Ἡ αὐτογνωσία τοῦ χριστιανοῦ. Μέρος Α'. Ἰλαρίωνος Φέλεα Ρουμάνου ἱερομάρτυρος (+1940).

Ἡ αὐτογνωσία τοῦ χριστιανοῦ
Μέρος Α'

Ἀναφέρουμε ἐδῶ ἕνα πίνακα ἐρωτήσεων, δανεισμένο ἀπό ἕνα εὐχολόγιο, πού διευκολύνει πάρα πολύ τήν ἐξέταση τῆς συνείδησης: 
1. Ὁ μετανοημένος πιστός θά ἐξετάσει τόν ἑαυτό του σχετικά μέ τήν προηγούμενη του ἐξομολόγηση καί τήν Θεία Κοινωνία. Ἄν τότε ξέχασε ἤ ἔκρυψε κάτι στήν ἐξομολόγηση του. Τί εἶναι ἀκριβῶς καί γιά ποιό λόγο τό ἔκανε αὐτό. 
Ἄν ἐξωμολογήθηκε, χωρίς συντριβή, λόγω τῶν ἁμαρτιῶν του καί χωρίς τήν ἀπόφαση νά μήν ἁμαρτήσει ξανά. 
Ἄν κοινώνησε, χωρίς τήν κατάλληλη περισυλλογή καί εὐλάβεια. 
Ἄν ἐξεπλήρωσε ἤ ἐπετέλεσε «στραβά» τόν κανόνα του, πού τοῦ δόθηκε. 
Ἄν ξανάπεσε στίς ἴδιες ἁμαρτίες, ὅπως στό παρελθόν, ἐπειδή δέν προσπάθησε ἀρκετά νά τίς ἀποφύγει. 2.  Ἄν ἔσφαλε ἐναντίον τῆς πρώτης καί τῆς δεύτερης ἐντολῆς τοῦ Θεοῦ, οἱ ὁποῖες ἀφοροῦν τήν Πιστη σ᾿ Αὐτόν. 
Ἄν ἀπαρνήθηκε ἤ  ἀρνήθηκε νά πιστέψει σέ ὅλα τά ἄρθρα τοῦ Σύμβολου τῆς Πίστης ἤ καί σ᾿ ἕνα ἀπ᾿ αὐτά, τά ὁποῖα διδάσκει ἡ Καθολική καί Ἀποστολική Ἐκκλησία καί ποιό εἶναι συγκεκριμένα αὐτό τό ἄρθρο. 
Ἄν ἐξετέθηκε στό κίνδυνο νά χάσει τήν πίστη του, ὑπακούοντας τούς ἀκολαστους, τούς ἀπίστους ἤ τούς αἱρετικούς, συνομιλῶντας μαζί τους ἤ διαβάζοντας τά βιβλία τους, χωρίς τήν ἄδεια τοῦ Πνευματικοῦ του καί χωρίς νά ἔχει τίς κατάλληλες γνώσεις γιά ν᾿ ἀποφύγει τόν μεγάλο κίνδυνο νά ξεγελαστεῖ ἀπό τό περιεχόμενο τους. 
Ἄν ἔχει ἀμφιβολίες σχετικά μ᾿ ἕνα ἄρθρο τῆς Ὀρθοδόξου Πίστεως. 
Ἄν ἔχει γνωρίσει ὅτι ὑπάρχει μόνο ἕνας Θεός σέ Τρία Πρόσωπα, ὅτι τό δεύτερο Πρόσωπο τῆς ἁγίας Τριάδος ἔγινε ἄνθρωπος, ὅτι ὁ Ἰησοῦς Χριστός, ταυτόχρονα εἶναι Θεός καί ἄνθρωπος, ὅτι ὑπέστη τόν σταυρικό θάνατο γιά τίς ἁμαρτίες μας, ὅτι ἀναστήθηκε καί ἀναλήφθηκε στούς οὐρανούς. 
Ἄν γνωρίζει τό Σύμβολο τῆς Πίστεως, τήν Κυριακή Προσευχή (τό Πάτερ ἡμῶν), τίς δέκα ἐντολές τοῦ Θεοῦ καί τούς Μακαρισμούς τῆς Ἐκκλησίας, τίς ὑποχρεώσεις του ἕναντι τοῦ κράτους, τά ἱερά μυστήρια τά ὁποῖα ἔχει δεχτεῖ ἤ τά δέχθηκε τώρα. 

3. Σχετικά μέ τήν ΕΛΠΙΔΑ.
Ἄν, ἐνῶ ἦταν ἀπελπισμένος γιά τήν σωτηρία του, ἀνέβαλλε νά μετανοήσει. 
Ἄν καθυστέρησε στήν ἐπιστροφή του στόν Θεό, ἔχοντας μεγάλη ἐμπιστοσύνη στήν εὐσπλαχνία τοῦ Θεοῦ καί στίς δικές του δυνάμεις (ὅτι, δηλαδή, θά μπορέσει νά μετανοήσει ὅποτε θέλει, ὅσο ἀργά καί νά εἶναι). 
Ἄν περιμένει ἀπό τόν ἑαυτό του καί ὄχι ἀπό τόν Πανάγαθο Θεό ἤ μόνο ἀπό τήν δική του ἀπασχόληση τήν ἐπίτευξη τῶν ἐπιχειρήσεων καί τῶν ἐργασιῶν του, εἴτε τίς πνευματικές, εἴτε τίς ἀνθρώπινες. 
Ἄν ἀπέδωσε μόνο στόν ἑαυτό του τά πνευματικά ἤ τά πρόσκαιρα ἀγαθά τά ὁποῖα ἔλαβε κι ἄν ἄργησε νά εὐχαριστήσει γι᾿ αὐτά τόν Θεό.

4. Η ΑΓΑΠΗ 
Ἄν κράτησε μέσα του, ἀπό τήν τελευταία του ἐξομολόγηση, κάποια συναισθήματα μίσους, ἀηδίας ἤ περιφρόνησης ἐνάντια στόν Θεό ἤ στά δημιουργήματά του. 
Ἄν ἐξεπλήρωσε μέ λύπη, μέ ἀδιαφορία, μέ ραθυμία καί τεμπελιά τά καθήκοντα του ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ. 
Ἄν προτίμησε τήν δική του ἀπόλαυση, τήν ὑγεία, τά ἀγαθά του, τούς φίλους ἤ ὅ,τιδήποτε ἄλλο πρᾶγμα περισσότερο ἀπό τήν ἀγάπη του πρός τόν Θεό.

5. Η ΘΡΗΣΚΕΙΑ 
Ἄν λάτρεψε τόν Θεό μέ ὅλη τήν καρδιά καί τήν ψυχή του καί προσεύχεται καθημερινά, ἰδιαίτερα τό πρωΐ καί τό βράδυ. 
Ἄν βλασφήμησε τὁ ἅγιο Ὄνομα τοῦ Θεοῦ. 
Ἄν βεβήλωσε τά ἱερά πράγματα, τά μυστήρια, τά ἱερά λείψανα καί τίς εἰκόνες τῶν Ἁγίων κτλ. 
Ἄν ἐμίανε τούς ναούς ἤ ἔκανε ὁποιαδήποτε ἁμαρτία μέσα τους. 
Ἄν διακωμόδησε τά λόγια τῆς Ἁγίας Γραφῆς μέ ἀστεῖα, μέ κοσμικά τραγούδια καί συζητήσεις. 
Ἄν προσέτρεξε στούς δαίμονες, ἄν χρησιμοποίησε μαγεῖες, βασκανίες κτλ. 
Ἄν ἐπῆγε στούς χαρτομάντες γιά νά τοῦ μαντέψουν τό μέλλον. 
Ἄν ὑποσχέθηκε μέ εὐκολία νά κάνει κάτι καί μετά, χωρίς νά τό θέλει ἀρνεῖται νά τό ἐκπληρώσει. Ἄν ἐξεπλήρωσε ἤ ἄργησε πολύ νά ἐκπληρώσει ὅ,τι εἶχε ὑποσχεθεῖ στόν Θεό νά κάνει. 

6. Σχετικά μέ τήν τρίτη ἐντολή τοῦ Δεκαλόγου 
Ἄν ὡρκίσθηκε μέ ὁποιοδήποτε ὅρκο, ἐναντίον τῆς ἀλήθειας γιά νά ἐνισχύσει ἕνα ψεῦδος ἤ κάτι γιά τό ὁποῖο ἀμφιβάλλε. Ἀκόμα ἄν ὡρκίσθηκε σύμφωνα μέ τήν ἀλήθεια, ἀλλά χωρίς νά ὑπάρχει ἡ ἀνάγκη νά τό κάνει αὐτό. 
Ἄν ὡρκίσθηκε μέ κατάρα ἐναντἰον τοῦ ἑαυτοῦ του ἤ τοῦ πλησίον του, ἐπιθυμώντας τήν τιμωρία του, τόν θάνατο του κτλ. 
Ἄν ξέχασε  αὐτό πού εἶχε ὑποσχεθεῖ μέ ὅρκο νά ἐκτελέσει. 

7. Σχετικά μέ τήν τέταρτη ἐντολή τοῦ Θεοῦ 
Ἄν ἐργάσθηκε ἤ ἀνάγκασε κάποιον νά ἐργάζεται τήν Κυριακή αὐτά πού ἀπαγορεύονται. 
Ἄν ἐπέρασε τήν Κυριακή ἤ ἕνα μέρος αὐτῆς τῆς ἁγίας ἡμέρας μέ ἀνώφελες συναντήσεις, βόλτες, γλέντια, παιχνίδια κτλ. 
Ἄν χρησιμοποίησε τήν Κυριακή γιά πορνεία ἤ τήν βεβήλωσε μέ ἐγκληματικές καί σκανδαλώδες πράξεις. 
Ἄν ἀπουσίασε τήν Κυριακή ἀπό τίς ἱερές ἀκολουθίες τῆς ἐνορίας του. 

8. Σχετικά μέ τήν πέμπτη ἐντολή 
(τά παιδιά, ὑπηρέτες καί ἄλλοι ὑφιστάμενοι) 
Ἄν δέν πειθαρχοῦν ἤ πειθάρχησαν μέ ἀντιδράσεις στό πατέρα, στήν μητέρα, στό Κύριο ἤ στόν προϊστάμενο τους. 
Ἄν τούς ἐμίσησε, ἄν ἐπεθύμησε τόν θάνατό τους ἤ νά τούς συμβεῖ κάποιο ἄλλο κακό. 
Ἄν ἐτόλμησε νά σηκώσει τό χέρι κατ᾿ ἐπάνω τους. 
Ἄν ἀντιστάθηκε στίς παρατηρήσεις τους καί στίς ποινές τους ἤ δέν τούς ἔδωσε σημασία. 
Ἄν ἤθελε νά τούς νευριάσει ἐπίτηδες. 
Ἄν δέν τούς ἔδειξε τόν πρέποντα σεβασμό. 
Ἄν δέν τούς βοήθησε στίς ἀνάγκες τους. 
Ἄν ἄργησαν νά ἐκπληρώσουν τίς τελευταίες τους ἐπιθυμίες. 
Ἄν τούς ὑπάκουσαν σέ πράγματα, τά ὁποῖα ἀντίκεινται στόν νόμο τοῦ Θεοῦ. 
Πατέρες, μητέρες καί ἄλλοι ἀνώτεροι 
Ἄν ἔχουν μισήσει ἕνα ἀπό τά παιδιά τους. 
Ἄν ἔχουν δώσει προβάδισμα σ᾿ ἕνα ἀπό τά παιδιά τους εἰς βάρος τοῦ ἄλλου, χωρίς δίκαιο. 
Ἄν χρησιμοποίησαν τήν βία γιά νά μάθουν κάτι στούς ὑποτακτικούς τους. 
Ἄν δέν ἐφρόντισαν γιά τήν διατροφή καί τήν διατήρηση τους. 
Ἄν τούς ἐζήτησαν πράγματα πού εἶναι ἀντίθετα ἀπό τόν νόμο τοῦ Θεοῦ. 
Ἄν δέν τούς ἄφησαν ἀρκετό χρόνο γιά νά ἐκπληρώσουν τά πρός τόν Θεόν καθήκοντα τους. Ἄν ἐζήτησαν ἀπ᾿ αὐτούς πράγματα τά ὁποῖα δέν ἦταν ἱκανοί νά τά κάνουν κι ἔτσι τούς ἔβλαψαν στήν ὑγεία τους. 
Ἄν δέν τούς βοήθησαν  στούς πόνους, στίς θλίψεις καί στίς ἀνάγκες τους. 
Ἄντρας καί γυναίκα 
Ἄν δέν ὑπάρχει ἡ ἀμοιβαία ἐμπιστοσύνη μεταξύ τους, ἡ ἀγάπη, ὁ σεβασμός καί ἄλλα καθήκοντα, τά ὁποῖα εἶναι ὑποχρεωμένοι νά τά ἐκπληρώνουν ὁ ἕνας γιά τόν ἄλλο. 
Ἄν  ἐχώρισαν μή ἔχοντας σοβαρούς λόγους γι᾿ αὐτό. 
Ἄν ζοῦν μέ ζηλοτυπία, δίχως ἀφορμή. 
Ἄν συμπεριφέρονται μέ ὀνειδισμούς, μέ περιφρόνηση καί μῖσος ὁ ἕνας ἐναντίον τοῦ ἄλλου. 
Ἄν δέν δέχονται νά βοηθοῦνται μεταξύ τους στίς ἀδυναμίες καί στίς ἀνάγκες τους. 
Ἄν ἡ γυναῖκα ἀρνεῖται νά ὑπακούει ἤ ἤθελε νά κυβερνᾶ καί νά κουμαντάρει τά πάντα στό σπίτι.
Ἄν ἡ γυναῖκα ἔχει τόν ἄνδρα της σάν σκύβαλο μπροστά της, χωρίς τιμή καί ἀνοχή στίς δικές του ἀδυναμίες.

 Μεταφραστές : ἱερεύς π. Κυπριανός Στάϊκου, ρουμᾶνος καί μοναχός Δαμασκηνός Γρηγοριάτης

Τό κείμενο προέρχεται ἀπό τά ἀρχεῖα τοῦ πατρός Δαμασκηνοῦ Γρηγοριάτου, τόν ὁποῖον καί εὐχαριστοῦμε θερμά γιά τήν παραχώρηση τῶν ἀρχείων, ὅπως ἐπίσης εὐχαριστοῦμε καί τόν γέροντα τῆς Μονῆς Ὁσίου Γρηγορίου πατέρα Γεώργιο Καψάνη γιά τήν εὐλογία καί τήν ἄδεια δημοσίευσης.

Ἐπιμέλεια κειμένου και πηγή στο Διαδίκτυο  Ἀναβάσεις 

Γιά νά διαβάσετε τα ὑπόλοιπα μέρη πατήστε Ἰλαρίων Φέλεα