IEΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ
ΓΟΡΤΥΝΟΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΟΠΟΛΕΩΣ
Δημητσάνα, Δευτέρα 20 Ἰουλίου 2015
ΣΥΝΤΟΜΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ
ΤΗΣ ΠΑΛΑΙΑΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ ΣΕ
ΣΥΝΕΧΕΙΕΣ
(Ἡ ἑρμηνεία παρά τήν συντομία της καί τήν ἁπλότητά της εἶναι ἐπιστημονική)
Ἡ ἐργασία αὐτή προσφέρεται στούς ἀναγνῶστες
σέ συνέχειες ἑκάστη Δευτέρα καί Παρασκευή διά ἐξεύρεση λαθῶν ἐκ μέρους τους καί
ἐνημέρωσή μας πρός διόρθωση, πρίν ἀπό τήν τελική δημοσίευση τοῦ ἔργου.
Ο ΠΡΟΦΗΤΗΣ ΗΣΑΪΑΣ
Ἡ πτώση τῆς
Βαβυλῶνος (21,1-10)
(Προλογικό σημείωμα τῆς περικοπῆς)
Γιά τήν καλή ἑρμηνεία τῆς περικοπῆς αὐτῆς
εἶναι ἀνάγκη νά βροῦμε τό χρονολογικό της πλαίσιο. Πρόκειται πιθανόν γιά τό ἑξῆς:
Τό 722 π.Χ. ἕνας Χαλδαῖος ἄρχοντας ἀπό τήν περιοχή τοῦ Περσικοῦ Κόλπου ὀνόματι
Μαρωδάχ Βαλαδάν (βλ. 39,1) ἐπαναστάτησε κατά τῆς Ἀσσυρίας, τῆς κυριάρχου τῆς
περιοχῆς, κυρίευσε τήν Βαβυλώνα (ὑποτεταγμένη στούς Ἀσσυρίους) καί ἔγινε
βασιλεύς της. Ἡ Ἐλάμ, ἕνα ἔθνος ἀνατολικά τῆς Βαβυλῶνος, ὑπεστήριξε τήν ἐπανάσταση
αὐτή. Μέχρι τό 710 π.Χ. οὔτε ὁ ἰσχυρός βασιλεύς τῆς Ἀσσυρίας Σαργών Β´ δέν
φάνηκε ἱκανός νά ἐκδιώξει τόν Μαρωδάχ Βαλαδάν ἀπό τήν Βαβυλώνα. Μετά τόν θάνατο
τοῦ Σαργών Β´, τό 705, ὁ Μαρωδάχ Βαλαδάν, βοηθούμενος καί ἀπό ἐλαμιτικά
στρατεύματα, ἐπιτέθηκε κατά τοῦ βασιλέως τῆς Ἀσσυρίας Σενναχηρίβ, ἀλλά τελικῶς
τό 702 ὁ Σενναχηρίβ ἐνίκησε αὐτόν καί ἐλευθέρωσε τήν ὑποτεταγμένη γῆ του ἀπό
τίς ἐπιδρομές τοῦ Περσικοῦ Κόλπου. Ἡ περικοπή μας προϋποθέτει μᾶλλον αὐτήν τήν
κατάσταση. Ὁ Ἐζεκίας, ὁ βασιλεύς τῆς Ἰουδαίας, καί ἄλλα μέλη τῆς ἰουδαϊκῆς αὐλῆς,
νόμιζαν ὅτι ὁ Μαρωδάχ Βαλαδάν θά μποροῦσε νά θραύσει τήν δύναμη τῆς ἀσσυριακῆς
αὐτοκρατορίας. Ὁ Ἡσαΐας ὅμως τούς προειδοποιοῦσε νά μήν τό ἐλπίζουν.
Ἐρχόμεθα τώρα στήν περικοπή μας: Στήν ὅραση
τῆς περικοπῆς μας ὁ Ἡσαΐας βλέπει μία εἰσβολή ἀπό τήν ἔρημο τῆς θαλάσσης (δηλαδή, τήν Βαβυλώνα τῆς περιοχῆς τοῦ Περσικοῦ
Κόλπου)· καί τήν βλέπει νά πλησιάζει σάν μιά καταιγίδα (στίχ. 1). Εἰσβολεύς ἦταν ὁ Μαρωδάχ Βαλαδάν (39,1), ὁ ὁποῖος ἐμφανίστηκε
αἰφνιδίως ἀπό τίς ἐρημικές περιοχές γιά νά ἐπαναστατήσει κατά τῆς Ἀσσυρίας.
Γενικά ἡ ὅραση παριστάνει τήν ἐξέγερση τῆς Βαβυλώνας κατά τῆς Ἀσσυρίας. Ὁ
προφήτης ἄκουσε τήν προσκλητήρια πολεμική κραυγή πρός τήν Ἐλάμ καί τήν Μηδία
(βορείως τῆς Ἐλάμ) νά τρέξουν νά βοηθήσουν τήν Βαβυλώνα στόν ἀγώνα της ἐναντίον
τῶν Ἀσσυρίων (στίχ. 2). Ὁ εἰσβολέας Μαρωδάχ Βαλαδάν λέγει μέ βεβαιότητα ὅτι θά
σταματήσει τίς θλίψεις πού προξένησε ὁ Ἀσσύριος κατακτητής σέ πολλά ἔθνη (στίχ.
2β κατά τό Ἑβρ.).
Ἀντίθετα πρός τά παραπάνω ἐνθουσιώδη αἰσθήματα
τοῦ εἰσβολέως Μαρωδάχ Βαλαδάν, ἀλλά καί τῶν Βαβυλωνίων καί αὐτῶν τῶν Ἰουδαίων, ὁ
προφήτης Ἡσαΐας εἶναι περίλυπος καί περίτρομος (στίχ. 3-4 κατά τό Ἑβρ.), ὅπως
μία ἐπίτοκος γυναίκα (βλ. 13,8. 26,17. Ἰερ. 4,19). Ὡς προφήτης, καί μάλιστα
μετά τήν ἀποκαλυφθεῖσα σ᾽ αὐτόν παροῦσα ὅραση, γνωρίζει τό τί θά συμβεῖ. Ἐκεῖνο
δέ τό ὁποῖο ταράσσει ἰδιαίτερα τόν προφήτη εἶναι ἡ ἀπάθεια τοῦ λαοῦ, ὁ ὁποῖος, ἐνῶ
τά πράγματα φώναζαν γιά τό τί πρόκειται νά συμβεῖ, αὐτοί ἀντίθετα ἔχαιραν
τρώγοντες καί πίνοντες σέ πλούσια τραπέζια (στίχ. 5· βλ. 22,13). Ἴσως ὁ Ἡσαΐας ἔχει
κατά νοῦν τό συμπόσιον τό ὁποῖον θά ἔγινε, ὅταν οἱ ἄνδρες τοῦ Μαρωδάχ Βαλαδάν ἦλθαν
στήν Ἰερουσαλήμ (βλ. κεφ. 39). Ἀλλά οἱ ἄνδρες, ἀντί νά τρώγουν καί νά πίνουν,
θά ἔπρεπε νά ἑτοιμάζονται γιά πόλεμο, ὅπως τό ὑπονοεῖ ἡ ἔκφραση «ἀναστάντες οἱ ἄρχοντες, ἑτοιμάσατε θυρεούς»
(στίχ. 5), ἤ, ὅπως ἔχει ἡ φράση στό Ἑβραϊκό, «σηκωθεῖτε ἄρχοντες, ἀλεῖψτε τίς ἀσπίδες σας»!
Ὁ Θεός εἶπε στόν Ἡσαΐα νά βάλει ἕναν
σκοπό γιά τήν μάχη μεταξύ Βαβυλῶνος καί Ἀσσυρίας, γιά νά ἀναγγείλει τά σχετικά
μέ τήν μάχη αὐτή (στίχ. 6.7). Ὁ σκοπός ἦταν πολύ προσεκτικός στό παρατηρητήριό
του (στίχ. 8), ἕως ὅτου τελικῶς κάποιος τοῦ ἔφερε τό μήνυμα ὅτι «ἔπεσε ἡ Βαβυλώνα καί τά εἴδωλα τῶν θεῶν της
συντρίφτηκαν» (στίχ. 9). Τό μήνυμα αὐτό ἦταν συνταρακτικό γιά τήν Ἰουδαία, ἡ
ὁποία ἐπίστευε ὅτι ἡ ἐπανάσταση τῆς Βαβυλώνας κατά τῆς Ἀσσυρίας θά ἦταν ἐπιτυχής.
Ἡ Ἰουδαία ἤλπιζε ὅτι ἡ συνθήκη τοῦ Ἐζεκία μέ τήν Βαβυλώνα θά ἔθετε τέρμα στήν ἀσσυριακή
κυριαρχία. Δέν ἔγινε ὅμως ἔτσι. Ὁ Σενναχηρίβ τό 689 ἐξεδίωξε τόν Μαρωδάχ
Βαλαδάν ἀπό τήν Βαβυλώνα καί τήν κυρίευσε πάλι αὐτός (βλ. καί κεφ. 13). Ὁ
Ἰούδας ἀπό τήν ἔκπληξή του γιά τήν πτώση τῆς Βαβυλῶνος αἰσθάνθηκε νά
συντρίβεται ὅπως ὁ κόκος τοῦ σίτου στό θεριστικό ἁλῶνι. «Ἁλώνισμά μου, σιτάρι τοῦ ἁλωνιοῦ μου» (στίχ. 10α), λέγει τελικά ὁ
προφήτης ἤ ὁ Θεός, κατά τό Ἑβραϊκό κείμενο. Βλ. καί Ἰερ. 28 (Ἑβρ. 51), 33. Ὁ Ἡσαΐας
δηλώνει σαφῶς «ἅ ἤκουσε παρά Κυρίου
Σαβαώθ» καί ὁ λόγος πού ἤκουσε ἀπό τόν Θεό ἦταν αὐτός πού εἶπε.
Τό μήνυμα τῆς περικοπῆς εἶναι ὅτι ὁ Ἰούδας
δέν πρέπει νά ἐπαναπαύεται στούς Βαβυλωνίους, ὅτι αὐτοί τάχα μποροῦν νά τόν
σώσουν. Ὁ ἄνθρωπος ἀπό τήν ἔρημο τῆς θαλάσσης, ὁ Μαρωδάχ Βαλαδάν, δέν πέτυχε
(στίχ. 10β).
(Μετάφραση τοῦ κειμένου τῆς περικοπῆς,
τό ὁποῖο παραλείπουμε ἐδῶ πρός ἐξοικονόμηση χώρου)
21,1 Τό ὅραμα περί τῆς ἐρήμου.
Σάν ἕνας ἀνεμοστρόβιλος πού ἔρχεται ἀπό μιά ἔρημο
προερχόμενος ἀπό ἄλλη ἔρημη γῆ (εἶναι φοβερός),
ἔτσι φοβερή 2 καί σκληρή εἶναι ἡ ὅραση πού μοῦ ἀναγγέλθηκε.
Ὁ ἁμαρτωλός ἁμαρτάνει
καί ὁ παράνομος παρανομεῖ.
«Ἐναντίον μου ἔρχονται οἱ Ἐλαμῖτες
καί οἱ πρέσβεις τῶν Περσῶν ἔρχονται ἐναντίον μου.
Τώρα θά στενάξω καί θά παρηγορήσω τόν ἑαυτόν μου».
3 «Διά τοῦτο παρέλυσε τελείως ἡ μέση μου
καί μέ κατέλαβαν ὠδῖνες σάν ἐκείνη πού γεννᾶ.
Ἔκανα τό λάθος νά μήν ἀκούω,
προσπάθησα νά μήν βλέπω (τά ὀρθά).
4 Ἡ καρδιά μου πλανᾶται
καί ἡ ἁμαρτία μου μέ πνίγει·
ἡ ψυχή μου κυριεύθηκε ἀπό φόβο».
5 «Ἑτοίμασε τήν τράπεζα,
φᾶτε καί πιέστε·
καί ἐγειρόμενοι (ἀπό τό συμπόσιό σας) οἱ ἄρχοντες
ἑτοιμᾶστε ἀσπίδες».
6 (Τά λέγω αὐτά) γιατί ἔτσι μοῦ εἶπε ὁ Κύριος:
«Πήγαινε καί βᾶλε γιά τόν ἑαυτό σου σκοπό
καί ἀνάγγειλέ μου αὐτό πού θά δεῖς».
7 Καί εἶδα δύο ἀναβάτες ἱππεῖς,
τόν ἕνα ἀναβάτη ὄνου
καί τόν ἄλλο ἀναβάτη καμήλου.
«ἀκροάσου μέ μεγάλη προσοχή»
(μοῦ εἶπε ὁ Κύριος).
8 Κάλεσε καί τόν Οὐρία στήν σκοπιά τοῦ Κυρίου.
Καί εἶπε (ὁ προφήτης): «Στάθηκα ὅλη τήν ἡμέρα στήν σκοπιά
καί στάθηκα ὅλη τήν νύκτα».
9 Καί ἰδού ἔρχεται αὐτός,
ἕνας ἀναβάτης σέ ἅρμα συρόμενο ἀπό δύο ἵππους.
Καί ἀποκρίθηκε (στόν προφήτη) καί εἶπε:
«Ἔπεσε, ἔπεσε ἡ Βαβυλώνα
καί ὅλα τά ἀγάλματά της
καί τά κατασκευάσματά της συντρίφτηκαν στήν γῆ.
10 Ἀκοῦστε οἱ ἐναπομείναντες καί οἱ ὀδυνώμενοι,
ἀκοῦστε αὐτά πού ἄκουσα ἀπό τόν Κύριο τῶν Δυνάμεων.
Ὁ Θεός τοῦ Ἰσραήλ μᾶς τά ἀνήγγειλε.
Παραθέτουμε καί τό Ἑβραϊκό κείμενο τῆς περικοπῆς,
τό ὁποῖο δίνει σαφέστερο νόημα:
21,1. Ἐξαγγελία γιά τήν ἔρημο κοντά στήν θάλασσα.
Ὅπως οἱ ἀνεμοστρόβιλοι σαρώνουν τήν γῆ τοῦ νότου,
(ἔτσι) ἕνας εἰσβολέας ἔρχεται ἀπό τήν ἔρημο
ἀπό μιά χώρα τρόμου.
2 Ἕνα ὅραμα σκληρό μοῦ φανερώθηκε:
«Ὁ προδότης προδίδει,
ὁ λεηλατῶν λεηλατεῖ.
(Ὁμιλεῖ ὁ εἰσβολέας:) Ἐλάμ, ἀνέβα, Μηδία πολιόρκησε!
Θά φέρω τέλος σ᾽ ὅλους τούς στεναγμούς,
πού αὐτός (ὁ Ἀσσύριος) προξένησε».
3 Γι᾽ αὐτό ἡ μέση μου βασανίζεται ἀπό ὀδύνες,
μέ ἔζωσαν πόνοι,
σάν τίς ὠδῖνες τῆς γυναίκας πού γεννᾶ.
Συγκλονίστηκα ἀπ᾽ αὐτό πού ἄκουσα,
τρόμαξα ἀπ᾽ αὐτό πού εἶδα.
4 Ἡ καρδιά μου λυποψυχεῖ,
ὁ φόβος μέ ἔκανε νά τρέμω·
τό λυκόφως πού ἐπιθυμοῦσα
ἔγινε τρόμος σέ μένα.
5 (στήν Βαβυλώνα) Ἑτοιμάζουν τραπέζια,
στρώνουν ταπέτα, τρώγουν καί πίνουν.
(Ξαφνικά ἀκούεται φωνή:) «Σηκωθεῖτε ἄρχοντες, ἀλεῖψτε τίς ἀσπίδες
σας»!
6 Ἰδού τί μοῦ εἶπε ὁ Κύριος:
«Πήγαινε, βάλε ἕνα σκοπό,
γιά νά ἀναγγείλει ὅ,τι βλέπει.
7 Ἄν δεῖ στρατό, ἱππεῖς κατά δυάδες,
ἀναβάτες ὄνων ἤ ἀναβάτες καμήλων,
νά δώσει μεγάλη προσοχή».
8 Καί ὁ σκοπός φώναξε:
«Ὅλη τήν ἡμέρα, Κύριε, στέκομαι στό παρατηρητήριό μου,
ὅλη τήν νύκτα στέκομαι στόν σκοπό μου.
9 Ἰδού, ἔρχεται στρατός ἀπό ἄνδρες,
ἱππεῖς κατά δυάδες».
Καί ὁ σκοπός πῆρε πάλι τόν λόγο καί εἶπε:
«Ἔπεσε, ἔπεσε, ἡ Βαβυλώνα!
Ὅλα τά εἴδωλα τῶν θεῶν της
συντρίφτηκαν κατά γῆς»!
10 Ἁλώνισμά μου, σιτάρι τοῦ ἁλωνιοῦ μου!
Σᾶς τό εἶπα αὐτό πού ἄκουσα ἀπό τόν Κύριο τῶν Δυνάμεων,
ἀπό τόν Θεό τοῦ Ἰσραήλ.
(Σύντομα ἑρμηνευτικά σχόλια τῆς περικοπῆς)
21,1-10. «Ἡ προφητεία αὐτή μπορεῖ νά νοεῖ
τήν κατάληψη τῆς Βαβυλωνίας ἀπό τόν Σαργών τό 710 ἤ τήν κατάκτηση τῆς Βαβυλῶνος
ἀπό τόν Κῦρο καί τούς Πέρσες τό 539. Εἶναι δύσκολο νά ποῦμε ποιό γεγονός ὁ
προφήτης ἔχει κατά νοῦν. Καί εἶναι περισσότερο δύσκολο, γιατί δέν μποροῦμε νά ἀποκλείσουμε
τήν ὑπόθεση ὅτι πρόκειται γιά μία παλαιά προφητεία, ἡ ὁποία διασκευάστηκε σέ
μία πιό πρόσφατη ἐποχή» (SB). Καί τό ὑπόμνημα La Bible de
Jerusalem λέγει: «Ὅπως τό ὅραμα τῶν κεφ. 13-14, αὐτό τό ὅραμα
ἀναγγέλλει τήν καταστροφή τῆς Βαβυλῶνος, στίχ. 9, ἀπό τούς Πέρσες καί τούς
Μήδους τοῦ Κύρου τό 539, βλ. στίχ. 2. Παραμένει πιθανόν ὅτι παίρνει,
τροποποιώντας το, ἕνα ἀρχαιότερο ποίημα, στρεφόμενο κατά τῆς Ἀσσυρίας. Θά μποροῦσε
λοιπόν νά ἀναφέρεται στήν πτώση τῆς Νινευῆ τό 612, ὑπό τήν συνδυασμένη ἐπίθεση
τῶν Μήδων καί τῶν Βαβυλωνίων. Αὐτός τό ποίημα δέν θά ἦταν τότε τοῦ Ἡσαΐα, οὔτε
καί ὑπό αὐτήν τήν ἀρχαία μορφή του». – Ἡ περικοπή ἐκλαμβάνεται συνήθως ὡς μετ-αἰχμαλωσιακή
καί τήν ἀναφέρουν στήν κατάληψη τῆς Βαβυλῶνος ὑπό τοῦ Κύρου τό 538. Ἡ γνώμη αὐτή
ὅμως ἀντιμετωπίζει κάποιες δυσκολίες. Θά μποροῦσε, γιά παράδειγμα, ἕνας προφήτης τοῦ 6ου αἰ. νά εἶχε θλίψη γιά
τήν πτώση τῆς Βαβυλῶνος, ὅπως τό βλέπουμε ἐδῶ στήν περικοπή μας; Μέ τήν ὑπόθεση
ὅτι ὁ εἰσβολεύς εἶναι ἡ Ἀσσυρία, ὁ Bright (βλ. Peake's commentary on the Bible, 503-504)
πιστεύει
ὅτι οἱ Ἐλαμῖτες καί οἱ Μήδοι ἔσπευσαν πρός βοήθεια τῆς Βαβυλῶνος καί σ᾽ αὐτό θά
ὑποκινήθηκαν ὑπό τῶν Ἰουδαίων. Κάθε κίνημα κατά τῶν Ἀσσυρίων ἦταν εὐχάριστο ἄκουσμα.
Ἀλλά ἡ ἔκβαση τῶν πραγμάτων ἦταν ὅπως τό προεῖπε ὁ προφήτης Ἡσαΐας, ἡ ἧττα δηλαδή
τῶν Βαβυλωνίων καί ἡ ἀποτυχία τῆς ἐπαναστάσεως κατά τῆς Ἀσσυρίας. Κατά τήν ἄποψη
αὐτή τοῦ Bright ἡ περικοπή μας πρέπει νά τοποθετεῖται
χρονολογικά στά γεγονότα τῶν ἐτῶν 691-689, ὅταν ἡ Βαβυλώνα ἐπαναστάτησε κατά τῆς
Ἀσσυρίας, ἐνῶ ὁ Σενναχηρίβ ἐξεστράτευε στήν Δύση. Οἱ Ἐλαμῖτες καί ἄλλες
δυνάμεις ἀπό τό Ἰράν ἑνώθηκαν στό ἐπαναστατικό κίνημα τῆς Βαβυλῶνος κατά τῶν Ἀσσυρίων,
ἀλλά τό 689 ὁ Σενναχηρίβ τήν ἐλεηλάτησε καί κατέστρεψε τούς θεούς της (στίχ.
21,9γ). Ὁ Ἰούδας παρέμεινε νά ἀντιμετωπίσει μόνος του τήν ἀπειλή τῆς Ἀσσυρίας.
21,1. Τῆς ἐρήμου τῆς θαλάσσης, ὅπως
λέγει τό Ἑβρ. «Ἡ ἔρημος τῆς θαλάσσης»,
ὅπως τήν λέγει ἀκριβῶς τό Ἑβρ. κείμενο, γιά τήν ὁποία ὁμιλεῖ ἡ περικοπή μας
(στίχ. 1), εἶναι πιθανόν ἡ περιοχή νοτίως τῆς Βαβυλωνίας, γύρω ἀπό τόν Περσικό
Κόλπο, μιά περιοχή πού τήν ἐξουσίαζε ὁ Μαρωδάχ Βαλαδάν, ὁ ὁποῖος δίς ἐπαναστάτησε
κατά τῆς κυριάρχου Ἀσσυρίας. Ἡ ἔκφραση μεταφράζει ἴσως τό ἀσσυριακό mat tamti «χώρα θαλάσσης». Διορθούμενη ἡ ἐπιγραφή ἴσως
μπορεῖ νά διαβαστεῖ: «Λόγοι ὡς ἀνεμοστρόβιλοι πού πνέουν μέ βία διά μέσου τῆς
Νέγεβ, ἐρχόμενοι ἀπό τήν ἔρημο...». Ἡ
Νέγεβ εἶναι νοτίως τῆς Παλαιστίνης. 21,2-5. Προετοιμασία γιά ἐπίθεση. 21,2. Ἐπ᾽
ἐμοί οἱ Ἐλαμῖται καί οἱ πρέσβεις τῶν Περσῶν. Θεωροῦμε ὡς πιστότερο ἐνταῦθα τό Ἑβρ.
κείμενο, «Ἐλάμ, ἀνέβα, Μηδία πολιόρκησε! Θά φέρω τέλος σ᾽ ὅλους τούς
στεναγμούς, πού αὐτός (ὁ Ἀσσύριος) προξένησε», κατά τό ὁποῖο ὁμιλεῖ ὁ εἰσβολεύς
Μαρωδάχ Βαλαδάν προσκαλῶν τήν Ἐλάμ καί τήν Μηδία (βορείως τῆς Ἐλάμ) νά τρέξουν
πρός τήν Βαβυλώνα, γιά νά τήν ἐλευθερώσουν ἀπό τήν Ἀσσυρία. Ἤ, μποροῦμε νά ποῦμε,
ἡ πρόσκληση αὐτή ἀπευθύνεται ἀπό τούς Ἰουδαίους πιέζοντας τόν συνασπισμό νά
βοηθήσει τήν Βαβυλώνα στήν ἐπανάσταση κατά τῶν Ἀσσυρίων. – Ἡ Ἐλάμ (βλ. Ἱερ. 49,34-39, κατά τό Ἑβρ.)
σημαίνει τά ὑψηλά ὀροπέδια τά εὑρισκόμενα ἀνατολικά τῆς Μεσοποταμίας, ἀπ᾽ ὅπου
βγῆκαν οἱ Μῆδοι καί οἱ Πέρσες, οἱ ὁποῖοι τόν 6ο αἰ. ἀνέτρεψαν τήν βαβυλωνιακή αὐτοκρατορία.
Οἱ Μῆδοι ἐβοήθησαν τήν Περσία κατά τῆς Βαβυλῶνος (13,17-19). 21,5. Ἑτοίμασον
τήν τράπεζαν... Ὁμιλοῦν οἱ ἄνδρες τοῦ Μαρωδάχ Βαλαδάν, ὅταν ἦλθαν στήν Ἱερουσαλήμ
(βλ. κεφ. 39), ἀλλά μποροῦμε νά ποῦμε ὅτι ἐδῶ ὁμιλοῦν οἱ Ἰουδαῖοι, οἱ ὁποῖοι
πρόωρα ἑόρταζαν τήν νίκη τῆς Βαβυλῶνος. Κατά μία παράδοση ἀναφερομένη στό
βιβλίο τοῦ Δανιήλ (κ. 5) καί στόν Ἡρόδοτο (Ἱστορ. Ι, 191, βλ. Ξενοφῶν 7,5.15) ἡ
Βαβυλώνα ἔπεσε στά χέρια τῶν Περσῶν σέ μία νύκτα ὀργίων. – Ἑτοιμάσατε θυρεούς.
Τό Ἑβρ. λέγει: «Ἀλεῖψτε τίς ἀσπίδες σας»!
Οἱ ἀσπίδες ἐγίνοντο ἀπό δέρματα ζώων, γι᾽ αὐτό καί ἐχρειάζοντο νά τριβοῦν μέ ἔλαιο
ἐλιᾶς, γιά νά ἀποφύγουν τό σκάσιμο καί τήν δημιουργία ρωγμῶν. Ὁ προφήτης
προειδοποιεῖ τούς τρώγοντας καί διασκεδάζοντας πολεμιστές ὅτι πρέπει νά εἶναι ἕτοιμοι
γιά πόλεμο, γιατί γρήγορα θά καταφθάσουν ἄσχημα νέα. 21,6. Στῆσον σκοπόν. Ὁ Ἡσαΐας
εἶναι ὁ σκοπός αὐτός (βλ. στίχ. 8-9· Ἰεζ. 3,17) καί περιμένει τό νέο γιά τήν
πτώση τῆς Βαβυλῶνος (Ἱερ. 28 [Ἑβρ. 51],33). 21,7. Ὄχι στρατό εἰσβολέων, ἀλλά
μία μικρή ὁμάδα ταχέων ἀγγελιαφόρων, οἱ ὁποῖοι ἦλθαν νά ἀναγγείλουν τό μεγάλο
νέο, στίχ. 9. 2,9. Πέπτωκε, πέπτωκε Βαβυλών. Ἡ κραυγή αὐτή θά ἐπαναληφθεῖ ἀπό
τήν Ἀποκάλυψη (14,8. 18,2) γιά νά ἀναγγείλει τήν καταστροφή τῆς νέας Βαβυλῶνος.
– Εἰς τήν γῆν. Ἐννοεῖται ὁ κάτω κόσμος (βλ. σχόλ. εἰς Ἱερ. 17,12.13). 21,10. Ἑβρ.:
«Ἁλώνισμά μου, σιτάρι (ἤ υἱός) τοῦ ἁλωνιοῦ μου». Ὁ λόγος αὐτός εἶναι
μία συμπόνοια. Οἱ λόγοι σημαίνουν πιθανόν τούς ἐξορίστους Ἰσραηλῖτες στήν
Βαβυλώνα, ἡ ἀπελευθέρωση τῶν ὁποίων εἶναι ἐγγύς.
Ἀπάντηση πρός τούς Ἐδωμίτας (21,11-12)
(Προλογικό σημείωμα τῆς περικοπῆς)
Ἡ μικρή αὐτή αἰνιγματική προφητεία εἶναι
σκοτεινή, ὅπως ἡ νύκτα γιά τήν ὁποία ὁμιλεῖ. Λόγω τῆς ἀναφορᾶς τοῦ Σηείρ (στίχ. 11), ἐννοοῦμε ὅτι ἡ παροῦσα
προφητεία ἀπευθύνεται κατά τῆς Ἐδώμ. «Σηείρ» εἶναι ἕνα ἄλλο ὄνομα τῆς Ἐδώμ,
γιατί τά ὄρη της δόθηκαν ὡς κατοχή στόν Ἡσαῦ καί τούς ἀπογόνους του (Ἰησ. Ν.
24,4), τούς Ἐδωμῖτες (Ἰδουμαίους). Ἡ Ἐδώμ κατά τό 650 π.Χ. εἶχε καταληφθεῖ ἀπό ἀραβικές
φυλές καί πολλοί ἐκ τοῦ λαοῦ της κατέφυγαν γιά ἀσφάλεια στά νότια τῆς Ἰουδαίας.
Μερικοί Ἐδωμῖτες ἐκεῖ ζητοῦσαν μία προφητεία ἀπό ἕναν Ἰουδαῖο προφήτη, μία ἀπάντηση
στό ἐρώτημά τους, περί τοῦ ἄν θά διαρκέσει πολύ ἡ συμφορά τῆς πατρίδος τους. Τό
ἐναγώνιο ἐρώτημα τους, πού τό ἐπαναλαμβάνουν δυό φορές, εἶναι: «Τί ὥρα τῆς νύκτας εἶναι;» (στίχ. 11,
κατά τό Ἑβρ.). Τό ἐρώτημα ἔχει τό νόημα, τί πρόκειται νά συμβεῖ γιά τήν συμφορά
τους (αὐτή εἶναι ἡ «νύκτα»). Ἄν πρόκειται δηλαδή νά ἔλθει κάποια ἀλλαγή τῶν
πραγμάτων. Ἡ ἀπάντηση εἶναι ἡ ἑξῆς: «Ἔρχεται
πρωί, ἀλλ᾽ ἐπίσης καί νύκτα» (στίχ. 12). Οἱ λόγοι αὐτοί σημαίνουν ὅτι θά ἔλθει
κάποια ἀναψυχή (αὐτό εἶναι τό «πρωί»),
ἀλλά ἔπειτα θά ἔλθει πάλι συμφορά («νύκτα»).
Καλοῦνται ὅμως οἱ ἐρωτῶντες νά ξαναέλθουν. Αὐτό ὑποδηλώνει καλλίτερες ἡμέρες
στό μέλλον.
Ὅμως, ἄν θέλαμε νά συνδέσουμε τήν
περικοπή μας μέ τήν ἑπομένη, θά λέγαμε ὅτι οἱ ἐκστρατεῖες τοῦ Σαργών Β´ τό 715
π.Χ. δίνουν ἕνα πολύ πιθανόν ἱστορικό πλαίσιο γιά τίς περικοπές μας, τήν παροῦσα
καί τήν ἑπομένη.
(Μετάφραση τοῦ κειμένου τῆς περικοπῆς,
τό ὁποῖο παραλείπουμε ἐδῶ πρός ἐξοικονόμηση χώρου)
21,11 Τό ὅραμα γιά τήν Ἰδουμαία.
Μοῦ ἀπευθύνεται πρόσκληση ἀπό τό Σηείρ.
«Φυλάξτε τίς ἐπάλξεις»! α
12 «Φυλάσσω τό πρωί καί τήν νύκτα.
Ἄν ζητεῖς (περισσότερα),
ζήτησε (ἀργότερα).
Μεῖνε κοντά μου (περιμένοντας εἰδήσεις)». β
α. Ὁ στίχ. κατά τό Ἑβρ.: «Φρουρέ, τί ὥρα τῆς νύκτας εἶναι; Φρουρέ, τί
ὥρα τῆς νύκτας εἶναι;».
β. Ὁ στίχ. κατά τό Ἑβρ.: «Ὁ φρουρός
λέγει: «Ἔρχεται πρωί, ἀλλά ἐπίσης καί
νύκτα· ἄν ἐπιθυμεῖς νά μάθεις περισσότερα, ἔλα πάλι».
(Σύντομα ἑρμηνευτικά σχόλια τῆς περικοπῆς)
21,11-12. Κατά τῆς Ἐδώμ, πού θά
συμμερισθεῖ τήν τύχη τῆς Ἀζώτου (20,1). Εἶναι ἀμφίβολο ὅτι αὐτό τό μικρό ὅραμα
γιά τήν Σηείρ = Ἐδώμ εἶναι τοῦ Ἡσαΐα. – Στήν τεθεῖσα ἐρώτηση δέν δίδεται καμμία
ἀπάντηση. Τό τέλος μπορεῖ νά εἶναι ἕνα κάλεσμα γιά μεταστροφή. Ἡ μνεία τῆς
Δούμα φέρει δυσκολία: Εἶναι μία ὄαση στά βόρεια τῆς Ἀραβίας, ἔξω ἀπό τήν Ἐδώμ·
τό ὄνομα ἐπανεμφανίζεται μεταξύ τῶν ὀνομάτων τῶν υἱῶν τοῦ Ἰσμαήλ, Γεν. 25,14. Ἀλλά
ἡ λέξη δηλώνει ἐπίσης «σιωπή» καί πιθανῶς εἶναι μία νύξη στήν ἀσάφεια αὐτοῦ τοῦ
ὁράματος, πρβλ. τούς τίτλους τῶν ὁραμάτων τοῦ ἰδίου κεφ., στίχ. 1 καί 13. Σύνδεσμος μέ
τήν προηγούμενη προφητεία εἶναι δύσκολο νά βρεθεῖ, γιατί εἶναι τόσο πολύ
σκοτεινή ἡ περί τῆς Ἐδώμ προφητεία. Εἶναι ἀμφίβολο κατά τούς ἑρμηνευτές (βλ. La Bible de
Jerusalem)
ὅτι ἡ παροῦσα προφητεία ἀνήκει στόν Ἡσαΐα. 21,11. Ἰδουμαία. Ἑβρ.: «Δουμά». Ἡ Δουμά μπορεῖ νά εἶναι πράγματι
μία περιοχή τῆς χώρας τῆς Ἐδώμ. Μέ αὐτό τό ὄνομα ὅμως γνωρίζουμε καί μία ὄαση
στό βόρειο μέρος τῆς Ἀραβίας, ἑπομένως ἔξω ἀπό τήν Ἐδώμ (βλ. Γεν. 25,14). Ἀλλά
εἶναι πιθανόν νά ποῦμε ὅτι τό «Δουμά» ἐδῶ
εἶναι ἕνα λογοπαίγνιο τῆς Ἐδώμ, ἀφοῦ Dumah σημαίνει «σιωπή», «ἡσυχία»· στήν
προφητεία μας, πραγματικά, δέν βλέπουμε καμμία κίνηση καί ἐξέλιξη τῶν πραγμάτων
(στίχ. 12). Θά ποῦμε πάλι ὅτι τό Dumah εἶναι πολύ πιθανόν μία μεταγραφή τοῦ Udumu ἤ Udumai, τό ὁποῖο εἶναι μία Ἀκκαδική ὀνομασία τῆς
Ἐδώμ. Οἱ βασιλεῖς τῆς Ἀσσυρίας Τιγλάθ - Πιλεσέρ (τό 734) καί Σαργών Β´ (τό 711)
μνημονεύουν ὅτι ἔλαβαν φόρο ὑποτελείας ἀπό τήν Udumu. Οἱ Ἐδωμῖτες τό 711 ὑπῆρξαν σύμμαχοι τῶν
Φιλισταίων ἐνάντια πρός τόν Σαργών Β´. Νικηθέντες καί ὑποταχθέντες ἀπό τούς Ἀσσυρίους
ζήτησαν, κατά τήν περικοπή μας, ἀπό τόν Ἡσαΐα νά τούς πεῖ ὡς προφήτης πόσο
χρόνο θά διαρκέσει ἡ ὑποταγή τους. Βλ. Γεν. 32,4. Δευτ. 2,4 ἑξ. – Σηείρ. Eἶναι ἕνα
ἄλλο ὄνομα τῆς Ἐδώμ, γιατί τά ὄρη της δόθηκαν ὡς κατοχή στόν Ἡσαῦ καί τούς ἀπογόνους
του (Ἰησ. Ν. 24,4). Καί τά δύο κείμενα, Ο´ καί Ἑβραϊκό, δίνουν τό ἴδιο νόημα. 21,12α. Ὁ προφήτης ἀναγγέλλει μία ἀπελευθέρωση
(«πρωία») ἀκολουθούμενη ἀπό μία νέα καταπίεση («νύκτα»). Ἀλλά τό συμπέρασμα μέ
τήν ἰδέα μιᾶς «ἐπιστροφῆς» θά μποροῦσε καλῶς νά φέρει στήν μνήμη τήν δυνατότητα
μιᾶς «μεταστροφῆς», ἡ ὁποία θά ἦταν ἡ πραγματική ἀπελευθέρωσή τους.
Κατά τῆς Ἀραβίας (21,13-17)
(Προλογικό σημείωμα τῆς περικοπῆς)
Ἡ παροῦσα προφητεία ἀναφέρεται στήν Ἀραβία,
ὅπως φαίνεται ἀπό τίς περιοχές πού μνημονεύονται ἐδῶ (Δαιδανῖτες, στίχ. 13· Θαιμάν,
στίχ. 14· Κηδάρ). Ὁ λόγος γιά τόν ὁποῖο
ἡ παροῦσα προφητεία ἀκολουθεῖ τήν προηγουμένη, τήν ἀναφερομένη στούς Ἐδωμῖτες,
εἶναι πρῶτον μέν, τό ὅτι οἱ δύο χῶρες Σηείρ (Ἐδώμ) καί Ἀραβία εἶναι γειτονικές,
δεύτερον, δέ ὅτι οἱ δύο προφητεῖες δύνανται νά συνδεθοῦν ἱστορικά, ὅτι, δηλαδή,
καί οἱ δύο ὑποθέτουν τίς ἐκστρατεῖες τοῦ Σαργών Β´.
Ἡ προφητεία μας ὁμιλεῖ γιά δύσκολα χρόνια
πού θά ἔλθουν στόν λαό τῆς Ἀραβίας, ὅταν αὐτή θά δοκιμάσει τίς ἐκστρατεῖες τῶν Ἀσσυρίων.
Ἀκριβῶς σέ ἕνα χρόνο θά τελειώσει ἡ δόξα τῆς Κηδάρ (στίχ. 16). Ἡ Κηδάρ ἦταν
γνωστή γιά τίς σκηνές της (Ψαλμ. 119,5. Ἆσμ. Ἀσμ. 1,5. Ἰερ. 49,28-29), οἱ ὁποῖες
ἦταν ἕνα ὡραῖο μαῦρο κατασκεύασμα. Οἱ ἰσχυροί τοξευτές τῆς Κηδάρ θά δοκιμάσουν
μιά μεγάλη ἧττα (στίχ. 16-17). Οἱ Ἄραβες θά γίνουν φυγάδες τρέχοντες πρό τοῦ
ξίφους, γιά νά διασώσουν τήν ζωή τους (στίχ. 15). Θά ἐξωθοῦνται νά ἐγκαταλείψουν
τίς ὡραῖες τοποθεσίες τους, τίς πλούσιες σέ νερό καί τροφή, καί νά καταφύγουν
σέ ἄνυδρη καί ἔρημη περιοχή. Γι᾽ αὐτό ὁ λαός τῆς Θαιμάν, στά βόρεια τῆς Ἀραβίας,
προτρέπεται νά συναντήσει τούς φυγάδες Δαιδανῖτες καί νά τούς ἀνακουφίσει
δίδοντάς τους τροφή καί νερό (στίχ. 14).
Ἡ προφητεία θά ἐκπληρωθεῖ, «διότι Κύριος ἐλάλησεν, ὁ Θεός Ἰσραήλ»
(στίχ. 17). Πράγματι, τό 715 ὁ Σαργών Β´ ἔγραψε ὅτι κατενίκησε ἕνα σημαντικό ἀριθμό
Ἀραβικῶν φυλῶν καί τούς ἐξετόπισε στήν Σαμάρεια.
(Μετάφραση τοῦ κειμένου τῆς περικοπῆς,
τό ὁποῖο παραλείπουμε ἐδῶ πρός ἐξοικονόμηση χώρου)
21,13 Τό ἑσπέρας θά
κοιμηθεῖς σέ πυκνό δάσος,
(ἤ) στήν ὁδό Δαιδάν. α
14 Σεῖς πού κατοικεῖτε τήν χώρα Θαιμάν,
πάρτε νερό καί ἐλάτε νά συναντήσετε τούς διψασμένους,
καί συναντῆστε μέ ἄρτους τούς φυγάδες·
(γίνονται φυγάδες) λόγου τοῦ πλήθους τῶν φονευθέντων
15 καί λόγου τοῦ πλήθους τῶν πλανωμένων
καί λόγου τοῦ πλῆθος τῶν μαχαιρῶν
καί λόγου τοῦ πλήθους τῶν τεντωμένων τόξων
καί λόγου τοῦ πλήθους τῶν πεσόντων στόν πόλεμο.
16 Διότι, ἔτσι μοῦ εἶπε ὁ Κύριος:
Ἀκόμη ἕνας χρόνος, ἀκριβῶς ἕνας χρόνος,
καί θά χαθεῖ ἡ δόξα τῶν ἀπογόνων τοῦ Κηδάρ.
17 Καί αὐτοί πού θά ἀπομείνουν ἀπό τούς ἰσχυρούς τοξότες, τούς ἀπογόνους
τοῦ Κηδάρ, θά εἶναι ὀλίγοι. Ὁ Κύριος ὁ Θεός Ἰσραήλ τά εἶπε αὐτά (καί ἄρα θά
πραγματοποιηθοῦν).
α. Ἡ προφητεία στό Ἑβρ. ἀρχίζει μέ τόν
πρόλογο: «Προφητεία στήν στέππα». Στό
β´ δέ ἡμιστίχ. ὁ στίχ. 1 λέγει στό Ἑβρ.: «(Σεῖς) Καραβάνια τῶν Δαιδανιτῶν».
(Σύντομα ἑρμηνευτικά σχόλια τῆς περικοπῆς)
21,13. Ἡ προφητεία στό Ἑβρ. ἀρχίζει μέ τόν τίτλο: «Προφητεία στήν στέππα» ἤ «στήν Ἀραβία», γιατί ἡ ἴδια ἑβραϊκή λ. «ἑράβ» σημαίνει συγχρόνως καί τήν στέππα καί τό κύριο ὄνομα «Ἀραβία».Ὁ τίτλος αὐτός εἶναι ἁπλῶς δάνειο ἀπό τόν πρῶτο στίχ. τοῦ κεφ. 21,13 ἑξ. Πρόκειται ἐδῶ γιά Ἀραβικές φυλές, θύματα μιᾶς εἰσβολῆς, ἡ ὁποία προῆλθε ἀπό τόν Βορρᾶ. Οἱ κάτοικοι τῆς Θαιμάν (στήν βόρειο-δυτική Ἀραβία· στίχ. 14, ἡ σημερινή Teima, Γεν. 25,15. Ἰερ. 25,23) προσκαλοῦνται νά ὑποδεχθοῦν τούς φυγάδες τῆς Δαιδάν (στήν βόρειο Ἀβαβία· ἡ σημερινή ὅαση El Ela· Γεν. 10,17. Ἰερ. 30, [Ἑβρ. 49],6. Ἰεζ. 25,13. 27,20). Ἡ Κηδάρ (στίχ. 16· στήν βόρειο Ἀραβία) εἶναι ἕνα ὄνομα πιό ἀσαφές (Γεν. 25,13. Ἰερ. 30 [Ἑβρ. 49]. Ἰεζ. 27,21). Θά μποροῦσε νά ταυτιστεῖ γενικά μέ τίς φυλές τῆς στέππας τίς κυνηγημένες ἀπό τούς ἐπιδρομεῖς, ἤ, κατ᾽ ἄλλους (βλ. An Ecumenical Study Bible), πρόκειται γι᾽ αὐτόν τόν ἐπιδρομέα (Ἑβρ. Ἱερ. 49,28). Τό 715 ὁ Σαργών θά προχωρήσει μέχρι τά βόρειο-δυτικά τῆς Ἀραβίας, μετά ἀπό τήν ἐκστρατεία πέραν τοῦ Ἰορδάνου. Ἡ Ἰουδαία μποροῦσε νά νοιώσει τότε ἀπειλούμενη.
http://aktines.blogspot.gr/2015/07/15_20.html
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου