Ἡ ἐπανένταξη στήν Ἐκκλησία (Ἡ Ἐκκλησιολογία τοῦ Γέροντος Πορφυρίου).

Ἀπόσπασμα ἀπό τό βιβλίο: «Τό μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας κατά τόν Γέροντα Πορφύριο Ἁγιορείτη» (Σάββα Ἱερομονάχου) πού σύν Θεῷ θά κυκλοφορήσει σύντομα.

 

Ἐπανένταξη στήν Ἐκκλησία.

 Ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ μᾶς δίνει τήν δυνατότητα νά ἐπανενταχθοῦμε στήν «ἐπίγεια ἄκτιστη Ἐκκλησία»[1]. Ἡ ἀνταπόκριση τοῦ ἀνθρώπου στήν κλήση τοῦ Θεοῦ συνίσταται στήν Μετάνοια. «Γιά νά μετανοήσει ἡ ψυχή», παρατηροῦσε εὔστοχα ὁ Γέροντας Πορφύριος, «πρέπει νά ξυπνήσει...Ἐδῶ βρίσκεται ἡ προαίρεση τοῦ ἀνθρώπου...Ἡ μετάνοια διά τῆς Θείας Χάριτος κατορθοῦται. Ἁπλᾶ καί ἁπαλά ἐμεῖς θά κάνουμε μία κίνηση πρός τόν Θεό κι ἀπό κεῖ καί πέρα ἔρχεται ἡ Χάρις»[2].

Παρ΄ ὅλη τήν δωρεά τοῦ Θεοῦ νά μᾶς βάλει στόν Παράδεισο, στήν ἄναρχη καί ἄκτιστη Ἐκκλησία, πού εἶναι ἡ Ἁγία Τριάδα, ἐμεῖς φανήκαμε ἀχάριστοι καί ὑπερόπτες. Συμμαχήσαμε μέ τόν ἐχθρό τοῦ Θεοῦ καί χάσαμε τήν κοινωνία μέ τήν Τριαδική Θεότητα. «Ἡ σπλαχνική καρδιά τοῦ Θεοῦ Πατέρα»[3] ὅμως, δίδασκε ὁ Γέροντας, μᾶς ἔβαλε πάλι στήν Ἐκκλησία, διά τῆς ἐνανθρωπήσεως τοῦ Μονογενοῦς Υἱοῦ Του[4]. Ὁ κάθε ἄνθρωπος διά τῆς πίστεως καί τῶν Μυστηρίων, τοῦ Ἁγίου Βαπτίσματος, τοῦ Ἁγίου Χρίσματος καί τῆς Μετανοίας ἔχει τή δυνατότητα νά ἐπανενταχθεῖ στήν Ἐκκλησία καί νά σωθεῖ. «Ἡ ἐλευθερία», τόνιζε ὁ π. Πορφύριος, «δέν κερδίζεται, ἄν δέν ἐλευθερώσουμε τό ἐσωτερικό μας ἀπό τά μπερδέματα καί τά πάθη. Καί αὐτό βέβαια μόνο σύν Χριστῷ γίνεται»[5].

Ἡ ἐπανένταξη στήν Ἐκκλησία εἶναι μία νέα γέννηση. «Μόλις...μποῦμε στήν πνευματική ζωή», δίδασκε ὁ Γέροντας Πορφύριος, «μόλις μποῦμε στόν Χριστό, ἀλλάζουν ὅλα...Παύει ἡ ἁμαρτία καί ζεῖ ὁ Χριστός»[6]. Ἡ Χάρη μεταδίδεται μέ τό ἄγγιγμα τῶν θεουμένων στούς δεχομένους τόν φωτισμό. Ὁ Χριστός, ἔλεγε ὁ π. Πορφύριος, κινεῖται πρῶτος πρός τόν ἄνθρωπο[7]. Ὁ ἄνθρωπος ἀνταποκρίνεται μέ τήν συμμετοχή στή ζωή τῆς Ἐκκλησίας (προσευχή, ἄσκηση, ὑπακοή, μυστηριακή ζωή) ^[8].

