Πρωτοπρ. Βασίλειος Α. Γεωργόπουλος, Ἡ κίνηση Γκουρτζίεφ

Η  ΚΙΝΗΣΙΣ  ΓΚΟΥΡΤΖΙΕΦ

Τοῦ Πρωτ. Βασιλείου Ἀ. Γεωργοπούλου, Λέκτωρος Θεολογικῆς Σχολῆς Α.Π.Θ

Ὁ ἱδρυτής τῆς κίνησης ὑπῆρξε ὁ Γεώργιος Ἰβάνοβιτς, πού εἶχε γεννηθεῖ ἀπό Ἕλληνα πατέρα καί Ἀρμένισσα μητέρα στό Γκούμριν τῆς Ἀρμενίας τό 1866. Τό ἐπώνυμο Γκουρτζίεφ ἦταν ἡ ρωσική ἐκδοχή τοῦ ἑλληνικοῦ ἐπώνυμου Γεωργιάδης. Ἀπό μικρός ἀσχολήθηκε μέ τόν ἀποκρυφισμό, στόν χῶρο τοῦ ὁποίου τόν εἰσήγαγε ὁ πατέρας του.

Ταξίδεψε σέ πολλά μέρη τοῦ κόσμου, στήν Ἀφρική καί τήν Ἀσία, γιά νά γνωρίσει, πάντα κατά τούς ἰσχυρισμούς τῆς κίνησης, τή γνώση πού παραμένει ἔξω ἀπό τά αὐστηρά ἀκαδημαϊκά πλαίσια, τά ὑπερβαίνει, καί εἶναι καλά φυλαγμένη. Ἡ περίοδος αὐτή τῆς ζωῆς του καλύπτεται ἀπό τόν ἴδιο μέ ἕνα μεγάλο πέπλο σιωπῆς. Καρπός αὐτῶν τῶν ταξιδίων του ἦταν τελικά τό ὅτι  «σέ κάποιο ταξίδι του στήν Κεντρική Ἀσία ὁ Γκουρτζίεφ βρῆκε τά ἴχνη μιᾶς σπουδαίας σχολῆς ἐσωτερικῆς γνώσης, στήν ὁποία ἔγινε δεκτός καί μαθήτευσε γιά κάποια χρόνια» 1.

Τό 1913 ἄρχισε σιγά–σιγά νά διαδίδει τίς ἀντιλήψεις του στή Μόσχα. Τό 1917 καί μετά, λόγῳ τῶν πολιτικῶν ταραχῶν στήν Τσαρική Ρωσία, θά ἀρχίσει ἕνα ταξίδι μετακινήσεων, Τιφλίδα, Κωνσταντινούπολη, Βερολίνο, Λονδῖνο. Τελικά, θά ἐγκατασταθεῖ τό 1922 στή Γαλλία.

Ἐκεῖ, στό Ἀβόν κοντά στό Φοτενεμπλό, ἵδρυσε τό «Ἰνστιτοῦτο γιά τήν Ἁρμονική Ἀνάπτυξη τοῦ Ἀνθρώπου». Στό χῶρο αὐτό ἔμεναν μαθητές του, πού διδάσκονταν καί ἐκπαιδεύονταν στό δικό του ἐσωτεριστικό – ἀποκρυφιστικό σύστημα, στό ὁποῖο συνδύασε ταυτοχρόνως καί κάποια στοιχεῖα ὑπαρξισμοῦ καί ψυχολογίας 2. Τό 1933 λόγῳ οἰκονομικῶν προβλημάτων θά κλείσει ὁριστικά τό ἰνστιτοῦτο καί θά μετακομίσει σέ ἕνα διαμέρισμα στό Παρίσι, ὅπου μέχρι τό θάνατό του συγκεντρώνονταν οἱ ὀπαδοί του. Πέθανε στίς 29–10–1949 ἔχοντας δώσει τίς τελευταῖες ὁδηγίες του στή μαθήτριά του Ζάν ντε Σαλτσμάν.

Ἡ Ζάν ντε Σαλτσμάν ἐργάστηκε συστηματικά καί ἡ κίνηση διαδόθηκε σέ ἀρκετές χῶρες στόν κόσμο ἐπικουρούμενη καί ἀπό ἄλλους μαθητές τοῦ Γκουρτζίεφ. Στή διάδοση τῶν ἰδεῶν τοῦ Γκουρτζίεφ συνέβαλε καί ἡ ἁπλουστευμένη παρουσία τους ἀπό τόν μαθηματικό Peter Ouspensky (1878–1947) 3 και ἡ πρόσληψή τους ἀπό διάφορες ὁμάδες τῆς «Νέας Ἐποχῆς».

