Το ψάλσιμο της γυναίκας -κατά την ταπεινή μου γνώμη- πρέπει να γίνεται με προυποθέσεις. Δεν μπορούν (δεν πρέπει) ποτέ να συνυπάρχουν άνδρες με γυναίκες στο Αναλόγιον. Όταν ψάλλει μια γυναίκα επι πολύ καιρό σε μια ενορία απουσία Ψάλτου, και τύχει και εμφανιστεί Ψάλτης, η γυναίκα πρέπει να ταπεινώνεται και να σιωπά, και να πηγαίνει να κάθεται στις γυναίκες... το οποίο βέβαια δεν συμβαίνει λόγω της υπερηφανείας που γέμισε την γυναίκα ο ρόλος της ..."Ψάλτριας".
Επίσης οι άγιοι Ιερείς πρέπει να το λένε στις γυναίκες -δεν το λένε και τι αμαρτία συσσωρεύουν...- ότι ψάλλεις κατ' οικονομίαν ελλείψει Ψάλτου. Δεν είσαι ψάλτρια, απλά βοηθάς.
Ιδού και μερικά σημεία, περιληπτικά, ελλείψει χρόνου για την συγγραφή πλήρους άρθρου:
1. Γυναίκες Διακόνισσες
Διάκονον μη χειροτονείσθαι γυναίκα πρό ετών τεσσαράκοντα, και ταύτην μετά ακριβούς δοκιμασίας. Ει δε γέ, δεξαμένη την χειροθεσίαν, και χρόνον τινά παραμείνασα τή λειτουργία, εαυτήν επιδώ γάμω, υβρίσασα την τού Θεού χάριν, η τοιαύτη αναθεματιζέσθω μετά τού αυτή συναφθέντος.
Δηλ. διακόνισσα δεν επιτρεπόταν να παντρευτεί.
3. Η γυναίκα δεν μπορεί να παρίσταται στην Εκκλησία όποτε θέλει, ή κάθε μέρα.
Κανών Β' Κανονικής Επιστολής Αγίου Διονυσίου (Πηδάλιον σ. 547), επικυρωθείσα από
Α' κανόνα της Δ' Οικουμενικής
Αυτά βέβαια για τις φεμινίστριες και για τις ακτιβίστριες φαντάζουν... . Όμως για τις Χριστιανές τις γεμάτες ταπείνωση, είναι λόγια του Θεού, λόγια ζωής. Μάλιστα οι ευλαβείς Χριστιανές γυναίκες, ούτε καν ρωτούν αυτό, διότι έχουν την πρέπουσα ευλάβεια στα Θεία και εμποδίζονται από λόγου των (Πηδάλιον σ. 547-548).
4. Απουσία ακολουθίας για χειροθεσία ψάλτριας ή αναγνώστριας.
Έχετε δεί ακολουθία στην εκκλησία για χειροθεσία ψάλτριας ή αναγνώστριας; αναφέρει κανένα εκκλησιαστικό κείμενο Πατέρων την λέξη ψάλτρια ή αναγνώστρια; Έχει καμία αγιογραφία, ή χειρόγραφο, εικόνα με ψάλτριες ;
5. 70ος κανόνας της ΣΤ' Οικουμενικής Συνόδου
«Μή εξέστω ταίς γυναιξίν εν τώ καιρώ της Θείας Λειτουργίας λαλείν, αλλά κατά την φωνήν Παύλου τού Αποστόλου, σιγάτωσαν. Ου γάρ επιτέτραπται αυταίς λαλείν, αλλ' υποτάττεσθαι, καθώς και ο νόμος λέγει. Ει δε τώ μαθείν θέλουσιν, εν οίκω τους ιδίους άνδρας επερωτάτωσαν».
Δείτε και Πηδάλιον, σ. 281-282.
6. Τρεμπέλα «Η γυνή εν τή ψαλμωδία»,
7. Μέρος από συνομιλία μου με ιερομόναχο:
Σίγουρα υπήρχαν γυναίκες εξαιρέσεις που έψαλλαν (άλλωστε και ο ίδιος ο Τρεμπέλας αναφέρει το περιστατικό με τον Άγιο Ισίδωρο τον Πηλουσιώτη) και γι' αυτό οι Άγιοι Πατέρες εθέσπισαν τους ιερούς Κανόνες ώστε να επέλθει η τάξη στην Εκκλησία και να αποκλείσουν την γυναίκα από την ψαλμωδία στις ενορίες. Άν δεν υπήρχαν τα περιστατικά δεν υπήρχε λόγος για να γραφούν οι ιεροί κανόνες. Στίς γυναικείες μονές δεν υπάρχει πρόβλημα.
Εσείς στά μοναστήρια σας, προφυλάσσεσθε από τις γυναίκες, αναγκάζοντας τις να φορέσουν μακρυά φούστα, παπούτσια κόσμια (όχι ψηλοτάκουνα), μπλούζες φαρδιές, και επίσης μαντήλι στό κεφάλι. Καί πολύ καλά κάνετε. Παρότι λοιπόν οι γυναίκες ντύνονται έτσι στά μοναστήρια σας, εν τούτοις είναι αδιανόητο να τις αφήσετε στό αναλόγιον να ψάλλουν. Καί είναι αδιανόητο από πνευματικής πλευράς κυρίως, λόγω τού σκανδαλισμού που θα προκαλέσει η γυναίκα στους μοναχούς, και ο σκανδαλισμός θα φέρει τις συνέπειες που διαβάζουμε στό γεροντικόν. Καί όχι μόνο στό αναλόγιον, αλλά δεν είναι κάν ευλογημένο να συζητάτε κατ' ιδίαν και μόνοι με γυναίκες.
Εάν λοιπόν εσείς οι μοναχοί, που έχετε πείρα τού αοράτου πολέμου δεν δέχεσθε γυναίκες στό αναλόγιον (πολλώ μάλλον και γυναίκες ηθικώς ντυμένες μετά μαντηλίου), πώς είναι δυνατόν να δεχθούν οι ψάλτες γυναίκες στό αναλόγιον, οι οποίοι ψάλτες δεν έχουν πείρα αληθινού αοράτου πολέμου ή τουλάχιστον δεν έχουν την πείρα των μοναχών; Τί μεγάλες πτώσεις θα συμβούν σε τέτοιες περιπτώσεις; Καί όχι μόνο για τους ψάλτες, αλλά για τους άντρες που βρίσκονται στην εκκλησία. Ως γνωστόν τον ψάλτη τον βλέπει συνέχεια ο κόσμος. Τί πτώσεις πνευματικές θα έχουμε όταν στις ενορίες ανεβούν οι γυναίκες στά αναλόγια; Αλλά πέραν τού ότι πνευματικώς είναι ανεπίτρεπτο σε γυναίκα να ανεβεί σε αναλόγιον ενορίας, υπάρχουν και οι ιεροί Κανόνες (στους οποίους οφείλουμε υπακοή) που απαγορεύουν στην γυναίκα απλά και μόνο να μιλήσει στην εκκλησία.
Άρα το πρόβλημα δεν είναι ιστορικό, αλλά ποιμαντικό και πνευματικό πρωτίστως. Καί έτσι το βλέπει ο κ. Τρεμπέλας (αν και το άρθρο τού έχει και άλλο σκοπό).
8. «και παρθένους μοναχάς διδάξας ψάλλειν».
Λέει ο Παπαδόπουλος «Συμβολαί...», σ. 126:
«και παρθένους μοναχάς διδάξας ψάλλειν».
Φαίνεται λοιπόν ότι όχι απλές γυναίκες, αλλά μοναχές εδίδαξε να ψάλλουν. αυτό είναι βασικό σημείο, που μάλλον παραθεωρείται. Καί βλέπουμε και στην «Εκκλησιαστική Ιστορία», π.χ. Στεφανίδου σ. 153 για γυναίκες ονομαζόμεναι «αί παρθένοι» που ήσαν εγκρατείς αγωνιζόμενοι με αγαμία κτλ., αργότερα έχουμε και τους «παρθενώνες». Επίσης για τον άγ. Εφραίμ τον Σύρο διαβάστε και τον Παπαδόπουλο σ. 118 που εξηγεί τον λόγον.
9. Παπαδιαμάντης:
«Είς δ' επίτροπος της επάνω ενορίας, άνθρωπος προοδευτικός, βλέπων, ότι όλοι οι εθελονταί ψάλται, νεανίαι εικοσαετείς, εφοίτων κατά προτίμησιν εις την κάτω εκκλησίαν, εις δε την επάνω ηναγκάζοντο να ψάλλωσιν οι ιερείς, τι εσοφίσθη; Πιάνει και αποσπά από τον γυναικωνίτη τα καφάσια, τα δικτυωτά, δί' ών εφράττοντο τέως αί γυναικείαι μορφαί από της όψεως των ανδρών, και αφήνει τον γυναικωνίτη άφρακτον. Τότε διά μιάς όλοι οι ευλαβείς και μουσόληπτοι νεανίσκοι αφήκαν την κάτω εκκλησίαν έρημον ψαλτών, κι έτρεξαν όλοι εις την επάνω», από το ΠΑΙΔΙΚΗ ΠΑΣΧΑΛΙΑ (Άστυ, 24-4-1891).
Καί μόνη η θέα των γυναικών εις τον γυναικωνίτη, είχε τέτοια δεινά αποτελέσματα στην πνευματική ζωή των Χριστιανών εν έτει 1891. Τί άραγε αποτελέσματα έχει η παρεύρεσις γυναικών πλέον μεταξύ ανδρών (εις τα δεξιά της εκκλησίας) ή -χειρότερον- εις θέασιν πάντων εις το Αναλόγιον της εκκλησίας;
Μόνο λοιπόν η θέαση τού προσώπου (όχι της σιλουέτας) των γυναικών είχε τέτοια αποτελέσματα...
