, ὅλοι οἱ καλοί δυστυχοῦν; Ὄχι, εἶναι καί μερικοί καλοί πού περνᾶνε καλά. Ὁ Θεός βραβεύει τό καλό, ὁπωσδήποτε στήν ἄλλη ζωή, ἀλλά σέ κάποιους καί σ’ αὐτή τή ζωή. Γιά νά τό κυνηγήσουμε! Εἶναι μέγας ψυχολόγος ὁ Θεός, ἔτσι; Πάνσοφος! Ἄν ὅλοι οἱ καλοί δυστυχοῦσαν, ποιός θά ἦταν μετά καλός; Κανένας! Θά λέγανε, τί νά γίνω καλός; Χαζός εἶμαι; Ἀφοῦ ὅλοι ὑποφέρουν οἱ καλοί... Δέν ὑποφέρουν ὅμως ὅλοι! Βλέπετε τήν πανσοφία τοῦ Θεοῦ; Εἶναι κάποιοι πού περνᾶνε πολύ καλά καί σ’ αὐτή τή ζωή καί στήν ἄλλη ζωή.
            Ὁ Ἅγιος Ἀντώνιος, ἄς ποῦμε, δέν ἀρρώστησε ποτέ, καί ἔζησε, παρακαλῶ, 105 χρόνια! Θέλετε νά ζήσετε τόσα χρόνια; Νά μοιάσετε στόν Ἅγιο Ἀντώνιο! Ἕνα παξιμάδι κάθε τρεῖς μέρες... καί εἶχε καί ὅλα του τά δόντια! Εἶναι ἄλλοι Ἅγιοι πού ζήσανε μιά ζωή στό κρεβάτι, ἄρρωστοι. Ἕνας Ἅγιος, Βενιαμίν νομίζω λεγότανε αὐτός, εἶχε πάθει ὑδρωπικία. Εἶχε γίνει τεράστιος, σάν τύμπανο.. τυμπανιαῖος. Συγκρατοῦσε δηλαδή ὁ ὀργανισμός του τό νερό. Πῶς γίνεται ἕνας ἄνθρωπος πού παίρνει κορτιζόνη.. φουσκώνει. Λοιπόν, αὐτός ἦταν θαυματουργός, καί ἐνῶ εἶχε ἕνα δάχτυλο τεράστιο ἀπό τό οἴδημα, σέ ἀκουμποῦσε καί φεύγανε οἱ ἀρρώστιες. Γιατί γινότανε αὐτό; Ἔτσι ἤθελε ὁ Θεός. Αὐτός ταπεινωνότανε μέ τήν ἀρρώστια του καί γέμιζε μέ Χάρη Θεοῦ καί ἔκανε καλά τούς ἄλλους καί τόν ἑαυτό του δέν τόν ἔκανε καλά. Ὅπως καί ὁ Ἅγιος Πορφύριος εἶχε 17 ἀρρώστιες καί ἔκανε θαύματα. Καί τοῦ λέγανε, Γέροντα, καλά.. γιατί δέν κάνεις καλά καί τόν ἑαυτό σου; Ντρέπομαι, λέει, νά ζητήσω ἀπό τόν Θεό νά μέ κάνει καλά. Χαίρομαι καί Τόν εὐχαριστῶ πού μέ ἀκούει γιά τίς προσευχές πού κάνω γιά τούς ἄλλους. Τί νά πῶ γιά τόν ἑαυτό μου; Βλέπετε ταπείνωση;
Ἐρ. : Ὅλοι ἔχουμε σταυρό, ἄλλοι λίγο μικρότερο, ἄλλοι μεγαλύτερο.
