Περί ὑπομονῆς, ὑπερηφανείας, ταπεινώσεως, ἐκκοπῆς ἰδίου θελήματος καί ταπεινῶν στοχασμῶν. Ἡ ζωή τοῦ Ὁσίου Γέροντος Ἀρσενίου Μπόκα. Μέρος Η'

 Περί ὑπομονῆς, ὑπερηφανείας, ταπεινώσεως, ἐκκοπῆς ἰδίου θελήματος καί ταπεινῶν στοχασμῶν

Οἱ βαθμίδες τῆς μοναχικῆς πολιτείας

Ἱερομονάχου Γέροντα Ἀρσενίου Μπόκα (+1910-1989)

 Μέρος Η'

Ἡ ἀπάρνησις τοῦ ἑαυτοῦ μας δέν πραγματοποιεῖται μέ μία φορά ἤ μιά φορά γιά πάντα, ἀλλά  χρειάζεται χρόνος καί ὑπομονή. Χρειάζεται χρόνος γιά τήν ἐξοικείωσι καί ὑπομονή γιά τίς δυσκολίες πού ἀναφύονται.
Ὑπομονή πρέπει νά ἔχουμε πρῶτα μέ τόν ἴδιο τόν ἑαυτό μας, γιά νά μή πέσουμε στήν λύπη.
Κατόπιν χρειάζεται νά ἔχουν καί οἱ ἄλλοι ὑπομονή ἀπέναντί μας μέχρις ὅτου συνειθίσουμε τήν τελεία ἀπάρνησι τοῦ ἑαυτοῦ μας. Ἐάν μάθουμε πρακτικά τήν αὐταπάρνησι, αὐξάνεται ἡ ἀγάπη στήν καρδιά μας, ἡ ὑπομονή παύει ἀπό τό νά ἔχη πλέον κάποια ἀρνητική παρουσία ἤ στενοχώρια καί μετατρέπεται σέ χαρά.
Κάθε λύπη, πού ταλαιπωροῦσε παλαιότερα τήν ψυχή μετρατρέπεται τελείως σέ χαρά.

Ὅταν ζοῦμε τήν αὐταπάρνησι καί τήν ἀγάπη, μᾶς γίνεται ἡ ὕβρις δόξα καί ἡ δόξα ὕβρις. Ἡ ὑπομονή παραμένει ἀκόμη σάν μία ἄσκησι, δηλαδή δοκιμασίες τῆς φύσεώς μας μέ κάθε εἴδους κόπους.
Ἡ ἀνάβασις σέ ὑψηλότερη πνευματική βαθμίδα, ἀπ᾿ αὐτή πού εὑρισκόμεθα, εἶναι ἀδύνατον νά τήν ἐπιτύχουμε χωρίς κάποιες ἀσκήσεις.
 Σ᾿ αὐτή τήν ἄσκησι τῆς ὑπομονῆς δέν εἶναι καλό νά ποθοῦμε κάτι ἄλλο παρά τό μέτρο ἐξυγιάνσεως τῆς φύσεώς μας ἀπό τήν δυναστεία τῶν παθῶν.

Στούς ἀρχαρίους, ἡ ἐξοικείωσις τῆς ὑπομονῆς ἀρχίζει μέ ὀνειδισμούς καί προσβολές ἀπό τούς ἄλλους. Ἡ ἀρχή πρέπει νά ἐνισχύεται μέ τήν ὑπομονή, διότι στήν μάχη μέ τήν ὑπερηφάνεια καί τήν κενοδοξία, αὐτές ἔχουν τήν συνήθεια νά κρεμοῦν τόν ἀρχάριο στήν ἀπελπισία γιά νά ἐγκαταλείψη τόν ἀγῶνα. Ὅποιος ὑπομένει μέχρι τό τέλος, θά σωθῆ λέγει ὁ Χριστός (Ματ.10,22).
Ἡ πνευματική ζωή ἔχει πολλές δυσκολίες στό νά ὑποκύψη στούς πειρασμούς, ἰδιαίτερα στό πάθος τῆς ὑπερηφανείας. Ὅταν ἡ ψυχή λυπᾶται, διότι δέν ἀναγνωρίζεται ἡ σπουδαιότης καί ἡ τιμή της ἀπέναντι στούς ἄλλους, τό ὄνομά της δέν χαίρει ἐκτιμήσεως, ἡ ἀσθένεια τῆς θρασύτητος, ἡ παρακοή, ἡ ἀντίρρησις, ἡ σκυθρωπότης, ἡ φρίκη τῆς ταπεινώσεως· ὅλα αὐτά εἶναι μορφές διά τῶν ὁποίων ἐκδηλώνεται καί πολλαπλασιάζεται ἡ ὑπερηφάνεια στήν ψυχή.
 Ἡ ὑπερηφάνεια καί ὅλα τά παιδιά της, γίνονται αἰτία συγκρούσεων, στενοχωρίας καί ὑποκρισίας. Ἀπό τήν ψυχρότητα τῆς ἀγάπης καί τῆς πληρότητος τῆς ψυχῆς ἀπό κακίες, ὑπό τήν ἐπίδρασι αὐτοῦ τοῦ πάθους, ὁ νοῦς γλιστρᾶ πρός τόν κατήφορο τῆς τρέλλας.
Τί ἔπρεπε νά γίνη τήν στιγμή, πού ὁ νοῦς ἦτο καθαρός καί διαυγής; Νά αἰσθανώμεθα, νά ἀντιλαμβανώμεθα ὅτι στό μέσον ὑπάρχει ἕνα πάθος, ἕνα κακό πνεῦμα, τό ὁποῖο μᾶς παρασύρει τόν νοῦ μέ μία ἀπαράδεκτη λογική γιά νά μᾶς βγάλη ἔξω ἀπό τήν ὑπακοή τοῦ Χριστοῦ. Νά προσέχουμε, διότι ἔχουμε ἀκόμη κάτι ἄλλο μέσα μας, πού εἶναι ἀπείρακτο ἀπό τήν λογική αὐτή. Καί εἶναι ἡ συνείδησις. Συνεπῶς νά ὑπακούωμε στήν συνείδησι καί ὄχι στήν «δικαιοσύνη» μας.
 Νά πιστεύουμε ὅτι ὑπάρχει κάποιος, ὁ ὁποῖος ἠμπορεῖ νά μᾶς βοηθήση νά φθάσουμε στήν ἐσωτερική μας ἡσυχία. Ἐάν ἀνοίξουμε τά χέρια μας ἱκετευτικά γιά βοήθεια πρός τόν Βοηθό, θά μᾶς βοηθήση. Καρδιά πού εἶναι συντριμμένη καί ταπεινωμένη ὁ Θεός δέν θά τήν ἐξουδενώση.
Ἔτσι ἀρχίζουν οἱ ταπεινοί στοχασμοί: Προετοιμάζεται ὁ νοῦς. Οἱ ταπεινοί στροχασμοί εἶναι ἡ ἀρχή τῆς ταπεινώσεως, ἡ ὁποία δέν εἶναι μία ἀρετή τῆς φύσεώς μας ἤ ἔκφρασις ἀδυναμίας μας. Ἡ πηγή τῆς ταπεινώσεως εἶναι δῶρο τοῦ Χριστοῦ. Δέν προσφέρεται στούς ἀνθρώπους, οὔτε ἀπό τά βιβλία, οὔτε ἀπό τούς ἀγγέλους.
 Ὁ Χριστός μᾶς λέγει ὅτι ἀπό Μένα μάθετε ὅτι εἶμαι πρᾶος καί ταπεινός στήν καρδιά καί θά εὕρετε ἀνάπαυσι στίς καρδιές σας (Βλέπε Ματ.11,29). Εἴμεθα σέ ταραχή μέ τήν ψυχή μας ἐν ὅσῳ ζοῦμε στήν ἐπιφάνεια, προσέχοντας τήν ἐξωτερική μόνο ἔκφρασι τῆς ζωῆς μας.
Ὅταν ὅμως ἐμβαθύνουμε στά κατάβαθα τῆς ψυχῆς, ἐκεῖ ὅπου μᾶς περιμένει ὁ Χριστός ἀπό τότε πού βαπτισθήκαμε, λαμβάνουμε τόν λόγο Του καί τήν Χάρι Του, πού μᾶς διασκορπίζει τήν ταραχή. Αὐτός εἶναι ἡ πηγή τῆς ταπεινώσεως, ἡ ὁποία ἐπαναφέρει τήν ψυχή σέ μιά ἰσορροπία ἐξ αἰτίας τῶν μανιακῶν ἐκδηλώσεων τῆς ὑπερηφανείας. Ἀρχίζοντας ἀπ᾿ αὐτή τήν ἐμπειρία, ἀγαποῦμε τόν Σταυρό τοῦ Χριστοῦ καί τό ἰδικό μας σταυρό. Μέ φυσικότητα δεχόμεθα καί πιστεύουμε ὅτι ἡ ἐκκοπή τοῦ προσωπικοῦ μας θελήματος εἶναι μ᾿ ἕνα λόγο ἡ κάθαρσις τῶν παθῶν.

Μετάφρασις ἐπιμέλεια

ὑπό ἀδελφῶν Ἱερᾶς Μονῆς

Ὁσίου Γρηγορίου Ἁγίου Ὅρους 

2003

 Τό κείμενο προέρχεται ἀπό τά ἀρχεῖα τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου, τόν ὁποῖον καί εὐχαριστοῦμε θερμά γιά τήν παραχώρηση τῶν ἀρχείων, ὅπως ἐπίσης εὐχαριστοῦμε καί τόν γέροντα τῆς Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου πατέρα Γεώργιο Καψάνη γιά τήν εὐλογία καί τήν ἄδεια δημοσίευσης.

Ἐπιμέλεια κειμένου και πηγή στο Διαδίκτυο  Ἀναβάσεις