Ὁ Νηπιοβαπτισμός. Π. Ἀντώνιος Ἀλεβιζόπουλος

Ἡ Ὀρθοδοξία μας

π.Ἀντώνιος Ἀλεβιζόπουλος

Δρ. Θεολογίας, Δρ. φιλοσοφίας

Ὁ Νηπιοβαπτισμός (σελ.301-303)

Τό ἅγιο βάπτισμα εἶναι ἀπαραίτητο γιά τή σωτηρία τοῦ ἀνθρώπου (Ἰω. γ΄5-7. Πράξ. β΄38, 41. Α΄ Πέτρ. γ΄20-21. Τίτ. γ΄ 5), γιατί μέ αὐτό ἐντάσσεται ὁ ἄνθρωπος στό Σῶμα τοῦ Χριστοῦ καί γίνεται «εἷς ἐν Χριστῷ», δηλαδή μετέχει στή ζωή τοῦ Χριστοῦ, πού εἶναι ἡ σωτηρία (Γαλ. γ΄ 26-29, Ἰω. ιδ΄6). 

Ὁ Χριστός δέν ἀπέκλεισε τά παιδιά ἀπό τή σωτηρία. Ἀντίθετα τά ἐκάλεσε νά ἔλθουν κοντά Του, ἔβαλε τά χέρια Του πάνω τους, τά εὐλόγησε, τούς μετέδωσε τή χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί διακήρυξε πώς σ’ αὐτά ἀνήκει ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν (Ματθ. ιθ΄ 14-15. Μάρκ. ι΄ 13-16. Λουκ. ιη΄ 15-17). 

Ἄν λοιπόν τό βάπτισμα εἶναι σωτηρία, πρέπει νά ἐκλάβουμε μέ ἀνάλογο τρόπο τήν ἐντολή τοῦ Χριστοῦ, πού κάλεσε τά παιδιά κοντά Του καί βεβαίωσε τούς μαθητές του πώς σ’ αὐτό ἀνήκει ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν. 

Ὅποιος ἀρνεῖται νά βαπτίσει μικρά παιδιά, ἀντιτάσσεται σ’ αὐτή τήν ἐντολή τοῦ Χριστοῦ! 

Τό ὅτι αὐτό εἶναι τό πνεῦμα στά λόγια τοῦ Χριστοῦ ἀποδεικνύεται καί ἀπό τή σημασία τῆς περιτομῆς, πού ἀναφέρεται στήν Παλαιά Διαθήκη.  Εἶναι τύπος τοῦ ἁγίου βαπτίσματος στήν Ἐκκλησία (Κολ. β΄11-12). Ὅπως εἶναι γνωστό, ἡ περιτομή γινόταν τήν ὄγδοη ἡμέρα μετά τή γέννηση τοῦ παιδιοῦ (Γέν. ιζ΄ 12. Λευϊτ. ιβ΄ 3).

Εἶναι αὐτονόητο πώς στήν περίπτωση ἐνηλίκων δέν μπορεῖ νά γίνει βάπτιση, ἄν δέν προηγηθεῖ συνειδητή πίστη καί στροφή πρός τόν Χριστό (Μάρκ. ιστ΄ 16). 

Στήν πρώτη Ἐκκλησία οἰ ἄνθρωποι γίνονταν χριστιανοί σάν μεμονωμένα ἄτομα καί ἐβαπτίζονταν ἐνήλικες, ἀφοῦ προηγουμένως ἐκατηχοῦντο στήν πίστη.   

Γι’ αὐτό τόν σκοπό ἡ Ἐκκλησία εἶχε καί τήν τάξη τῶν κατηχουμένων.  Τήν τάξη αὐτή διακρίνουμε καί σήμερα στήν ὀρθόδοξη θεία λειτουργία.  Τό πρῶτο τμῆμα της, πού περιλαμβάνει τά «εἰρηνικά», τά ἀντίφωνα καί τά ἀναγνώσματα, καί καταλήγει στίς εὐχές γιά τούς κατηχουμένους ὀνομάζεται λειτουργία τῶν κατηχουμένων.

Στήν περίπτωση ὅμως χριστιανικῶν οἰκογενειῶν, πού ἐγγυῶντο τή χριστιανική ἀνατροφή τῶν μικρῶν παιδιῶν, αὐτά ἐβαπτίζοντο χωρίς καθυστέρηση.  Γι’ αὐτό ἔχουμε περιπτώσεις κατά τίς ὁποῖες βαπτίσθηκαν ὁλόκληρες οἰκογένειες, χωρίς νά γίνεται διάκριση ἡλικιῶν στά μέλη τους (Πραξ. ιστ΄ 15, 33. Α΄ Κορ. α΄16). 