Ἀπ. : Λοιπόν, κοιτάξτε, ὁ σταυρός πού πρέπει νά σηκώσουμε, εἶναι αὐτό πού λέει ὁ Χριστός, «ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἐλθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν καί ἀράτω τόν σταυρόν αὐτοῦ, καί ἀκολουθείτω μοι»[32], νά σηκώσει τόν σταυρό του. Ποιός εἶναι ὁ σταυρός τώρα; Ὁ σταυρός πολύς κόσμος νομίζει ὅτι εἶναι νά εἶσαι ἀνάπηρος, νά εἶσαι ἄρρωστος, νά μήν ἔχεις λεφτά.. Ὄχι, ὁ σταυρός ὁ βασικός εἶναι ἡ ὑπακοή στίς ἐντολές τοῦ Χριστοῦ, οἱ ὁποῖες ἔχουν κόστος. Γιατί ἄν ἀρχίσεις νά τηρεῖς τίς ἐντολές, θά σέ κοροϊδέψουν, θά σέ εἰρωνευτοῦν, θά σέ περιγελάσουν, θά σέ ποῦν ὅτι εἶσαι τοῦ κατηχητικοῦ, θείτσα κ.λ.π. χίλια δυό.. Λοιπόν, αὐτός εἶναι ὁ βασικός σταυρός «τόν ὀνειδισμόν αὐτοῦ φέροντες»[33]. Νά φέρουμε τόν ὀνειδισμό τοῦ Χριστοῦ. Εἶναι ντροπιαστικό νά εἶσαι χριστιανός. Ἰδίως στίς μέρες μας ντρέπονται οἱ ἄνθρωποι νά ποῦνε ὅτι εἶναι χριστιανοί, γιατί ἔχει κυριαρχήσει ἡ ἀθεΐα, ὁ ἀντι-χριστιανισμός. Αὐτός εἶναι ὁ βασικός σταυρός, ἡ ὑπακοή στίς ἐντολές, ἡ ἐκκοπή τοῦ θελήματός μας. Καί γιά νά καταφέρεις νά κόψεις τό θέλημά σου, μετά θά κάνεις ἑκούσια σταύρωση. Ποιά εἶναι ἡ ἑκούσια σταύρωση; Ἡ ἄσκηση... εἶναι ἡ ἄσκηση, ἡ νηστεία, ἡ προσοχή στίς αἰσθήσεις μας, ἡ ἐγκράτεια ἡ γενικότερη στίς αἰσθήσεις, στή γλώσσα κ.λ.π. Εἶναι ὁ ἑκούσιος σταυρός, οἱ ἑκούσιες θλίψεις, ἡ ὑπακοή στόν πνευματικό σου, ἡ τήρηση τοῦ κανόνα σου.. Ὅλα αὐτά εἶναι ὁ ἑκούσιος σταυρός, ὁ ὁποῖος εἶναι ἡ βεβαίωση πού δίνουμε στόν Χριστό ὅτι θέλουμε νά μᾶς καθαρίσει. Ὁ Χριστός μᾶς καθαρίζει. Ἀλλά πῶς θά Τοῦ τό βεβαιώσουμε ὅτι θέλουμε νά μᾶς καθαρίσει, νά ἐνεργήσει μέσα μας; Διά τῆς ἄσκησης. Κάνουμε λοιπόν ὅ,τι ἐξαρτᾶται ἀπό μᾶς, θλίβουμε τή γαστέρα, κάνουμε μετάνοιες, θλίβουμε τό σῶμα, ταπεινώνουμε τό σῶμα, ἀσκούμαστε κατά Χριστόν καί βεβαιώνουμε τό Πνεῦμα τό Ἅγιο, ὅτι ναί, θέλουμε νά μᾶς καθαρίσεις... θέλουμε.. καθάρισέ μας.. Ἔ, τότε, λέει ὁ Χριστός, «θέλω, καθαρίσθητι»[34]. Καί ὅταν αὐτή ἡ ἄσκηση δέν φτάνει, παραχωρεῖ ὁ Θεός μετά τίς ἀρρώστιες, τίς ἀναπηρίες, τίς δυσκολίες τίς ἐξωτερικές. Καταλάβατε; Ὁ Ἅγιος Ἀντώνιος τί ἀρρώστιες νά εἶχε;.. Δέν χρειαζόταν ἀρρώστιες, ἀφοῦ ἔτρωγε ἕνα παξιμάδι κάθε δύο μέρες. Ἤταν ἀρκετό αὐτό πού ἔκανε, ἡ ἑκούσια σταύρωση. Ὅταν δέν φτάνει ἡ ἑκούσια σταύρωση, παραχωρεῖ ὁ Θεός καί τίς ἀκούσιες, γιατί μᾶς ἀγαπάει. Καί ἐμεῖς εἴμαστε τόσο ἀνόητοι -συγγνώμη γιά τή λέξη- πού τά βάζουμε μέ τόν Θεό, ὅταν μᾶς στέλνει τίς ἀκούσιες. Ἀντί νά ποῦμε, Σέ εὐχαριστῶ, Θεέ μου, πού μοῦ τά ἔστειλες αὐτά... τόσο ράθυμος καί τεμπέλης πού εἶμαι, δέν θά συμπλήρωνα ποτέ τήν ἀπαιτούμενη ἄσκηση γιά νά καθαριστῶ. Σέ εὐχαριστῶ πού μέ βοηθᾶς. Καί οἱ πλεῖστοι ἄνθρωποι σήμερα, ξέρετε, μ’ αὐτά σώζονται, μέ τίς ἀκούσιες θλίψεις πού στέλνει ὁ καλός Χριστός, μέ τίς ἀρρώστιες, τά νοσοκομεῖα, τίς ἀναπηρίες, τίς ἐγχειρήσεις, ὅλα αὐτά..
            Νά ἀγαπήσουμε λοιπόν τή σταύρωση, νά ἀγαπήσουμε τήν κακοπάθεια, γιατί αὐτή μᾶς ὁδηγεῖ στήν ταπείνωση, ἡ ὁποία φέρνει τή Χάρη, ἡ ὁποία μᾶς καθαρίζει καί μᾶς φωτίζει καί μᾶς θεώνει.
Ἐρ. : Ὅταν λέμε ὅτι ὁ σταυρός εἶναι αὐτός πού ὁ καθένας μπορεῖ νά σηκώσει, πῶς μερικοί αὐτοκτονοῦν; Σημαίνει ὅτι δέν μποροῦν νά τόν σηκώσουν, δέν ἀντέχουν.
Ἀπ. : Σᾶς εἶπα, ὅτι αὐτοί πού εἶναι μακράν τοῦ Θεοῦ, ὄχι μιά ἀρρώστια δέν ἀντέχουνε οὔτε τό τσίμπημα μιᾶς βελόνας δέν ἀντέχουνε. Γιατί χωρίς τόν Χριστό δέν μπορεῖς νά κάνεις τίποτα. Δέν φταίει ὅμως ὁ Χριστός πού δέν ἀντέχουνε, φταῖνε αὐτοί πού φύγανε μακριά ἀπό τόν Χριστό. Ἑπομένως, ὁ Χριστός δίνει κατά τίς δυνατότητές μας, ὅταν εἴμαστε μέσα στόν Χριστό. Τότε ὅ,τι δίνει, εἶναι μέσα στίς δυνατότητές μας. Ὅταν εἴμαστε ἐκτός Χριστοῦ καί τό παραμικρό δέν τό ἀντέχουμε. Τίποτα δέν ἀντέχουμε οὔτε μποροῦμε νά κάνουμε τίποτα. Δέν φταίει ὁ Χριστός πού αὐτοκτονοῦνε οὔτε οἱ δοκιμασίες πού τούς δίνει. Φταῖνε οἱ ἴδιοι, οἱ ὁποῖοι δέν μποροῦνε νά ὑπάρξουν. Καί καμιά δοκιμασία νά μήν εἶχαν, πάλι θά αὐτοκτονοῦσαν. Καταλάβατε; Δέν φταῖνε οἱ δοκιμασίες οὔτε ἡ κρίση φταίει. Φταῖνε τά πάθη τους, φταίει ἡ ὑπερηφάνεια. Στό βάθος, εἰδικά ἡ αὐτοκτονία, εἶναι μεγάλος ἐγωισμός, μεγάλη ὑπερηφάνεια.
