Γέρων Δαμιανός Γρηγοριάτης (+1911-1993).

 Γέρων Δαμιανός Γρηγοριάτης (+1911-1993).

Μοναχοῦ Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου

Ὁ Γέροντας Δαμιανός Γρηγοριάτης γεννήθηκε στό χωριό Σκούρτα Θηβῶν τῆς Βοιωτίας τό ἔτος 1911. Οἱ γονεῖς του ὠνομάζοντο Διομήδης καί Εὐγενία, τό ἐπώνυμον Ἀγαθής. Στό Μοναστήρι μας ἦλθε γιά νά μονάση τό ἔτος 1942 σέ ἡλικία 31 ἐτῶν.
Μετά ἀπό ἕνα χρόνο ἐκάρη μεγαλόσχημος μοναχός ἀπό τόν ἡγούμενο παπᾶ Θεόδωρο λαβών τό ὄνομα Δαμιανός μοναχός. Σύμφωνα μέ μαρτυρία τοῦ Μοναχολογίου τῆς Μονῆς μας τό 1947 ἀνεχώρησε ἀπό τήν Μονή γιά ἕνα ἑπτάμηνο καί ἐγκατεστάθηκε σ᾿ ἕνα Κουτλουμουσιανό Κελλί τῶν Καρυῶν.
Κατόπιν ἐζήτησε συγχώρησι ἀπό τόν Καθηγούμενο καί τήν Γεροντική Σύναξι τῆς Μονῆς καί ἐπέστρεψε, ὅπου καί ἔμεινε μέχρι τοῦ θανάτου του.
Ὁ Γέροντας Δαμιανός ἦτο ἀπό τούς πρώτους τοῦ Ἁγίου Ὄρους ὑπομονετικούς ἀχθοφόρους. Δέν δειλιοῦσε μπροστά στήν ἀντιμετώπισι τῆς ὁποιασδήποτε δυσκολίας τῆς Μονῆς μας. Λόγῳ λειψανδρείας τά τελευταῖα χρόνια, ἀφ᾿ὅτου ἐξήρχετο τίς πρωϊνές ὧρες ἀπό τό κελλί του, τό ἔβλεπε πάλι τίς βραδυνές ὧρες.
Καί θά ἔπρεπε νά κάνη τόν Κανόνα τῆς προσευχῆς του μόνο τίς νυκτερινές ὧρες, διότι ὅλη τήν ἡμέρα ἔτρεχε παντοῦ νά προλάβη. Ἀλλά, ὅπως ὁ ἴδιος μοῦ ἔλεγε, οἱ δουλειές τῆς Μονῆς δέν τελειώνουν. "Ἐμεῖς θά πεθάνουμε, ἀλλά οἱ δουλειές δέν πεθαίνουν", μοῦ ἔλεγε συχνά, ὅταν τόν ἔβλεπα κουρασμένον.

