Τι είναι η εκκοσμίκευση της Εκκλησίας; Ἡ συναυλία ἐντός τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ τοῦ Ἁγίου Παντελεήμονος.

"Οι σύγχρονοι εκκοσμικευμένοι χριστιανοί δεν συμφωνούμε με το λόγο του Κυρίου στην Αποκάλυψη «έρχου Κύριε», εμείς λέμε σήμερα «Κύριε μην έλθης», είμαστε καλά. "

Ἀντιγράφουμε ἀπό τίς Ἀναβάσεις:

Ένας Ι.Ναός που αντί να ακούγεται Θεία Λειτουργία ακούστηκαν «μπουζούκια»

Τι θα μπορούσε να σκεφτεί ένας ορθόδοξος χριστιανός αν έβλεπε μέσα στον Ιερό Ναό τον οποίον εκκλησιάζεται,  αντί για ακολουθίες και Θεία Μυστήρια της Εκκλησίας μας, άκουγε μπουζούκια, βιολιά, και άλλα όργανα, μικροφωνικές, τροβαδούρους, ένα αλλότριο πλήθος δηλαδή, προς την Μυστηριακή ζωή του Ι.Ναού, με γυρισμένα τα νώτα προς το Ιερό, να βοά από ήχους λαϊκών τραγουδιών, και τραγουδιστάδων;

Θα μπορούσε μήπως να σκεφτεί ότι προωθείται η : «συνεργασία με πολιτιστικούς φορείς και ανθρώπους της τέχνης με σκοπό την ανάδειξη των πνευματικών και πολιτισμικών αγαθών και την κοινωνική αλληλεγγύη;»

Η ότι «η εκδήλωση στον Ιερό Ναό Αγίου Παντελεήμονος αλλά και η εν γένει συνεργασία με το Μέγαρο συνάδει με την ευρύτερη αυτή πνευματική(?) προσπάθεια;»



Οι μόνοι που θα μπορούσαν να σκεφτούν έτσι είναι οι «διοργανωτές» αυτής της ασέβειας στους οποίους δυστυχώς ηγείται  ο Αρχιεπίσκοπος Ιερόνυμος, οι διάφορες παρακρατικες μή κυβερνητικές οργανώσεις, οι οποίες όμως πληρώνονται από το υστέρημα και αίμα του ελληνικού λαού, παρότι ΜΗ κυβερνητικές, για να δρουν εναντίον του, τα πολιτικά ή εξτρεμιστικά κόμματα της αριστεράς που προωθούν αλλαγές, αλλοιώσεις , για την διάλυση της Ορθόδοξης Εκκλησίας, όπως άλλωστε έκαναν και για την παιδεία μας, και το πατριωτικό και ιστορικό φρόνημα των νεοελλήνων.
Οι διάφοροι λαθρομεταναστευτικοί οργανισμοί - οργανώσεις επιτροπές της Νεοεποχίτικης διάλυσης της εθνικότητας, οι διάφοροι αποδομητές του ελληνορθόδοξου έθνους, κρυφοί ή φανεροί, αργυραμοιβώμενοι από τους κάθε μορφής «Σώρους»,
και τέλος η τηλεόραση και τα μισθωμένα ΜΜΕ με τους μισθωμένους κοντυλοφόρους της Νέας Εποχής που εναγωνίως προσπαθούν να πείσουν τα παιδιά μας ότι για να επιτύχουν στην ζωή,  πρέπει να γίνουν ή τραγουδιστές ή ηθοποιοί!

Όλοι αυτοί δηλαδή που προτιμούν ή να ανατινάξουν τους Ναούς ή να τους μετατρέψουν σε «Μουσεία». (βλέπε Σοβιετική Ένωση).

Και μόνο που όλοι οι παραπάνω μιλούν εγκωμιαστικά και με χαμόγελα για το πραχθέν στον Ναό θα έπρεπε να κάνει κάποιους να ανησυχούν.

Θα τους συγχαρούμε λοιπόν γιατί κατάφεραν να ζωντανέψουν όλα τα παραπάνω, αλλά και γιατί με την χτεσινή εκ -μοντερνισμένη «καμεράτα -μασκαράτα» εντός του Ι. Ναού Παντελεήμονος Αχαρνών, του μεγαλύτερου Ορθόδοξου Ναού των Βαλκανίων κατάφεραν έναν ορθόδοξο Ναό, να τον κάνουν απροσπέλαστο από το ορθόδοξο πλήρωμα, με τον αποκλεισμό από την αστυνομία έτσι ώστε να μην μπορεί κανείς να μπεί παρά μόνο οι παραπάνω που προαναφέραμε.

 Θα πρέπει ακόμη να τονιστεί η επιλογή ημερομηνίας ή οποία «έτυχε» να είναι η ίδια με την ημερομηνία διαμαρτυρίας για την «Κάρτα του Πολίτη».

Μια τελευταία απορία: Αν για να γίνει πραγματικότητα το ««συνεργασία με πολιτιστικούς φορείς και ανθρώπους της τέχνης με σκοπό την ανάδειξη ....και την κοινωνική αλληλεγγύη;» χρειαστεί να γίνει αθλητικός αγώνας μπάσκετ, βόλευ, ή και ποδοσφαίρου ακόμα, θα γίνει και αυτός εντός Ναού προς όφελος της κοινωνικής αλληλεγγύης;

1 σχόλια:

π.Παντελεημων είπε...