Ἐρ. : Κάποια κοπέλα ἤθελε κάποιον καί οἱ γονεῖς της δέν τόν θέλανε. Πήγανε καί τόν δείρανε καί τόν ἄφησαν ἀνάπηρο καί τό κορίτσι αὐτοκτόνησε. Ἀπό τότε οἱ γονεῖς χτίζουνε ἐκκλησίες, κάνουν διάφορα.. μετανόησαν. Δηλαδή, θυσιάστηκε τό κορίτσι γιά τούς γονεῖς;
Ἀπ. : Σᾶς εἶπα, τά κρίματα τοῦ Θεοῦ εἶναι ἄβυσσος. Μοῦ εἴπατε μιά ἱστορία τώρα, ἀληθινή πιστεύω εἶναι.. Τά κρίματα τοῦ Θεοῦ εἶναι ἄβυσσος. Ὁ Θεός προσπαθεῖ νά μᾶς σώσει ἐκμεταλλευόμενος τίς ἐπιλογές μας. Αὐτή τόν ἀγάπησε.. οἱ ἄλλοι πήγανε καί τόν δείρανε.. Ὅλα αὐτά εἶναι ἐν Χριστῷ; Δέν ξέρουμε. Μποροῦμε νά ἀγαπᾶμε, νά ἀφήνουμε τήν καρδιά μας ἔτσι ν’ ἀγαπάει τόν ὁποιοδήποτε; Δέν μποροῦμε. Μπορεῖς ν’ ἀγαπήσεις ἕναν μουσουλμάνο; Δέν μπορεῖς ν’ ἀφήσεις τήν καρδιά σου, ἀφοῦ δέν ὑπάρχει δυνατότητα γάμου μ’ ἕναν μουσουλμάνο. Δέν ἐπιτρέπεται. Εἶναι ἄρνηση Χριστοῦ. Μά.. ὁ ἄλλος καίγεται γιά μένα! Καί ἐπειδή καίγεται; Ἐσύ θά ἀρνηθεῖς τόν Χριστό; Πόσες Ἅγιες Μάρτυρες ἔχουμε πού τίς ἔλεγαν ὅτι θά τίς κάνουν γυναῖκες τους οἱ εἰδωλολάτρες; Αὐτές δέν ἦταν ἄνθρωποι; Δέν εἶχαν καρδιά; Δέν εἶχαν τήν γυναικεία, ἄς ποῦμε, φιλαρέσκεια; Νά κολακευτοῦν κι αὐτές;.. Ἐνδιαφέρεται γιά μένα... μέ κοίταξε... Πώ! βρέ παιδί μου.. σέ κοίταξε! Καί τρελάθηκε πού τήν κοίταξε.. Αὐτές δέν εἶχαν καρδιά νά τρελαθοῦνε πού τίς κοίταξε ἔνας εἰδωλολάτρης; Δέν εἴχανε, γιατί εἴχανε τήν καρδιά τους στόν Χριστό. Καταλάβατε ποῦ πάσχουμε; Δέν ἀγαπᾶμε τόν Χριστό ὅσο πρέπει. Ἐκεῖ εἶναι τό πρόβλημα.
            Γι’ αὐτό, ὅ,τι κάνουμε, νά εἶναι ἐν Χριστῷ. Πολλές φορές αὐτές οἱ ἀγάπες δέν εἶναι ἐν Χριστῷ. Εἶναι ἄνομοι ἔρωτες καί μετά ἐνεργεῖ ὁ διάβολος... καί γίνονται ὅλα αὐτά πού εἴπατε.. καί φονικά.. Ἀφῆστε τί μαγεῖες γίνονται... Ξέρετε μέσα στούς γάμους τί μαγεῖες γίνονται; Κατά τή διάρκεια τοῦ μυστηρίου τοῦ γάμου! Βέβαια.. φοβερές μαγεῖες γίνονται καί ἐνεργοῦν τά πονηρά πνεύματα. Ἔχουμε φοβερά περιστατικά. Τή μία μέρα νά παντρεύονται καί τήν ἄλλη νά πεθαίνει ὁ γαμπρός ἀπό τίς μαγεῖες πού κάνουν. Γι’ αὐτό πρέπει νά προσέχουμε πάρα πολύ νά εἴμαστε ἐν Χριστῷ.
            Ἔχουμε πόλεμο, πρέπει νά τό καταλάβουμε. Καί ὁ πόλεμος δέν εἶναι μέ σάρκες καί αἵματα. Εἶναι μέ πνεύματα καί ὀφείλουμε κι ἐμεῖς νά εἴμαστε ὁπλισμένοι μέ πνευματικά ὅπλα, ἄν θέλουμε νά ἀνταπεξέλθουμε.
