«Δέν νοεῖται ἐκκλησία χωρίς ἐπιθέσεις»

“Ἡ ἀγωνία καὶ τὸ ἄγχος τῶν Χριστιανῶν” Ἀρχιμ. Ἰεροθέου Σ. Βλάχου (Νῦν Μητροπολίτου Ναυπάκτου),
στὸ βιβλίο «Θεραπευτικὴ Ἀγωγή» -προεκτάσεις στὴν Ὀρθόδοξη Ψυχοθεραπεία

ἐκδ. Ἱερᾶς Μονῆς Γενεθλίου τῆς Θεοτόκου (Πελαγίας), ἔκδ. Α´ , 1987, σελ. 214-222.

 .                Διαβάζοντας κανεὶς τελευταῖα διάφορες χριστιανικὲς περιοδικὲς ἐκδόσεις κλονίζεται ψυχολογικά. Αἰσθάνεται ἕνα “ψυχοπλάκωμα”. Κατακλύζεται ἀπὸ ἀγωνία καὶ στενοχώρια. Βλέπει ὅλους νὰ πολεμοῦν τὴν Ἐκκλησία καὶ ἡ Ἐκκλησία νά… χάνεται!! Ὅλα εἶναι μαῦρα! Θεοσκότεινα! Τίποτε καλὸ δὲν μπορεῖς νὰ συναντήσης! Λὲς καὶ ἄνοιξαν οἱ πύλες τῆς Κολάσεως γιὰ νὰ καταπιοῦν τοὺς ἀνθρώπους τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ ἐξαφανίσουν τὰ ἴχνη τους ἀπὸ τὴν γῆ. Ἔτσι, βρισκόμαστε σὲ μία ἀγωνία καὶ ἀντιπαρατασσόμαστε σὲ ἄμυνα καὶ ἐπίθεση. Πολεμᾶμε τοὺς λεγομένους “ἀθέους”, ποὺ θέλουν νὰ διαλύσουν τὴν Ἐκκλησία, καὶ κάνουμε τὰ πάντα, γιὰ νὰ μὴ κλονισθῆ ἡ Ὀρθόδοξη Παράδοση. Ὅλα αὐτὰ δημιουργοῦν μία ἐπιπρόσθετη κατάθλιψη καὶ ἀγωνία.
.             Δικαιολογεῖται ὅμως αὐτὴ ἡ ἀγωνία καὶ ἡ θλίψη; Νομίζω ὅτι τὶς περισσότερες φορές, γιὰ νὰ μὴ τονίσω σὲ ὅλες τὶς περιπτώσεις, δὲν δικαιολογεῖται. Αὐτὸ γιὰ πολλοὺς λόγους…
.               Κατ’ ἀρχάς, γιατί ἡ Ἐκκλησία βιώνει πάντα τὸν Σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ. Ἕνας ἀρχαῖος ἐκκλησιαστικὸς συγγραφεὺς ρωτᾶ: Ποιά γυναίκα θὰ παντρευόταν ἕναν ἐσταυρωμένο; Καὶ ὅμως αὐτὸ τὸ ἔχει κάνει ἡ Ἐκκλησία. Παντρεύτηκε ἕναν ἐσταυρωμένο. Δὲν ὑπάρχει Ὀρθόδοξη τοπικὴ Ἐκκλησία, ποὺ νὰ μὴ δέχεται τὸν διωγμό. Μόνον ποὺ τὸ εἶδος τοῦ διωγμοῦ ἀλλάζει σὲ κάθε τόπο. Ἀλλοῦ ὁ διωγμὸς εἶναι κατὰ μέτωπον καὶ ἀνοιχτός, ἀλλοῦ εἶναι ἐσωτερικός, μὲ τὴν ἐκκοσμίκευση, καὶ ἀλλοῦ εἶναι ἡ ἀνθρωποκεντρικότητα, ἀκόμη καὶ μέσα στὸ χῶρο τῆς θρησκείας. Ἐκκλησία χωρὶς διωγμὸ εἶναι ἀνάξια τῆς ἀποστολῆς της. Δὲν νοεῖται Ἐκκλησία χωρὶς ἐπιθέσεις. Αὐτὸ διδάσκει ἡ ἱστορία τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Ἄλλωστε, μία βασικὴ διαφορὰ τῆς Ὀρθοδοξίας ἀπὸ τὸν παπισμὸ εἶναι ὅτι οἱ Ὀρθόδοξοι εἶναι πάντα σταυρωμένοι, ἐνῶ οἱ παπικοὶ εἶναι σταυρωτές. Αὐτὸ γίνεται καὶ μὲ τοὺς ἀληθινοὺς Χριστιανούς. Πότε καὶ ποῦ ὁ Χριστὸς μᾶς ἔδωσε τὴν ὑπόσχεση ὅτι ὅλοι θὰ μᾶς ὑπολογίζουν καὶ θὰ μᾶς σέβονται; Ἀντίθετα μάλιστα, ὁ Κύριος συνεχῶς μιλοῦσε γιὰ τὸν διωγμὸ καὶ τὴν βίωση τοῦ Σταυροῦ.
