«Τό αἴσθημα τῆς καθολικότητας καὶ τῆς προσωπικῆς πανυπευθυνότητας», Ἀρχ. Σάββας Ἁγιορείτης

Ἀρχιμανδρίτου Σάββα Ἁγιορείτου

«Τό αἴσθημα τῆς καθολικότητας καὶ τῆς προσωπικῆς πανυπευθυνότητας»

Ἀπόσπασμα ὁμιλίας 5/09/21

Τό χαρακτηριστικὸ κάθε Χριστιανοῦ, λέει ὁ Ἅγιος Ἰουστῖνος, εἶναι τὸ αἴσθημα τῆς καθολικότητας καὶ τῆς προσωπικῆς πανυπευθυνότητας. Νὰ τὸ ἀναλύσουμε λίγο. Εἶναι πολὺ ὡραῖα καὶ πολὺ βαθειὰ. Ὁ κάθε Χριστιανὸς, ὁ ἀληθινὸς Χριστιανὸς, ἔχει τὴν συνείδηση ὅτι εἶναι καθολικὸς. Τὶ θὰ πεῖ καθολικὸς; Οἱ ρωμαιοκαθολικοὶ οἱ παπικοὶ μᾶς ἔκλεψαν τὸν ὅρο Καθολικὴ Ἐκκλησία. Ἡ Ὀρθόδοξη εἶναι ἡ ἀληθινὰ Καθολικὴ γιατὶ ἔχει τὸ καθ’ ὅλου, δηλαδὴ ἔχει τὸ σύνολο τῆς Ἀληθείας καὶ τὸ σύνολο τῆς Ζωῆς, τῆς ἀληθινῆς Ζωῆς, τὴν καθ’ ὅλου Ζωὴ. Καὶ ἀφ’ ἑτέρου, ἔχει καὶ τὴν προοπτικὴ νὰ ἀγκαλιάσει τὸ ὅλον, ὅλον τὸν κόσμο. Γι’ αὐτὸ λέγεται Καθολικὴ. Καὶ γι’αὐτὸ ἦρθε ὁ Χριστός μας στὴ Γῆ, γιὰ νὰ κάνει ὅλη τὴ Γῆ Ἐκκλησία. Τὴν καθ’ ὅλου Γῆ νὰ τὴν κάνει Καθολικὴ Ἐκκλησία.

Καί ὁ κάθε Χριστιανὸς τώρα πρέπει νὰ ἔχει αὐτὸ τὸ συναίσθημα, αὐτὴν τὴν συναίσθηση, αὐτὸ τὸ αἴσθημα ὅτι εἶναι ὄχι αὐτὸ ποὺ λένε οἱ κοσμικοὶ «πολίτης τοῦ κόσμου» ὁ κόσμος τῆς Ἐκκλησίας, καὶ πρέπει νὰ νοιάζεται, νὰ σκέφτεται γιὰ τὴν καθ’ ὅλη Ἐκκλησία καὶ νὰ νιώθει ὑπεύθυνος γιὰ καθ’ ὅλη, γιὰ ὅλη τὴν Ἐκκλησία. Αὐτὸ σημαίνει νὰ ἔχει τὸ αἴσθημα τῆς καθολικότητας.

Καί ἀκόμα λέει, νὰ ἔχετε τὸ αἴσθημα τῆς προσωπικῆς πανυπευθυνότητας· ὅτι εἶναι ὑπεύθυνος προσωπικὰ ὁ ἴδιος, γιὰ ὅλη τὴν Ἐκκλησία. Καὶ ἐδῶ καταλαβαίνουμε πόσο λάθος εἶναι αὐτὸ ποὺ λένε πολλὲς φορὲς καὶ ἐπισκοπικὰ χείλη. « Ἐγὼ στὴ Μητρόπολή μου τὰ κάνω ἔτσι τὰ πράγματα». Μὰ στὴ διπλανὴ Μητρόπολη, στὶς ἄλλες; Στὶς ἄλλες Ἐκκλησίες δὲν σὲ ἐνδιαφέρει; Δὲν σὲ νοιάζει τὶ γίνεται; Ποὺ ἔχει ἁλωθεῖ, ἄς ποῦμε, ἡ διπλανή σου Ἐκκλησία ἀπ’ τὸν Οἰκουμενισμὸ, δὲν σ’ ἐνδιαφέρει ἐσένα;

Αὐτό, δυστυχῶς, ὑπάρχει ὡς πνεῦμα, ὄχι μόνο στοὺς ἐπισκόπους, στοὺς κληρικοὺς, ἀλλὰ καὶ στοὺς λαϊκοὺς καὶ στοὺς πιστοὺς. Τὶ μὲ νοιάζει ἐμένα τὶ κάνει ὁ γείτονας, τὶ κάνει ὁ ἄλλος μές στὴν Ἐκκλησία. Ἐγὼ νὰ ζῶ πνευματικὰ, νὰ χαίρομαι τὴ Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, νὰ ἔχω δάκρυα καὶ κατάνυξη καὶ δὲν μοῦ καίγεται καρφὶ γιὰ κανένα ἄλλο. Μέγα λάθος! Ἔ, δὲν εἶσαι Χριστιανὸς! Ὁ Χριστιανὸς ἔχει αὐτὴ τὴν προσωπικὴ πανυπευθυνότητα εἴτε εἶναι κληρικὸς εἴτε εἶναι λαϊκὸς. Νοιάζεται δηλαδὴ προσωπικὰ γιὰ ὅλη τὴν Ἐκκλησία καὶ γιὰ τὸν κάθε πιστὸ, γνωστὸ καὶ ἄγνωστο. Καὶ γι’αὐτὸν ἀκόμα ποὺ δὲν ἔχει μπεῖ ἀκόμα στὴν Ἐκκλησία ἀλλὰ θεωρεῖται ὑποψήφιος, ὅπως ὅλοι οἱ ἄνθρωποι. Πρέπει νὰ τοὺς θεωροῦμε, ἔλεγε ὁ Ἅγιος Πορφύριος, καὶ αὐτοὺς δυνάμει μέλη τῆς Ἐκκλησίας. Καὶ νὰ ἐργαζόμαστε ὥστε καὶ αὐτοὶ νὰ γίνουν καὶ ἐνεργείᾳ ὀργανικὰ μέλη τῆς Ἐκκλησίας.

Ὁ Χριστιανὸς, λέει ὁ Ἅγιος Ἰουστῖνος, γνωρίζει πὼς ὅταν ἐκπίπτει ὁ ἴδιος, συμπαρασύρει καὶ τοὺς ἄλλους. Προσέξτε! Ὅταν ἁμαρτάνουμε, κάνουμε μία ἁμαρτία, ἐκπίπτουμε ἀπὸ τὴν ἐν Χριστῷ ζωὴ, συμπαρασύρουμε καὶ τοὺς ἄλλους στὴν πτώση. Γι’αὐτὸ εἶναι τεράστια ἡ εὐθύνη αὐτοῦ ποὺ ἁμαρτάνει. Δὲν κάνει κακὸ, ὅπως λένε μερικοὶ μόνο στὸν ἑαυτό του, κάνει κακὸ σὲ ὅλη τὴν Ἐκκλησία. Γιατὶ εἴμαστε ὅλοι συνδεδεμένοι καὶ καταλύεται αὐτὴ ἡ αἴσθηση τῆς ὑπευθυνότητας γιὰ ὅλους. Ὁ Χριστιανὸς ποὺ δὲν νοιάζεται γιὰ ὅλους καὶ δὲν λειτουργεῖ μὲ γνώμονα ὅτι εἶναι ὑπεύθυνος γιὰ ὅλους, δὲν εἶναι Χριστιανός.

Ἐκπίπτει, λοιπὸν, κάποιος; Συμπαρασύρει στὴν ἔκπτωση καὶ τοὺς ἄλλους. Καὶ ὅταν ἐγείρεται, ὅταν μετανοεῖ, συνεγείρει καὶ τοὺς ἄλλους. Νὰ καὶ τὸ μεγαλεῖο τῆς μετάνοιας! Ὅταν κάποιος ἀνορθώνεται πνευματικὰ, διορθώνεται, βοηθάει ὅλη τὴν Ἐκκλησία. Σηκώνει ὅλη τὴν Ἐκκλησία, τοὺς ἄλλους δηλαδὴ ποὺ εἶναι μέλη τῆς Ἐκκλησίας. Ἡ ζωή του δὲν εἶναι μόνο δική του ζωὴ ἀλλὰ εἶναι συνυφασμένη μὲ τὴν ζωὴ τῶν ὑπολοίπων ἀδελφῶν. Καὶ ἐδῶ καταλαβαίνουμε αὐτὸ ποὺ λέει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ὅτι «εἴτε πάσχει ἕν μέλος συμπάσχει πάντα τὰ μέλη». Θὰ τολμούσαμε νὰ ποῦμε εἴτε πίπτει ἕν μέλος, πίπτουν πάντα τὰ μέλη κατὰ ἕνα βαθμὸ. Καὶ ὅταν δοξάζεται ἕν μέλος συγχαίρει πάντα τὰ μέλη. Καὶ πότε δοξαζόμαστε; Ὅταν μετανοοῦμε. Ὅταν ἀνορθωνόμαστε πνευματικὰ. Τότε ὅλη ἡ Ἐκκλησία συγχαίρει καὶ δοξάζεται.