Ἐρ. : Ἡ χαρμολύπη πού πρέπει νά ἔχουμε τί εἶναι;
Ἀπ. : Ἡ χαρμολύπη πού πρέπει νά ἔχουμε εἶναι τό βίωμα τοῦ χριστιανοῦ, ὁ ὁποῖος ζεῖ σταυροαναστάσιμα. Ἡ ζωή μας πρέπει νά εἶναι σταυρός συνεχής, ὁ ὁποῖος ὅμως βγάζει στήν Ἀνάσταση. Ὁ χριστιανός σταυρώνεται συνεχῶς, πεθαίνει συνεχῶς, θάπτεται συνεχῶς μαζί μέ τόν Χριστό. Συσταυρώνεται, συνθάπτεται μαζί μέ τόν Χριστό καί συνανίσταται μέ τόν Χριστό. Κάθε στιγμή πεθαίνουμε γιά χάρη τοῦ Χριστοῦ ὡς πρός τά πάθη, ὡς πρός τόν κόσμο, ὡς πρός τήν ἁμαρτία, ὡς πρός τόν διάβολο. Λέμε συνεχῶς ὄχι, ὄχι, ὄχι... στό κακό, στόν πονηρό, στόν κακό λογισμό. Ὀφείλουμε νά λέμε ὄχι. Αὐτό εἶναι ἕνας θάνατος. Θανατώνεις τά ἄνομα θελήματά σου, τίς ἄνομες ἐπιθυμίες σου, τίς ἐμπαθεῖς σκέψεις σου κ.λ.π. Εἶναι θάνατος, εἶναι σταύρωση αὐτό. Πονάει. Εἶναι κόπος νά σταυρώσεις τή φαντασία σου, νά μήν τήν ἀφήνεις νά πηγαίνει ἐδῶ κι ἐκεῖ, νά συμμαζέψεις τό μυαλό σου, νά μήν τρέχει, πού λέγαμε προηγουμένως, στίς καφετέριες κ.λ.π. σέ ὁτιδήποτε ἄνομο. Ἀλλά αὐτή ἡ σταύρωση εἶναι πού σέ βγάζει στήν ἀνάσταση.
            Ἡ μεγάλη αἵρεση, πού κυριαρχεῖ σήμερα στήν Ἐκκλησία, εἶναι ἡ «μεταπατερική» θεολογία, πού κηρύσσει ἀνάσταση χωρίς σταύρωση. Ὁ χριστιανός νά μήν ἔχει χαρμολύπη, ἀλλά νά ἔχει μόνο χαρά. Χαρά.. χαρά.. χαρά.. Χαρά χωρίς κατά Θεόν λύπη δέν ὑπάρχει. Καί ἡ κατά Θεόν λύπη εἶναι ἡ μετάνοια, εἶναι ἡ συσταύρωση μέ τόν Χριστό, εἶναι ἡ διόρθωση τοῦ κακοῦ πού ὑπάρχει μέσα μας καί αὐτό ἔχει πόνο, ἔχει λύπη, ἔχει δάκρυα, ἔχει πένθος. Ποιός παρηγοριέται; λέει ὁ Χριστός. Αὐτός πού πενθεῖ, ὄχι αὐτός πού εἶναι τρά-λά-λά.. ἔξω καρδιά.. Αὐτός θά εἶναι μᾶλλον ἕνας καλός χαζοχαρούμενος. Τίποτα ἄλλο. Ἀληθινά χαρούμενος εἶναι αὐτός πού πενθεῖ κατά Θεόν. «Μακάριοι οἱ πενθοῦντες, ὅτι αὐτοί παρακλήθησονται»[35]. Αὐτοί θά παρηγορηθοῦν πού πενθοῦν. Πῶς θά παρηγορηθοῦν; Μέ τήν οὐράνια χαρά τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Καί γιατί νά πενθοῦν; Γιά τίς ἁμαρτίες τους. Πενθοῦν καί ἀντιστέκονται στόν διάβολο. «Ἀντίστητε τῶ Διαβόλω καί φεύξεται ἀφʼ ὑμῶν»[36].