Πνευματική καλλιλέργεια δεν σημαίνει ακούω μουσική για λίγους και μάλιστα σε έναν χώρο ιερό και άβατο για να μας δίνει ένα ωραίο συγκινησιακό φόντο. Πνευματική καλλιέργεια δεν σημαίνει πάω χέρι χέρι με την εξουσία και τις θύρες του ναού τις... φυλάττουν τα ΜΑΤ για να μην μπουκάρουν αγαναχτισμένοι πολίτες. Πνευματική καλλιέργεια δεν σημαίνει μπάζω την κάθε αστοιχείωτη τεχνοκράτισσα βλαχάρα με ύφος σπουδαγμένης παρθενόπης με ένα υπολανθάνον ειρωνικό ύφος πατερναλισμού (έτσι για να τσούζει) σε μια παρωδία-βεβήλωση ενός ιερού χώρου, που ο λειτουργικός του σκοπός είναι αυστηρά μονοσήμαντος και η ιερότητα του αδιαπραγμάτευτη. Πνευματική καλλιέργεια δεν σημαίνει να τα χεις καλά με τον αρχιτροβαδούρο εμετικό διαπλεκόμενο για να φανείς σπουδαίος και πολιτιστικά ανεπτυγμένος. Πνευματική καλλιέργεια σημαίνει με ταπείνωση και απλότητα να σέβεσαι έναν χώρο πού δεν αυτονομείται από τον καθαρά λειτουργικό του σκοπό αφ ενός, περιβάλλεται από ιερότητα αφ ετέρου και το σημαντικότερο είναι ΤΑ ΑΓΙΑ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ, ΕΚΕΙ ΠΟΥ ΠΡΟΣΒΛΕΠΕΙ Ο ΚΑΘΕ ΠΟΝΕΜΕΝΟΣ ΚΑΙ ΦΟΥΡΤΟΥΝΙΑΣΜΕΝΟΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ. ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΝΑ ΕΧΕΙΣ ΑΠΛΟΤΗΤΑ,ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΚΑΙ ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΣΧΕΔΟΝ ΑΝΟΗΤΑ ΡΟΜΑΝΤΙΚΗ ΔΙΑΚΡΙΤΙΚΟΤΗΤΑ. ΝΑ ΕΙΣΑΙ ΜΟΝΟΧΝΩΤΑ ΚΑΙ ΑΘΕΡΑΠΕΥΤΑ ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΣ ΜΕ ΤΑ ΥΨΗΛΑ ΚΑΙ ΤΑ ΘΕΙΑ!

13 Δεκεμβρίου 2010 2:40 μ.μ.

  http://anavaseis.blogspot.com/2010/12/blog-post_356.html#more

Ἀντιγράφουμε ἀπό τίς Ἀκτίνες:

O Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος πιστεύει ότι η εκκλησία συμβάλλει στην παραγωγή πολιτισμού με συναυλίες μέσα σε ιερούς ναούς;

Η συναυλία του Μεγάρου Μουσικής στον Ιερό Ναό του Αγίου Παντελεήμονα Αρχανών, οργανώθηκε με πρωτοβουλία του αρχιεπισκόπου Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Ιερωνύμου.

Όπως διαβάζουμε στο newsit.gr/12/12/2010 ο αρχιεπίσκοπος σε λόγο που απηύθυνε προς το πλήθος τόνισε ότι "η εκκλησία έχει αποστολή να ενώνει του ανθρώπους όπως και η μουσική" και επεσήμανε "ότι στην εποχή της παγκοσμιοποίησης η εκκλησία θα πρέπει να συμβάλει στην παραγωγή πολιτισμού".

Εκ μέρους του Μεγάρου Μουσικής ο πρόεδρος του , κ. Μάνος τόνισε ότι "πρόκειται για μια εκδήλωση ενότητας, με στόχο της ανάδειξη της πνευματικής και πολιτιστικής δημιουργίας, με στόχο να προβληθεί ο λόγος, ο σεβασμός και ο διάλογος και να αναδειχθεί στους κατοίκους της περιοχής και ιδιαίτερα στους νέους ανθρώπους ότι ο πολιτισμός ενώνει".

http://aktines.blogspot.com/

Ἐπίσης διαβάσαμε γιά τό γεγονός:

Χωρίς να αναφερθούμε στο είδος της μουσικής, που δεν έχει καμία απολύτως σημασία, έχουμε να πούμε ότι η Ιερά Σύνοδος πρέπει να πάρει θέση για αυτό που συμβαίνει αυτή τη στιγμή στον Ιερό Ναό του Αγίου Παντελεήμονος. Συναυλία δηλαδή κλασσικής μουσικής παρουσία του αρχιεπισκόπου και του προέδρου της δημοκρατίας.

Οι ιεροί Ναοί υπάρχουν για την τέλεση των.....Ιερών Μυστηρίων της Ορθοδοξίας και όχι για συναυλίες. Τι σηματοδοτεί λοιπόν η χρήση του ναού για το παίξιμο μουσικής;

ΔΕΝ ΈΧΕΙ ΣΗΜΑΣΊΑ ΑΝ Η ΜΟΥΣΙΚΉ ΕΙΝΑΙ ΚΛΑΣΣΙΚΉ Ή ΡΟΚ.

Χάθηκε το μέγαρο μουσικής ή τόσοι και τόσοι χώροι στην Αθήνα; ΓΙΑΤΙ ΜΕΣΑ ΣΕ ΙΕΡΟ ΝΑΟ; ΓΙΑΤΙ; ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ Η ΑΠΑΝΤΗΣΗ;

Θυμίζουμε ότι οι Τούρκοι κάνανε τους ναούς της Κύπρου ντισκοτέκ και την Αγία Σοφία τόπο παρουσίασης ειδών υγιεινής και χώρο συναυλιών και γι αυτό διαμαρτυρόμασταν. Τι θα πούμε

στους Τούρκους τώρα; Και πάνω απ΄όλα τι θα πουν οι κεφαλές της ελληνορθοδόξου εκκλησίας επί του φοβερού βήματος του Χριστού όταν έρθει η ώρα;

 http://anti-ntp.blogspot.com/2010/12/blog-post_8319.html

Τι είναι η εκκοσμίκευση της Εκκλησίας; 
Αρχιμ. Χρυσοστόμου Μαϊδώνη,

Πρωτοσυγκέλλου Ιεράς Μητροπόλεως Ιερισσού,Aγ. «Όρους και Αρδαμερίου.
απο το egolpio.com, ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ "ΔΙΑΛΟΓΟΣ" ΤΕΥΧΟΣ 28 - 2002