.             Στὸ Ι´ κεφάλαιο τοῦ κατὰ Ματθαῖον Εὐαγγελίου φαίνεται καθαρὰ ἡ διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ γιὰ τὴν σταυρικὴ ἀποστολὴ τῶν μαθητῶν Του. “Ἰδοὺ ἀποστέλλω ὑμᾶς ὡς πρόβατα ἐν μέσῳ λύκων… καὶ ἔσεσθε μισούμενοι ὑπὸ πάντων διὰ τὸ ὄνομά μου… εἰ τὸν οἰκοδεσπότην Βεελζεβοὺλ ἐκάλεσαν, πόσῳ μᾶλλον τοὺς οἰκιακοὺς αὐτοῦ;… Μὴ νομίσητε ὅτι ἦλθον βαλεῖν εἰρήνην ἐπὶ τὴν γῆν· οὐκ ἦλθον βαλεῖν εἰρήνην, ἀλλὰ μάχαιραν. Ἦλθον γὰρ διχάσαι ἄνθρωπον κατὰ τοῦ πατρὸς αὐτοῦ…” (Ματθ. ι΄, 16-36).
.             Ὁλόκληρο αὐτὸ τὸ κεφάλαιο μπορεῖ νὰ ἀποτελέση καθημερινὸ ἱεραποστολικὸ ἀνάγνωσμα. Μπορεῖ νὰ τὸ διαβάζουν κάθε μέρα οἱ Χριστιανοί. Γιατί, δυστυχῶς, ἔχουμε μάθει στὴν τιμὴ καὶ στὸν σεβασμὸ καὶ δὲν μποροῦμε νὰ ζήσουμε χωρὶς αὐτά.
.           Ἐπίσης, ὁ Κύριος σὲ ἄλλα σημεῖα τῆς διδασκαλίας Του τόνισε τὸ ὑποχρεωτικὸ τῶν διωγμῶν καὶ τῶν θλίψεων. “Ἐν τῷ κόσμῳ θλῖψιν ἕξετε· ἀλλὰ θαρσεῖτε ἐγὼ νενίκηκα τὸν κόσμον” (Ἰω. ιϛ´, 33).
.             Ὁ Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης, μένοντας σταθερὰ σὲ αὐτὴν τὴν παράδοση, τὴν ὁποία παρέλαβε ἀπὸ τὸν Κύριον, βεβαιώνει: “ὁ κόσμος οὐ γινώσκει ὑμᾶς, ὅτι οὐκ ἔγνω αὐτὸν” (Α´ Ἰω. γ´, 13).
.               Καὶ ὁ μέγας Ἀπόστολος τῶν Ἐθνῶν Παῦλος γράφει πρὸς τοὺς Κορινθίους: “ὁ Θεὸς ἡμᾶς τοὺς ἀποστόλους ἐσχάτους ἀπέδειξεν, ὡς ἐπιθανατίους, ὅτι θέατρον ἐγενήθημεν τῷ κόσμῳ, καὶ ἀγγέλοις καὶ ἀνθρώποις· ἡμεῖς μωροὶ διὰ Χριστόν, ὑμεῖς δὲ φρόνιμοι ἐν Χριστῷ· ἡμεῖς ἀσθενεῖς, ὑμεῖς δὲ ἰσχυροί· ὑμεῖς ἔνδοξοι, ἡμεῖς δὲ ἄτιμοι· ἄχρι τῆς ἄρτι ὥρας καὶ πεινῶμεν καὶ διψῶμεν καὶ γυμνητεύομεν καὶ κολαφιζόμεθα καὶ ἀστατοῦμεν καὶ κοπιῶμεν ἐργαζόμενοι ταῖς ἰδίαις χερσὶ· λοιδορούμενοι εὐλογοῦμεν, διωκόμενοι ἀνεχόμεθα, βλασφημούμενοι παρακαλοῦμεν· ὡς περικαθάρματα τοῦ κόσμου ἐγενήθημεν, πάντων περίψημα ἕως ἄρτι” (Α´ Κορ. δ´, 9-13).
.             Μερικοί, βέβαια, ἰσχυρίζονται ὅτι ἄλλο εἶναι ὁ προσωπικὸς διωγμὸς καὶ ἄλλο ὁ διωγμὸς τῆς πίστεως καὶ ὅτι στὴν μὲν πρώτη περίπτωση πρέπει νὰ κάνουμε ὑπομονή, στὴν δεύτερη ὅμως περίπτωση πρέπει νὰ ἐξεγειρόμαστε. Τὸ πράγμα ὅμως αὐτὸ δὲν εἶναι τόσο ἁπλό, ὅσο φαίνεται. Πολλὲς φορὲς καὶ τότε ποὺ ἰσχυριζόμαστε ὅτι ἀγωνιζόμαστε γιὰ τὴν πίστη, οὐσιαστικὰ προβάλλουμε τὸν ἐμπαθῆ ἑαυτό μας καὶ ἀγωνιζόμαστε νὰ τὸν στηρίξουμε. Εἶναι δὲ φοβερὸ ὅτι στὸν ἀγώνα αὐτὸν ἐκφράζουμε τὰ πάθη καὶ οὐσιαστικὰ προσπαθοῦμε νὰ κατοχυρώσουμε τὸν ἄρρωστο ἑαυτό μας. Οἱ ἅγιοι, ποὺ ζοῦν μέσα στὴν ἀπάθεια καὶ τὴν ἔλλαμψη, μποροῦν νὰ κάνουν ἡρωικοὺς ἀγῶνες γιὰ τὴν διαφύλαξη τῆς ὀρθοδόξου διδασκαλίας, ὅταν πρόκειται νὰ χαθοῦν οἱ ἀσθενεῖς στὴν πίστη. Γι’ αὐτό, ὅπως θὰ παρατηρηθῆ πιὸ κάτω, καὶ ὅταν χρειασθῆ νὰ γίνη “ὑπεράσπιση” τῆς πίστεως, καὶ τότε πρέπει νὰ γίνεται μέσα ἀπὸ τὴν ἡσυχία καὶ τὴν πληθωρικὴ βίωση τοῦ Λόγου.
.               Πάντως, πρέπει νὰ ἐπανέλθω στὸ θέμα ὑποστηρίζοντας ὅτι δὲν χρειάζεται ἀγωνία, ἀκριβῶς γιατί ὁ σταυρός, ὁ διωγμός, εἶναι ὁ κλῆρος τοῦ ὀρθοδόξου Χριστιανισμοῦ. Μέσα ἀπὸ τὸν σταυρὸ βιώνουμε τὴν ἐν Χριστῷ ἐλευθερία. Καὶ νοιώθουμε τὴν ἐλευθερία ὡς ὑπέρβαση κυρίως τοῦ θανάτου. Ὁ Χριστὸς καὶ οἱ τοῦ Χριστοῦ καταργοῦν τὸν θάνατο καὶ ζοῦν τὴν ἀληθινὴ ζωή. Καὶ ὅπου καταργεῖται ὁ θάνατος, ἐκεῖ δὲν ὑπάρχει ἀπολύτως κανένας κίνδυνος.
.             Νομίζω ὅμως ὅτι δὲν δικαιολογεῖται μεγάλη ἀγωνία καὶ γιὰ ἕναν ἄλλο λόγο. Γιατί τὸ κακὸ αὐτὸ (ὁ διωγμὸς) δὲν εἶναι νέο φαινόμενο. Δὲν πρέπει νὰ βλέπουμε τὴν ζωὴ μονοδιάστατα καὶ πάντα μέσα ἀπὸ τὴν δική μας προοπτική. Ἡ προσπάθεια νὰ ἀποδυναμωθῆ ἡ πίστη καὶ ἡ παράδοση τοῦ λαοῦ δὲν γίνεται μόλις τώρα.
.               Εἶναι ἕνα φαινόμενο ποὺ στὸ δικό μας χῶρο ἄρχισε νὰ ἐνεργῆται πρὶν ἀπὸ τὴν ἐπανάσταση τοῦ 1821 καὶ συνεχίστηκε (γιὰ νὰ ὁλοκληρωθῆ) μετὰ τὴν ἐπανάσταση. Ἡ ἐκκοσμίκευση ἀπὸ τότε ἄρχισε νὰ τρώη τὸ μεδούλι τῆς κοινωνίας μας. Ἀπὸ τὴν ἀπελευθέρωση τῆς Ἑλλάδος ἄρχισε ἡ ἐκδυτικοποίηση τῆς ζωῆς μας. Καὶ αὐτὴν τὴν ἐκδυτικοποίηση τὴν συναντᾶμε παντοῦ. Στὸ δίκαιο, στὴν παιδεία, στὴν θρησκεία, στὴν ψυχαγωγία κλπ.
.             Ὅλα ἔχουν ἀλλοιωθῆ. Καὶ αὐτὸ ἔγινε σὲ τέτοιο βαθμό, ὥστε ὁ στρατηγὸς Μακρυγιάννης νὰ γράφη: “Ἂν μᾶς ἔλεγε κανένας αὐτήνη τὴν λευτεριὰ ὁπού θὰ γευόμαστε, θὰ περικαλούσαμε τὸν Θεὸν νὰ μᾶς ἀφήση εἰς τοὺς Τούρκους ἄλλα τόσα χρόνια, ὅσο νὰ γνωρίσουν οἱ ἄνθρωποι τί θὰ πῆ πατρίδα, τί θὰ εἰπῆ θρησκεία, τί θὰ εἰπῆ φιλοτιμία, ἀρετή, τιμιότη”. Ἄλλωστε, ὁ Μαρξισμὸς εἶναι ἀποτέλεσμα καὶ δημιούργημα τῆς δυτικῆς μεταφυσικῆς. Τόσο ὁ Καπιταλισμὸς ὅσο καὶ ὁ Μαρξισμὸς γεννήθηκαν στὸν χῶρο τῆς Δύσεως καὶ ἔπειτα ἦλθαν μὲ διαφόρους τρόπους καὶ στὸν δικό μας χῶρο. Ἑπομένως, ὁ ἀγώνας δὲν εἶναι τωρινός. Οὔτε τώρα κλονιζόμαστε πάρα πολύ.

.               Ἀκόμη δὲν δικαιολογεῖται πολλὴ ἀγωνία, γιατί ἔχουμε δεδομένη τὴν νίκη. Ὁ χριστιανικὸς λόγος εἶναι σὰν τὴν ζύμη ποὺ ἀρτοποιεῖ τὸν κόσμο. Ἡ γῆ αὐτομάτως καρποφορεῖ. Ἡ δύναμη τοῦ λόγου τοῦ Θεοῦ εἶναι ἀνέκφραστη. Ὁ Εὐαγγελιστὴς Ἰωάννης γράφει: “Πᾶν τὸ γεγενημένον ἐκ τοῦ Θεοῦ νικᾶ τὸν κόσμον· καὶ αὕτη ἐστὶν ἡ νίκη ἡ νικήσασα τὸν κόσμον, ἡ πίστις ἡμῶν. Τίς ἐστιν ὁ νικῶν τὸν κόσμον εἰ μὴ ὁ πιστεύων ὅτι Ἰησοῦς ἐστιν ὁ υἱὸς τοῦ Θεοῦ;” (Α´ Ἰω. ε´, 4-5).
.              Ἔχει τονισθῆ προηγουμένως ὅτι μερικὲς φορές, γιὰ νὰ μὴν ἀλλοιωθῆ ἡ ἀποκάλυψη ποὺ παραδόθηκε ἀπὸ τὸν Θεὸ στοὺς ἁγίους, πρέπει νὰ γίνεται ἀγώνας. Δὲν ἰσχυριζόμαστε ὅτι πάντοτε πρέπει νὰ σιωποῦμε. Πρέπει νὰ δίνουμε λόγο σὲ κάθε ἕναν ποὺ τὸ ἀπαιτεῖ. Ἀλλὰ αὐτό, νομίζω, πρέπει νὰ γίνεται κάτω ἀπὸ ὁρισμένες ἀπαραίτητες προϋποθέσεις ποὺ συνιστοῦν ὀρθόδοξο ἦθος, γιατί διαφορετικὰ ὁ ἀγώνας εἶναι ἐντελῶς ἀνώφελος.

 α) Μποροῦμε νὰ μιλᾶμε σὲ θέματα ποὺ ἀλλοιώνουν τὸ δόγμα τῆς Ἐκκλησίας. Γιατί ὅταν ἀλλοιωθῆ τὸ δόγμα, τότε ἔρχεται σύγχυση καὶ στὴν ζωή. Οἱ Πατέρες μιλοῦσαν σὲ σοβαρὰ ζητήματα, ποὺ εἶχαν συνέπειες σὲ αὐτὴν τὴν ἴδια τὴν ζωή.

 β) Χρειάζεται ἀνύστακτη προσοχὴ γιὰ νὰ μὴ πολιτικοποιῆται ὁ λόγος μας περὶ τῆς ἀληθείας. Δυστυχῶς, ζοῦμε σὲ μία ἐποχὴ ποὺ ὅλα πολιτικοποιοῦνται. Εἶναι, νομίζω, πολὺ φοβερό, θὰ τολμοῦσα νὰ ἰσχυρισθῶ, μεγάλο ἁμάρτημα νὰ πολιτικοποιοῦμε τοὺς ἀγῶνες γιὰ τὴν ὀρθόδοξη πίστη καὶ ἀλήθεια. Καὶ αὐτὴ ἡ πολιτικοποίηση γίνεται χωρὶς νὰ τὸ καταλαβαίνουμε. Ὑπάρχουν παρατάξεις ποὺ ἐκμεταλλεύονται πολιτικὰ καὶ τὰ θέματα τῆς θρησκείας. .             Οἱ ἅγιοι Μάρτυρες ἀπολογούμενοι ἠρκοῦντο νὰ ὁμολογοῦν ὅτι πιστεύουν στὸν Χριστὸ καὶ ὅτι δὲν Τὸν ἀρνοῦνται. Ἦταν λιτοὶ στὶς ἐκφράσεις καὶ ἤρεμοι στὶς ἀπαντήσεις καθ’ ὅλη τὴν ἀνακριτικὴ διαδικασία, ἀκόμη καὶ στὰ φοβερὰ μαρτύρια ποὺ τοὺς ὑπέβαλαν. Εἶχαν εἰρήνη ἐσωτερική, δεῖγμα πληρότητός τους ἀπὸ τὸ Πανάγιο Πνεῦμα. Ἀντίθετα, ὅταν ὑπῆρξαν περιπτώσεις ποὺ μάρτυρες μετὰ τὴν ὁμολογία τοῦ Χριστοῦ προέβησαν καὶ σὲ πολιτικὲς πράξεις, ἡ Ἐκκλησία δὲν τοὺς κατέταξε στὸν χορὸ τῶν ἁγίων Μαρτύρων.