            Αὐτές εἶναι οἱ προϋποθέσεις τῆς χαρᾶς. Γι’ αὐτό ὁ χριστιανός ζεῖ συνεχῶς τήν χαρμολύπη. Χαίρεται ὡς σωζόμενος, λυπᾶται ὡς ἁμαρτωλός καί συνεχῶς παλεύει μέ τά πονηρά πνεύματα μέχρι τελικῆς νίκης. Γι’ αὐτό οἱ Ἅγιοι πότε πανηγυρίζουν; Πότε τούς γιορτάζουμε; Ὅταν κοιμοῦνται, γιορτάζουμε τόν θάνατό τους. Γιατί τότε τελειώνει ὁ πόλεμος, τελειώνει ἡ καλή ἀγωνία γιά τή σωτηρία. Τότε μπαίνουν στήν ἀνάπαυση. «Μακαρία ἡ ὁδός,  πορεύει σήμερον»[37], δέν λέμε; Δέν λέμε, τόν κακομοίρη.. Ὁ κόσμος ἔτσι λέει.. πάει κι αὐτός.. δέν ξεφεύγει κανένας... Ἔτσι δέν λέει ὁ κόσμος; Οἱ ἄνθρωποι «οἱ μή ἔχοντες ἐλπίδα»[38] λένε αὐτά τά χαζά. Οἱ Ἅγιοι τί λένε; Μακαρία ἡ ὁδός! Πολύ ὡραία ἡ ὁδός.. ὁ καλύτερος δρόμος εἶναι αὐτός πού περπατᾶς σήμερα.. Τό θυμάστε τό τροπάριο; Εἶσαι εὐτυχισμένος πού περπατᾶς αὐτόν τόν δρόμο σήμερα. Βλέπετε πῶς παίρνει νόημα ἡ ζωή μας, πῶς ἀλλάζουν ὅλα; Μέ τήν πίστη, μέ τήν ἐν Χριστῷ ζωή.
Ἐρ. : Ἀκοῦμε τόν παπά νά λέει, μακαρία ἡ ὁδός.. θά τήν βαδίσουμε κι ἐμεῖς αὐτή τήν ὁδό.. Πῶς θά τήν βαδίσουμε αὐτή τήν ὁδό, ἄν δέν μᾶς πεῖτε τόν τρόπο; Οἱ ἄνθρωποι πού ἦταν ἀπό κάτω οἱ πιό πολλοί (σέ μιά κηδεία) ἦταν κοσμικοί.. Ἔχουμε δηλαδή ἀναπαυμένη τή συνείδηση ὅτι ἐμεῖς θά βαδίσουμε μακαρία τήν ὁδό..
Ἀπ. : Μάλιστα. Θά εἶναι μακαρία ἡ ὁδός, ἀλλά πόσοι πραγματικά πᾶνε στή μακαρία ὁδό καί δέν πᾶνε στήν αἰώνια κόλαση; Ἐμεῖς βάζουμε καλό λογισμό, ὅτι ὁ ἄνθρωπος ἔστω καί τήν τελευταία στιγμή μετάνιωσε. Ἐάν ὅμως πέθανε μέ σώας τίς φρένες του καί αὐτοκτόνησε, κανονικά δέν πρέπει νά τόν ψάλλουμε. Κακῶς, κάκιστα, τόν ψέλνουμε καί τούς κάνουμε καί κηδεία. Γιατί ἔχει μπεῖ τό κοσμικό πνεῦμα καί τό προτεσταντικό πνεῦμα, πού σοῦ λέει, ὅλοι θά πᾶνε στό φῶς. Δέν θά πᾶνε ὅλοι στό φῶς. Ὁ Χριστός δέν εἶπε ἔτσι. Στό φῶς θά πᾶνε τά τέκνα τοῦ φωτός. Αὐτοί πού ζούσανε ἐν τῷ φωτί σ’ αὐτή τή ζωή, πού μετανοοῦσαν δηλαδή καί εἶχαν σχέση μέ τό φῶς τοῦ κόσμου, πού εἶναι ὁ Χριστός. Αὐτοί πού δέν θέλανε νά ἔχουν σχέση μέ τό φῶς τοῦ κόσμου καί ἦταν πονηρά τά ἔργα τους, γι’ αὐτό δέν θέλανε νά ἔχουν φῶς καί σχέση