Ὁ Θεός καταρτίζει τήν Ἐκκλησία Του, Ἀρχιμ. Σάββα Ἁγιορείτου

Φιλοκαλικές μελέτες

Ὁ Θεός Λόγος, ὡς Κεφαλή τῆς Ἐκκλησίας καταρτίζει τά μέλη Της, «ἕνα ἕκαστον»[1] καί τόν ὁδηγεῖ στήν πνευματική ἐνηλικίωση[2]. 

«Ὅπως ἀκριβῶς ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ», παρατηρεῖ ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής, «πρίν ἀπό τήν ὁλοφάνερη καί κατά σάρκα παρουσία [Του], ἐνοικοῦσε νοητῶς στούς Πατριάρχες καί στούς Προφῆτες, προτυπώνοντας τά μυστήρια τῆς παρουσίας Του, κατά τόν ἴδιο τρόπο, καί μετά ἀπό αὐτή τήν [ἐσωτερική] ἐνοίκησι [στούς Προφῆτες], εἶναι παρών ὄχι μόνο σ’ ἐκείνους, [οἱ ὁποῖοι εἶναι] ἀκόμη νήπιοι, γιά νά [τούς] συντηρῇ πνευματικῶς καί νά [τούς] ὁδηγῇ στήν ἡλικία τῆς κατά Θεόν τελειότητος, ἀλλά [εἶναι παρών] καί στούς τελείους, γιά νά τούς προσχεδιάζῃ, ὅπως σέ εἰκόνα, μέ μυστικό τρόπο, τά χαρακτηριστικά τῆς μελλοντικῆς Του παρουσίας»[3]. 

Ὁ Θεός ἀποσκοπώντας στό νά καταρτίσει τά μέλη τῆς Ἐκκλησίας καί νά τά ὁδηγήσει στήν θέωση, κατά τήν ὅλη ἱστορική πορεία τῆς Ἐκκλησίας, «κατασκευάζει» Προφῆτες, Ἀποστόλους, Ποιμένες, Διδασκάλους καί γενικά Χαρισματούχους, κατόχους τῶν ποικίλων ἀπείρων χαρισμάτων τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. 

Αὐτό ἀκριβῶς διακηρύσσει ὁ ὅσιος Νικήτας ὁ Στηθᾶτος. «Ὁ Θεός» σημειώνει, «ἔκρινε ὅτι δέν ἔπρεπε ἀπό γενιά σέ γενιά νά μήν παρουσιάζει, μέσω τοῦ Πνεύματος, κάποιους προφῆτες καί φίλους Του γιά νά καταρτίζουν τήν Ἐκκλησία Του. Ἄν δηλαδή ὁ ἀρχαῖος δράκοντας δέ σταμάτησε νά ξερνᾶ τό δηλητήριο τῆς ἁμαρτίας στ' αὐτιά τῶν ἀνθρώπων, μέ τό ὁποῖο προκαλεῖται ἡ ἀπώλεια τῆς ψυχῆς, πῶς Ἐκεῖνος, πού μόνος Του ἔπλασε τίς καρδιές τῶν ἀνθρώπων, δέ θά σηκώσει τόν ἄπορο πού κάθεται στό χῶμα τῆς ταπεινώσεως καί τό φτωχό πού βρίσκεται στήν κοπριά τῶν παθῶν, καί δέ θά τοῦ δώσει τό ξίφος τοῦ Πνεύματος, τό ὁποῖο εἶναι ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, στέλνοντας τον νά βοηθήσει τήν κληρονομιά Του; Εὔλογα λοιπόν ἐκεῖνοι, πού ἀπαρνοῦνται τούς ἑαυτούς των, ἀρχίζουν ἀπό τήν ταπείνωση καί τρέχουν ψηλά στό ὕψος τῆς γνώσεως. Καί δίνεται σ' αὐτούς ἀπό ψηλά λόγος σοφίας μέ δύναμη Θεοῦ, γιά νά φέρουν τό χαρμόσυνο ἄγγελμα τῆς σωτηρίας στήν Ἐκκλησία Του»[4]. 

Ὁ ὅσιος ἀναγνωρίζει τήν ἀγάπη καί τό ἐνδιαφέρον τοῦ Θεοῦ γιά τήν Ἐκκλησία καί τόν πνευματικό καταρτισμό τῶν μελῶν Της. Ἐπισημαίνει τόν καταλυτικό ρόλο τῶν προφητῶν καί ἐν γένει τῶν κηρύκων τοῦ θείου λόγου καί φίλων τοῦ Θεοῦ στήν Ἐκκλησία. Αὐτοί, ἐπειδή εἶναι ταπεινοί, λαμβάνουν ἀπό τόν Θεό, λόγο πνευματικῆς σοφίας. Ἀναγκαιότατη ἑπομένως, σύμφωνα μέ τόν ὅσιο Νικήτα, εἶναι ἡ διδαχή, ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, τό κήρυγμα μέσα στήν Ἐκκλησία. Μάζί μέ τήν θεία χάρη, πού παρέχεται διά τῶν Μυστηρίων, ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ εἶναι τό κύριο θεραπευτικό πνευματικό φάρμακο γιά τήν ἀνόρθωση τῶν ψυχῶν καί τή σωτηρία τους. Ὁ ἐπίσκοπος καί ὁ πρεσβύτερος δέν πρέπει νά εἶναι μόνο λειτουργός τῶν Μυστηρίων· πρέπει νά εἶναι καί προφήτης-κήρυκας τοῦ Εὐαγγελίου[5]. 

Ἀρχιμ. Σάββας Ἁγιορείτης 

[1] Πρ. 20, 31. 

[2] Πρβλ. Ἐφ. 4, 17: εἰς ἄνδρα τέλειον, εἰς μέτρον ἡλικίας τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ. 

[3] Ἁγίου Μαξίμου τοῦ Ὁμολογητοῦ, Ἑκατοντάς Δευτέρα Περί Θεολογίας καί τῆς ἐνσάρκου οἰκονομίας τοῦ Υἱοῦ τοῦ Θεοῦ, Πρός Θαλάσσιον Κεφάλαια σ΄, Κεφάλαιο 28, Φιλοκαλία, Ἔκδ. Ἱερᾶς Μονῆς Κοιμήσεως Θεοτόκου Μπούρα, τόμος Γ΄, σελ. 239-240. 

[4] Ὁσίου Νικήτα Στηθάτου, Β΄ Ἑκατοντάδα κεφαλαίων κεφ. 34, Φιλοκαλία μετ. Γαλίτη , τόμος Δ΄, σελ. 88-89. Τό πρωτότυπο κείμενο βρίσκεται στό: Φιλοκαλία, ἐκδ. Ἀστέρος, τόμος Γ΄, σελ.306. 

[5] Πρβλ. Α΄ Τιμ. 3, 2.