Ἑρμηνεία Παλαιᾶς Διαθήκης –Προφήτης Ἠσαΐας (29ον) – (Μητροπολίτου Γόρτυνος καί Μεγαλοπόλεως Ἱερεμία)

          IEΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ

ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΕΩΣ

Δημητσάνα, Δευτέρα 7 Σεπτεμβρίου 2015

 

ΣΥΝΤΟΜΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΑΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ ΣΕ ΣΥΝΕΧΕΙΕΣ

(Ἡ ἑρμηνεία παρά τήν συντομία της καί τήν ἁπλότητά της εἶναι ἐπιστημονική)

Ἡ ἐργασία αὐτή προσφέρεται στούς ἀναγνῶστες σέ συνέχειες ἑκάστη Δευτέρα καί Παρασκευή διά ἐξεύρεση λαθῶν ἐκ μέρους τους καί ἐνημέρωσή μας πρός διόρθωση, πρίν ἀπό τήν τελική δημοσίευση τοῦ ἔργου.

Ο ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΗΣΑΪΑΣ

Κατά τῶν ψευδοπροφητῶν τῆς Ἰουδαίας (28,7-13)

(Προλογικό σημείωμα τῆς περικοπῆς)

1. Ἡ περικοπή μας περιέχει ἕνα ἔλεγχο τοῦ προφήτου Ἡσαΐου πρός τούς ἱερεῖς καί τούς προφῆτες τῆς Ἰουδαίας, τούς προφητεύοντας ὄχι κατά τήν βουλή τοῦ Γιαχβέ, ἀλλά κατά τό θέλημα τοῦ βασιλέως καί παραπλανοῦντας ἔτσι τόν λαό. Σέ κάποιο εὔθυμο δεῖπνο, στήν αὐλή τοῦ ναοῦ τοῦ Σολομῶντος ἤ σέ κάποιο ἄλλο ἱερό, ὅπου, μετά ἀπό προσφερθεῖσα θυσία, συνέτρωγαν οἱ ἱερεῖς καί οἱ προφῆτες, ἐμφανίζεται ὁ Ἡσαΐας καί τούς ἐλέγχει ὡς μεθυσμένους ἀπό τό κρασί (στίχ.7) καί ἀρνήθηκε, λοιπόν, σ᾽ αὐτούς τό δικαίωμα τῆς ὀρθῆς κρίσεως. «Σκοτισμένοι – λέγει γι᾽ αὐτούς – εἶναι κατά τάς ὁράσεις, ζαλισμένοι εἶναι ὅταν πρόκειται νά κρίνουν» (στίχ. 7β· βλ. Ἑβρ.).

