Ὁ καρπός τῆς νηστείας

 Ὁσίου Συμεών τοῦ Νέου Θεολόγου

Ὁ ἄνθρωπος πού φοβᾶται τό Θεό δέν καταφρονεῖ τό νόμο τῆς νηστείας. Θά σᾶς μιλήσω γι᾿ αὐτό τό θέμα, γιατί ὁ πονηρός διάβολος, πού μισεῖ ὅλα τά καλά, πηγαίνει σέ κάθε χριστιανό καί, δένοντάς τον ἀόρατα μέ τήν ἀμέλεια καί τήν ὀκνηρία, τόν πείθει νά καταφρονήσει τήν ἁγία νηστεία, πού γεννάει τόσα πνευματικά ἀγαθά καί συντελεῖ στή σωτηρία μας.

Γι᾿ αὐτό σᾶς παρακαλῶ, νά μήν ἀκούσετε καθόλου τόν ἐχθρό τῆς ψυχῆς μας οὔτε νά ὑποκύψετε στό πάθος τῆς γαστριμαργίας οὔτε νά ξαναγυρίσετε σέ περασμένη κακή συνήθεια.

Καθένας μας ἄς μήν ξεχνάει τήν ὠφέλεια πού προξενεῖ ἡ νηστεία. Εἶναι ὁ γιατρός τῶν ψυχῶν μας. Ἄλλου ταπεινώνει τή σάρκα. Ἄλλου καταπραΰνει τό θυμό. Ἀπό ἄλλον διώχνει τόν ὕπνο.

Σέ ἄλλον φέρνει τήν προθυμία νά κάνει ἀγαθοεργίες. Ἄλλου καθαρίζει τόν νοῦ καί τόν ἐλευθερώνει ἀπό πονηρούς λογισμούς. Ἄλλου δαμάζει τήν ἀδάμαστη καί ἀσυγκράτητη γλῶσσα, γιά νά μή λέει λόγια περιττά καί ἄπρεπα. Ἄλλου ἐμποδίζει τά μάτια νά βλέπουν ἐδῶ κι ἐκεῖ καί νά περιεργάζονται πράγματα μάταια ἤ βλαβερά.

Ἡ νηστεία σιγά-σιγά λεπταίνει τό στρῶμα τῆς ἁμαρτίας, πού καλύπτει τήν ψυχή, καί διώχνει τήν ὁμίχλη, καθαρίζει τά ψυχικά μας μάτια καί μᾶς ἀποκαλύπτει τόν ἥλιο τῆς δικαιοσύνης, τόν Ἰησοῦ Χριστό. Ἡ νηστεία, μαζί μέ τήν ἀγρυπνία, μαλακώνει τή σκληρότητα τῆς καρδιᾶς καί μᾶς φέρνει σέ κατάνυξη, ὁπότε εὔκολα περνοῦμε, μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ, τή θύελλα τῶν παθῶν καί τή φουρτούνα τῶν πειρασμῶν, καί φτάνουμε στό λιμάνι τῆς ἀπαθείας.

Αὐτά βέβαια, ἀδελφοί μου, δέν εἶναι δυνατό νά γίνουν μέσα σέ μιά μέρα οὔτε μιά βδομάδα, ἀλλά κατορθώνονται, μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ, μέσα σέ μεγάλο χρονικό διάστημα καί μέ πολύ κόπο, ἀνάλογα μέ τήν προθυμία καί τήν προαίρεση τοῦ καθενός, τό μέτρο τῆς πίστεώς του, τή διάθεση καταφρονήσεως τῆς ἁμαρτίας, τό βάθος τῆς ἀδιάκοπης μετάνοιας, τή θερότητα καί συχνότητα τῆς προσευχῆς. Ὅλων αὐτῶν, ὅμως, βάση καί προϋπόθεση καί ἀρχή εἶναι ἡ νηστεία. Ὅσες ἀρετές χτίσουμε πάνω στό θεμέλιο τῆς νηστείας, εἶναι ἄσειστες καί ἀσάλευτες, σά νά χτίστηκαν πάνω σέ στερεή πέτρα. Ὅταν βγάλουμε τό θεμέλιο τῆς νηστείας καί στή θέση του βάλουμε τό χορτασμό τῆς κοιλιᾶς, τότε μᾶς παρασύρουν οἱ πονηροί λογισμοί καί οἱ σαρκικές ἐπιθυμίες καί τά ψυχοφθόρα πάθη, ὅπως σέρνεται ἡ ἄμμος ἀπό τό ποτάμι, καί γκρεμίζεται ὁλόκληρη ἡ οἰκοδομή τῶν ἀρετῶν.

Γιά νά μή συμβεῖ λοιπόν σέ μᾶς αὐτό τό κακό, ἄς χτίσουμε τό οἰκοδόμημα τῆς πνευματικῆς μας ζωῆς πάνω στή νηστεία. Αὐτό ὅμως νά γίνει μέ τή θέλησή μας, χωρίς τήν πίεση ἄλλων. Πρέπει ἐλεύθερα καί ἑκούσια νά ἐκτιμήσουμε καί ν᾿ ἀγκαλιάσουμε τή νηστεία, πού ἡ ἀναγκαιότητά της ὑπογραμμίζεται ὄχι μόνο ἀπό τήν παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας, τούς κανόνες τῶν ἁγίων Συνόδων καί τίς ὑποθῆκες τῶν Πατέρων, ἀλλά καί ἀπό τό ἱερό Εὐαγγέλιο.

Πρῶτα-πρῶτα ὁ ἴδιος ὁ Κύριος, πρίν ἀναμετρηθεῖ στήν ἔρημο μέ τό διάβολο, νήστεψε σαράντα μέρες καί σαράντα νύχτες. Κι αὐτό τό ἔκανε, ὄχι γιατί Τοῦ χρειαζόταν ἡ νηστεία γιά νά καταλάβει τόν πονηρό, ἀφοῦ εἶναι Θεός παντοδύναμος, ἀλλά γιατί θέλησε νά μᾶς δώσει, ὅπως καί σ᾿ ἄλλες περιπτώσεις, ἄμεσο καί προσωπικό παράδειγμα γιά μίμηση. Ἐκεῖνος, σάν Θεός, ὄχι, ἀλλά ἐμεῖς, σάν ἄνθρωποι, ναί, ἔχουμε ἀνάγκη τή νηστεία γιά νά διώξουμε μακριά μας τό γένος τῶν δαιμόνων «ἐν οὐδενί δύναται ἐξελθεῖν (ἀπό τόν ἄνθρωπο) εἰ μή ἐν προσευχῇ καί νηστείᾳ». Ὅπως λοιπόν ὁ ἀγώνας τοῦ Κυρίου κατά τοῦ διαβόλου θεμελιώθηκε στή νηστεία, ἔτσι καί ὁ δικός μας ἀγώνας.

Ἀλλά καί στίς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων διαβάζουμε, ὅτι στήν ἐκκλησία τῆς Ἀντιόχειας ἦταν κάποιοι «προφῆται καί διδάσκαλοι», τούς ὁποίους τό Ἅγιο Πνεῦμα πρόσταξε νά στείλουν τόν Παῦλο καί τόν Βαρνάβα στό ἀποστολικό ἔργο. Πότε καί πῶς ὅμως τούς μίλησε τό Ἅγιο Πνεῦμα; «Λειτουργούντων αὐτῶν τῷ Κυρίῳ καί νηστευόντων». Καί πράγματι, «ἐπιθέντες τάς χεῖρας αὐτοῖς (τῷ Βαρνάβα καί τῷ Παύλῳ) ἀπέλυσαν». Πῶς καί πάλι; «Νηστεύσαντες καί προσευξάμενοι». Καί ὅταν οἱ δύο αὐτοί Ἀπόστολοι ἐπισκέφθηκαν ἀργότερα τίς τοπικές ἐκκλησίες τῆς Μ. Ἀσίας, «χειροτονήσαντες πρεσβυτέρους κατ᾿ ἐκκλησίαν, προσευξάμενοι μετά νηστειῶν παρέθεντο αὐτούς τῷ Κυρίῳ».

Σέ μιά ἐπιστολή του, ἐξάλλου, ὁ πρωτοκορυφαῖος Ἀπόστολος συμβουλεύει τούς συζύγους νά ἐγκρατεύονται «ἐκ συμφώνου πρός καιρόν, ἵνα σχολάζωσι τῇ νηστείᾳ καί τῇ προσευχῇ».

Βλέπουμε τώρα καθαρά, μέσ᾿ ἀπό τή Γραφή, τή σημασία τῆς νηστείας. Αὐτή διώχνει τό διάβολο. Αὐτή ἑλκύει τό Ἅγιο Πνεῦμα. Αὐτή μᾶς σηκώνει νοερά ἀπό τή γῆ, ὅπου τρεφόμαστε μέ «τήν βρῶσιν τήν ἀπολλυμένην», καί ᾶς ἐμπνέει τή λαχτάρα γιά τά οὐράνια, γιά «τήν βρῶσιν τήν μένουσαν εἰς ζωήν αἰώνιον». Αὐτή μᾶς κάνει ὅμοιους μέ τούς ἄσαρκους ἀγγέλους, πού ποτέ δέν τρῶνε καί ἀκατάπαυστα δοξολογοῦν τό Θεό. Αὐτή δίνει φτερά στό θεῖο πόθο, στήν προσευχή καί τή δόξολογία τοῦ Κυρίου, στή μελέτη τοῦ λόγου Του. Γιατί εἶναι γραμμένο:«Οὐκ ἐπ᾿ ἄρτῳ μόνῳ ζήσεται ἄνθρωπος, ἀλλ᾿ ἐπί παντί ῥήματι ἐκπορευομένῳ διά στόματος Θεοῦ».

Ἄς χορταίνουμε, λοιπόν, ὄχι τήν κοιλία μας μέ γήινες τροφές, ἀλλά τήν ψυχή μας μέ τά θεῖα λόγια τῆς Γραφῆς καί τίς θεόπνευστες διδαχές τῶν ἁγίων Πατέρων μας. Κάθε γήινη τροφή «οὐκ εἰσπορεύεται εἰς τήν καρδίαν, ἀλλ᾿ εἰς τήν κοιλίαν, καί εἰς τόν ἀφεδρῶνα ἐκπορεύεται». Ἡ οὐράνια τροφή τοῦ θείου λόγου, ὅμως, μπαίνει στήν καρδιά, τρέφει τήν ψυχή, φωτίζει τό νοῦ, ἁγιάζει ὅλο τόν ἄνθρωπο. Ἄς διώξουμε τήν ἀμέλεια καί τή ραθυμία. Ὅποιος κάθεται στό τραπέζι καί δέν ἔχει ὄρεξη γιά φαγητό, εἶναι ἄρρωστος σωματικά. Ἔτσι καί ὅποιος δέν ἀκούει καί δέν μελετάει τό λόγο τοῦ Θεοῦ μέ πόθο κι εὐχαρίστηση μεγάλη, εἶναι ἄρρωστος ψυχίκα, ἄγευστος ἀπό πνευματικά χαρίσματα, ἑτοιμοθάνατος ἀπό πείνα καί δίψα πνευματική.

Ἄς συνειδητοποιήσουμε λοιπόν τήν ἀναγκαιότητα τῆς παθοκτόνου καί ψυχωφελοῦς νηστείας, πού θά ζωογονήσει τά πάθη καί θά παρακινήσει τή βούλησή μας σέ πνευματικά παλαίσματα, σέ καρποφόρα ἄσκηση, σέ πείνα καί δίψα καί πόθο Ἰησοῦ Χριστοῦ, πού εἶπε: «Ἐγώ εἰμι ὁ ἄρτος τῆς ζωῆς· ὁ ἐρχόμενος πρός με οὐ μή πεινάσῃ καί ὁ πιστεύων εἰς ἐμέ οὐ μή διψήσῃ πώποτε».

Τέλος καί τῷ Θεῷ δόξα!

Ἀπό τό βιβλίο: “ΑΠΟΣΤΑΓΜΑ ΠΑΤΕΡΙΚΗΣ ΣΟΦΙΑΣ ”

Βασισμένο σέ κείμενο τοῦ Ὁσίου Συμεών τοῦ Νέου Θεολόγου

ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΠΑΡΑΚΛΗΤΟΥ ΩΡΩΠΟΣ ΑΤΤΙΚΗ.