Τό προπατορικό ἁμάρτημα καί ὁ μεταπτωτικός ἄνθρωπος.

Η ΑΝΘΡΩΠΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΓΕΡΟΝΤΟΣ ΠΟΡΦΥΡΙΟΥ

6.Τό προπατορικό ἁμάρτημα καί ὁ μεταπτωτικός ἄνθρωπος.

«Τό περιβόητο «προπατορικό ἁμάρτημα» εἶναι ἀκριβῶς ἡ ἀστοχία τοῦ ἀνθρώπου, στήν ἀρχή ἀκόμα τῆς ἱστορικής του παρουσίας, νά διασώσει τήν μνήμη τοῦ Θεοῦ, τήν κοινωνία δηλαδή μέ τόν Θεό, στήν καρδιά του. Σ’ αὐτή τήν νοσηρά κατάσταση μετέχουν ὅλοι οἱ ἀπόγονοι τῶν πρωτοπλάστων, διότι δέν εἶναι κάποιο ἠθικό, προσωπικό δηλαδή, ἁμάρτημα, ἀλλά νόσος τῆς φύσεως τοῦ ἀνθρώπου («Νενόσηκεν ἡμῶν ἡ φύσις τήν ἁμαρτίαν», παρατηρεῖ ὁ ἅγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας, †444 ) καί μεταδίδεται ἀπό ἄνθρωπο σέ ἄνθρωπο, ὅπως ἡ ἀρρώστια κάποιου δέντρου μεταδίδεται σέ ὅσα ἄλλα προέρχονται ἀπό αὐτό»¹.

Αὐτή ἡ νόσος κληρονομεῖται ἀπό τούς προγόνους μας καί ὄχι ἡ ἐνοχή. Στό Ἅγιο Βάπτισμα ἀπαλλασσόμαστε ἀπό αὐτήν τήν νοσηρά κατάσταση ἀλλά δυστυχῶς πάλι αὐτοπροαίρεται ἐμπλεκόμαστε σ' αὐτήν κάνοντας πολλές φορές τήν ἁμαρτία τῶν πρωτοπλάστων δηλ. τήν παρακοή στό Θεῖο θέλημα.

7.Κληρονομικότης.

Ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἕνα μυστήριο.Ἔχει μέσα του ὅλο τό καλό καί ὅλο τό κακό ὅπως αὐτά βιώθηκαν ἀπό τόν Ἀδάμ μέχρι σήμερα. Ὁ Γέροντας μέ τό διορατικό χάρισμα πού ἔχει, γνωρίζει καί ἀποκαλύπτει: «Εἶναι ἕνα μυστήριο ὁ ἄνθρωπος. Φέρομε μέσα μας κληρονομιά αἰώνων, ὅλο τό καλό πού βιώθηκε ἀπό τούς προφῆτες, τούς ἁγίους, τούς μάρτυρες, τούς ἀποστόλους καί κυρίως ἀπό τόν Κύριο ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστό· ἀλλά ἐπίσης καί τό κακό πού ὑπάρχει στόν κόσμο ἀπό τοῦ Ἀδάμ μέχρι σήμερα. Ὅλα εἶναι μέσα μας, καί τά ἔνστικτα καί τά πάντα, καί ζητοῦν ἱκανοποίηση. Ἄν δέν τά ἱκανοποιήσομε, κάποτε θά ἐκδικηθοῦν, ἐκτός καί τά διοχετεύσομε ἀλλοῦ, στό ἀνώτερο, στόν Θεό. Γι' αὐτό πρέπει ν΄ ἀποθάνομε κατά τόν παλαιό ἄνθρωπο καί νά ἐνδυθοῦμε τόν νέο»².

Μία δυσκολία, πολλές φορές, εἶναι τά βιώματα τῶν προγόνων τοῦ ἀνθρώπου. Ὑπάρχει τεράστια ἐπίδραση τῶν βιωμάτων τῶν προγόνων στόν κάθε ἄνθρωπο. Ὁ χρόνος τῆς κυοφορίας, μάλιστα, εἶναι πολύ ἀποφασιστικός γιά ὅλη τή ζωή τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ μητέρα μεταδίδει τά βιώματά της στό ἔμβρυο, τά ὁποῖα τό συνοδεύουν σέ ὅλη του τή ζωή. Ἡ ἀπαλλαγή ἀπό αὐτά γίνεται μέ τήν γενική ἐξομολόγηση. Ἔλεγε:«Δέν εὐθύνεται μονάχα ὁ ἄνθρωπος γιά τά παραπτώματά του. Τά λάθη, οἱ ἁμαρτίες καί τά πάθη δέν εἶναι μόνο προσωπικά βιώματα τοῦ ἐξομολογουμένου. Ὁ κάθε ἄνθρωπος ἔχει πάρει μέσα του καί τά βιώματα τῶν γονέων του καί εἰδικά τῆς μητέρας, δηλαδή τό πῶς ζοῦσε ἡ μητέρα, ὅταν τόν κυοφοροῦσε, ἄν στενοχωριόταν, τί ἔκανε, ἄν κουραζόταν τό νευρικό της σύστημα, ἄν εἶχε χαρά, ἄν εἶχε θλίψη, ἄν εἶχε μελαγχολία. Ἔ, ὅλο τό νευρικό σύστημα τό δικό της, ἐπηρέασε τό νευρικό σύστημα τοῦ ἐμβρύου της. Ὁπότε, ὅταν γεννηθεῖ τό παιδί καί μεγαλώσει, παίρνει μέσα του καί τά βιώματα τῆς μητέρας του, δηλαδή ἄλλου ἀνθρώπου. Δημιουργεῖται μία κατάσταση στήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου ἐξαιτίας τῶν γονέων του, πού τήν παίρνει μαζί του σ'ὅλη του τή ζωή, ἀφήνει ἴχνη μέσα του καί πολλά πράγματα πού συμβαίνουν στή ζωή του εἶναι ἀπόρροια τῆς καταστάσεως αὐτῆς. Τά φερσίματα του ἔχουν ἄμεση σχέση μέ τήν κατάσταση τῶν γονέων του. Μεγαλώνει , μορφώνεται, ἀλλά δέν διορθώνεται. Ἐδῶ βρίσκεται μεγάλο μέρος ἀπό τήν εὐθύνη γιά τήν πνευματική κατάσταση τοῦ ἀνθρώπου. Ὑπάρχει, ὅμως, ἕνα μυστικό. Ὑπάρχει κάποιος τρόπος ν' ἀπαλλαγεῖ ὁ ἄνθρωπος ἀπ' αὐτό τό κακό. Ὁ τρόπος αὐτός εἶναι ἡ γενική ἐξομολόγηση, ἡ ὁποία γίνεται μέ τήν χάρι τοῦ Θεοῦ»³.

Σημαντικότατη μάλιστα, εἶναι ἡ ἐπίδραση τῆς μητέρας στόν ἄνθρωπο ἀπό τήν στιγμή τῆς συλλήψεως. Ἡ ἔγγυος πρέπει νά προσεύχεται πολύ καί νά ζεῖ ἅγια. Ἔλεγε ὁ Γέροντας: «ἡ ἀγωγή τῶν παιδιῶν ἀρχίζει ἀπ, τήν ὥρα τῆς συλλήψεώς τους. Τό ἔμβρυο ἀκούει κι αἰσθάνεται μέσα στήν κοιλιά τῆς μητέρας του. Ναί, ἀκούει καί βλέπει μέ τά μάτια τῆς μητέρας. Ἀντιλαμβάνεται τίς κινήσεις καί τά συναισθήματά της, παρόλο πού ὁ νοῦς του δέν ἔχει ἀναπτυχθεῖ. Σκοτεινιάζει τό πρόσωπο τῆς μάνας, σκοτεινιάζει κι αὐτό. Νευριάζει ἡ μάνα, νευριάζει κι αὐτό. Ὅ,τι αἰσθάνεται ἡ μητέρα, λύπη, πόνο ,φόβο, ἄγχος κ.λπ., τά ζεῖ κι αὐτό. Ἄν ἡ μάνα δέν τό θέλει τό ἔμβρυο, ἄν δέν τό ἀγαπάει, αὐτό τό αἰσθάνεται καί δημιουργοῦνται τραύματα στήν ψυχούλα του, πού τό συνοδεύουν σ' ὅλη του τή ζωή. Τό ἀντίθετο συμβαίνει μέ τ' ἅγια συναισθήματα τῆς μάνας. Ὅταν ἔχει χαρά, εἰρήνη, ἀγάπη στό ἔμβρυο, τά μεταδίδει σ' αὐτό μυστικά, ὅπως συμβαίνει μέ τά γεννημένα παιδιά. Γι' αὐτό πρέπει ἡ μητέρα νά προσεύχεται πολύ κατά τήν περίοδο τῆς κυήσεως καί ν' ἀγαπάει τό ἔμβρυο, νά χαϊδεύει τήν κοιλιά της, νά διαβάζει ψαλμούς, νά ψάλλει τροπάρια, νά ζεῖ ζωή ἁγία. Αὐτό εἶναι καί δική της ὠφέλεια· ἀλλά κάνει θυσίες καί γιά χάρη τοῦ ἐμβρύου, γιά νά γίνει καί τό παιδί πιό ἅγιο, ν' ἀποκτήσει ἀπ' τήν ἀρχή ἅγιες καταβολές»⁴.

8.Τά ἔνστικτα.

Τά ἔνστικτα ζητοῦν ἱκανοποίηση. Ἡ ἐπιθυμία πού ἔχουμε γιά αὐτοσυντήρηση, γιά διάσωση (σωτηρία) τῆς ὑπόστασής μας, ἡ ἐπιθυμία μας γιά ζωή, γιά ἡδονή, γιά δόξα, γιά δύναμη, ὅλα αὐτά ἄν δέν τά κορέσουμε μέ τήν στροφή μας στόν Θεό, θά μᾶς ἐκδικηθοῦν. Θά μᾶς στρέψουν στά δημιουργήματα, στήν ὕλη, στήν σάρκα, στό χρῆμα, στόν κόσμο καί θά ζητήσουν ἀπ' αὐτά τήν ἱκανοποίησή τους. Τότε ὁ ἄνθρωπος γίνεται δοῦλος τοῦ περιβάλλοντός του, γίνεται ἐμπαθής, ὑλιστής, κενόδοξος, φιλάργυρος, φίλαυτος, φιλόκοσμος, σαρκολάτρης, κοιλιόδουλος, λαίμαργος, φθονερός, ἀνηλεής στούς ἄλλους, ἐγωιστής, μ' ἕνα λόγο ἄρρωστος ψυχικά καί σωματικά. Ὁ Γέροντας γνώριζε ὅτι ἡ ψυχή τοῦ ἀνθρώπου ἔχει μία δύναμη- δῶρο τοῦ Θεοῦ. Ἔλεγε ὅτι ὁ Θεός ἔχει βάλει μία δύναμη μέσα στήν ψυχή τοῦ ἀνθρώπου. Αὐτή πρέπει νά τήν κατευθύνουμε στό νά ζωογονοῦμε τόν καινό ἄνθρωπο καί ὄχι τόν παλαιό (τόν ἄνθρωπο τῶν ἐνστίκτων). Αὐτήν τήν δύναμη τήν ὀνόμαζε πόνο.

1 Ὅ. π.

2 Γέροντος Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου, Βίος καί Λόγοι, σελ. 286.

3 Γέροντος Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου, Βίος καί Λόγοι, σελ. 369-370.

4 Ὅ.π. σελ. 415-416.

 

Ἱερομόναχος Σάββας Ἁγιορείτης

http://Hristospanagia3.blogspot.com

Ἀπόσπασμα ἀπό τή μελέτη: Ἡ ἀνθρωπολογία τοῦ Γέροντος Πορφυρίου τοῦ Ἁγιορείτου

Πηγή εἰκόνας: Ἱ. Ἡσ. Ἀνάστασις Χριστοῦ-Ἐμμαούς, Ἅγ. Βασίλειος Λαγκαδᾶ.