2. Στό ἐλεγκτικό αὐτό κήρυγμα τοῦ Ἡσαΐα, οἱ σκοτισμένοι ἀπό τό ποτό καί τά σίκερα ἱερεῖς καί προφῆτες, ἀπήντησαν ὑβριστικά, καλοῦντες αὐτόν νήπιο θηλάζοντα (στίχ. 9), πού τώρα μαθαίνει τά γράμματα τῆς ἀλφαβήτου. Γι᾽ αὐτό καί τοῦ λέγουν, ὅπως ἀναφέρεται στό Ἑβραϊκό κείμενο: «Στάβ λατσάβ στάβ λατσάβ κάβ λακάβ, ὀλίγον ἐδῶ, ὀλίγον ἐκεῖ» (στίχ. 10). Ἡ ἔννοια τοῦ χωρίου αὐτοῦ εἶναι δυσνόητη. Ὑπάρχουν διάφορες ἑρμηνεῖες: Ἄλλοι λέγουν ὅτι τό χωρίο μιμεῖται τόν μεθυσμένο, ὁ ὁποῖος δέν μπορεῖ νά ἀρθρώσει λέξεις, ἀλλά μόλις προφέρει μία συλλαβή ἀναγκάζεται νά τήν ἐπαναλάβει, ὅπως συμβαίνει ἐδῶ στό χωρίο μας. Σ᾽ αὐτή τήν ἑρμηνεία ἔρχεται κοντά καί τό τέλος τοῦ στίχ. «ὀλίγον ἐδῶ, ὀλίγον ἐκεῖ». Εἶναι τά τρικλίσματα τοῦ μεθυσμένου. Ἐπειδή δηλαδή ὁ προφήτης ἤλεγξε τούς προφήτας καί ἱερεῖς ὅτι εἶναι σκοτισμένοι ἀπό τό κρασί καί κλονίζονται ἀπό τά ποτά (στίχ. 7), αὐτοί, ἀνταπέδωσαν στόν προφήτη τήν μομφή αὐτή. Ἄλλοι, μέ τήν παρατήρηση ὅτι ὁ ὅλος στίχος πλέκεται γύρω ἀπό τίς συλλαβές «τσάβ» καί «κάβ», πού ὑπενθυμίζουν τά γράμματα τοῦ ἑβραϊκοῦ ἀλφαβήτου «τσᾶδαι» καί «κώφ», τά ὁποῖα εἶναι συνεχόμενα σ᾽ αὐτό, ἑρμηνεύουν ὅτι ἐδῶ οἱ ἱερεῖς καί προφῆτες ἐμπαίζουν τόν προφήτη ὡς στερούμενον παντελῶς γνώσεως, ὡς τό μικρό παιδί, τό ὁποῖο τώρα μαθαίνει τό ἀλφάβητο. Καί πῶς τολμᾶ λοιπόν νά ἐλέγξει αὐτούς; Πρός τήν ἑρμηνεία αὐτή ἔρχεται σύμφωνος καί ἡ ἔκπληξη τῶν ἱερέων καί τῶν προφητῶν μετά τόν ἔλεγχο τοῦ προφήτου σ᾽ αὐτούς, λέγοντες, «ποῖον θέλει νά διδάξει γνώση;» (στίχ. 9α)· καί ὁ ἀμέσως χαρακτηρισμός τους περί αὐτοῦ, ὅτι εἶναι «ἀποκεκομμένος (πρό ὀλίγου) ἀπό τό γάλα, ἀποκομμένος (πρό μικροῦ) ἀπό τό στῆθος (ἀπό τούς μαστούς)» (στίχ. 9β).

3. Οἱ Ο´ μετέφρασαν τόν στίχ.: «Θλῖψιν ἐπί θλῖψιν, προσδέχου, ἐλπίδα ἐπ᾽ ἐλπίδι, ἔτι μικρόν ἔτι μικρόν». Ἡ μετάφραση αὐτή εἶναι ἀκατανόητη. Θά μποροῦσε νά δοθεῖ ἡ ἑξῆς ἑρμηνεία: Οἱ φαῦλοι ἱερεῖς καί προφῆτες συνεχίζουν νά εἰρωνεύονται τόν Ἡσαΐα, λέγοντες ἕνα συνηθισμένο λόγιο ἀπό τά κηρύγματά του. Ὁ Ἡσαΐας στά κηρύγματά του πάντα τόνιζε ὅτι, ἄν δέν ὑπακούσουν τόν λόγο τοῦ Κυρίου, πού τούς ἐξαγγέλλει, θά ἔχουν «θλῖψιν ἐπί θλῖψιν». Ἄν ὅμως ὑπακούσουν, θά ἔχουν «ἐλπίδα ἐπ᾽ ἐλπίδι», νά περιμένουν, δηλαδή, εὐλογίες τήν μία κοντά στήν ἄλλη. Καί αὐτό δέν θά ἀργήσει νά γίνει, ἀλλά θά γίνει σύντομα: «Ἔτι μικρόν, ἔτι μικρόν» (στίχ. 10)! Αὐτόν τόν συνήθη λόγο τοῦ Ἡσαΐου, πού θά ἦταν γνωστός στό κοινό, ἀνέσυραν οἱ ψευδοπροφῆτες καί τόν εἶπαν, ἐμπαίζοντες βέβαια αὐτόν. 

4. Σ᾽ αὐτήν τήν εἰρωνία τῶν μεθύσων ἱερέων καί προφητῶν, ἀπαντῶντας ὁ Ἡσαΐας, λέγει περί αὐτῶν ὅτι τό κήρυγμα πού εἰρωνεύονται, θά μάθουν ἀπό αὐτούς τούς ἴδιους τούς ἐχθρούς τους ὅτι εἶναι σωστό καί σωτήριο γι᾽ αὐτούς (στίχ. 11). Πραγματικά, οἱ ἀπειθεῖς Ἰουδαῖοι, μαζί τό φαῦλο ἱερατεῖο τους καί τούς ψευδοπροφῆτες τους, μέ τά ὅσα θά πάθουν ἀπό τούς Ἀσσυρίους, οἱ ὁποῖοι θά εἰσβάλουν στήν χώρα τους, θά νοήσουν ὅτι «ἀνάπαυμά» τους (στίχ. 12) καί «ἐλπίδα» τους (στίχ. 13) εἶναι ἡ ὑπακοή στό θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ἀλλά, ἐπειδή αὐτοί, ἀντίθετα, δέν ὑπήκουαν στό θεῖο θέλημα, γι᾽ αὐτό καί δοκίμασαν «σύντιμμα» (στίχ. 12) καί «θλῖψιν ἐπί θλῖψιν» (στίχ. 13). Καί ἡ ἐκπλήρωση τοῦ λόγου του αὐτοῦ, λέγει ὁ Ἡσαΐας, δέν θά ἀργήσει νά πραγματοποιηθεῖ, γιατί γρήγορα, «ἔτι μικρόν ἔτι μικρόν», θά ἔλθουν οἱ Ἀσσύριοι καί θά τούς κατακυριεύσουν. Καί ἄλλους μέν θά φονεύσουν, ἄλλους δέ θά αἰχμαλωτήσουν (στίχ. 13). 

(Μετάφραση τοῦ κειμένου τῆς περικοπῆς,

τό ὁποῖο παραλείπουμε ἐδῶ πρός ἐξοικονόμηση χώρου) 

(Ὁ Ἡσαΐας πρός τούς ἱερεῖς καί προφήτας:)

28,7 «Αὐτοί ἔχουν ἀποπλανηθεῖ ἀπό τό κρασί,

πλανήθηκαν ἀπό τά μεθυστικά ποτά.

Ὁ ἱερεύς καί ὁ προφήτης συγχύθηκαν ἀπό τά μεθυστικά ποτά,

ἀποχαυνώθηκαν ἀπό τό κρασί,

τρικλύζουν ἀπό τήν μέθη.

Πλανήθηκαν. Τό θέαμα εἶναι φρίκη!

8 Κατάρα θά ἔλθει ἀπ᾽ αὐτή τήν συμβουλή (τους)

(γιά τό θέμα τῆς συμμαχίας κατά τῶν Ἀσσυρίων)·

αὐτή ἡ συμβουλή τους προέρχεται ἀπό πλεονεξία».

(Οἱ ἱερεῖς καί προφῆτες πρός τόν λαό γιά τόν Ἡσαΐα:)

9 «Σέ ποιόν ἀναγγέλλει κακά καί σέ ποιόν λέγει προφητεία;

Ὁ ἀποκομμένος (πρό ὀλίγου) ἀπό τό γάλα,

ὁ ἀπεσπασμένος (πρό ὀλίγου) ἀπό τόν μαστο; α

10 (Ὁ Ἡσαΐας ὅλο λέγει:) “Νά περιμένετε θλίψη

πάνω στήν θλίψη (ἄν δέν μετανοήσετε),

 ἐλπίδα πάνω στήν ἐλπίδα ( ἄν μετανοήσετε)·

καί αὐτά θά γίνουν σύντομα”». β

(Ὁμιλεῖ ὁ Ἡσαΐας ἀπαντῶν:)

11 «Γιά τήν εἰρωνεία τους (αὐτή)

(ὁ Κύριος θά ἀπαντήσει) μέ τήν γλώσσα τῶν ἐχθρῶν.

Αὐτοί (διά τῶν πραγμάτων) θά διδάξουν στόν λαό αὐτό

12 τό μάθημα ὅτι: “Αὐτό εἶναι ἀνάπαυση γι᾽ αὐτόν πού ὑποφέρει

(δαλαδή, τό νά ὑπακούει στό θέλημα τοῦ Θεοῦ)·

καί αὐτό εἶναι καταστροφή (γι᾽ αὐτόν),

τό ὅτι δέν θέλησε νά ἀκούει (τό θέλημα τοῦ Θεοῦ)”».

13 Καί θά πραγματοποιηθεῖ σ᾽ αὐτούς

τό λόγιο τοῦ Κυρίου «θλίψη πάνω στήν θλίψη,

 ἐλπίδα πάνω στήν ἐλπίδα·

καί αὐτά θά γίνουν σύντομα».

Γιατί θά πορευθοῦν (στήν αἰχμαλωσία)

καί θά πέσουν ὀπισθοχωροῦντες

καί θά κινδυνεύσουν καί θά συντριβοῦν

καί θά αἰχμαλωτιστοῦν.

α Τόν πληθυντικό τοῦ ρήματος («ἀνηγγείλαμεν) καί τοῦ ὑποκειμένου («οἱ ἀπογαλακτισμένοι...», «οἱ ἀπεσπασμένοι...») ἀποδώσαμε στόν ἑνικό καί ἀναφέραμε ταῦτα στόν προφήτη Ἡσαΐα, κατά τό Ἑβρ., γιά τήν ἀπόδοση καλυτέρου νοήματος.

β Στό Ἑβρ. ὁ στίχ. ἔχει:

«Στάβ λατσάβ,

 στάβ λατσάβ,

 κάβ λακάβ,

ὀλίγον ἐδῶ, ὀλίγον ἐκεῖ»!

(Σύντομα ἑρμηνευτικά σχόλια τῆς περικοπῆς)

28,7-22. Οἱ προφητεῖες τῶν στίχ. αὐτῶν προηγοῦνται ὀλίγον τῆς ἐκστρατείας τοῦ Σεναχειρίμ τό 701, τήν στιγμή πού ὁ Ἐζεκίας ἐσκέπτετο νά συμμετάσχει σέ μία ἐκστρατεία κατά τῶν Ἀσσυρίων. Ἡ πρώτη προφητεία ἀναφέρεται στούς μετέχοντας σέ θρησκευτικά δεῖπνα στόν ναό, οἱ ὁποῖοι θεωροῦν ὡς παιδικές ἀσυναρτησίες τά λόγια τοῦ Ἡσαΐα, τά ὁποῖα, ἀσύνετοι αὐτοί, δέν ἐννοοῦν. Ἀλλά δέν θά ἐννοήσουν καί τήν γλώσσα τῶν Ἀσσυριακῶν στρατευμάτων, πού ὁ Κύριος θά ρίψει ἐναντίον τους. 28,7-10. Τό τεμάχιο αὐτό συνεχίζει τήν περικοπή τῶν στίχ. 1-4, ἀλλά ἀπευθύνεται πρός τόν Ἰούδα. Ὁ ἀχαλίνωτος ἡδονισμός τῆς Σαμάρειας παραλληλίζεται μέ τήν ὅμοια ἁμαρτία τῆς Ἰουδαίας, τῆς ὁποίας οἱ θρησκευτικοί ἀρχηγοί ἦσαν ἀνίκανοι γιά τήν πνευματική καθοδήγηση τοῦ λαοῦ (βλ. καί Ἱερ. 13,12-14). 28,7. Ἱερεύς καί Προφήτης. Πιθανόν, ἀντίπαλοι αὐτοί πρός τόν προφήτη (βλ. Ἱερ. 33 [Ἑβρ. 26],7-9), δυσανασχετοῦσαν (σύγκρ. μέ στίχ. 9-10) γιά τήν συγκαταβατική στάση τοῦ Ἡσαΐου. 28,8. Τό Ἑβραϊκό ὁμιλεῖ περί «τραπεζῶν», γεμάτων ἀκαθάρτων τροφῶν. Πρόκειται περί ἱερῶν τραπεζῶν, στίς ὁποῖες προσεφέροντο θυσίες (Α´ Βασ. 9,12-13). 28,10. Οἱ λέξεις τοῦ Ἑβραϊκοῦ κειμένου εἶναι ἐπιλεγμένες γιά νά σχηματίζουν ὁμόηχο, γι᾽ αὐτό καί δέν πρέπει νά μεταφρασθοῦν. 28,11-13. Ἄν ὁ λαός ἀπέρριψε τόν Ἡσαΐα, ἄλλοι (οἱ Ἀσσύριοι) θά ἀπευθύνουν τόν λόγο αὐτόν σ᾽ αὐτούς (Ἱερ. 5,15). 

http://aktines.blogspot.gr/2015/09/29.html