Ὧρες τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος τοῦ μακαριστοῦ Ἐπισκόπου Αὐγουστίνου Καντιώτη

Επισκόπου Αυγουστίνου Καντιώτου

Ώρες της Μεγάλης Εβδομάδος 

Δόξα τω Θεώ φθάσαμε στην αγία και Μεγάλη Εβδομάδα. Το αισθανόμεθα; Γιατί άραγε η εβδομάδα αυτή ονομάζεται Μεγάλη; 168 ώρες έχει κάθε εβδομάδα του έτους, 168 ώρες έχει και η εβδομάδα αυτή. Γιατί τότε την ονομάζουμε Μεγάλη; Για να το καταλάβουμε, ας σκεφτούμε τα εξής:

Ο χρόνος, αδελφοί μου, αυτός καθεαυτόν δεν έχει αξία. Αν π.χ. κάποιος βρεθή μέσα στη Σαχάρα, και χίλια χρόνια αν ζούσε εκεί, δεν θα είχε τίποτα αξιόλογο να θυμηθή. Ο χρόνος μοιάζει μ’ ένα λευκό άγραφο χαρτί, που αποκτά αξία όταν γράψης κάτι σ’ αυτό, όταν γεμίση με κείμενο. Έτσι και ο χρόνος· αποκτά αξία από τα γεγονότα που θα γίνουν στο διάστημά του.

Πάρτε για παράδειγμα έναν άνθρωπο άνω των 60 ετών, που έχει δει πολλά στη ζωή του. Αν τον ρωτήσετε, ποιες είναι οι σπουδαιότερες ώρες της ζωής του, τι θα πη;

Κάθε θνητός, και ο πιο άσημος, έχει ωρισμένες στιγμές που γι’ αυτόν αποτελούν σταθμούς. Τέτοιοι σταθμοί είναι η ώρα της γεννήσεώς του, τα γενέθλια· η ώρα του γάμου του· όταν γεννήθηκε το πρώτο του παιδί, η «χαρά ότι εγεννήθη άνθρωπος εις τον κόσμον» (Ιω. 16, 21)· η ώρα που πήρε το δίπλωμά του, κ.λ.. Αν κάποιος ακολουθήση το πρόγραμμα των επικουρείων, το «Φάγωμεν και πίωμεν, αύριον γαρ αποθνήσκομεν» (Ης. 22, 13. Α’ Κορ. 15, 32), και εκατό χρόνια να ζήση, τίποτα δεν θα είναι αξιόλογο. Στα μέρη της Δωρίδος και αλλού είχα ακούσει ότι στις γιορτές τους, εύχονται ο ένας στον άλλο «κορακοζώητος», να έχει δηλαδή τα χρόνια του κόρακα που ζη διακόσια χρόνια. Τι το όφελος όμως; Ο κόρακας το μόνο που κάνει είναι να φωνάζη κρα, κρα. Ενώ το αηδόνι, μπορεί να ζη δυο-τρία χρόνια μόνο, αλλά γεμίζει το δάσος με τη μελωδία του. Προτιμότερο να είσαι αηδονάκι και να γεμίζης τη ζωή με ωραία άσματα, παρά κοράκι και να βγάζης μόνο άγριες κραυγές. Και σήμερα δυστυχώς οι πολλοί έγιναν κόρακες του κατακλυσμού του Νώε.

Όπως όμως τα άτομα έχουν ώρες σημαντικές, έτσι έχουν τέτοιες ώρες και οι οικογένειες. Και όπως έχουν οι οικογένειες, έτσι έχουν και τα έθνη και οι κοινωνίες ώρες σημαντικές. Εάν με ρωτήσετε λ.χ. για το μικρό μας έθνος, ποια είναι η σπουδαιότερη ώρα της νεωτέρας ιστορίας του, θα σας απαντήσω, ότι αυτή ασφαλώς είναι η 25η Μαρτίου 1821, όταν ο Ρήγας Φεραίος είπε:
«Καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή».

Αξία, επαναλαμβάνω, ο χρόνος αποκτά από το περιεχόμενό του, από τα γεγονότα που γεμίζουν τις στιγμές του. Τα γεγονότα δίνουν αξία στο χρόνο. Και όπως ο κάθε άνθρωπος και το κάθε έθνος έχουν τις σπουδαίες ώρες τους, τις οποίες εορτάζουν, έτσι και ως σύνολο η ανθρωπότης έχει στην ιστορία της σπουδαίες ώρες, ώρες που τις σημάδεψαν μεγάλα και ανεπανάληπτα γεγονότα. Αν τώρα με ρωτούσατε ποιες είναι αυτές οι ώρες, εγώ τουλάχιστον θα έλεγα, ότι είναι οι ώρες της αγίας και Μεγάλης Εβδομάδος. Δεν είδε ο κόσμος μεγαλύτερα γεγονότα από αυτά που συνέβησαν κατά την αγία και Μεγάλη Εβδομάδα.

* * *

Στα βιβλία της Εκκλησίας υπάρχουν ακολουθίες που λέγονται ώραι. Εμείς εδώ τώρα ας δούμε ποιες είναι οι σπουδαιότερες ώρες, οι σταθμοί δηλαδή, της Μεγάλης Εβδομάδος.

* Ώρα σπουδαία είναι η ώρα του νιπτήρος της Μεγάλης Πέμπτης. Ένας Θεός, ο Κύριός μας και Κύριος των αγγέλων, ο βασιλεύς ουρανού και γης, ταπεινώθηκε τόσο, ώστε πήρε μια λεκάνη, φόρεσε «λέντιον», ποδιά (Ιω. 13, 4-5), έγινε υπηρέτης-γκαρσόνι, και έπλυνε τα πόδια των μαθητών του! Σήμερα κανείς δεν δέχεται να σκύψη μπροστά στον άλλο· αποκλείουμε κάτι τέτοιο… Να μας υπηρετούν θέλουμε, να υπηρετούμε δεν θέλουμε. Ο Χριστός όμως, με το να πλύνη τα πόδια των μαθητών, μας υποδεικνύει «οδόν αρίστην την ταπείνωσιν» (απολ. Όρθρου Μ. Πέμπτης)…

* Σπουδαία ώρα η ώρα του νιπτήρος. Άλλη, ακόμα σπουδαιότερη, είναι η ώρα του μυστικού δείπνου. Ο Χριστός πήρε στα άχραντα χέρια του ψωμί, από αυτό που τρώμε κάθε μέρα και δεν το εκτιμούμε, και κρασί που βγαίνει από σταφύλια, τα ευλόγησε, και τότε έγινε το μέγα θαύμα· το ψωμί έγινε σώμα Του και το κρασί έγινε αίμα Του. Πώς; Μη με ρωτάς, γιατί δεν μπορώ να σου απαντήσω. Μπορώ μόνο να σου πω· ρώτησε τους επιστήμονες, τι ήταν προηγουμένως το διαμάντι; Θα σου πουν, ότι πριν πολλά χρόνια μες στα σπλάχνα της γης το σημερινό διαμάντι τότε ήταν κάρβουνο, κοινό κάρβουνο. Πώς έγινε διαμάντι, τι επεξεργασία υπέστη, είναι μυστήριο. Εξήγησέ μου λοιπόν πώς το κάρβουνο έγινε διαμάντι, και μετά να ζητήσης να σου εξηγήσω πώς το ψωμί και το κρασί έγιναν σώμα και αίμα Χριστού. Οι αγράμματες γιαγιάδες μας έλεγαν όταν ήμασταν μικροί· -Σήμερα, παιδί μου, Μεγάλη Πέμπτη, θα πας στην εκκλησία να πάρης το διαμαντάκι· διαμάντι θα σου δώση ο παπάς. -Ποιο είναι το διαμάντι, γιαγιά; -Η θεία κοινωνία!... Υπάρχουν σήμερα τέτοιες γιαγιάδες; Λείπουν δυστυχώς· αυτό έχει συνέπειες στην ανατροφή των παιδιών, και οι πρώτοι που τις εισπράττουν με τόκο και επιτόκιο είναι οι γονείς.

* Σπουδαία η ώρα του νιπτήρος, σπουδαία η ώρα του μυστικού δείπνου· άλλη ώρα σπουδαία είναι όταν ο Χριστός απηύθυνε την τελευταία ομιλία του. Όσοι έχουμε πατέρα και μάνα που έχουν πεθάνει, θυμούμεθα τώρα τα τελευταία λόγια τους και δακρύζουμε. Και αν δακρύζουμε για τα τελευταία λόγια των γονέων μας, πόσο περισσότερο πρέπει να συγκινούμεθα για τα τελευταία λόγια του Χριστού! Πού είναι τα λόγια αυτά; Είνε στα κεφάλαια 14ο, 15ο και 16ο του κατά Ιωάννην Ευαγγελίου, και στο 17ο κεφάλαιο είναι η αρχιερατική του προσευχή. Αυτά τα τέσσερα κεφάλαια είναι ανεκτιμήτου αξίας. Ένας ασκητής του Αγίου Όρους είχε τη συνήθεια να μην κοιμάται το βράδυ, αν δεν τα διαβάση, και τα μάτια του γέμιζαν δάκρυα. Η τελευταία αυτή ομιλία του Χριστού αρχίζει· «Μη ταρασσέσθω υμών η καρδία· πιστεύετε εις τον Θεόν, και εις εμέ πιστεύετε…» (Ιωάν. 14, 1). Τι παρήγορα λόγια! Αυτά επανέλαβε και στη Σμύρνη το 1922 ο ηρωικός ιεράρχης Χρυσόστομος πριν βάψη με το αίμα του τα καλντερίμια, και πρόσθεσε· «Θ’ ανατείλουν καλύτερες ημέρες για το έθνος μας». Αυτή είναι η αρχή της τελευταίας ομιλίας του Χριστού, που θα παρηγορή πάντα τις ψυχές. Και το τέλος είναι· «Εν τω κόσμω θλίψιν έξετε· αλλά θαρσείτε, εγώ νενίκηκα τον κόσμον» (έ.α. 16, 33). Θα υποφέρετε πολλά στον κόσμο, λέει· αλλά έχετε θάρρος, εγώ το νίκησα τον κόσμο. Στο τέλος της παγκοσμίου ιστορίας ένας θα είναι ο νικητής, κανείς άλλος, ο Χριστός.

* Η επόμενη συγκλονιστική ώρα ποια είναι; Είνε όταν ο Κύριός μας κατευθύνεται τη νύχτα στον κήπο της Γεθσημανή, και εκεί γονατίζει και κάνει εναγώνιο προσευχή. Είναι τόσο μεγάλη η αγωνία του, ώστε ο ιδρώτας πέφτει από το πρόσωπό του κάτω στη γη «ωσεί θρόμβοι αίματος». Παρακαλεί και λέει· «Πάτερ, ει βούλει παρενεγκείν τούτο το ποτήριον απ’ εμού· πλην μη το θέλημά μου, αλλά το σον γινέσθω» (Λουκ. 22, 44, 42). Υπόδειγμα αιώνιο για μας.

* Αλλά ποια ώρα της εβδομάδος αυτής δεν είναι σημαντική; Δραματικές ώρες είναι όταν συνελήφθη και ωδηγήθη εμπρός στο συνέδριο του Άννα και του Καϊάφα· όταν εν συνεχεία το πρωί και πριν καλά-καλά ανατείλη ακόμα ο ήλιος της Μεγάλης Παρασκευής, δεμένος ωδηγήθη στο πραιτώριο του Πιλάτου και άκουσε εκεί από τον όχλο το «Άρον άρον, σταύρωσον αυτόν» (Ιω. 19, 15)· …Ώρες μοναδικές για τη ζωή όλου του κόσμου.

* * *

* Αλλά η κορυφαία, αδελφοί μου, ώρα ποια είναι; Αν το αισθανώμεθα, είμαστε Χριστιανοί· διαφορετικά, όλα τα άλλα δεν ωφελούν. Ποια είναι η κορυφαία ώρα ολοκλήρου της ανθρωπότητος· είναι η ώρα που ο Χριστός, μετέωρος μεταξύ ουρανού και γης, υπεργήινος πλέον, εκεί επάνω στο σταυρό, έχυσε το τίμιό του αίμα. Ω το αίμα του Χριστού! Κάθε σταλαγματιά -τι λέω;-, κάθε ηλεκτρόνιο του παναγίου αίματός του είνε Ιορδάνης ποταμός και ωκεανός, μέσα στον οποίο πλένονται οι αμαρτίες όλου του κόσμου. «Το αίμα Ιησού Χριστού του υιού (του Θεού) καθαρίζει ημάς από πάσης αμαρτίας» (Α’ Ιω. 1, 7). Αν μπορούσε ο άνθρωπος να σωθή χωρίς τη θυσία αυτή, δεν θα ερχόταν ο Χριστός στον κόσμο. Αυτόν τον τρόπο επενόησε η αγάπη του και δι’ αυτού σωζόμεθα, διά του σταυρού και της αναστάσεως του Ιησού Χριστού.

(Α’ μέρος απομαγνητοφωνημένης ομιλίας, που έγινε στον ι. ν. Αγ. Παντελεήμονος Φλωρίνης την 8-4-1985 βράδυ. Καταγραφή, διαίρεσι, σύντμησι 29-3-2010).

* * *

Ότε κατήλθες προς τον θάνατον, η ζωή η αθάνατος, τότε τον άδην ενέκρωσας, τη αστραπή της θεότητος· ότε δε και τους τεθνεώτας, εκ των καταχθονίων ανέστησας, πάσαι αι Δυνάμεις των επουρανίων εκραύγαζον· Ζωοδότα Χριστέ, ο Θεός ημών, δόξα σοι.

* * *

«Η ανάστασίς σου, Χριστέ Σωτήρ, άπασαν εφώτισε την οικουμένην, και ανακαλέσω τον ίδιον πλάσμα· παντοδύναμε, Κύριε, δόξα σοι».

Επισκόπου Αυγουστίνου Καντιώτου
Ευσεβείς σκέψεις
Εκδόσεις "Ορθόδοξος Κυψέλη"

 http://www.impantokratoros.gr/EE903F0C.el.aspx