Μέ τήν ἔναρξι τῆς ἡγουμενίας τοῦ Γέροντός μας π. Γεωργίου, μπῆκε ἕνα νέο πνεῦμα στήν Μονή μας. Τά  17 Γεροντάκια πού βρήκαμε τό 1974 ἀγκάλιασαν τήν μικρή συνοδία καί τόν νέο Καθηγούμενο μέ περισσή στοργή, ἀγάπη καί σεβασμό.
Ὁ Γέρο-Δαμιανός ἔλεγε συχνά καί μπροστά μας στόν Γέροντά μας: "Γέροντα, ὅ,τι ἀποφασίσης θά σοῦ κάνω ὑπακοή καί δέν θά σοῦ φέρω ἀντίρρησι σέ τίποτε".
Ὅταν ἔπαιρνε τήν εὐχή του, ἔσκυπτε τό κεφάλι του ἀνυπόκριτα μέχρι τοῦ ἐδάφους. Ἀγαποῦσε τόν Γέροντά μας, γι᾿ αὐτό καί τόν βοήθησε θετικά ὅλα τά πρῶτα ἐκεῖνα  χρόνια μέχρις ὅτου ἐπέλθη ἡ ἀμοιβαία συγχώνευσις καί ἐναρμόνισις μεταξύ τῶν νεωτέρων καί παλαιοτέρων Πατέρων.
Ἀπό τά πρῶτα του χρόνια ἐργάσθηκε γιά μιά ὀκταετία στούς Κήπους τῆς Μονῆς. Κατόπιν κρατοῦσε ταυτόχρονα 3-4 διακονήματα. Ἦτο μέγας Οἰκονόμος, ὑπεύθυνος τοῦ Δοχειοῦ, τοῦ δάσους τῆς Μονῆς καί τῆς πωλήσεως ξυλείας. Προσπαθοῦσε νά διευθύνη καί τακτοποιήση ταυτόχρονα ὅλες τίς ἐξωτερικές ἐργασίες τῆς Μονῆς.
Γιά παράδειγμα, χαλοῦσε τό τσιμεντένιο αὐλάκι πού μετέφερε τό νερό ἀπό τό βουνό στούς Κήπους τῆς Μονῆς, ἔπρεπε, μετά τόν Ἐξάψαλμο νά φύγη ἡ ὁμάς τῶν ἀναρριχητῶν Πατέρων μέ πρωτοπόρο τόν ἀκατάβλητον Γέρο-Δαμιανόν γιά τήν δύσκολη ἀνάβασι μέχρι νά εὑρεθῆ τό χαλασμένο σημεῖο καί νά ἐπιδιορθωθῆ.
Χαλοῦσε τό πέτρινο καλντερίμι πού συνδέει τήν Μονή μέ τό δάσος τοῦ βουνοῦ; Ἔπρεπε οἱ πιό ρωμαλέοι Πατέρες καί πάλι μέ ἐπικεφαλῆς τόν Γέρο-Δαμιανό νά φθάσουν μέ τά πόδια στό σημεῖο ἐκεῖνο. Πρώτη τους δουλειά νά κυλήσουν πέτρες, μικρές καί μεγάλες, μετά νά σκάψουν καί μέ τάξι νά τίς τοποθετήσουν γιά νά διορθώσουν τό καλντερίμι.
Ἐρχόταν τό Φθινόπωρο, ἔπρεπε μετά τήν πανήγυρι τῆς Ἁγίας Ἀναστασίας νά τρέξουμε ὅλοι γιά τήν συγκομιδή τῶν ἐλαιῶν. Οἱ γεροντότεροι μέ τά καλάθια καί ἐμεῖς οἱ νεώτεροι μέ τά λιόπανα, τά ραβδιά καί τά τσουβάλια, μετά τήν ἀνάγνωσι τοῦ Ἐξαψάλμου, ἐβγαίναμε στά γύρω ὑψώματα τῆς Μονῆς. Καί  ἐδουλεύαμε μέχρι τήν δύσι τοῦ ἡλίου μέ ἀγλαούς τούς καρπούς τῶν κόπων μας. Εὐλογοῦσε τούς κόπους μας ἡ Κυρία Θεοτόκος καί ὁ Ἅγιος Προστάτης τῆς Μονῆς μας Νικόλαος, ὁ τῆς Λυκίας Ποιμήν καί Ἐπίσκοπος.
Πλησίαζε ὁ καιρός ὡριμάνσεως τῶν ἑσπεριδοειδῶν φρούτων τῆς Μονῆς; Ἔπρεπε νά συγκροτηθῆ τό συνεργεῖο τῶν βοηθῶν τοῦ Γέρο-Δαμιανοῦ γιά τήν συγκομιδή. Γονάτιζαν τά κλαδιά τῶν δένδρων ἀπό τό βάρος τῶν νιφάδων τοῦ χιονιοῦ; Ἔπρεπε καί πάλι νά ντυθοῦμε μέ χονδρά ροῦχα καί μέ μπότες ν᾿ ἀκολουθήσουμε ὀπίσω τοῦ Γέροντος Δαμιανοῦ γιά νά τινάξουμε τά χιόνια ἀπό τίς λεμονιές γιά νά μή σπάσουν ὅλες.
Τό πριόνι τοῦ δάσους μας ἔσχιζε συνεχῶς ξυλεία γιά τό ἐμπόριο. Ποιός θά τήν φορτώση στά ζῶα καί θά τήν μετάφέρη στήν παραλία; Καί πάλι οἱ νέοι Πατέρες. Γι᾿ αὐτό καί ὁ Γέρο Δαμιανός δέν γνώρισε ξεκούρασι στήν ζωή του, παρά μόνο ὅταν μπῆκε μιά γιά πάντα στόν τάφο. Θυμᾶμαι μαζί περπατούσαμε ἀπό τήν Μονή στό Βουνό μέ τά πόδια. Ἦταν ἡ τελευταία πορεία του μέ ποδαρόδρομο. Καί ἦτο ἡλικίας 73 ἐτῶν!

