Ἡ Ὀρθοδοξία μας. «Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος». Π. Ἀντώνιος Ἀλεβιζόπουλος.

Ἡ Ὀρθοδοξία μας 

π.Ἀντώνιος Ἀλεβιζόπουλος  

Δρ. Θεολογίας, Δρ. φιλοσοφίας

θ) «Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος» (Ἰω. α΄ Ι) (σελ.188-189)

Ὁ εὐαγγελιστής Ἰωάννης δηλώνει πολύ χαρακτηριστικά τή Θεότητα τοῦ Υἱοῦ καί Λόγου τοῦ Θεοῦ καί τή σχέση Του πρός τόν Πατέρα: «Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ Λόγος καί ὁ Λόγος ἦν πρός τόν Θεόν καί Θεός ἦν ὁ Λόγος. Οὗτος ἦν ἐν ἀρχῇ πρός τόν Θεόν» (Ἰω. α΄ 1-2).

Ἐδῶ ἡ σημασία τῆς «ἀρχῆς» εἶναι ἀπόλυτος, δέν ἀναφέρεται σέ σχέση μέ κάτι ἄλλο καί σημαίνει τήν ὕψιστη φύση (Μ.Βασιλ.). Μέ αὐτή τήν ἔννοια ὁ Λόγος εἶναι ἑνωμένος μετά τοῦ Πατρός· «ἐν αὐτῷ» ὑπῆρχε προαιωνίως, ἀνάρχως.

Ὁ ἄνρθωπος μέ τή σκέψη του δέν μπορεῖ νά ξεπεράσει τό «ἦν» νά ἐννοήσει κάτι ἀρχαιότερο τῆς «Ἀρχῆς». Ἔτσι πρέπει νά συνδέσει μέ τόν Πατέρα αὐτόν πού ἐγεννήθη ἀπό τόν Πατέρα· εἶναι «ὁ Ὤν καί ὁ Ἦν καί ὁ ἐρχόμενος, ὁ παντοκράτωρ» (Ἀποκ. α΄ 8. Πρβλ. στιχ. 4, ια΄17).

Ἐδῶ χρησιμοποιεῖται ὁ ὅρος Λόγος, ὄχι Υἱός, γιά νά γίνει κατανοητό πώς ἡ γέννησή Του ἀπό τόν Πατέρα εἶναι ἀπαθής, ὅπως ἡ γέννηση τοῦ ἀνθρωπίνου λόγου. Ἡ φράση λοιπόν «ἐν ἀρχῇ ἦν ὀ Λόγος» σημαίνει ταυτόχρονα τήν ἀΐδιο ὕπαρξη, τήν ἀπαθή γέννηση καί τήν συνύπαρξη μέ τόν Πατέρα.

Ἀλλά λέγει ἀκόμη πώς «ὁ Λόγος ἦν πρός τόν Θεόν», γιά νά δηλώσει τό ἰδιαίτερο γνώρισμα τῆς ὑπόστασης, τοῦ Λόγου.  Δέν λέγει «ἐν τῷ Θεῷ» καί μ’ αὐτόν τόν τρόπο δέν δίνει καμιά λαβή πρός σύγχυση τῆς ὑπόστασης τοῦ Υἱοῦ μέ τήν ὑπόσταση τοῦ Πατρός.  Οἱ λέξεις «Πατήρ» καί «Υἱός» δέν εἶναι διάφορα ὀνόματα ἑνός καί μόνον προσώπου, ἀλλά διακρίνουν τήν ὑπόσταση τοῦ Πατρός ἀπό τήν ὑπόσταση τοῦ Υἱοῦ.

Τό ὅτι δέ ὁ Λόγος ἔχει ἰδία ὕπαρξη καί δέν συγχέεται μέ τό πρόσωπο τοῦ Πατρός, μαρτυρεῖ ἡ συνέχεια τοῦ στίχου: «Καί ὁ Θεός ἦν ὁ Λόγος». Ἐάν δηλαδή ὁ Λόγος ὑπῆρχε μόνο στήν καρδιά, ὅπως ὁ ἀνθρώπινος λόγος, τότε πώς θά μποροῦσε νά γεννηθεῖ ὡς Θεός; Πῶς θά μποροῦσε νά ὑπάρξει «πρός τόν Θεόν», δηλαδή πλησίον τοῦ Θεοῦ; (Μ. Βασίλειος). 

Ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ δέν ἐξέρχεται, δέν διασκορπίζεται στόν ἀέρα, ὅπως ὁ ἀνθρώπινος λόγος. Ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ ἔχει δική του ὑπόσταση·  εἶναι ἰδιαίτερο πρόσωπο (Ψαλμ. ριη΄ 9).

Μ’ αὐτόν  τόν τρόπο ὁ Λόγος τοῦ Θεοῦ ἀποδεικνύεται πώς εἶναι Θεός ἀληθινός, ἐκ Θεοῦ ἀληθινοῦ·  ὅτι προϋπάρχει μετά τοῦ Πατρός, ἀσυγχύτως καί ὅτι ἔχει ἰδιαίτερη προσωπική ὑπόσταση. Ὁ εὐαγγελιστής Ἰωάννης, ἀφοῦ περιέγραψε μέ σαφήνεια τή φύση τοῦ Λόγου, σάν νά τόν ἐγνώριζε μέ σαφήνεια τή φύση τοῦ Λόγου, σάν νά τόν ἐγνώριζε πλέον, τόν ὑποδεικνύει φωναχτά: «Οὗτος ἦν ἐν ἀρχῇ πρός τόν Θεόν»!

Ἀπόσπασμα ἀπό τό βιβλίο «Ἡ Ὀρθοδοξία μας».
Ἔτος 1994
σελίδες 188-189

anavaseis.blogspot.com