μέ τό φῶς, αὐτοί φυσικά καί δέν θά πᾶνε στό φῶς. Γιατί οὐσιαστικά ὁ θάνατος τί εἶναι; Εἶναι ἡ συνέχεια αὐτοῦ πού εἶσαι τώρα. Δέν ἀλλάζει κάτι. Εἶσαι ἐδῶ μέ κατάθλιψη; Εἶσαι ἐδῶ μέ τά ταγκαλάκια ἀγκαλιά; Ἔ, τί; Θά σ’ ἀφήσει ὁ διάβολος μέ τό πού θά βγεῖς ἀπό τό σῶμα; Πιό πολύ θά σέ ἁρπάξει.. θά σοῦ πεῖ, φιλαράκο, τώρα πᾶμε.. Μιά ζωή παρέα ἤμαστε.. καί τώρα παρέα! Σιγά μή σ’ ἀφήσει.. Ἄν δέν τόν ἀφήσεις πρίν πεθάνεις, δέν θά σ’ ἀφήσει αὐτός ποτέ μετά. «Ἐν τῷ ἅδη οὐκ ἔστι μετάνοια». Γι’ αὐτό εἶναι πολύ σοβαρά τά πράγματα καί πρέπει νά τά πάρουμε στά σοβαρά. Δέν ἔχουμε πολύ χρόνο. Πρέπει νά μετανοήσουμε.. χτές! Ὄχι αὔριο. Νά ἔχουμε ἤδη μετανοήσει δηλαδή. Πρέπει νά τό βάλουμε καλά στό μυαλό μας.

 Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης





[1] Ἐφεσ. 6, 12.
[2] Πρός Ἐφεσίους Ἐπιστολή Ἀποστόλου Παύλου, ἀρχ. Ἰουστίνου Πόποβιτς, ἐκδ. Ρηγοπούλου.
[3] Ὅ.π.
[4] Ἐφεσ. 6, 11.
[5] Ἰω. 15, 4.
[6] Β΄Κορ. 10, 3.
[7] Β΄Κορ. 10, 4.
[8] Β΄Κορ. 10, 5.
[9] Ὅ.π.
[10] Ὅ.π.
[11] Ὅ.π.
[12] Ματθ. 26, 39.
[13] Λουκ. 22, 42.
[14] Ἑβρ. 2, 2.
[15] Πρβλ. Ἰακ. 2, 10.
[16] Β΄Κορ. 10, 5.
[17] Ρωμ. 8, 37.
[18] Μάρκ. 9, 23.
[19] Ὅ.π.
[20] Λουκ. 1, 37.
[21] Μάρκ. 9, 23.
[22] Φιλ. 1, 29.
[23] Ματθ. 6, 33.
[24] Ρωμ. 6, 23.
[25] Α΄Ἰω. 2, 11.
[26] Ἰω. 8, 12.
[27] Ἐφεσ. 5, 8.
[28] Ἰω. 8, 23.
[29] Ἱερ. 31, 10.
[30] Ἰω. 5, 22.
[31] Α΄Κορ. 10, 13.
[32] Μάρκ. 8, 34.
[33] Ἑβρ. 13, 13.
[34] Ματθ. 8, 3.
[35] Ματθ. 5, 4.
[36] Ἰακ. 4, 7.
[37] Νεκρώσιμος Ἀκολουθία.
[38] Α΄Θεσ. 4, 13.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

ΤΕΣΣΕΡΙΣ ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ

1.Μπορεῖτε νά δεῖτε τίς προηγούμενες δημοσιεύσεις τοῦ ἱστολογίου μας πατώντας τό: Παλαιότερες ἀναρτήσεις (δεῖτε δεξιά)

2.Καλλίτερη θέαση τοῦ ἱστολογίου μέ τό Mozilla.

3.Ἐπιτρέπεται ἡ ἀναδημοσίευση τῶν ἀναρτήσεων μέ τήν προϋπόθεση ἀναγραφῆς τῆς πηγῆς

4.Ἐπικοινωνία:
Kyria.theotokos@gmail.com .
Γιά ἐνημέρωση μέσῳ ἠλεκτρονικοῦ ταχυδρομείου στεῖλτε μας τό e- mail σας στό
Kyria.theotokos@gmail.com .
Home of the Greek Bible