Το ἀποκρυφιστικό – ἐσωτεριστικό σύστημα, πού θά δημιουργήσει ὁ Γκουρτζίεφ θά τό ὀνομάσει ὁ «Τέταρτος δρόμος» ἤ «ὁ δρόμος τοῦ πονηροῦ ἀνθρώπου» 4 καί θά τό θεωρήσει ὡς τόν ἀσφαλέστερο δρόμο γιά τήν ἀνάπτυξη τῆς συνειδητότητας καί τήν πνευματική ὁλοκλήρωση, σέ ἀντίθεση μέ τούς ἄλλους τρεῖς δρόμους, πού τούς ὀνόμαζε, τοῦ φακίρη, τοῦ μοναχοῦ καί τοῦ γιόγκι. Ὅπως ἀναφέρεται σέ ἑλληνικό ἔντυπο τῆς κίνησης, ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος «δέν μπορεῖ νά περιμένει τίποτε ἀπό τίς διάφορες “ἀποκρυφιστικές καί μυστικιστικές σχολές” τοῦ συρμοῦ» 5.

Συγκρητιστικό ὑπόβαθρο συναντᾶ κάποιος καί στούς λεγόμενους 100 Ἱερούς Χορούς καί «Κινήσεις», πού δημιούργησε ὁ Γκουρτζίεφ καί θεωροῦνται, ἐπίσης, παρακαταθήκη του πρός τήν κίνησή του καί χρησιμοποιοῦνται στή διαδικασία ἀνόδου στά διάφορα ἐπίπεδα αὐτογνωσίας, πού ὑπόσχεται. Ὁ χῶρος προέλευσης τῶν ἐν λόγῳ χορῶν ἦταν τά «μοναστήρια» τῆς Κεντρικῆς Ἀσίας. Ἀπό τούς ἴδιους χώρους ἦταν ἐμπνευσμένη  ἡ ἐσωτερική τους νοηματοδότηση τῶν χορῶν αὐτῶν στό σύστημα τοῦ Γκουρτζίεφ6. Στήν Ἑλλάδα ἡ διδασκαλία τῶν ἐν λόγῳ χορῶν περιλαμβάνεται καί στίς δραστηριότητες τοῦ «Κέντρου γιά τήν Ἁρμονική Ἀνάπτυξη τοῦ Ἀνθρώπου, 3 Α»7.

Στόν Γκουρτζίεφ ἀνήκει, ἐπίσης, ἡ προτροπή  «Χορέψτε γιά τούς ἀρχαιότερους μεγάλους προφῆτες»8. Στά ἴδια πλαίσια, ἄλλοι χοροί ὀνομάζονται «Δερβίσικοι» καί ἄλλοι «ὑπενθυμίζουν τούς Νόμους, πού διέπουν τίς μυστικές κινήσεις τῶν ἄστρων καί τῶν ἀνθρώπων, ἀποτελώντας ζωντανά σύμβολά τους» 9.

Στό σύστημα τοῦ Γκουρτζίεφ δέν ἀπουσιάζει ἡ χριστιανική ὁρολογία, πλήν ὅμως οἱ ὅροι δέν ἔχουν καμμία σχέση μέ τή χριστιανική τους κατανόηση. Ἔτσι, π.χ. βλέπουμε ὅτι σχετικά μέ τό κεφάλαιο Θεός ὁ Γκουρτζίεφ νά ἀναφέρει τά ἑξῆς: «Ὁ Θεός Λόγος εἶναι ὁ κόσμος. Ὁ Θεός εἶπε: “Γενηθήτω” καί ἀπέστειλε τόν Πατέρα καί τόν Υἱό. Πάντα ἀποστέλλει τόν Πατέρα καί τόν Υἱό. Καί μιά φορά ἀπέστειλε τό Ἅγιο Πνεῦμα. (...) Πάρτε τήν Ἀκτίνα τῆς Δημιουργίας. Στήν κορυφή εἶναι τό Ἀπόλυτο, ὁ Θεός ὁ Λόγος, διαιρεμένος σέ τρία: Θεός Πατέρας, Θεός Υἱός, καί Θεός Ἅγιο Πνεῦμα» 10 . Ἡ ὅλη προσέγγιση θυμίζει ἔντονα τόν ἀρχαῖο Γνωστικισμό.

Στήν Ἑλλάδα ἡ κίνηση δραστηριοποιεῖται ἀπό τίς ἀρχές τῆς δεκαετίας τοῦ 1970 μέ τίς ὀνομασίες «Ἵδρυμα Γκουρτζίεφ», «Ἰνστιτοῦτο Γκουρτζίεφ» καί  «The Fellowship  of friends»11, πού ἔχουν ὡς ἔργο τή διάδοση τῶν ἰδεῶν του καί τήν ἀνάπτυξη τῆς συνείδησης μέ βάση τά κείμενα καί τίς πρακτικές του.

Ὑποσημειώσεις

1. Βλ. Μιά Εἰσαγωγή στή διδασκαλία τοῦ Γ. Ἰ. Γκουρτζίεφ, ἔκδ. Κέντρο Γκουρτζίεφ, (Ἔνθετο στό περ. ΑΒΑΤΟΝ. τ. 49 ), 2005, σ. 5. Timothy Freke – Peter Gandy, Ὁ Πλήρης ὀδηγός τοῦ Μυστικισμοῦ τῶν Θρησκειῶν, 2003, σ. 194.

2. Ἀναφέρει μέ χαρακτηριστική σαφήνεια ὁ Βernhard Grom: «Georg Ivanonitsch Gurdjieff (1865 – 1949 ) gilt neben A. Crowley als bedeutendster Magier dew 20.Jh.; er wollte die mystische Tradition des Ostens mit der westliche Wissenschaft zu einer neuen Weisheit verbinden». Βλ. Βernhard Grom, Esoterik, στό, LSSW, στ. 255.

3. Βλ. L. Nichols - G. Mather - A. J. Schmid, Encyclopedic Dictionary of Cults Sects and World Religions,2005, σσ. 228. Στέφανος Ἐλμάζης, Ὁ Τέταρτος δρόμος. Ἡ διδασκαλία τοῦ Γ. Ἰ. Γκουρτζίεφ, 2001, σ. 390.

4. Βλ. Roland Biewald, Kleines Lexikon des Okkultismus,  2005, σ. 202. Τό Σύστημα Γκουρτζίεφ (Gurdjieff) ἤ "Ἡ Τέταρτη Ὁδός, στό ΔΙΑΛΟΓΟΣ 41 (2005), σσ. 24-25 . Στέφανος Ἐλμάζης, Ὁ Τέταρτος δρόμος, 2001. σσ. 389 – 392.

5. Βλ. Μιά Εἰσαγωγή στή διδασκαλία τοῦ Γ. Ἰ. Γκουρτζίεφ, ὅπ. π., σ. 4.

6.  Βλ. http://www.gurdjieff.gr/MOVEMENTS1- MARTHE.htm. Richard  Stuart Gordon, The Paranormal. An Ilustrated Encyclopedia, 1992, σσ. 281- 282. Pierre Riffard, L’ Ésotérisme D’ Ailleurs, 1997, σ. 46.

7. Βλ. Κίνηση Φιλοσοφικῶν καί Μεταφυσικῶν ὁμάδων γιά ἐλεύθερη πνευματική ἔκφραση. Α´ Πανελλήνιο Συμπόσιο, Ἀθήνα 1996. (Στό ἐν λόγῳ ἔντυπο δέν ὑπάρχουν ἀριθμοί σελίδων).

8. Ὅπ. π.

9. Βλ. http://www.gurdjieff.gr/MOVEMENTS1-MARTHE.htm

10. Βλ. Ὁ Γκουρτζίεφ μιλᾶ στούς μαθητές του, (μετ: Ἵδρυμα Γκουρτζίεφ), 1985, σ. 245.

11. Βλ. Κίνηση Φιλοσοφικῶν καί Μεταφυσικῶν ὁμάδων γιά ἐλεύθερη πνευματική ἔκφραση. Α´ Πανελλήνιο Συμπόσιο, Ἀθήνα 1996. Τό Σύστημα Γκουρτζίεφ (Gurdjieff) ἤ «Ἡ Τέταρτη Ὁδός, στό ΔΙΑΛΟΓΟΣ 41 (2005), σ. 25.

Ορθόδοξος Τύπος, 29/06/2012

http://aktines.blogspot.gr/2012/06/blog-post_29.html#more