Ὅταν ὁ ἄνθρωπος μπεῖ στό φῶς τοῦ Χριστοῦ, παρατηροῦσε ὁ μακαριστός ὅσιος Γέροντας, τότε θεραπεύεται ἀπό τό μπέρδεμα, πού τοῦ προκαλεῖ ἡ ἁμαρτία[9]. «Ὁ Χριστός», ἔλεγε, «τό πάθος τό μεταβάλλει σέ χαρά»[10]. Ἡ σύγχυση, ἡ ἀκαταστασία καί ἡ ταραχή κυριαρχοῦν στό νοῦ καί τήν διάνοια τῶν μακράν τοῦ Θεοῦ ἀνθρώπων. Ἀντίθετα, στόν μετανοημένο, βασιλεύει ἡ εἰρήνη- Χριστός. Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ τό ἐπιβεβαιώνει: «θλῖψις καὶ στενοχωρία ἐπὶ πᾶσαν ψυχὴν ἀνθρώπου τοῦ κατεργαζομένου τὸ κακόν͵ Ἰουδαίου τε πρῶτον καὶ Ἕλληνος· δόξα δὲ καὶ τιμὴ καὶ εἰρήνη παντὶ τῷ ἐργαζομένῳ τὸ ἀγαθόν»[11].

Ὅλη ἡ ζωή τῶν ἁγίων καθώς καί ὅλη ἡ Δημιουργία, μᾶς καλοῦν ὥστε νά ἐπανενταχθοῦμε στήν Ἐκκλησία. Μέ τούς βίους τῶν ἁγίων ὁμιλεῖ-καλεῖ ὁ Θεός. Γιά νά ἐπανενσωματωθοῦμε ἐνεργῶς στό Σῶμα τῆς Ἐκκλησίας, πρέπει νά ἀποθάνουμε ὡς πρός τόν παλαιό ἄνθρωπο, μιμούμενοι τόν ἀσκητικό βίο τῶν ἁγίων μας. Ἡ Δημιουργία (ὅλος ὁ κτιστός κόσμος), ἡ μελέτη τῆς ὀμορφιᾶς καί τελειότητάς της, μᾶς βοηθεῖ ὥστε ν’ ἀγαπήσουμε τόν Κτίστη καί Δημιουργό τῶν πάντων, νά ἐπανενταχθοῦμε στήν Ἐκκλησία Του καί νά φθάσουμε στήν ἐπουράνια Βασιλεία Του. «Ὅταν λέμε ἐπουράνια», ἔλεγε χαρακτηριστικά ὁ Γέροντας,  «μή νομίζομε ὅτι θά βροῦμε στήν ἄλλη ζωή κήπους μέ λουλούδια, βουνά καί νερά καί πουλιά. Δέν ἔχει ἐκεῖ τίς ἐπίγειες ὀμορφιές, εἶναι κάτι ἄλλο, κάτι πολύ ὑψηλό. Ἀλλά γιά νά πᾶμε στό κάτι ἄλλο, πρέπει νά περάσομε ἀπ’ αὐτά, ἀπ’ τίς γήινες εἰκόνες κι’ ὀμορφιές»[12]. Προέτρεπε ὁ Γέροντας τά πνευματικά του παιδιά, νά ἐκμεταλλεύονται τίς ὡραῖες στιγμές. Οἱ ὡραῖες στιγμές προδιαθέτουν τήν ψυχή σέ προσευχή, τήν καθιστοῦν λεπτή, εὐγενική, ποιητική. «Ὅταν σᾶς ἐνθουσιάζει ἕνα ὡραῖο τοπίο, ἕνα ἐκκλησάκι, κάτι ὡραῖο, νά μή μένετε ἐκεῖ, νά πηγαίνετε πέραν αὐτοῦ», παραινοῦσε ὁ Γέροντας Πορφύριος, «νά προχωρεῖτε σέ δοξολογία γιά ὅλα τά ὡραῖα, γιά νά ζεῖτε τόν μόνον Ὡραῖον. Ὅλα εἶναι ἅγια, καί ἡ θάλασσα καί τό μπάνιο καί τό φαγητό. Ὅλα νά τά χαίρεσθε. Ὅλα μας πλουτίζουν, ὅλα μας ὁδηγοῦν στή μεγάλη Ἀγάπη, ὅλα μας ὁδηγοῦν στόν Χριστό»[13].