10. Άγιος Νικόδημος, σ. 38, αλλά και εν γένει όλος ο λόγος περί καλλωπισμού:
«Ότι οι μη θεωρούντες γυναίκας λυτρώνονται από την επιθυμίαν», και όποιος βλέπει γυναίκα προς το επιθυμήσαι αυτήν, ως λέγει ο Κύριος ημών Ιησούς Χριστός και Θεός, ήδη εμοίχευσεν αυτήν εν τη καρδία αυτού (Ματθ. ε' 28).
Καί οι ημών πρόγονοι: «εκ του οράν τίκτεται το εράν».
11."Προβλήματα στη σύγχρονη απόδοση του εκκλησιαστικού άσματος (τετραφωνία-χρήση οργάνων-γυναικείες χορωδίες)"
Αρχιμανδρίτης Νεκτάριος Πάρης, Λέκτωρ Τμήματος Μουσικών Επιστημών και Τεχνών Πανεπιστημίου Μακδεδονίας, περιοδικό Θεοδρομία, τεύχος Δ1-3, 2002 (Πρακτικά του Α' Λειτουργικού Συνεδρίου: Το Μεγαλείο της Θείας Λατρείας, Παράδοση ή Ανανέωση;).
Θωμά Κ. Αποστολοπούλου, "Η εκκλησιαστική μουσική στο εκκλησιαστικό δίκαιο", Θεσσαλονίκη 1999, εκδ. "Εν χορδαίς".
[Ανοίγοντας από την βιβλιοθήκη το εν λόγω βιβλίο, βρέθηκα εις το εξής: (σ. 36-37)]
Ανάλογο με το ήθος του ψάλτη, τα φυσικά φωνητικά προσόντα και την τεχνική του κατάρτιση είναι και το ήθος που εμπνέει στους ακροατές η ψαλμωδία. Συναφής με το γεγονός αυτό θεωρείται ο αποκλεισμός των γυναικών από το στασίδι του ψάλτη. Για την υποστήριξη μάλιστα της άποψης αυτής, αν και κατά τις αρχαίες μαρτυρίες συνέψαλλε ο λαός, χρησιμοποιείται και σχετικός Κανόνας που επαναλαμβάνει το γνωστό του Αποστόλου Παύλου για τη σιωπή των γυναικών, ο Ο' της ΣΤ' Οικουμενικής: "Μη εξέστω ταις γυναιξί εν τω καιρώ της θείας λειτουργίας λαλείν, αλλά κατά την φωνήν του Αποστόλου Παύλου σιγάτωσαν".
Ένα απόσπασμα όμως του αγίου Ισιδώρου του Πηλουσιώτου μας διαφωτίζει πλήρως για το ποιο ακριβώς είναι το πρόβλημα με τη γυναικεία ψαλμωδία: η φύση της γυναικείας φωνής εμποδίζει την κατάνυξη και η πολλή γλυκύτητα του μέλους, ίσως και αυτή η ίδια γυναικεία παρουσία, υπερτονιζομένη στη θέση του αναλογίου, παρεκτρέπει σε ερεθιμό παθών. Έτσι κατά τους Κανόνες η εκφορά του σεμνού, το μεγαλοπρεπούς, του κατασταλτικού και σοβαρού ήθους της ψαλμωδίας επαφίεται κατ' αρχήν στους άνδρες και μόνον κατ' ανάγκην (π.χ. έλλειψη ανδρών, γυναικεία μοναστήρια) γίνονται δεκτές στο αναλόγιο οι γυναίκες. Οι ερμηνευτές μάλιστα διευκρινίζουν ότι η απαγόρευση ισχύει, όχι μόνο για τη θεία λειτουργία αλλά και για κάθε ιερή ακολουθία χωρίς να αναφέρονται όμως ρητά στην ψαλμωδία.
Συνεπώς, εν κατακλείδι:
Στά γυναικεία μοναστήρια οι γυναίκες δύνανται να ψάλλουν, εφόσον πάρουν άδεια από την γερόντισσα.
Στίς ενορίες παρόντος ανδρός ψάλτου η γυναίκα πρέπει να κάθεται αριστερά, συνεσταλμένη, και ταπεινωμένη μιμουμένη την Υπεραγία Θεοτόκον.
Στίς ενορίες απόντος παντελώς ανδρός ψάλτου η γυναίκα κατ' οικονομίαν μπορεί να ψάλλει, αλλά όχι από Αναλογίου (διά το μη θεαθήναι), αλλά από το μέρος των γυναικών.
Η γυναίκα πρέπει να έχει την αρετή της ταπεινώσεως, και όταν εμφανιστεί άνδρας ψάλτης να σιωπήσει.
http://analogion.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου