Ἡ ἐχθρική πολιτική κατά τῶν κοινοτήτων-Ἐνοριῶν

ΤΑ ΑΣΚΗΤΙΚΑ ΤΗΣ ΕΝΟΡΙΑΣ

Β΄ Η ΜΟΝΑΧΙΚΗ ΚΑΙ Η ΚΟΣΜΙΚΗ ΕΝΟΡΙΑ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ

Η ΤΟΥΡΚΟΚΡΑΤΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΡΑΤΟΣ

Ἡ ἐχθρική πολιτική κατά τῶν κοινοτήτων-Ἐνοριῶν

Μέ τήν ἐπέλευση τῆς βαυαροκρατίας καί τήν ἐπέλαση τοῦ δυτικοῦ παπικοῦ-προτεσταντικοῦ πνεύματος, βάλλεται τό κοινοτικό-ἐνοριακό σύστημα. «Οἱ κοινότητες βρέθηκαν ὑπὸ διωγμὸ μετὰ τὴν ἵδρυση τοῦ νεοελληνικοῦ κράτους καὶ τὴν ἐπιβολὴ προτύπων ξένων πρὸς τὴν ἐπιχώρια Παράδοση. Οἱ κοινότητες διαλύονται τὸ 1833 μὲ νόμο τοῦ κράτους! Οἱ πολίτες πλέον οὔτε συνέρχονται, οὔτε συνεταιρίζονται, οὔτε συναποφασίζουν. Στὴν θέση τῶν αἱρετῶν ἀρχόντων τους διορίζονται μισθοδοτούμενοι κρατικοὶ ὑπάλληλοι, τοπάρχες νόθων διοικητικῶν περιφερειῶν. Ἡ νεωτερικὴ φραγκοκρατία, μὲ τὸν μεταπρατικὸ παρασιτισμὸ της, κατέστρεψε τὶς παραγωγικὲς βάσεις τῶν κοινοτήτων, σκορπίζοντας τὸν πληθυσμὸ τους ἀνέστιο στοὺς τέσσερις ἀνέμους»¹²⁸.

Μέ τήν ἐχθρική πολιτική κατά τῶν κοινοτήτων-Ἐνοριῶν ὑποδουλώνεται ἡ Ἐκκλησία στό κράτος. «Οἱ Ἐνορίες...τοῦ νεοελληνικοῦ κράτους ἔχασαν τήν ἐκκλησιαστική τους λειτουργικότητα, καθώς ἔπαψαν νά συμμετέχουν στήν διοικητική ὀργάνωση τῆς Ἐκκλησίας, σέ ἕναν καίριο μέν τομέα, ἀλλά καί σέ πολλούς δευτερεύοντες. Ὁ καίριος τομέας ἦταν ἡ ἐκλογή τῶν ποιμένων (Διακόνων, Ἱερέων καί κυρίως Ἐπισκόπων), ἐνῶ δευτερεύοντες ἦταν ἡ οἰκονομική διαχείριση κ.λπ. Μέσῳ τῶν Ἐνοριῶν ἀποκλείστηκε ἡ ἀγωνιστική παρουσία τοῦ λαοῦ στήν Ἐκκλησία καί τήν θέση του πῆρε ἀρχικά τό Κράτος καί ἔπειτα, ὡς ἐντολοδόχος (τοῦ Κράτους), ἡ Ἱερά Σύνοδος.

Ἡ Ὀρθόδοξη Ἑλληνική Ἐκκλησία, ἀπό τήν ἵδρυση τοῦ Ἑλληνικοῦ Κράτους, οὐσιαστικά κηδεμονεύεται ἀπό τόν Καίσαρα ἤ κληρικοκρατεῖται μέ μιά βατικάνεια διοικητική τακτική. Οἱ παρεμβάσεις τοῦ λαοῦ, πού παρατηροῦνται ἀπό καιροῦ εἰς καιρόν, ἐπειδή ἀκριβῶς εἶναι ἐξωθεσμικές (δηλ. δεν ἀποτελούν ὑγιεῖς παρεμβάσεις ἑνός ἐνωμένου συνόλου, ὅπως ἡ Ἐκκλησία μας), παίρνουν τόν χαρακτήρα “σκανδαλώδους” κοσμικῆς διαμαρτυρίας (διαδηλώσεις κ.λπ.) πού ἐκθέτουν καί τούς πιστούς καί τήν διοικοῦσα Ἐκκλησία»¹²⁹.

Παρόλο τόν διωγμό τοῦ κράτους, οἱ κοινότητες τῶν Ρωμηῶν μέχρι πρίν λίγα χρόνια ἐξακολουθοῦσαν μέ κάποια μορφή νά ὑπάρχουν.

«Οἱ κοινότητες ἀντιστάθηκαν», γράφει ὁ Θεόδωρος Παντούλας, «καὶ μέχρι πρὶν ἀπὸ λίγες δεκαετίες λειτουργοῦσαν, ἔστω κι ἂν οἱ δομὲς τους εἶχαν ὑποστεῖ σοβαρότατα πλήγματα. Ἀκόμη καὶ οἱ ἐκριζωμένοι ἐσωτερικοὶ ἢ ἐξωτερικοὶ μετανάστες, στὰ ἀστικὰ κέντρα ποὺ τοὺς ξέβρασε ἡ μεταπολεμική κυρίως προσφυγιὰ, συγκροτοῦσαν κοινότητες –Ἀδελφότητες τὶς ἔλεγαν– σὲ μίαν ἀπελπισμένη προσπάθεια νὰ στεγάσουν τὴν ἑτερότητά τους, νὰ διατηρήσουν τὴν ἐν διωγμῷ ταυτότητά τους.

Οἱ μεγαλουπόλεις ὅμως δὲν ἀγαποῦν τὶς ταυτότητες. Τὶς ἰσοπεδώνουν. Ἴσως ἐπειδὴ οἱ ἄνθρωποι χωρὶς ταυτότητα χειραγωγοῦνται εὐκολότερα. Γίνονται ἀδιαμαρτύρητα γρανάζια τῆς καταναλωτικῆς ἀποχαύνωσης, ποὺ σιτίζεται μὲ ἀναλώσιμες μοναξιές.

Οἱ νεοέλληνες, ὡστόσο, μέχρι πρὶν λίγες δεκαετίες δὲν ἦσαν μόνοι... Μετὰ χάθηκαν στοὺς δρόμους τῆς (ὑπ)ἀνάπτυξης ἀλλὰ δὲν ξεδίψασαν μὲ τὰ πιοτά της. Τώρα ἀναζητοῦν καὶ πάλι τὸ νῆμα ποὺ τοὺς δένει μὲ ἐκείνη τὴν Παράδοση ποὺ δὲν εἶχε ἀνθρώπους μόνους ἢ ἀποκλεισμένους»¹³⁰.

 Ἀπόσπασμα ἀπό τό βιβλίο:«Τά ἀσκητικά τῆς Ἐνορίας» (Ἱερομονάχου Σάββα Ἁγιορείτου) πού ἤδη κυκλοφορεῖ.
 

128 (προσαρμισμένο κείμενο) Θεόδωρου Παντούλα: Τῶν Ἑλλήνων οἱ κοινότητες, τῶν Ρωμηῶν οἱ κοινωνιές, http://www.antifono.gr/portal.

129 (προσαρμοσμένο κείμενο) Βασίλη Μπακούρου, Οἱ Ἕλληνες στήν Τουρκοκρατία, http://www.oodegr.com/oode/istoria/o8wmanoi/sklav_ekkl2.htm

130 Θεόδωρου Παντούλα, Τῶν Ἑλλήνων οἱ κοινότητες, τῶν Ρωμηῶν οἱ κοινωνιές, http://www.antifono.gr/portal.