Ὁ μοναχισμός εἶναι μία διαδικασία τῆς ἐπανένταξης καί παραμονῆς ἐντός τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ μοναχική κουρά ἐκφράζει αὐτήν τήν ἀπόφαση τοῦ ἀνθρώπου γιά μετάνοια, ὑπακοή στόν Θεό καί ἀφιέρωση διά τῆς ὁλοκληρωτικῆς ἀγάπης σ’ Αὐτόν. Ἀντιστοιχεῖ, κατά κάποιο τρόπο, στό Βάπτισμα καί τό Χρῖσμα τῶν Κατηχουμένων τῆς πρώτης Ἐκκλησίας, ἀλλά καί τῶν σημερινῶν. Στόν μοναχό, πού μετανοεῖ ἀληθινά, ἔρχεται ἡ Θεία Χάρις καί πραγματοποιεῖ τήν κάθαρση τῆς καρδίας του. Ὁ ὑποψήφιος μοναχός ἀντιστοιχεῖ κάπως στόν κατηχούμενο τῆς πρώτης Ἐκκλησίας[14]. Κατά τήν διάρκειά της δοκιμασίας, ὁ δόκιμος μοναχός περνᾶ μέσα ἀπό τήν μετάνοια καί τήν κάθαρση τῆς καρδιᾶς. «Ὅταν ὁλοκληρώνεται ἡ μετάνοια, γίνεται ἡ μοναχική κουρά, πού λέγεται δεύτερο Βάπτισμα[15]. Ἡ μοναχική κουρά λέγεται καί εἶναι μυστήριο, διότι ὁ μοναχός βιώνει τήν φωτιστική ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ. Ἄλλωστε τό δεύτερο Βάπτισμα, κατά τόν Ἅγιο Συμεών τόν Νέο Θεολόγο, εἶναι τό Βάπτισμα τοῦ Πνεύματος, ὁ φωτισμός τοῦ νοῦ, ἡ ἀπόκτηση τῆς νοερᾶς προσευχῆς.  Τό ὅτι κατά τήν μοναχική κουρά λέγεται: «καί τῶν ἁμαρτιῶν σου καθαίρῃ καί υἱός φωτός γίνῃ»[16], δείχνει ὅτι ὁ μοναχός πρό τῆς κουρᾶς ζεῖ τήν κάθαρση τῆς καρδιᾶς. Καί μέ τήν κουρά ἀποκτᾶ τόν φωτισμό τοῦ νοῦ»[17].

Δυστυχῶς μετά τό Ἅγιο Βάπτισμα,  ὅλοι μας, δέν φυλάξαμε ἐνεργό τήν Χάρη. Καλούμαστε διά τοῦ Μυστηρίου τῆς Μετανοίας καί ἐξομολογήσεως νά ἐπανενεργοποίησουμε τήν «μπαζωμένη» (σύμφωνα μέ τήν ἐπιτυχημένη ἔκφραση τοῦ π. Παϊσίου[18]) ἀπό τά ἁμαρτωλά πάθη Θεία Χάρη καί νά ἐπανενταχθοῦμε ἐνεργῶς στήν Ἐκκλησία. Καλούμαστε νά ἀφιερωθοῦμε στόν Χριστό καί νά Τόν ἀγαπήσουμε «ἐξ ὅλης ψυχῆς καί καρδίας καί διανοίας»[19]. Τότε ἐπανεντασσόμαστε στήν Ἐκκλησία. «Κύριο μέλημά μας», τόνιζε ὁ Γέροντας Πορφύριος, «εἶναι νά ἀφοσιωθοῦμε στόν Χριστό, νά ἑνωθοῦμε μέ τήν Ἐκκλησία. Ἄν μποῦμε στήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, μπαίνομε στήν Ἐκκλησία»[20]. Τότε γινόμαστε ἄκτιστοι κατά Χάριν[21].

 Ὅταν ἐπανενταχθοῦμε καί παραμείνουμε ἐνεργῶς στήν Ἐκκλησία, τότε ζοῦμε τήν ἔνθεη τρέλα μέσα μας καί μεταξύ μας. Τότε ἑλκύουμε καί τούς ἄλλους. Γι’ αὐτό (ἔλεγε ὁ Γέροντας) γράφει στίς Πράξεις ὅτι «συνεχῶς αὐξάνονταν οἱ σωζόμενοι, ἐφόσον ἔβλεπαν ὅλους τούς χριστιανούς νά εἶναι «ἐν ἀγαλλιάσει καί ἀφελότητι καρδίας αἰνοῦντες τόν Θεόν»»[22]. Ὅταν εἴμαστε ὀργανικά ἐνταγμένοι μέσα στήν Ἐκκλησία, ὅταν ζοῦμε τό Μυστήριο τῆς ἑνότητας μέ τόν Τριαδικό Θεό καί μεταξύ μας, τότε οἱ ἄλλοι ἄνθρωποι αἰσθανόμενοι τήν εἰρήνη καί τήν ἀγάπη, πού βιώνουμε, ἑλκύονται στήν πίστη. «Χαρά μου», ἔλεγε ὁ ὅσιος Σεραφείμ τοῦ Σάρωφ, «ἀπόκτησε τό πνεῦμα τῆς εἰρήνης καί τότε χιλιάδες ψυχές θά σωθοῦν κοντά σου»[23]. Ἡ ἀληθινή Εἰρήνη εἶναι ὁ Χριστός. Ἡ ἀληθινή εἰρήνη, ἡ γνήσια ἀγάπη πρός τόν Θεό καί πρός τόν συνάνθρωπο εἶναι Θεία ἐνέργεια, γνήσιο συστατικό τοῦ καρποῦ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, πού ἐνεργεῖ μέσα στό κάθε ἀληθινό μέλος τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας. Αὐτή ἡ εἰρήνη, ἡ πρός τόν Θεό καί πρός τόν πλησίον ἀγάπη, ἡ ἔνθεη τρέλα λείπουν ἀπό τόν σύγχρονο ἄνθρωπο, ὅσο παραμένει ἀνένταχτος στήν ὀρθόδοξη Ἐκκλησία καί ἀμέτοχος στή ζωή Της. Ὅταν τά ἀνακαλύψει σέ κάποιον ἀληθινό φορέα τους, τότε ὑπάρχει πιθανότητα νά ἑλκυσθεῖ καί ἐκεῖνος στό Χριστό. Ἔτσι γίνεται ἡ ἀληθινή ἱεραποστολή[24].

Ἱερομόναχος Σάββας Ἁγιορείτης

Πηγή εἰκόνας: Ἱ. Ἡσ. Ἀνάστασις Χριστοῦ-Ἐμμαούς, Ἅγ. Βασίλειος Λαγκαδᾶ.

---

[1] Βίος καί Λόγοι, Ζ΄, σελ. 320.

[2] Ὅ.π. σελ. 368.

[3] Ὅ.π. σελ. 194.

[4] Ὅ.π.

[5] Ὅ.π. σελ. 302.

[6] Ὅ.π. σελ. 302.

[7] Ὅ.π. σελ. 208.

[8] Ὅ.π. σελ. 208.

[9] Πρβλ. Βίος καί Λόγοι,Ζ,σελ. 208.

[10] Βίος καί Λόγοι, Ζ΄, σελ. 302.

[11] Ρωμ. 2, 9- 10.

[12] Βίος καί Λόγοι, Ζ΄,σελ. 201.

[13] Ὅ.π. σελ. 462.

[14] Πρβλ.: Πρωτ. Γεώργιου Μεταλληνοῦ, Ἐνορία - Ἡ μεγάλη μας οἰκογένεια, ἐκδόσεις  Ὀρθόδοξος Κυψέλη. http://panagiavothinonkalymnou.blogspot.com/2009/03/blog-post_6246.html

[15] Πρβλ. Εὐχολόγιον τό Μέγα, Ἀκολουθία τοῦ μεγάλου Σχήματος, ἐκδ. Ἀστέρος, Ἀθήνα 1986, σελ. 20, ὅπου στήν       ἀπαγγελόμενη πρός τόν κειρόμενο Κατήχηση λέγεται, μεταξύ τῶν ἄλλων, τό ἑξῆς: «Δεύτερον Βάπτισμα λαμβάνεις σήμερον, Ἀδελφέ».

[16] Εὐχολόγιον τό Μέγα, Ἀκολουθία τοῦ μεγάλου Σχήματος, ἐκδ. Ἀστέρος, Ἀθήνα 1986, σελ. 209.

[17] Πρβλ.  Ὁ μοναχισμός καί ὁ ἔγγαμος βίος. http://www.gonia.gr/gonia.php?article=1977&PHPSESSID=6529eda2f1aed42dfa90e62829132807.

[18] Πρβλ.  Γέροντος Παϊσίου Ἁγιορείτου, Λόγοι Γ΄, Πνευματικός ἀγώνας, ἔκδ. Ἱεροῦ Ἡσυχαστηρίου «Εὐαγγελιστής Ἰωάννης ὁ Θεολόγος» Σουρωτή Θεσσαλονίκης, 2001, σελ. 245.

[19] Ματθ.22, 37.

[20] Βίος καί Λόγοι, Ζ΄, σελ. 200.

^[21] Ὅ.π. σελ. 195.

[22] Ὅ.π. σελ. 205.

[23] Μακαρίου Σιμωνοπετρίτου Ἱερομονάχου, Νέος Συναξαριστής τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, Τόμος Πέμπτος, Ἰανουάριος, Ἐκδόσεις Ἴνδικτος, Ἀθῆναι 2005, σελ. 39.

[24]Βίος καί Λόγοι, Ζ΄, σελ. 205.