Ἐκκλησία: Tό ἐργαστήριο τῆς ἀγάπης καί ἁγιότητας

 ΤΑ ΑΣΚΗΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΝΟΡΙΑΣ

Γ΄. ΕΚΚΛΗΣΙΑ – ΕΝΟΡΙΑ : ΤΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΤΗΣ ΑΓΙΟΤΗΤΟΣ

Η ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

Ἐκκλησία: Tό ἐργαστήριο τῆς ἀγάπης καί ἁγιότητας.

Ἡ Ἐκκλησία εἶναι τό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ καί ἐμεῖς μέλη Του, ἡ «καινούργια δημιουργία»¹.

Ὡς χριστιανοί, ὡς “καινή κτίσις”, ὡς ἀδελφοί “ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ”, «γεννιόμαστε ἀπό τήν ἴδια Μητέρα (τήν Ἐκκλησία) καί τρεφόμαστε ἀπό τήν ἴδια τροφή: τόν Χριστό. Ἀπό τά Μυστήρια τοῦ ἁγίου Βαπτίσματος καί τῆς Θείας Εὐχαριστίας ἀναδύεται ἡ ἀγάπη πού ἑνώνει τούς πιστούς καί δημιουργεῖται μία καινούρια ὕπαρξη: τό πανάγιο Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία»².

Ἡ Ἐκκλησία εἶναι ἡ Μητέρα μας, ἡ Ὁποία ὄχι μόνο μᾶς γέννησε πνευματικά ἀλλά καί μᾶς τρέφει πνευματικά. Οἱ ἄνθρωποι ἐντασσόμενοι στήν Ἐκκλησία γινόμαστε ἐν Χριστῷ ἀδελφοί καί παράλληλα σύνδουλοι ἔναντι τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ. Ὀφείλουμε δέ, διά τῆς ἀνιδιοτελοῦς ἐν Χριστῷ ἀγάπης καί εὐσπλαχνίας νά γίνομαστε κάθε στιγμή πλησίον ὁ ἕνας γιά τόν ἄλλον.

Εἴμαστε ἀδελφοί διότι (ἀνα)γεννιώμαστε ἀπό τήν ἴδια πνευματική μήτρα (ἀδελφός ἀπό τό α τό ἀθροιστικό καί τήν λέξη δελφύς=μήτρα· ὁ ἀπό τήν ἴδια κοιλία, ὁμομήτριος). Αὐτή εἶναι ἡ ἁγία Κολυμβήθρα.

«Ὅσοι γεννιῶνται ἀπό τήν ἴδια κοιλία λέγονται ἀδελφοί. Αὐτό ἰσχύει καί στόν κόσμο. Στήν Ἐκκλησία-Ἐνορία, ὅμως, ὁ ὅρος ἐκφράζει τήν νέα πνευματική ἀδελφοσύνη, πού δημιουργεῖ ἡ ἐν Χριστῷ υἱοθεσία μας. Εἴμαστε ἀδελφοί ἐν Χριστῷ, γιατί (ἀνά)γεννώμεθα ἀπό τήν ἴδια πνευματική μήτρα, τήν κοιλία τῆς Ἐκκλησίας, τήν ἁγία κολυμβήθρα Της. Εἴμασθε ἄρα ἀδελφοί, ὄχι γιατί μᾶς συνδέει κάποια συναισθηματική, ἠθική, ἤ συμβατική σχέση, ὅπως λ.χ. οἱ Μασόνοι, πού καί αὐτοί προσφωνοῦνται “ἀδελφοί” μεταξύ τους. Οἱ Χριστιανοί γίνονται ἐν Χριστῷ ἀδελφοί, μέσα στήν ἐν Χριστῷ καινή ἀδελφοσύνη. [...] Πρέπει δέ νά ὑπογραμμισθεῖ, ὅτι ἡ προσφώνηση “ἀδελφέ” εἶναι ἡ ἁρμόζουσα καί ἱστορικά καταξιωμένη προσφώνηση μεταξύ τῶν ὀρθοδόξων. Ὁ Κ. Οἰκονόμος τό 1835 παρατηροῦσε ὅτι ἀκόμη οἱ Ρωμηοί προσφωνοῦνταν μεταξύ τους ἀδελφοί, γιατί δέν εἶχε εἰσχωρήσει στήν ζωή τους τό φράγκικο “Κύριε”!»³.

Ἐπίσης, μέσα στήν Ἐκκλησία εἴμαστε μεταξύ μας ὅλοι σύνδουλοι καί δοῦλοι Ἰησοῦ Χριστοῦ (πρβλ. τήν παραβολή Ματθ. 18, 23-35 καί τόν λόγο τοῦ Χριστοῦ μας: «οὐκ ἔδει καὶ σὲ ἐλεῆσαι τὸν σύνδουλόν σου»;). Ἀπὸ τὸν Οἰκουμενικὸ Πατριάρχη μέχρι τὸν νεαρότερο πιστό, ὅλοι, κληρικοὶ καὶ λαϊκοί, εἴμαστε σύνδουλοι, ὀφειλέτες στὸν Θεό, γι’ αὐτό καί ὀφείλουμε νά συγχωροῦμε καί νά ἀγαποῦμε χωρίς ὅρια καί χωρίς διακρίσεις. Ἐπειδή ὅλοι εἴμαστε σύνδουλοι, δέν ἔχει ἔννοια ἡ προσπάθεια τῆς αὐτοπροβολῆς, τῆς μείωσης τῶν ἄλλων καί τῆς κατάκρισης⁴.

Μέσα στήν Ἐκκλησία ἀποβάλλουμε τά πάθη μας μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ καί τήν προσωπική μας κατάφαση στό Θεό τήν ὁποία ἐκφράζουμε μέ τήν ὑπακοή μας στίς Ἅγιες ἐντολές Του. Ἀγωνιζόμενοι μαζί μέ τόν Χριστό, ἀσκούμαστε, νηστεύουμε, ἀγρυπνοῦμε, προσευχόμαστε, Τόν λατρεύουμε, Τόν εὐχαριστοῦμε «κατά πάντα καί διά πάντα», ἀποτελώντας τό Σῶμα Του γινόμενοι ἕνα μαζί Του.

Ζώντας μέσα στήν Ἐκκλησία, μαθαίνουμε τό σπουδαιότερο: νά γινόμαστε πλησίον ὁ ἕνας γιά τόν ἄλλον, δηλ. οἰκτίρμονες καί ἐλεήμονες χωρίς νά ζητᾶμε ἀνταπόδοση.

«Στόν κάθε συνάνθρωπο διακρίνουμε πιά τὸν ἴδιο τὸν Χριστό, εἰκόνα τοῦ Ὁποίου εἴμασθε ὅλοι. Ἀγαπώντας τὸν “πλησίον” μας, ἀγαπᾶμε τὸν Χριστό, τὸ ἀρχέτυπο καὶ τὸν προορισμό μας, τὴν ἀρχὴ καὶ τὸ τέλος μας (πρβλ. τὴν παραβολὴ τῆς Κρίσεως, Ματθ. 25, 31-46). Ἀγαπώντας, συνεπῶς, τὸν “πλησίον” μου, ἀγαπῶ τὸν Χριστὸ ἢ, μισῶντας τον, πάλι τὸν Χριστὸ μισῶ. Εἶναι δὲ χαρακτηριστικό ὅτι ἡ ἔννοια τοῦ “πλησίον” στὸ Εὐαγγέλιο εἶναι πρωταρχικὰ ἐνεργητικὴ καὶ ὄχι παθητική. “Πλησίον” εἶναι ὁ Σαμαρείτης, αὐτὸς δηλαδὴ ποὺ ἔμπρακτα ἀγαπᾶ, καὶ μετὰ ἐκεῖνος ποὺ δέχεται τὴν ἀγάπη.

Χωρὶς τὴν κοινωνία μὲ τὸν “πλησίον” εἶναι ἀδύνατη ἡ κοινωνία μὲ τὸν Θεὸ καὶ ἡ σωτηρία (Βλ. Ἰακ. 2,14 ε.ε. καὶ A’ Ἰωάν. 4,20 ε.). Εἶναι δὲ χαρακτηριστικό, ὅτι καὶ αὐτὴ ἡ κόλαση στὸ Γεροντικὸ νοεῖται ὡς ἀδυναμία διαπροσωπικῆς κοινωνίας: “Οὐκ ἔστι πρόσωπον πρὸς πρόσωπον θεάσασθαι, ἀλλ’ ὁ νῶτος ἑκάστου πρὸς τὸν ἑτέρου νῶτον κεκόλληται”»⁵.

Ἡ ἀνιδιοτελῆς ἀγάπη καί ἡ ἀδιάλειπτη κοινωνία-ἕνωση μέ τόν Χριστό καί τά ζωντανά μέλη Του συνιστᾶ τήν ἐν Χριστῷ ἀποκατάσταση τῆς ὑπόστασής μας, τόν ἁγιασμό καί τή σωτηρία μας.

Ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία εἶναι τό μοναδικό ἐργαστήριο ἁγιότητος καί σωτηρίας τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τήν ἁμαρτία, τή φθορά, τό θάνατο καί τό διάβολο. Ἡ σωτηρία-ἁγιασμός γίνεται μυστηριακά διά τῆς Θείας Χάρης τοῦ Χριστοῦ, ὁ Ὁποῖος εἶναι «ὁ προσφέρων καί προσφερόμενος καί προσδεχόμενος καί διαδιδόμενος»⁶ στήν Θεία Λειτουργία-Εὐχαριστία. Ὁ ἄνθρωπος γίνεται δεκτικός τοῦ ἁγιασμοῦ πού ἐκπηγάζει ἀπό τά Ἅγια Μυστήρια διά τῆς μετανοίας, ἀδιάλειπτης προσευχῆς, ἄσκησης, ὑποταγῆς τοῦ θελήματος του στό θέλημα τοῦ Θεοῦ καί γενικά τηρώντας τίς θεῖες ἐντολές.

Εἰδικώτερα διά τῆς ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι μετανοίας, ἄσκησης καί ἡσυχαστικῆς ζωῆς, ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου ἀπελευθερώνεται ἀπό τήν ὑποδούλωσή του στίς αἰσθήσεις καί τά αἰσθητά, καθαρίζεται καί γίνεται ἔτσι δεκτικός τῆς Θείας Χάριτος, πού πηγάζει ἀπό τά Ἅγια Μυστήρια καί μάλιστα ἀπό τήν Θεία Κοινωνία. Ἐάν, βέβαια, κανείς κοινωνεῖ χωρίς προετοιμασία, χωρίς τίς σωστές προϋποθέσεις, τότε δέν ὠφελεῖται, ἀλλά βλάπτεται.

Δέν σωζόμαστε «μαγικά», δηλαδή ἁπλῶς καί μόνον παρευρισκόμενοι στίς ἱερές τελετές τῶν Ἁγίων Μυστηρίων, ἀλλά συνεργοῦμε, ἀγωνιζόμενοι ἀσκητικά (ἡσυχαστικά), γιά νά γίνουμε “χωρητικοί” τῆς Χάριτος τῶν Μυστηρίων καί, μάλιστα, τοῦ Μυστηρίου τῶν Μυστηρίων, πού τελεῖται σέ κάθε Θεία Λειτουργία.

Μαζί μέ τόν ἄνθρωπο διά τῆς Ἐκκλησίας ἁγιάζεται καί ὅλη ἡ κτίση.

Ἡ ἀποστολή τῆς Ἐκκλησίας-Ἐνορίας εἶναι ἡ θεραπεία-σωτηρία-θέωση καί τελείωση-ἁγιασμός τῆς ὕπαρξης τοῦ ἀνθρώπου ἀλλά καί ὅλης τῆς κτίσης ἀφοῦ «τὴ σωτηρία ὡς κατανίκηση τῆς φθορᾶς καὶ τοῦ θανάτου δὲν τὴ βρίσκει μόνον ὁ ἄνθρωπος. Ἡ σωτηρία δὲν ἦλθε μόνον γιὰ τὸν ἄνθρωπο. Ὁ ἄνθρωπος στὴν πτώση του συμπαρέσυρε τὴν κτίση, ἡ ὁποία «συστενάζει καὶ συνωδίνει» μὲ τὸν ἄνθρωπο, «ἀπεκδεχομένη τὴν ἀποκάλυψιν τῶν υἱῶν τοῦ Θεοῦ», «ἐπ' ἐλπίδι ὅτι καὶ αὐτὴ ἡ κτίσις ἐλευθερωθήσεται ἀπὸ τῆς δουλείας τῆς φθορᾶς εἰς τὴν ἐλευθερίαν τῆς δόξης τῶν τέκνων τοῦ Θεοῦ» (Ρωμ. 8, 19-22). Δηλαδὴ ὁ ἄνθρωπος, ἀπελευθερούμενος καὶ σῳζόμενος, σῴζει καὶ τὴν κτίση, τὴν ὁποία συμπαρέσυρε στὴ φθορὰ καὶ γιὰ τὴν ὁποία εἶναι ὑπεύθυνος, εἶναι ὑπεύθυνος γιὰ τὴν σωτηρία καὶ γιὰ τὴν διαφύλαξή της. Ὅπως ὁ ἄνθρωπος ἐπανέρχεται στὸ «ἀρχαῖον κάλλος», μὲ τὸν ἴδιο τρόπο καὶ ἡ κτίση ἐπανέρχεται στὸ ἀρχαῖο κάλλος: «Καὶ εἶδεν ὁ Θεὸς τὰ πάντα, ὅσα ἐποίησε, καὶ ἰδοὺ καλὰ λίαν» (Γέν. 1, 31). Ἡ ἐπαναφορὰ γίνεται καὶ αὐτὴ διὰ τῆς Θείας Εὐχαριστίας:

Βέβαια ἡ Ἐκκλησία εὐλογεῖ τὴν κτίση. Δὲν εὐλογεῖ μόνον τὸν ἄνθρωπο. Εὐλογεῖ τοὺς ἀνθρώπους, ἀλλὰ εὐλογεῖ καὶ τὴν κτίση ὅλη, εἴτε ἁγιάζοντας την ὡς ὕδατα, ἄρτους, βάγια, εἴτε χρησιμοποιώντας την ὡς εἰκόνες, κεριά, εἴτε ἁγιάζοντας μὲ τὸν βασιλικό... Ἡ ὅλη κτίση ἁγιάζεται καὶ εὐλογεῖται καὶ σῴζεται μέσα στὴν Ἐκκλησία. Τὸ κυριότερο ὅμως στοιχεῖο μὲ τὸ ὁποῖο ἡ κτίση ἁγιάζεται καὶ λυτρώνεται εἶναι ἡ προσφορὰ τοῦ ἄρτου καὶ τοῦ οἴνου κατὰ τὴ Θεία Εὐχαριστία. Αὐτὸ ποὺ προσφέρει ὁ ἄνθρωπος, τὸ προσφέρει ὡς εὐχαριστία ἐκ μέρους ὃλης τῆς κτίσεως πρὸς τὸ Θεό. Τὸ πρόσφορο εἶναι ἡ προσφορὰ τοῦ ἀνθρώπου πρὸς τὸ Θεό, ἀλλὰ τὸ ὑλικὸ στοιχεῖο τῶν Τιμίων Δώρων τὸ παίρνουμε ἀπὸ τὴν κτίση, ὡς προσφορὰ τῆς κτίσεως πρὸς τὸ Θεό. Αὐτὸ μεταβάλλεται σὲ σῶμα καὶ αἷμα Χριστοῦ»⁷.

Ἄς δοῦμε μέ τή Χάρη τοῦ Θεοῦ τίς δύο συνιστῶσες τῆς ἐν Χριστῶ ζωῆς καί σωτηρίας πού πραγματώνεται μόνο μέσα στήν Ἐκκλησία καί διά τῆς Ἐκκλησίας: α)Τήν μυστηριακή καί β)τήν ἡσυχαστική ζωή.

 Ἀπόσπασμα ἀπό τό βιβλίο:«Τά ἀσκητικά τῆς Ἐνορίας» (Ἱερομονάχου Σάββα Ἁγιορείτου) πού ἤδη κυκλοφορεῖ.

 

1 Β΄ Κορ. 5, 17: «ὥστε εἴ τις ἐν Χριστῷ καινὴ κτίσις· τὰ ἀρχαῖα παρῆλθεν, ἰδοὺ γέγονε καινὰ τὰ πάντα».

2 Ἱερομονάχου π. Γρηγορίου, «Ἡ θεία Εὐχαριστία καί ἡ θεία Κοινωνία», ἐκδ. Δόμος, Ἀθήνα 2001.

3 Πρωτοπρ. Γεωργίου Μεταλληνοῦ, Ἐνορία ὡς τό χριστιανικό πρότυπο κοινωνίας, http://www.enoriaka.gr/index.php?option=content&task=view&id=1297.

4 Ὅ.π.

5 Ὅ.π.

6 Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, Θεία Λειτουργία.

7 Γεωργίου Γ. Γαλίτη, Ἀποκάλυψη καὶ Ἐκκλησία, Ἡ Ἐκκλησία ὡς χορηγός της σωτηρίας, Εἰσηγήσεις στὸ Θεολογικὸ Συνέδριο τῆς Ι. Μητροπόλεως Ἠλείας, ἔκδ. Ι. Μητροπόλεως Ἠλείοας, Πύργος 2006, σελ. 56-70, http://www.apostoliki-diakonia.gr/gr_main/catehism/theologia_zoi/themata.asp?contents=ecclesia_kosmos/ contents_texts.asp&main=EK_texts&file=6.htm