Η εκκοσμίκευση είναι η ρίζα κάθε αιρέσεως και ψευδοδιδασκαλίας. Η πτώση του ανθρωπίνου γένους είναι εκκοσμίκευση. Έτσι και κάθε εκκοσμίκευση είναι πτώση. Ο κόσμος απορροφά την Εκκλησία, δεν μεταμορφώνεται από την Εκκλησία.
Η εκκοσμίκευση δρα εντός της Εκκλησίας, θέλει να έχει λόγο για την Εκκλησία, της «θολώνει» την αυτοσυνειδησία, την αποπροσανατολίζει και μετατοπίζει το κέντρο από το Χριστό στον άνθρωπο. Το πνεύμα της εκκοσμικεύσεως δρα και μέσα από διάφορα φαινόμενα, όπως του ευσεβισμού, του πουριτανισμού και του φονταμενταλισμού. Έτσι η θρησκεία της πλειοψηφίας των συγχρόνων Ελλήνων φαίνεται να είναι η θρησκεία της εκκοσμίκευσης, η θρησκεία της καλυμμένης φιλαυτίας και όχι της αποκαλυμένης αληθείας. Η θρησκεία του βολέματος.
Τι είναι η εκκοσμίκευση;
α. Στην εκκοσμίκευση βρίσκεται η Εκκλησία, όταν παύει η Εκκλησία να είναι το αλάτι της γης και γίνεται γήινη. Καταπατείται υπό των ανθρώπων, απορροφάται από τον κόσμο. Γίνεται το παιδί για όλα τα θελήματα της δέσποινας, της φιλαυτίας, της εκκοσμίκευσης. Εγκλωβίζεται στη λογική όχι τι θέλει ο Θεός, αλλά τι θέλει ο κόσμος. Καθαρά εγκλωβισμός στη φθορά και στο θάνατο. Έτσι η εκκοσμίκευση είναι μια κατάσταση ανυπαρξίας και θανάτου. Η εκκοσμίκευση θέλει την Εκκλησία να ασπάζεται και να ακολουθεί, ό,τι εύκολο, μέτριο, απλό και πρόχειρο αγαπούν, θέλουν οι άνθρωπο και όχι τι θέλει ο Θεός. Κληρικοί και λαϊκοί άγευστοι της ορθοδόξου πνευματικότητος μετατρέπουμε την Εκκλησία σε ανθρώπινο οργανισμό, ταμείο κοινωνικής πρόνοιας, πολιτικό δραστήριο γραφείο, που δίνει συνεχώς συνεντεύξεις κάνωντας δηλώσεις επί παντός επιστητού, χαμογελώντας προς πάντας, ώστε όλοι να μας συγχαίρουν και να μας επευφημούν. Πνεύμα τελείως αντιευαγγελικό.


β. Η εκκοσμίκευση δεν εμφανίζεται σαν απ' ευθείας άρνηση του Θεού, κι αυτό είναι που την κάνει δυσδιάκριτη. Δεν βάλλει κατά μέτωπον. Δεν αρνείται τα δόγματα, αρνείται όμως τον ορθόδοξο τρόπο ζωής. Ιδεολογικοποιεί τα δόγματα και δεν τα θεωρεί προτάσεις ζωής. Αποκόβει τη ζωή από την αλήθεια της πίστεως. Και ζει όπως θέλει και κατά το δοκούν. Αυτό συνεπάγεται αλλαγή θρησκείας, χωρίς εξωτερική αλλαγή του δόγματος.


γ. H εκκοσμίκευση είναι η απώλεια του πνεύματος της αληθινής μετανοίας, οπότε ο άνθρωπος παραμένει στο ενταύθα και δεν προχωρεί στο εκεί, στην αλλαγή ζωής. Χάνεται το ησυχαστικό πνεύμα του ασκητικού μόχθου, του πένθους, των δακρύων και του αγώνα για την κάθαρση.


δ. Στην εκκοσμίκευση ο άνθρωπος δεν φλέγεται από τον πόθο οράσεως του Θεού. Δεν ζητάει κάτι υψηλότερο και βαθύτερο, ευχαριστείται στο κατώτερο, στο λιγότερο.


ε. Η αίρεση της εκκοσμικεύσεως αξιολογεί την λατρεία και τελικά την ίδια την Εκκλησία, ως ένα φορέα μεταξύ των άλλων, για την εξυπηρέτηση ειδικών αναγκών. Αξιολογεί με το μέτρο της κοινωνικής χρησιμότητας σε σύγκριση με το κοινωνικό έργο της παιδείας, των σωφρονιστικών συστημάτων ή της αστυνομίας. Παραποιεί το Ορθόδοξο φρόνημα και νοθεύει τα εκκλησιαστικά κριτήρια. Η ιδιότητα του χριστιανού δεν είναι τότε «μωρία και σκάνδαλο», αλλά «in». Καταντά μια εξωτερική φαρισαϊκή συμμόρφωση σε ηθικά πρότυπα, ένταξη στο «κλαμπ» των καλών παιδιών, των τακτοποιημένων, παράγοντας ομαλότητος δηλ. υποκρισίας. Ο λόγος του Χριστού «οι τελώναι και αι πόρναι προάγουσιν ημάς εις την βασιλείαν των Ουρανών» τους φαίνεται ακατανόητος. Οι εκκοσμικευμένοι χριστιανοί είναι οι χριστιανοί του Ντοστογιέφσκι, οι οποίοι αν ξαναρχόταν ο Χριστός θα τον σταύρωναν πάλι. Είναι εκείνοι, οι οποίοι μολονότι είναι εντός της Εκκλησίας, ο Χριστός είπε γι' αυτούς «ουκ οίδα ημάς». Είναι αυτοί που πολεμούσαν και τον Απ. Παύλο και ήθελαν να επιβάλουν την περιτομή σ' όλους τους χριστιανούς και συνεχίζουν να δρουν και να καταβασανίζουν τη ζωή της Εκκλησίας. Έχουν καταντήσει οι δικηγόροι του Θεού. Και όποιος δεν συμφωνεί μαζί τους είναι προδότης.


Η εκκοσμίκευση εχθρός της ευσέβειαςΈτσι είναι. Η κοσμικότητα δεν έχει να κάνει με την ευσέβεια, με την πίστη, με την εκκλησιαστική ζωή. Είναι μάλλον ασέβεια, υποκρισία και εμπαιγμός. Είναι άρνηση της χάριτος του Θεού. Είναι τα τερτίπια που χρησιμοποιεί ο κοσμικός άνθρωπος για να μη τον εγγίσει η χάρι του Θεού.

α. Απόρριψη της Θεοφάνειας, της σάρκωσης του Θεού. Βόλεμα στη φυσική πίστη και όχι στην αποκάλυψη του Θεού εν Χριστώ Ιησού. Ο κόσμος δεν εμπιστεύεται τη σωτηρία του στο Χριστό, αλλά στον εαυτό του, μέσα από την γνώση και τα επιτεύγματα του. Ανθρωπισμός= αθεΐα.

β. Υποτίμηση του μοναχισμού, άρνηση της θεώσεως, του πολέμου κατά των παθών.

γ. «Άρνηση του μαρτυρίου, άρνηση του προσωπικού μαρτυρίου στη ζωή των χριστιανών.

δ. «Άρνηση της αγάπης στον αμαρτωλό. Απολυτοποίηση της ηθικής.

ε. «Άρνηση του συνοδικού συστήματος και η δημιουργία παπικού πνεύματος μέσα στους κόλπους της Ορθοδοξίας. Εκκοσμίκευση είναι και η κατάργηση του σεβασμού στην Ιεραρχία. Η ακατάσχετη κριτική στον κλήρο και τους Ιεράρχες. Η δημιουργία υπερσυνόδων για να ελέγχουμε τη Σύνοδο. Η νοοτροπία ότι εμείς θα σώσουμε την Εκκλησία. Ότι έχει ανάγκη η Εκκλησία. «Όχι, ανάγκη έχουμε εμείς (π. χ. Ιεροσόλυμα).


Οι σύγχρονοι εκκοσμικευμένοι χριστιανοί δεν συμφωνούμε με το λόγο του Κυρίου στην Αποκάλυψη «έρχου Κύριε», εμείς λέμε σήμερα «Κύριε μην έλθης», είμαστε καλά.

Η Εκκοσμίκευση στην Εκκλησία

Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου

Η τελευταία Ιεραρχία της Εκκλησίας της Ελλάδος (Οκτώβριος 1999) ήταν πολύ σημαντική. Δεν πρόκειται εδώ να εντοπίσω αυτήν την πραγματικότητα, αλλά κυρίως να υπογραμμίσω ότι η Ιεραρχία αυτή ήταν πάρα πολύ σημαντική και κρίσιμη, γιατί, εκτός των άλλων, έθεσε το θέμα της εκκοσμίκευσης στην Εκκλησία. Έγινε πολύς λόγος για το φαινόμενο αυτό που είναι το κυριότερο πρόβλημα της σύγχρονης εκκλησιαστικής ζωής. Συνήθως όλοι ομιλούν για την εκκοσμίκευση, αλλά όλοι την αποδίδουν στους άλλους.

Το πρόβλημα όμως είναι ότι, μιλώντας για την εκκοσμίκευση, την περιορίζουμε σε εξωτερικά πράγματα, για παράδειγμα στο σκουλαρίκι των νέων, τα ανέκδοτα, την χρησιμοποίηση των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, κλπ. Όμως η εκκοσμίκευση δεν εξαντλείται σε αυτά τα σημεία, αλλά εκφράζει μια βαθύτερη νόσο, είναι η αλλοίωση της ορθοδόξου θεολογίας και εκκλησιολογίας.

Ο Σεβ. Μητροπολίτης Κυδωνίας και Αποκορώνου κ. Ειρηναίος, σε εισήγησή του στην Δ' Σύναξη της Ιεραρχίας του Οικουμενικού Θρόνου, με θέμα “η εκκοσμίκευσις ως γεγονός και ως απειλή εις την σύγχρονον Ορθοδοξίαν”, αναφέρεται διεξοδικώς στην προσέλευση και τις επιπτώσεις της εκκοσμικεύσεως. Ως προς τον όρο εκκοσμίκευση γράφει ότι χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1850 από τον G. L. Holyoke και “προσδιορίζει ένα σύστημα, το οποίο επιδιώκει να ερμηνεύση την ζωή του ανθρώπου και της Κοινωνίας του, αλλά βεβαίως και όλου του κόσμου και όλων των ανθρώπων επάνω στις αρχές, οι οποίες έχουν ληφθεί από τούτον τον κόσμο στον οποίον ζούμε. Αρχές οι οποίες είναι άσχετες και ασύνδετες με την πίστη στον Θεό με οποιοδήποτε θεό και με την μέλλουσα ζωή”. Ως παράδειγμα εκκοσμικεύσεως αναφέρει τον Διαφωτισμό και ως απειλή για την Ορθόδοξη Εκκλησία παρουσιάζει την “εγκοσμιότητα”, τον “αθεϊσμό”, “τήν αμαρτία”, “τόν ευσεβισμό”, “τις Κοινωνικές - προσωπικές κατακτήσεις”.

Συχνά κάνουμε λόγο για τις παρανοήσεις του εκκλησιαστικού φρονήματος. Ο αείμνηστος Ιάκωβος Μάϊνας, μεταξύ των πολλών παρανοήσεων, υπογραμμίζει τρεις, ήτοι την “χριστιανική κοσμοθεωρία” που συνδέεται με την επιθετικότητα και τον ανταγωνισμό στις άλλες κοσμοθεωρίες, την “κοσμοφοβία” που έχει σχέση με την αμυντική στάση και με μια κλειστή αποικία μέσα στον κόσμο, και την “εκκοσμίκευση” που στηρίζεται στην διατάραξη της σχέσης μεταξύ υπερβατικότητας και ενδοκοσμιότητας.

Κυρίως η εκκοσμίκευση που μας ενδιαφέρει εδώ είναι, κατά τον προηγούμενο θεολόγο, η νοοτροπία κατά την οποία ο υπερβατικός Θεός ενταφιάζεται “μέσα στο ιστορικό γίγνεσθαι” και όταν η “ιστορική δράση σφετερίζεται τον αγιαστικό χαρακτήρα και το ιερατικό ήθος της θρησκευτικής λατρείας”. Υπάρχουν δύο φράσεις που ερμηνεύουν την εκκοσμίκευση μέσα σ’ αυτόν τον προσδιορισμό. Η μία: “προσευχή γίνεται πια η καθημερινή ανάγνωση της εφημερίδας”, και η άλλη περικλείεται στα λόγια του Heine: “ας αφήσωμε τον ουρανό στους παπάδες και τα σπουργίτια”, προφανώς για να ασχοληθούμε μόνον με τον κοινωνικό χώρο.

Σε κάποια φάση ο δυτικός Χριστιανισμός όχι μόνον υιοθέτησε την εκκοσμίκευση, αλλά και την θεσμοποίησε, αφού απογύμνωσε τον Χριστιανισμό από το πνευματικό και εσχατολογικό στοιχείο του, και τον έκανε μια κοινωνική οργάνωση και ένα ηθικιστικό σύστημα.

Η εκκοσμίκευση ως όρος εισήλθε και στον δικό μας χώρο, για να χαρακτηρίση μια παράλληλη κίνηση που επικρατούσε και σε μας, όμοια με εκείνη που υπήρχε στην Δύση, με την διαφορά ότι σε μας εφ’ όσον υπάρχει το δόγμα αναλλοίωτο, τα ζωτικά κέντρα ζωής, που είναι οι Ενορίες και τα Μοναστήρια, η πλούσια εκκλησιαστική και πατερική παράδοση, δεν μπόρεσε η εκκοσμίκευση να θεσμοποιηθή, αλλά ενεργεί σε επίπεδο προσωπικό. Θα μπορούσαμε να εντοπίσουμε τρεις χώρους στους οποίους φαίνεται η εκκοσμίκευση, ώστε να αντιληφθούμε και την σημειολογία του όρου.

Γίνεται λόγος για εκκοσμίκευση στην Εκκλησία. Φυσικά, όταν κάνουμε λόγο για εκκοσμίκευση στην Εκκλησία, δεν εννοούμε εκκοσμίκευση της Εκκλησίας ως Σώματος Χριστού, αλλά εκκοσμίκευση των μελών της Εκκλησίας. Όπως γνωρίζουμε από την όλη εκκλησιαστική παράδοση, η Εκκλησία είναι Σώμα Χριστού και κοινωνία θεώσεως, πράγμα το οποίο σημαίνει ότι έχει σκοπό να θεραπεύση τον άνθρωπο και να τον οδηγήση στην θέωση. Η ύπαρξη της πραγματικής Εκκλησίας φαίνεται στην επιτυχία να θεραπεύη την νοσούσα προσωπικότητα του ανθρώπου. Όπως μια ιατρική επιστήμη αναγνωρίζεται από τον βαθμό της επιτυχίας, και όπως ο επιστήμονας ιατρός αποδεικνύεται από τον βαθμό της θεραπείας του ασθενούς ανθρώπου, το ίδιο συμβαίνει και με την Εκκλησία.

Μέσα από αυτήν την προοπτική μια Εκκλησία που δεν θεραπεύει τον άνθρωπο, αλλά ασχολείται με άλλα έργα είναι εκκοσμικευμένη. Η Εκκλησία εκκοσμικεύεται όταν θεωρείται ως μια θρησκευτική οργάνωση που ικανοποιεί τα θρησκευτικά συναισθήματα και προσπαθεί να εξιλεώση τον Θεό. Μια Εκκλησία που έχει ωραίες τελετές, χωρίς να διατηρή τον ησυχαστικό θεραπευτικό χαρακτήρα, είναι θρησκευτική οργάνωση. Ακόμη η Εκκλησία εκκοσμικεύεται όταν θεωρήται ως ιδεολογικός χώρος, και όχι ως χώρος ζωής, όπου νικάται ο θάνατος, με όλες τις συνέπειές του, που είναι οι αρρώστειες, τα πάθη, η αβεβαιότητα και η ανασφάλεια. Γιατί το φαινόμενο του θανάτου δεν είναι ένα στιγμιαίο βιολογικό γεγονός, αλλά μια συνταρακτική διαδικασία που συνδέεται με την όλη ζωή του ανθρώπου και έχει σχέση με την φθαρτότητα και την θνητότητα. Ακόμη η Εκκλησία εκκοσμικεύεται όταν θεωρήται σαν μια κοινωνική οργάνωση, που είναι απαραίτητη στην κοινωνία για την κοινωνική της χρησιμότητα, αφού την χρειάζονται για να κοσμή διάφορες τελετές και να επιτελή διάφορα κοινωνικά έργα. Μια τέτοια Εκκλησία δεν απορρίπτεται και από αυτούς τους λεγομένους αθέους. Έτσι, μια Εκκλησία που σταυρώνει αντί να σταυρώνεται, που ζητά την εγκόσμια δόξα αντί την δόξα του Σταυρού, είναι εκκοσμικευμένη.

Μιλούμε ακόμη και για την εκκοσμίκευση στην θεολογία. Στην πατερική παράδοση φαίνεται ότι θεολόγοι είναι οι θεόπτες, που απέκτησαν την προσωπική πείρα του Θεού και ομιλούν απλανώς και θεοπνεύστως για τον Θεό. Θεολογία είναι η φωνή της Αποκαλύψεως. Καθαρό δείγμα εκκοσμικεύσεως στην θεολογία είναι η λεγομένη σχολαστική θεολογία που αναπτύχθηκε στον Μεσαίωνα, και ως μέθοδος εργασίας επικρατεί και σήμερα. Και είναι γνωστόν ότι η σχολαστική θεολογία στηρίχθηκε πολύ στον ορθό λόγο, ως μέθοδο γνώσεως του Θεού. Δεν κατηγορεί κανείς την λογική, αλλά όταν η λογική χρησιμοποιείται για την γνώση του Θεού είναι πτωτικό γεγονός. Η ορθόδοξη θεολογία στην ουσία της είναι ησυχαστική, που σημαίνει χρησιμοποιεί διπλή μεθοδολογία, άλλη είναι η μέθοδος για την διερεύνηση των κτισμάτων (λογική), και άλλη είναι η μέθοδος για την γνώση του Θεού (νους). Έτσι, όταν η θεολογία δεν ασχολείται με την λύση των υπαρξιακών προβλημάτων του ανθρώπου, δεν αναφέρεται στο πώς ο άνθρωπος από το κατ’ εικόνα θα προχωρήση στο καθ’ ομοίωση, αλλά εξαντλείται σε βερμπαλισμούς και σε ένα αφυδατωμένο κοινωνικό έργο, και εξελίσσεται σε ένα ηθικιστικό σύστημα, τότε είναι εκκοσμικευμένη. Η ορθόδοξη θεολογία είναι η φωνή της Εκκλησίας και φυσικά, επειδή η Εκκλησία είναι θεραπευτήριο, γι’ αυτό και η ορθόδοξη θεολογία γνωρίζει και αγωνίζεται να θεραπεύση τον άνθρωπο.

Αυτή ακριβώς η εκκοσμίκευση φαίνεται και στην ποιμαντική που έχει μεγάλη σχέση με την Εκκλησία και την θεολογία της. Επειδή, η Εκκλησία είναι το Σώμα του Χριστού, και η θεολογία είναι η γνώση του Θεού, είναι ο αποκαλυπτικός λόγος, γι’ αυτό και η ποιμαντική είναι ο τρόπος με τον οποίο ο θεολόγος εκκλησιοποιεί τον τραυματισμένο και πονεμένο άνθρωπο. Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος θεωρεί την ποιμαντική ως την πιο δύσκολη επιστήμη και οπωσδήποτε την συνδέει με την θεραπεία και την θέωση του ανθρώπου. Όλη η ποιμαντική μέριμνα της Εκκλησίας δεν εξαντλείται σε μια εξωτερική δραστηριότητα ούτε σε μια ψυχολογική ανάπαυση και ξεκούραση, αλλά στην προσπάθεια να καθαρισθή η καρδιά και να φωτισθή ο νους του ανθρώπου. Μια ποιμαντική όμως που δεν γίνεται μέσα σε αυτά τα πλαίσια, αλλά εξαντλείται μόνον στην ηθικολογία, την ψυχολογία, την κοινωνικοποίηση του ανθρώπου, στην απαλλαγή του μόνον από τα ναρκωτικά, κινείται δηλαδή μέσα σε νομικιστικά πλαίσια, είναι οπωσδήποτε εκκοσμικευμένη και οδηγεί αναπόφευκτα στην αυτάρκεια και τον φαρισαϊσμό.

Γίνεται, λοιπόν, αντιληπτό ότι το πρόβλημα της εκκοσμικεύσεως είναι πολύ μεγάλο και απειλεί αυτήν την ίδια την ύπαρξη του ανθρώπου αλλά και τον σκοπό της Εκκλησίας. Ο άνθρωπος αναζητά τον Θεό, και την λύση των υπαρξιακών προβλημάτων του. Δεν τον απασχολεί τόσο η παράταση της ζωής, όσο η υπέρβαση του θανάτου. Οπότε, όταν η Εκκλησία δεν τον βοηθά στην αναζήτησή του αυτή, αλλά κινείται και αυτή στα ίδια πλαίσια και επίπεδα των ανθρωποκεντρικών οργανώσεων, τότε απογοητεύει ακόμη περισσότερο τον άνθρωπο. Η Εκκλησία δεν λειτουργεί για να συναγωνίζεται άλλους κοινωνικούς φορείς, και ίσως να προσφέρη καλύτερο κοινωνικό έργο, αλλά για να κινήται σε άλλο επίπεδο και να προσφέρη στον άνθρωπο αυτό που δεν έχουν οι άλλοι. Χωρίς να παραγνωρίζη την ιστορία και την κοινωνία. Όμως, όταν δεν ανταποκρίνεται σε αυτόν τον σκοπό, τότε προκαλεί απογοήτευση.

Η εκκοσμίκευση είναι ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την Εκκλησία. Είναι αυτό που αλλοιώνει το πραγματικό της πνεύμα, την αληθινή της ατμόσφαιρα. Βέβαια, δεν αλλοιώνει την Εκκλησία, αλλά τα μέλη της. Η εκκοσμίκευση δεν οδηγεί στην θέωση που είναι ο ύψιστος σκοπός της Εκκλησίας. Είναι μια ανθρωποκεντρική θεώρηση της ζωής, αφού κοινωνικοποιεί και εκνομικεύει τον ζώντα αποκαλυπτικό λόγο, ιστορικοποιεί την εσχατολογική προοπτική της Εκκλησίας, σχετικοποιεί την μεταμορφωτική δυναμικότητα του εκκλησιαστικού λόγου. Η Εκκλησία πρέπει να εισέρχεται στον κόσμο, για να τον εκκλησιοποιή και όχι ο κόσμος να εισέρχεται στην Εκκλησία για να την εκκοσμικεύη.

Μια εκκοσμικευμένη Εκκλησία είναι εντελώς ανίσχυρη και αδύναμη να εκκλησιοποιήση τον κόσμο. Και οι εκκοσμικευμένοι Χριστιανοί είναι αποτυχημένοι σε όλα τα επίπεδα 

http://www.oodegr.com/oode/koinwnia/problimata/ekkosmik1.htm

Ποιμαντική και εκκοσμίκευση

π. Κωνσταντίνου Στρατηγόπουλου

Απόσπασμα από το βιβλίο «Εκκλησία και Εκκοσμίκευση», εκδόσεις Μυριόβιβλος.

Ορισμοί

 

Η Εκκλησία μας σαρκώνεται και ζει μέσα στον κόσμο. Προσλαμβάνει τον κόσμο και αγιάζει τον κόσμο. Ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος ορίζει προσφυέστατα: «Το απρόσληπτον και αθεράπευτον». Ο διττός αυτός στόχος ορίζει την ποιμαντική της Εκκλησίας. Πρόσληψη και θεραπεία. Η έννοια της προσλήψεως δεν αρνείται την παρουσία της Εκκλησίας μέσα στον κόσμο, αρνείται, όμως, την αντίστροφη κίνηση, την πρόσληψη της Εκκλησίας από τον κόσμο. Διαφέρει η πρόσληψη του κόσμου από την Εκκλησία, συγκρινόμενη με την εκκοσμίκευση και τον συσχηματισμό.

 

 Η έννοια της θεραπείας δεν αρνείται τη χρησιμοποίηση θεραπευτικών μέσων, αντιτάσσεται, όμως, στη χρησιμοποίηση μη εκκλησιαστικών μέσων θεραπείας.

 

Η προοιμιακή αυτή τοποθέτηση προσδιορίζει, ήδη, την εκκοσμίκευση της ποιμαντικής στην λανθασμένη θεώρηση των δύο αφετηριακών ορισμών της προσλήψεως και της θεραπείας.

 

 

Η εκκοσμίκευση στην πρόσληψη

 

Η πρόσληψη του κόσμου και των μεγεθών του αποτελούν ένα καίριο σημείο αναφοράς της ποιμαντικής της Εκκλησίας. Αφού η πρόσληψη γίνεται προς θεραπεία, πρέπει να γίνει σαφής διάκριση ανάμεσα στον προσλαμβανόμενο και στα στοιχεία της ζωής του. Η πρόσληψη αφορά πάντοτε πρόσωπα και όχι αντικείμενα. Η Εκκλησία προσλαμβάνει πάντα την ουσία του ανθρώπου και όχι την περιουσία του.

 

Η εκκοσμίκευση θα ήταν η πρόσληψη ενός αξιωματούχου των ανωτέρων κοινωνικών τάξεων με παράλληλη εξάρτηση από τη ισχύ του αξιώματος και τη δύναμη των οικονομικών του συντελεστών. Η έμφαση στην περιουσία του προσλαμβανόμενου μπορεί να καταστρέψει και την ουσία της σωτηριώδους θεραπευτικής του προσώπου.

 

Ακρότατη εκκοσμίκευση θα ήταν, κατ’ επέκταση, η πρόσληψη μόνο της περιουσίας χωρίς την οποιαδήποτε  παρουσία του προσώπου στο χώρο της πρόσληψης.  Οι παροχές από απρόσωπο μηχανισμό, όπως αναπτυξιακά προγράμματα επιχειρήσεων, μόνο εξαρτήσεις και υποχρεώσεις θα φέρουν στην Εκκλησία. Η απουσία προσώπου - ουσίας δίνει την εντύπωση πως η «δραστηριότητα» της Εκκλησίας μετατοπίζεται από το πρόσωπο στην κεφαλαιική επιφάνεια που παρέχουν οι απρόσωποι μηχανισμοί. Όπως δεν υπάρχει στο χώρο της Ορθοδόξου αγιογραφίας εικόνα χωρίς πρόσωπο, άλλο τόσο δεν μπορεί να υπάρχει ποιμαντική χωρίς πρόσωπο.

 

Η ποιμαντική της Εκκλησίας έχει άξονα της το  «μηδέν έχοντες και τα πάντα κατέχοντες» του Αποστόλου Παύλου. Η καθολικότητα της Εκκλησίας απαιτεί αυτήν την έμφαση στο τα πάντα κατέχοντες. Θέλει πάντας τους ανθρώπους να σωθούν. Η τραγωδία της χρηματικής αξιολόγησης των μυστηρίων της Εκκλησίας, των λειτουργών, των ονομάτων της προσκομιδής, των τρισαγίων και μνημοσύνων, προβάλλουν μια αγωνία για κτήση και κατάκτηση. Η Εκκλησία δωρεάν λαμβάνει και δωρεάν δίνει. Θέλει τα πρόσωπα και όχι τα χρήματα τους. Η εκκοσμίκευση της ποιμαντικής έχει σ’ αυτό το σημείο υποδείξει δείγματα περιφρονήσεως του λαού του Θεού και, φυσικά, των μυστηρίων της Εκκλησίας.  Όλα πληρώνονται και όλα γίνονται θέατρο και προβολή.

 

Η εκκοσμίκευση φανερώνει το πρόσωπό της και στην προσπάθεια χρησιμοποιήσεως «μοντέλων» οικονομικής αναπτύξεως για την αξιολόγηση της εκκλησιαστικής περιουσίας. Οι μέθοδοι του σύγχρονου επιστημονικού τρόπου λειτουργίας των μικροοικονιμικών μεγεθών αγνοούν ή περιφρονούν τον άνθρωπο και στοχεύουν στο μέγιστο κέρδος. Η διοικητική δομή της Εκκλησίας δεν επιτρέπεται να προσλάβει τέτοιες μεθοδολογίες που υποτάσσουν  το πρόσωπο σε σκοπιμότητες κερδοφόρων επενδύσεων. Η επένδυση της Εκκλησίας είναι ο λαός της και όχι οι κερδοφόροι ορίζοντες των σύγχρονων, απρόσωπων, πολυδύναμων ανώνυμων εταιρειών.

 

Η εκκοσμίκευση στο χώρο της προσλήψεως γεννιέται πάντοτε μέσα από ποικιλόμορφους εγωισμούς. Η δύναμη, το κέρδος, η προβολή, το «επιτελούμενον έργον», με όλες τις διαφημιστικές του προεκτάσεις, αλλοτριώνουν τα κέντρα της ποιμαντικής και τα μετατρέπουν σε φορείς κοσμικής εξουσίας. Η Εκκλησία δεν θέλει να δείξει πως είναι «καλή» που «προσφέρει». Το μυστήριο της μεταμορφώσεως της κοινωνίας και του αγιασμού των ανθρώπων δεν μπορεί να χωρέσει  σε σχήματα αυτοκαταφάσεως και κοσμικής προβολής. Η Εκκλησία «πληροφορεί» τη διακονία της φέροντας σε πληρότητα αληθείας τα ανατεθέντα σ’ αυτήν από τον Ζωοδότη Κύριο. Δεν προσπαθεί να αποδείξει, να  πείσει, να αναγνωριστεί. Όλα αυτά γίνονται, όταν πρέπει και «όπως» πρέπει, κατά την δωρεά του Παρακλήτου. Η Εκκλησία δεν έχει μεθοδολογίες, συστήματα και εξαντλητικά οργανωτικά σχήματα. Καταθέτει το ανθρώπινο και κατευθύνεται από το Θεό. Ζει ως μηδέν έχουσα και τα πάντα κατέχουσα.

 

Η εκκοσμίκευση αναδύεται από την προσπάθεια να χρησιμοποιήσουμε τα «καλά» του κόσμου προκειμένου να ζήσουμε. Εμείς όμως θέλουμε να μάθουμε να πεθαίνουμα και ταυτόχρονα  αυτός ο θάνατος να κυοφορεί ζωή.

 

Η εκκοσμίκευση απαιτεί να υπάρχει μία Εκκλησία που να αποδεικνύει πως ζει. Κρύβει μ’ αυτό τον τρόπο προσπάθειες, για να πεισθεί ο κόσμος να έλθει στην Εκκλησία. Η ίδια η «πειθώ» είναι εκκοσμίκευση.

 

Η Εκκλησία προσλαμβάνει τον κόσμο για θεραπεία και αγιασμό. Δε λαμβάνει όμως τα μέσα με τα οποία οι διάφορες δομές και δυνάμεις του κόσμου προσεγγίζουν τους ανθρώπους και το λαό. Ο κόσμος προσεγγίζει το λαό για να κολακεύσει. Γι’ αυτό ακριβώς  ομιλεί συνέχεια για το λαό. Η Εκκλησία δεν κάνει λαοκρατικά κηρύγματα για τη «βάση» της που είναι ο λαός, ούτε κάνει λαοκρατία και δημοφική προράμματα που θα ενθουσιάζουν τον κόσμο  και θα προσελκύουν με τους στόχους κοινωνικών παροχών. Η Εκκλησία διακονεί το λαό και θυσιάζεται γι’ αυτόν. Και αν, ακόμη, προβεί σε κοινωνικές παροχές δεν τις ανακοινώνει και δεν τις διαφημίζει.  Τα «πεπραγμένα» εκκλησιαστικών προσφορών είναι ένας ανοικτός δρόμος  για εκκοσμίκευση στην ποιμαντική.

 

 

Η εκκοσμίκευση στη θεραπεία

 

Τα θεραπευτικά μέσα της Εκκλησίας είναι η ίδια η ζωή της, η αποκάλυψη και η βίωση του μυστηρίου της ζωής, η βίωση μέσα στα μυστήρια της χάριτος του Αγίου Πνεύματος.

 

Τα μυστήρια της Εκκλησίας δε δέχονται ορισμούς, περιορισμούς, μεθοδολογίες, οργάνωση, σύστημα, κατάταξη, αξιολόγηση. Δε βελτιώνονται, δε διορθώνονται, δεν τροποποιούνται, δεν υποβοηθούνται, δε υποτάσσονται σε ανθρώπινα θεραπευτικά σχήματα. Τα μυστήρια οικονομούνται, χαριτώνουν, αγιάζουν, μεταμορφώνουν,  θεραπεύουν, φωτίζουν.

 

Η χρησιμοποίηση ανθρώπινων μεθοδολογιών στην αποκάλυψη της εν μυστηρίω ζωής της Εκκλησίας, αποτελεί βέβηλη παρέμβαση στο έργο της Θείας Οικονομίας, η οποία αποκαλύπτεται μέσα στο «νυν και αεί» της Εκκλησίας.

 

Δεν μπορεί να υπάρξει «καλή» ή «κακή» Θεία Λειτουργία. Οι πιστοί μπορούν να αποκρίνονται ή όχι στο «στώμεν καλώς». Η Λειτουργία λειτουργεί και δεν βελτιώνεται.  Εμείς «πάσαν τη ζωή ημών» παραθέτομεν και η λειτουργία γίνεται ζωή μας. Ούτε ο ιερέας, ούτε ο ψάλτης,  ούτε τα φώτα, ούτε τα άμφια κάνουν μια καλή Λειτουργία. Αντίθετα όλα αυτά μαζί μπορεί να γίνουν εκκοσμικευμένες παρεμβάσεις μέσα στη Θεία Λειτουργία. Μπορεί να καταργούν το ταπεινό, το  λιτό, το ησύχιο, το πράο, την αύρα τη λεπτή της κατανυκτικής αποκαλύψεως του λειτουργούντος τελεταρχικού Πνεύματος.

 

Επιδεικτικές λειτουργικές κινήσεις, προβολή των φωνητικών ικανοτήτων, δυναμικές εξάρσεις προς εντυπωσιασμό και λαϊκή εξέγερση και άλλα πολλά θέτουν το λίθο της εκκοσμίκευσης στο μυστήριο της ζωής.

 

Παράλληλα ανθρώπινα εγωϊστικά σχήματα μπορούν να θέλουν να φτιάξουν ένα τρόπο εξομολογήσεως. Το μυστήριο της μετάνοιας τελείται μέσα στη χάρη και το φωτισμό του Παρακλείτου. Δεν υπάρχουν εκεί ψυχοθεραπευτικές  δεξιοτεχνίες δεν υπάρχουν ψυχαναλυτικές αναζητήσεις ή ψυχοθεραπευτικές μεθοδολογίες. Η μετάνοια είναι μυστήριο και η άφεση παραμένει μυστήριο. Χωρίς να κράζει στις καρδιές μας ο Παράκλητος «αββά ο Πατήρ» μεταμόρφωση ζωής δε γίνεται. Ο πνευματικός διακονεί το μυστήριο της παρουσίας του Αγίου Πνεύματος κατά την εντολή του Χριστού «λάβετε Πνεύμα Άγιον». Ο πνευματικός δεν έχει μέθοδο, δεν είναι δικαστής ή αναλυτής, είναι «οικονόμος» του μυστηρίου. Δεν έχει δικό του «τρόπο εξομολογήσεως». Τιμά τα πρόσωπα που προσέρχονται, προσεύχεται για τη μετάνοια τους, ανοίγει το στόμα του για να λειτουργήσει το σώμα του Θεού και μόνο, στις  καρδιές των ανθρώπων. Δεν έχει δικές του θεωρίες, αλλά γίνεται θεωρός του μυστηρίου της μετανοίας και θεάται το θαύμα που αποκαλύπτεται μπροστά του.

 

Σε όλα τα μυστήρια ο πνευματικός ακολουθεί την τάξη της Ορθόδοξης παραδόσεως, δεν έχει δικό του τυπικό. Γνωρίζει πως δεν μπορεί να κάνει δικές του μεθοδολογίες μέσα στα μυστήρια. Δεν αξιολογεί τις ευχές ως απαραίτητες και μη απαραίτητες. Εγκαταλείπεται στα χέρια της σοφίας των θεοφόρων Πατέρων που συγκρότησαν τις ακολουθίες. Δεν αναζητά λειτουργικές αναγεννήσεις με την αλλαγή, προσθήκη ή αφαίρεση κειμένων. Προσεύχεται για την άνωθεν γέννηση του κάθε πιστού.

 

 

Εκκοσμίκευση και πρόβλημα

 

Η εκκοσμίκευση στην ποιμαντική υπάρχει, όταν δεν επιτρέπουμε την φανέρωση του μόνου προβαλλόμενου μέσα στην Εκκλησία, που είναι η παρουσία του Αγίου Πνεύματος. Κι αυτό είναι το πρόβλημα. Πόσο επιτρέπουμε να προβάλλεται ο Παράκλητος στη ζωή των πιστών ή οι δικές μας ανάρμοστες τεχνικές.

 

Η ποιμαντική της Εκκλησίας μας δεν πάσχει από νέες ιδέες, αλλά από την στάση των προβαλλόμενων προβληματικών λειτουργών της σε σχέση με τον Προβαλλόμενον Χορηγό ζωής, Παράκλητο, Πνεύμα Αληθείας, Πανταχού Παρόντα, Πληρούντα τα πάντα, Θησαυρόν των αγαθών, Βρύον προφητείας και ιερέας τελειούντα.

 

Όλα αυτά σημαίνουν τέλος, πως η εκκοσμίκευση στην ποιμαντική  ορίζεται ως η προσπάθεια να δημιουργήσουμε συνθήκες ή εντυπώσεις τελειότητας στο χώρο που τα πάντα τελειούνται δια της άνωθεν χάριτος και βοηθείας.

http://www.oodegr.com/oode/koinwnia/problimata/ekkosmik2.htm