Ἡ ζωὴ, λοιπὸν, τοῦ Χριστιανοῦ, δὲν εἶναι δική του ζωὴ μόνο. Ἀλλὰ εἶναι συνυφασμένη μὲ τὴν ζωὴ τῶν ὑπόλοιπων ἀδελφῶν κατὰ τὴν πίστη, γιατὶ ὅλοι συναποτελοῦμε ἕνα σῶμα, τὴν Ἐκκλησία. Καὶ σὲ αὐτὴν μᾶς εἶναι κοινὰ τὰ πάντα. Καὶ ὁ Θεὸς καὶ τὰ ἁγιάσματα καὶ ἡ ψυχὴ καὶ ἡ συνείδηση καὶ ἡ καρδιὰ. Μὲ προσευχητικῶς χαρισματικὸ τρόπο ὁ καθένας βρίσκεται μέσα σὲ ὅλους καὶ ὅλοι στὸν καθένα. Γι’αὐτὸ ἔλεγε ὁ Ἅγιος Πορφύριος «καὶ Κύριε Ἰησοῦ Χριστὲ ἐλέησόν με νὰ λὲς, θὰ πρέπει μέσα στὸ ‘μὲ’ νὰ ἐννοεῖς ὅλη τὴν Ἐκκλησία. Νὰ συναισθάνεσαι ὅτι ἐκεῖ εἶναι ὅλη ἡ Ἐκκλησία. Καὶ δὲν χρειάζεται νὰ λὲς ‘ἡμᾶς’ ἤ ἐπιμέρους τὸ κάθε ὄνομα. Ἀλλὰ νὰ ἔχεις αὐτὴ τὴν αἴσθηση ὅτι εἶσαι μέσα σὲ ὅλους καὶ ὅλοι μέσα σὲ σένα».

Μέ προσευχητικῶς λοιπὸν χαρισματικὸ τρόπο, ὁ καθένας βρίσκεται μέσα σὲ ὅλους καὶ ὅλοι στὸν καθένα. Πῶς εἶναι λοιπὸν δυνατὸν, λέει ὁ Ἅγιος Ἰουστῖνος Πόποβιτς, νὰ βλέπουμε ἐγωϊστικὰ καὶ ἀτομικιστικὰ μόνο τὰ ἑαυτὸν, τὸν ἑαυτούλη μας; Τὶ μὲ νοιάζει ἐμένα γιὰ τὸν ἄλλον; Ἔ, δὲν εἶσαι Χριστιανὸς!

Ἀποτελεῖ μήνυμα τοῦ Εὐαγγελίου τὸ νὰ φροντίζεις γιὰ τοὺς ἄλλους ὅπως γιὰ τὸν ἑαυτό σου. Ποιὸς εἶναι σὲ θέση νὰ γνωρίζει πόσα ὀφείλει στοὺς Ἁγίους τοῦ Θεοῦ καὶ στὶς προσευχές τους γιὰ τὴν ἴδια τὴν ψυχή του, τὴν πίστη του, τὴν ἴδια τὴ σωτηρία του; Ξέρετε, πολλὲς φορὲς βιώνουμε ὡραῖες καταστάσεις καὶ λέμε ἀπὸ ποῦ μοῦ ἦρθε τώρα αὐτὸ. Καὶ δὲν μπορεῖς νὰ τὸ ἑρμηνεύσεις, ἀφοῦ ἐσὺ δὲν ἔκανες κάτι. Μπορεῖ ἐκείνη τὴν ὥρα νὰ προσεύχεται ἕνας ἄλλος γιὰ σένα χωρὶς νὰ τὸ καταλαβαίνεις ἐσὺ. Κρυφὰ, μυστικὰ. Καὶ αἰσθάνεσαι ἐσὺ αὐτὴν τὴν χαρὰ, τὴν ἀγαλλίαση τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Πόσες θέλεις προσευχὲς νὰ ἔχουν κάνει κάποιοι γιὰ μᾶς καὶ ἐμεῖς δὲν ἔχουμε πάρει εἴδηση!