Εἶχε σέ ἰδιαίτερη εὐλάβεια τόν ἅγιο Νικόλαο. Μερικές φορές πού συζητούσαμε τοῦ ἔλεγα:
-Γέρο Δαμιανέ, δέν θά πᾶνε οἱ κόποι σου χαμένοι. Ὁ ἅγιος Νικόλαος βλέπει καί θά σέ βοηθήση γιά τήν σωτηρία σου.
-Ναί, ναί. Σ᾿ αὐτόν μόνο ἐλπίζουμε. Σ᾿ αὐτόν μόνο.
Καί δέν μποροῦσε νά συνεχίση γιατί τόν ἔπνιγαν τά δάκρυα τῆς ἀγάπης του γιά τόν Προστάτη Ἅγιό μας.
Συνιστοῦσε σ᾿ ὅλους μας, ἰδιαίτερα στούς νέους Πατέρες, νά κάνουμε ὑπομονή στό Μοναστήρι καί ὁ ἅγιος Νικόλαος, ἔλεγε, θά οἰκονομήση τήν σωτηρία μας.
Ὅλη ἡ ζωή τοῦ Γέροντος Δαμιανοῦ ἦτο ἕνα κυνηγητό τῶν ἐξωτερικῶν ἐργασιῶν τῆς Μονῆς. Αὐτό δέν σημαίνει ὅτι ἦτο ἀπών ἀπό τήν ἐκκλησία. Ὁσάκις δέν εἶχε δουλειές, ἐρχόταν στήν ἐκκλησία. Καθόταν στά πίσω στασίδια τῆς Λιτῆς καί τραβοῦσε τό κομποσχοίνι του. Ἐνίοτε τά πρῶτα χρόνια ἔψαλλε καί τό Θεοτοκάριο.
Δέν ἀγάπησε οὔτε τά ἀξιώματα, οὔτε τά χρήματα, οὔτε τά πολλά πράγματα στό κελλί του. Πέρασαν πολλά χρήματα ἀπό τά χέρια του, ἀλλά δέν τά σπατάλησε γιά προσωπικά του  ἀντικείμενα, ἐκτός ἀπό τά ἀπολύτως ἀναγκαῖα. Ἦτο ὁ πτωχότερος Καλόγηρος τῆς Μονῆς μας. Εἶχα μπῆ στό κελλί του καί ἦτο σχεδόν ἄδειο. Ἕνα ξυλοκρέββατο, μία μικρή ντουλάπα, ἕνα τραπεζάκι καί μερικά βιβλία, ἦταν ὅλη ἡ ἐπίγεια περιουσία του.
Κάθε ἡμέρα προσευχόταν καί γιά τήν ἑνότητα καί ἀγάπη τῶν Πατέρων τῆς Μονῆς μας. Μᾶς ἔλεγε ὁ Γέροντάς μας ὅτι τραβοῦσε ἕνα κομποσχοίνι γιά τήν εἰρηνική συμβίωσι τῆς Ἀδελφότητός μας.
Τήν ἐποχή πού διακονοῦσε στό Δοχειό τῆς Μονῆς εἶναι γνωστή ἡ γενναιοδωρία του πρός τούς γνωστούς ἐπισκέπτες τῆς Μονῆς μας. Τούς ἑτοίμαζε νά πάρουν μαζί τους κάποια εὐλογία εἴτε λίγο κρασί, εἴτε τυρί εἴτε λίγη ρακή.
Ἔδινε μεγάλη σημασία στήν ἐπιτέλεσι κάθε ἔργου μέ εὐλογία. Ἀκόμη καί ὅταν ἤθελε νά ζητήση κάτι ἀπό κάποιον διακονητή, δέν τό ἔπαιρνε μόνος του, ἀλλά ζητοῦσε εὐλογία ἀπό τόν ἴδιον καί ὄχι ἀπό τόν βοηθόν του.
  Κάποτε ἐπῆγε στόν Κῆπο καί εἶχε ἀνάγκη νά πάρη δύο ἀγκινάρες. Ἀνεζήτησε τόν ὑπεύθυνο Κηπουρό καί τοῦ ζήτησε τήν εὐλογία γιά τίς ἀγκινάρες, διότι μόνος του τό θεωροῦσε ἁμαρτία νά τίς κόψη.
Τήν καλή αὐτή καλογερική του συνήθεια διδάχθηκε καί ὁ βοηθός του ἱερομ. π. Χ. ὁ ὁποῖος καί μοῦ διηγήθηκε αὐτή τήν ἀρετή του.
Σάν ἄνθρωπος ἐφοβεῖτο λίγο τόν θάνατο καί τήν κρίσι τοῦ Θεοῦ, διότι δέν ἠμποροῦσε νά ξέρη πῶς θά τόν κρίνη ὁ Θεός.
Γι᾿ αὐτό ἐπιθυμοῦσε νά κοιμηθῆ τήν 14ην Σεπτεμβρίου, ὅπου κατά τήν παράδοσι λέγεται, ὅτι τήν ἡμέρα ἐκείνη εἶναι ἀνοικτοί οἱ οὐρανοί καί δεμένα τά δαιμονικά τελώνια.
Τελικά δέν ἀπέθανε τότε, ἀλλά τήν πρωΐα τῆς 6ης Ἰανουαρίου, ἡμέρα τῶν Θεοφανείων, πού καί σ᾿ αὐτήν τήν ἡμέρα, κατά τήν παράδοσι, εἶναι ἀνοικτοί οἱ Οὐρανοί.
Ὁ γραμματεύς τῆς Μονῆς μας παπᾶ Φώτιος ὡς ἑξῆς περιέγραψε στό Μοναχολόγιο τῆς Μονῆς τήν προσωπικότητα αὐτοῦ τοῦ Ἀδελφοῦ μας:
"Ὑπηρέτησεν ἐπί σειράν ἐτῶν εὐδοκίμως καί μέ αὐτοθυσίαν εἰς πλεῖστα ὅσα διακονήματα, κυρίως ὅμως εἰς τό Οἰκονομεῖον καί τό Δοχεῖον.
Ἡ σωματική ρωμαλεότης του ἦτο μοναδική καί θαυμαστή, δι᾿ ὅ καί παρεκίνει πρός ἐργασίαν πάντας τούς ἐργαζομένους. Κατά τήν περίοδον τῆς λειψανδρίας ἐκράτησεν τήν ἱεράν Μονήν διακονῶν εἰς τά περισσότερα ἐξωτερικά διακονήματα. Ἦτο συνεπής μοναχός καί οὐδέποτε ἐξήρχετο τοῦ κελλίου του μετά τό Ἀπόδειπνον.
Φιλακόλουθος καί εὐλαβής. Ἐκ χαρακτῆρος ἦτο ζωηρός καί φωνασκῶν, πλήν ὅμως λίαν εὐαίσθητος, στοργικός καί πονόψυχος.
Ἐστήριξε τήν νέαν Ἀδελφότητα καί ἐφέρετο πάντοτε μετά πολλῆς λεπτότητος καί ὑπακοῆς εἰς τόν ἅγιον Καθηγούμενον, τόσον ἐν ταῖς Γεροντικαῖς Συνάξεσιν, ὡς προϊστάμενος, ὅσον καί ἐν τοῖς διακονήμασιν.
 Τό 1989 ἠσθένησεν ἐκ καρκίνου τοῦ προστάτου ὑποστάς 3 ἐγχειρήσεις ἕως τοῦ 1991 μέ παράλληλον νεφρικήν ἀνεπάρκειαν καί ὑπερτασικήν καρδιοπάθειαν. Ἀπό τοῦ Ἰουνίου 1992 παρέμεινεν κλινήρης εἰς τό νοσοκομεῖον τῆς Ἱερᾶς Μονῆς καί τήν 6ην Ἰανουαρίου 1993, ζητήσας ἐπιμόνως νά κοινωνήση εἰς τήν διακοπήν τῆς ἀγρυπνίας, ἐκοιμήθη ἐν εἰρήνῃ κατά τήν θείαν Λειτουργίαν τῶ Θεοφανείων.

Ἱερά Μονή Ὁσίου Γρηγορίου  

Ἅγιον Ὅρος Ἄθω   2005

Ἐπιμέλεια κειμένου   Αναβάσεις

________________________________________________

Τό κείμενο προέρχεται ἀπό τά ἀρχεῖα τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου, τόν ὁποῖον καί εὐχαριστοῦμε θερμά γιά τήν παραχώρηση τῶν ἀρχείων, ὅπως ἐπίσης εὐχαριστοῦμε καί τόν γέροντα τῆς Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου πατέρα Γεώργιο Καψάνη γιά τήν εὐλογία καί τήν ἄδεια δημοσίευσης.