.           Ὅταν κάποιος ἔσχισε τὸ αὐτοκρατορικὸ διάταγμα περὶ τῶν διωγμῶν, ἡ Ἐκκλησία τὸ θεώρησε αὐτὸ πολιτικὴ πράξη καὶ δὲν τὸν “κανόνισε” στὴν χορεία τῶν Μαρτύρων. Δυστυχῶς, σήμερα ἐν ὀνόματι τοῦ Χριστοῦ καὶ τῆς διαφυλάξεως τῆς Ὀρθοδόξου Παραδόσεως, προβαίνουμε καὶ σὲ πολιτικὲς ἐνέργειες, πράξεις. Αὐτὸ ὅμως δὲν εἶναι ὀρθόδοξο. Πολλὲς φορὲς διερωτῶμαι μήπως ἐμεῖς οἱ Χριστιανοὶ μὲ τὶς ἄστοχες ἐνέργειές μας ἐρεθίζουμε τοὺς λεγομένους “ἀθέους”; Δυστυχῶς, σὲ πολλὲς περιπτώσεις αὐτὸ εἶναι πραγματικότης. Πάντως, ἡ Ἐκκλησία δὲν πρέπει νὰ εἰσέρχεται στὴν διαίρεση τῆς κοινωνίας μὲ σκοπὸ νὰ συντηρῆ αὐτὴν τὴν διαίρεση, ἀλλὰ νὰ καλῆ τὴν κοινωνία στὴν ἑνότητα. Αὐτὸ εἶναι ἔργο σταυρικό.

 γ) Ὅταν χρειασθῆ νὰ μιλήσουμε πρέπει νὰ τὸ κάνουμε χωρὶς φόβο καὶ ἀγωνία. Ἐννοῶ ὅτι δὲν πρέπει νὰ βλέπουμε συνεχῶς γύρω καὶ ἔξω ἀπὸ μᾶς ἐχθροὺς ποὺ θέλουν νὰ μᾶς καταστρέψουν. Δυστυχῶς, τὶς περισσότερες φορὲς ἀντιμετωπίζουμε κάθε προσωπικὴ σκέψη σὰν αἵρεση καὶ τὸν ἔχοντα ἢ λέγοντα αὐτὴν τὴν σκέψη σὰν αἱρετικὸ ἢ ἐχθρὸ τῆς πίστεως καὶ ἐπικίνδυνο στοιχεῖο στὴν κοινωνία. Μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο βλέπουμε τὸ πρόβλημα ἔξω ἀπὸ μᾶς καὶ ὄχι μέσα μας.
.           Τὴν φράση ποὺ ἐπικρατεῖ στὴν ἐποχή μας, “φταίει ἡ κοινωνία”, τὴν ζοῦμε καὶ μεῖς οἱ Χριστιανοί. Λέμε ὅτι φταῖνε οἱ “ἄθεοι” ποὺ δὲν πιστεύουν οἱ ἄνθρωποι στὸν Θεό! Δὲν στρεφόμαστε ποτὲ πρὸς τὸν ἑαυτό μας, γιὰ νὰ διαπιστώσουμε ὅτι τὸ πρόβλημα εἴμαστε ἐμεῖς καὶ ὄχι οἱ ἄλλοι. Γιατί, κατὰ τὴν ὀρθόδοξη μαρτυρία, ἐμεῖς εἴμαστε ἡ κόλαση τῶν ἄλλων καὶ ὄχι οἱ ἄλλοι δική μας κόλαση. Ἡ ἀλλοίωση τῆς ὀρθοδόξου ζωῆς βρίσκεται πρῶτα μέσα μας. Ὁ ἐμπαθὴς ἄνθρωπος εἶναι ἤδη ἐκκοσμικευμένος, ἐκδυτικοποιημένος. Ἡ ἐκκοσμίκευση δὲν εἶναι τίποτε ἄλλο παρὰ ἡ πεπτωκυῖα φύση μας.

ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ

https://christianvivliografia.wordpress.com/2015/01/27/%CE%B4%E1%BD%B2%CE%BD-%CE%BD%CE%BF%CE%B5%E1%BF%96%CF%84%CE%B1%CE%B9-%E1%BC%90%CE%BA%CE%BA%CE%BB%CE%B7%CF%83%CE%AF%CE%B1-%CF%87%CF%89%CF%81%E1%BD%B6%CF%82-%E1%BC%90%CF%80%CE%B9%CE%B8%CE%AD%CF%83%CE%B5/