Στήν ἀρχαία Ἐκκλησία ὁ νηπιοβαπτισμός ἦταν συνηθισμένη πράξη, ἐνῶ ἡ ἀναβολή τοῦ βαπτίσματος ἦταν μεταγενέστερη. Ὁ Εἰρηναῖος (150 μ.Χ.) μαρτυρεῖ αὐτή τήν πράξη τῆς Ἐκκλησίας, ἐνῶ ὁ ἅγιος Κυπριανός (250 μ.Χ.) παρατηρεῖ: «Ἄν ἀξιώνονται τή χάρη τοῦ βαπτίσματος ἡλικιωμένοι ἄνθρωποι, πού πρίν ἀπό τό βάπτισμα εἶχαν κάνει μεγάλα ἁμαρτήματα, πόσο περισσότερο πρέπει νά ἀξιώνονται τή χάρη τοῦ βαπτίσματος τά παιδιά, πού δέν ἁμάρτησαν οἰκειοθελῶς καί εἶναι μέτοχα μόνο τοῦ προπατορικοῦ ἁμαρτήματος, πού εἶναι ξένο στή θέλησή τους;». 

Καί ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος προσθέτει πώς τά παιδιά πρέπει νά βαπτίζονται στή νηπιακή ἡλικία, γιά «νά ἁγιάζονται καί νά καθιερώνονται ἀπό τή βρεφική ἡλικία». 

Τοῦτο δέν εἶναι ἀντίθετο μέ τό λόγο τοῦ Χριστοῦ, πού προϋποθέτει τήν πίστη, προκειμένου κανείς νά βαπτισθεῖ (Μαρκ. ιστ΄ 16), γιατί ὁ λόγος τοῦ Κυρίου προϋποθέτει τήν δυνατότητα συνειδητῆς πίστης, πού δέν ἔχουν τά μικρά παιδιά. 

Ὅμως σέ ἀντίθεση μέ τούς μεγάλους, τά μικρά παιδιά δέν μποροῦν νά ἀντιδράσουν συνειδητά στήν  χάρη τοῦ Θεοῦ·  δέν μπορεῖ δηλαδή σέ καμιά περίπτωση να τούς καταλογίσει κανείς συνειδητή ἀπιστία, γι’ αὐτό καί ἡ βάπτισή τους δέν ἀντιτίθεται στό λόγο τοῦ Κυρίου.

Ἡ συμμετοχή τοῦ ἀνθρώπου στίς δωρεές τοῦ Θεοῦ συνίσταται στό ὅτι τίς δέχεται χωρίς νά προβάλει ἀντίδραση.  Τό μικρό παιδί δέν εἶναι σέ θέση νά προβάλει συνηδητή ἀντίδραση στήν χάρη τοῦ Θεοῦ. Βέβαια ἡ συνειδητή συμμετοχή τοῦ μικροῦ παιδιοῦ καί ἡ ἀντιληπτική του ἱκανότητα εἶναι μικρότερη ἀπό τή δυνατότητα κατανόησης ἑνός μεγάλου. 

Ἀλλά ποιά σημασία μπορεῖ νά ἔχει αὐτό, ἄν σκεφθεῖ κανείς ὅτι ἡ ὁποιαδήποτε ἀντιληπτική ἱκανότητα βρίσκεται σέ πλήρη δυσαναλογία μέ τό ἀκατανόητο καί ἀνέκφραστο ἀποτέλεσμα τοῦ ἱεροῦ μυστηρίου.  

Ἡ γνώση τοῦ ἱεροῦ μυστηρίου, δέν ἐξαρτᾶται ἀπό τη διανοητική ἱκανότητα τοῦ ἀνθρώπου, ἀλλά ἀπό τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Ὁ Νικόλαος Καβάσιλας λέγει: «Δέν τόν ζητήσαμε, ἀλλά μᾶς ζήτησε»· τό πρόβατο δέν ζήτησε τόν ποιμένα, ἀλλά  ὁ ποιμένας ἐζήτησε τό πρόβατο·  οὔτε ἡ δραχμή ἐζήτησε τόν οἰκοδεσπότη, ἀλλά ὁ οἰκοδεσπότης τή δραχμή. Τό πᾶν προέρχεται ἀπό τόν Θεό. 

Ὁ ἄνθρωπος δέχεται μόνο τίς ἐνέργειες τῆς χάρης τοῦ Θεοῦ, χωρίς συνειδητή ἀντίδραση.  Γι’ αὐτό ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία βαπτίζει τά νήπια καί πιστεύει πώς αὐτό εἶναι τό θέλημα τοῦ Χριστοῦ (Ματθ. ιθ΄ 14-15).

Ἀπόσπασμα ἀπό τό βιβλίο :
              «Ἡ Ὀρθοδοξία μας».
                       Ἔτος 1994
                   σελίδες 301 -303

                Εκδόσεις  Διάλογος
Τῆς Ὑπηρεσίας Ἐνημερώσεως Διαλόγου καί Πολιτισμοῦ τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν
σέ συνεργασία μέ τήν Πανελλήνια Ἕνωση Γονέων διά τήν Προστασία
τοῦ Ἑλληνορθόδοξου Πολιτισμοῦ, τῆς Οἰκογενείας καί τοῦ Ἀτόμου.

      http://anavaseis.blogspot.com